23

nr 20 (408) | 31.10.­14.11.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Budapeszteńska seria

(II)

pocztówkę z kamienicą przy ul.

Hruszewskiego, którą ukoń-

czono w 1910 r. Sąd obwodo-

wy zostal oficjalnie otwarty

w październiku 1911 r., ale na

zdjęciu widać, że gmach nie jest

ukończony ­ w oknach nie ma

ram, ściany nie są otynkowane,

a przed gmachem leżą materia-

ly budowlane. Prawdopodobnie

fotograf zrobil zdjęcie też w 1910

r. Na drzewach są liście, więc

bylo to lato, ale też jest tam pelno

gimnazjalistów, którzy w lipcu

i sierpniu wyjeżdżali na waka-

cje. Wobec tego zdjęcie moglo

Kontynuuję prezentację serii

Weis byl pierwszym i jedynym

być wykonane w maju-czerwcu

(!) wydawcą, który wlączyl palac

lub już we wrześniu.

stanislawowskich pocztówek,

do swojej kolekcji. Dzięki nie-

wydanych przez Leopolda

Najpiękniejszy plac miasta

mu wiemy jak wyglądalo glów-

Weisa w Budapeszcie.

ne wejście do szpitala w czasach

Prawdziwą ozdobą Stani-

W poprzednim odcinku

imperium Austro-Węgier. Pocz-

slawowa z końca XIX wieku

przedstawilem pocztówki

tówka ta zostala wykorzystana

stal się plac Mickiewicza i to

z widokami ulic, a teraz

podczas restauracji bramy pala-

nie tylko dzięki wzniesione-

przedstawię poszczególne

cowej w 2012 roku.

mu tu gmachowi Towarzystwa

obiekty, które, jak i wówczas,

Gimnastycznego ,,Sokól". Ze-

są dziś ozdobą naszego

Wędrując ulicą

wnętrznie gmach przypomina

miasta.

szpitalną, wychodzimy

średniowieczny zamek, a we-

wnątrz byla tu zwykla... sala

na ul. Hruszewskiego,

gimnastyczna, gdzie polska

IWAN BONDAREW

która wcześniej

mlodzież hartowala cialo i du-

nazywala się Trzeciego

Od szpitala do koszar

cha do przyszlych walk o wolną

Maja ­ na cześć pierwszej

i na ulice wychodzili dopiero

Ojczyznę. Równolegle z mlo-

Ta pocztówka występuje

prywatna stacja elektryczna

polskiej konstytucji.

wieczorem lub w święta. Dla-

dzieżą hartowali ducha star-

w prawie wszystkich krajo-

pojawila się w mieście w 1912

Największą budowlą na

znawczych wydaniach. Mowa

tego przed koszarami widzimy

si towarzysze, robiąc odczyty

r. Pocztówka ukazala się wcze-

jedynie gimnazjalistów. Wyda-

o historii Polski, o bohaterach

tu o palacu Potockich, chociaż

śniej, ale widoczny jest na niej

niej byly tzw. ,,normalne

je się, że mieli oni wyczucie na

narodowych ­ innymi slo-

podpis na pocztówce brzmi zu-

slup elektryczny z licznymi bia-

koszary infanterii" ­

pojawienie się fotografa.

wy: prowadzili wychowanie

pelnie inaczej ­ ,,Szpital woj-

lymi izolatorami. Jest to logiczne

czyli piechoty.

patriotyczne.

skowy". Na początku XIX wie-

Dziś koszary infanterii mo-

­ lączność powinna mieć jakieś

Po latach budynek, w któ-

ku, po bankructwie ostatniego

W Stanislawowie stacjono-

żemy oglądać niestety jedynie

zasilanie. Może poczta miala ja-

rym dziś mieści się Obwodo-

wal 58 pulk piechoty im. Ar-

na pocztówkach. W 2001 roku

potomka Potockich, rezyden-

kiś generator, o którym krajo-

cyksięcia Ludwika Salvatora,

zostaly uznane za awaryjne

wa biblioteka dla mlodzieży,

cja magnacka zostala znacjo-

znawcy nie wiedzą?

