29

nr 20 (408) | 31.10.­14.11.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Lwowskie sensacje. Zlodzieje i wariaci  (cz. 2)

Z wariatami i samobójcami

z inicjatywy Sejmu Galicyj-

cieszyli się wśród spoleczno-

w pierwszej kolejności

skiego w podmiejskiej dzielnicy

ści wielką, zaslużoną popular-

Lwowa. Wedlug wykazów sta-

nością i szacunkiem. Niestety

mialo do czynienia miejskie

mundur i ordery przyciągaly

tystycznych, w 1904 roku w Za-

pogotowie ratunkowe.

nie tylko dziewczyny na wy-

kladzie na leczeniu przebywalo

Pracy we Lwowie mialo

daniu, lecz też rozmaitych wa-

1000 osób obojga plci, lecz miejsc

pelne ręce zarówno przed

riatów i umyslowo chorych. Oto

stale brakowalo. Szacowano, że

pierwszą wojną światową,

jedno z wielu doniesień praso-

w calej Galicji znajdowalo się

jak w latach 20­30. Na

wych na ten temat pod tytulem

okolo 7000 chorych umyslowo.

,,Maniak w mundurze oficer-

Część pacjentów przyjmowano

przyklad, we wrześniu

skim". ,,Kurier lwowski" tak opi-

do szpitala tylko na tymczasowe

1912 roku prasa lwowska

sal owe wydarzenie: ,,W jednej

leczenie. Bogatsza rodzina mo-

podala oficjalny komunikat

z restauracji przy ulicy Lycza-

gla pozwolić sobie umieścić cho-

rady miejskiej, w którym

kowskiej zabawil się w bar-

rego w sanatorium prywatnym

czytamy, że w ciągu

dzo podejrzanym towarzystwie

pod kwalifikowaną opieką do-

tegoż miesiąca pogotowie

pewien podporucznik, którego

świadczonych lekarzy. Na przy-

ratunkowe wzywano aż 872

pierś ozdobiona byla lańcuchem

klad takie sanatorium prowadzil

medali i orderów. Ponieważ za-

dyplomowany doktor medycy-

razy, czyli średnio 28 razy

chowanie się jego bylo zbyt we-

ny Jan Świątkowski przy ulicy

na dobę.

sole i nie licowalo z godnością

Snopkowskiej. Wlaściciel polecal

oficera, wezwano policję. Za

swój zaklad pod nazwą ,,Pod Że-

JURIJ SMIRNOW

W

chwile okazalo się, że rzekomy

lazną Wodą" dla ,,psychonerwo-

podporucznik nie posiada ani

śród obrażeń zada-

wo chorych" i przyjmowal osoby

prawa noszenia munduru ofi-

nych poszkodowanym

,,dotknięte wszelkimi postacia-

cerskiego, ani prawa noszenia

bylo aż 642 przypad-

mi chorób umyslowych, tudzież

odznaczeń i jest tylko szere-

ki ran ciętych oraz zlamanych

psychonerwicami padaczkowy-

gowcem w rezerwie. Wobec tego

kości, 198 ran zadanych nożem,

mi, histerycznymi i choreatycz-

zostal on aresztowany i sprowa-

163 wypadki naglego zaslab-

nymi, jak również alkoholików

dzony do IV komisariatu poli-

nięcia. Liczba zamachów sa-

i morfinistów". Sanatorium bylo

cji. W toku dalszych dochodzeń

mobójczych stanowila w tymże

zbudowane i urządzone na wzór

stwierdzono, że osobnikiem tym

czasie ­ 17, z nich 9 wypadków

najlepszych sanatoriów zagra-

byl Roman Nieprzewski, który

otrucia. Trulo się 2 mężczyzn i 7

nicznych i, wedlug ogloszeń re-

dzieciństwa jest psychicznie

tragicznych, wesolych lub sek-

byl maniakiem na tle munduru

kobiet. Jeden mężczyzna ode-

klamowych, ,,nadawalo spo-

chora i podobne wybryki przy-

sualnych, ale koniecznie sen-

oficerskiego". Z powodu faktu,

bral sobie życie strzalem z re-

sobność stosowania wszelkich

chodzily jej do glowy nie po raz

sacyjnych. Na przyklad, 18

że nie byl specjalnie groźnym

wolweru. Z okien lub balkonów

najnowszych środków i sposo-

pierwszy. Opowiadali, że znaj-

sierpnia 1933 roku o 12 w nocy

lub niebezpiecznym osobnikiem

rzucilo się dwóch mężczyzn

bów leczniczych, a szczególnie

dowala się na leczeniu o sanato-

zbudzil mieszkańców dzielni-

wypuszczono go do domu.

i dwie kobiety. Powiesil się je-

kąpieli przedlużnych (Daner-

rium w Berlinie, gdzie również

cy Lyczakowskiej alarmowy

Niestety na ulicach Lwowa

den mężczyzna, utopila się jed-

bader). Postępowanie z chorymi

odznaczala się w podobny spo-

glos dzwonów kościola święte-

spotkać można bylo naprawdę

na kobieta. Jeden mężczyzna

z powodu ograniczonej liczby

sób, mianowicie pewnego razu

go Antoniego. ,,Gazeta lwowska"

agresywnych maniaków i wa-

usilowal zarżnąć się nożem.