i rozebrane. Teren zabudowano

zmienil się niewiele. Zniknęla

nalizowana i umieszczono tu

kompletowany z mieszkańców

Po lewej ­ ladne kute ogrodzenie,

jedynie postać sokola z fron-

lecznicę garnizonową.

miasta i okolic. W 1889 r. zbu-

blokami mieszkalnymi.

azanimplacksiężniczkiGizeli,bardziej

tonu i zamalowano freski na

Mamy tu do czynienia z in-

dowano dla niego olbrzymie

przypominający ogród. W 1938 r. na

Poważne instytucje

teresującym paradoksem. Kom-

dwupiętrowe koszary, ciągną-

fasadzie. Warto byloby je od-

tym placu wybudowano nowy gmach

czyścić, bo pod farbą zacho-

pleks zabudowań palacowych

ce się do sąsiedniej ul. Kamiń-

poczty, która po prawie trzydziestu la-

Poczta stanislawowska przez

walo się wiele interesującego ­

skiego (ob. Franki). Nazywano

należal do najstarszych obiektów

tachopuścilakamienicęChowańca.

dluższy czas tulila się w kilku

w tym historyczne herby ziem

miasta, a brama glówna stano-

je ,,normalnymi" ponieważ od-

ciasnych i malo przystosowa-

Kolejnym obiektem,

wila perelkę architektury mi-

powiadaly surowemu wojsko-

polskich, lącznie z Galicją oraz

nych do swego zadania pomiesz-

często spotykanym na

litarnej. Wydawcy pocztówek

wemu stylowi budownictwa.

epizod walk powstańczych

czeniach zwyklego budynku

uparcie jednak ignorowali tę

W ciągu dnia żolnierze zaj-

w 1863 r.

mieszkalnego przy obecnej ul.

pocztówkach, jest Sąd

ozdobę Stanislawowa. Leopold

mowali się musztrą wojskową

No i co to bylby za plac o tej

Baczyńskiego. Wreszcie wydzial

obwodowy. Mieścil się

nazwie, bez pomnika wieszcza?

poczt uzgodnil przeprowadzkę ze

przy obecnej

Pomimo iż poeta nigdy nie od-

Stanislawem Chowańcem, który

ul. Sacharowa, która

wiedzil Stanislawowa, polska

w 1900 roku wybudowal piękną

dziś uważana jest

spoleczność miasta wystawila

kamienicę i wynająl ją poczcie.

za centrum miasta.

mu w 1898 r. sympatyczny po-

Poczta komfortowo zmieści-

mnik ­ z okazji setnej rocznicy

la się na trzech piętrach, wraz ze

Przed stu laty byla

urodzin.

stacją telefoniczną, telegrafem

to daleka okolica.

oraz kilkoma mieszkaniami dla

Za gmachem sądu

Ówczesny pomnik

dyrekcji. Narożną ścianę bu-

znajdowalo się więzienie

Mickiewicza nieco

dynku dekorowala oryginalna

karno-śledcze,

cebulasta kopula, pod którą dwie

różnil się od obecnego.

budowane wraz z sądem.

postacie trzymają w rękach kulę

Przede wszystkim

ziemską. Czyli ­ ,,dostarczymy

wykonany byl z bialego

waszą korespondencje do do-

Ta pocztówka pomoże nam

karraryjskiego

wolnego miejsca na globie".

określić w przybliżeniu datę

marmuru, mial bardziej

Pocztówka zawiera jedną za-

wykonania zdjęcia. W poprzed-

masywny postument

gadkę. Wiadomo, że pierwsza

nim artykule przedstawilem

i stal bardziej na lewo ­

bliżej synagogi.

To jej cztery minarety

widoczne są w tle.

W dolnym prawym rogu

pocztówki widoczna jest brze-

mienna kobieta. To też stano-

wi o wyjątkowości tej edycji.

Ani przedtem, ani potem, ko-

biety ,,przy nadziei" nie figu-

rowaly w stanislawowskich

kolekcjach.

(zakończenie nastąpi)