pacjentów ściśle indywiduali-

wylazla ze swego pokoju przez

pisala: ,,przez kilkanaście minut

riatów. W sierpniu 1933 roku

Prawie przy każdym takim tra-

zujące. Obfitość rozrywek. Sta-

zakratowane okno. We Lwowie

bez przerwy swym donioslym

,,Wiek Nowy" opublikowal re-

gicznym i sensacyjnym przy-

ranie o odpowiednie zajęcia dla

pewnego razu wyrzucila przez

dźwiękiem wśród ciszy nocnej

portaż o wyczynach niejakiej

padkiem podawano jako po-

chorych. Możliwie największa

okno na ulicę wszystko co bylo

wzbudzaly owe dzwony trwogę

Ireny Boguckiej, nerwowo cho-

wód ,,silne zdenerwowanie" lub

swoboda". Takie sanatorium bylo

w pokoju, od swoich sukni do

i zaniepokojenie wśród miesz-

rej na manię prześladowania.

,,rozstrój nerwowy". Oto tylko

dostępne jednak tylko dla ludzi

naczyń porcelanowych. Tym-

kańców calej okolicy. Niemal

Pewnego razu postanowila ona

kilka przykladów. 4 paździer-

zamożnych. Biedniejsi chorzy

czasem dziewczyna podeszla

równocześnie we wszystkich

wraz ze swoim kochankiem Ja-

nika 1912 roku ,,Wiek Nowy"

osoby mieszkali w rodzinach,

gzymsem do rynny, zrzucila

mieszkaniach zablysly światla,

nem Macuchem zabić Bazyle-

donosil o samobójstwie nieja-

zamknięci w osobnym poko-

z siebie koszulę i zostala calkiem

otwarly się okna, jedni drugich

go Stojkę, dozorcę kamienicy,

kiej Matkowskiej, wdowy po

ju (jeśli taki byl). Mieli też moż-

naga, nie zważając na zimną je-

pytali, co się stalo, że w kościele

w której mieszkala przy ulicy

radcy, która ,,...rzucila się z dru-

liwość spacerować po ulicach,

sienną pogodę. Ktoś z obecnych

dzwoni". Rozpoczęto snuć tysią-

Piekarskiej 91. Później tluma-

giego piętra domu przy ul. An-

dopuszczając się raz po raz przy-

zawiadomil policję i straż pożar-

ce domyslów i plotek, mówio-

czyla na policji, że dozorca ją

czewskich 18 i odniosla prawie

krych wybryków. Na przyklad,

ną. Tlum stale przybywal i nie-

no o groźnym pożarze, okrut-

denerwowal sumiennym wy-

śmiertelne obrażenia. Powo-

w 1911 roku ,,Slowo Polskie" do-

dlugo zatarasowal caly chodnik.

nej zbrodni. Uplynęlo dość dużo

konaniem swoich obowiązków.

dem bylo silne zdenerwowanie,

nosilo, że w samym centrum

Sześciu strażaków pod komen-

czasu, zanim historia z tajem-

Na miejsce morderstwa wa-

które nie opuszczalo desperatkę

miasta przy ulicy Krakowskiej

dą plutonowego Jakuba Mandla

niczym nocnym dzwonieniem

riatka wybrala centrum mia-

od dluższego czasu".

niejaki Aron Kordon ,,w napadzie

zjawilo się dopiero po pól go-

zostala wyjaśniona i mieszkań-

sta, mianowicie Waly Hetmań-

W tym samym dniu samobój-

szalu rzucal się na przechodni, bil

dzinie. Strażacy sprawnie roz-

cy wyrwani ze snu mogli z po-

skie w pobliżu pomnika króla

stwo w jednym z lwowskich sa-

i darl na nich ubranie. Z trudem

ciągnęli plótno i z pomocą obec-

wrotem polożyć się spać. Oka-

Jana III Sobieskiego. Bogucka

natoriów popelnila Anna Keller,

wielkim przy pomocy przechod-

nych przygotowali się utrzymać

zalo się, że tym ,,dzwonnikiem

często wywolywala awantu-

żona przemyslowca z Przemy-

ni zdolal go kapral policji usadzić

dziewczynę, gdyby ona spadla

z Notre Dame" byl niejaki Woj-

ry w kamienicy, lecz tym razem

śla. W prasie podano, że ,,nie-

do dróżki i oddać w opiekę ko-

lub odważyla się na skok z trze-

ciech Mandel, umyslowo chory,

,,powzięla radykalny plan zgla-

szczęsna obwiesila się na lampie

misariatowi dzielnicy drugiej".

ciego piętra. Wlaśnie skok udal

którego z wielkim trudem ścią-

dzenia ze świata dozorcy Stojki.

elektrycznej. Wypadek zauwa-

,,Jeszcze bardziej sensacyjnie

się dziewczynie znakomicie.

gnięto z dzwonnicy kościel-

Śledzila go przez kilka dni i kie-

żono dopiero wtedy, gdy wszelka

wyglądalo wydarzenie w paź-

,,Wiek Nowy" tak wlaśnie na-

nej staraniem posterunkowego,

dy dozorca wyszedl na miasto,

pomoc byla już spóźniona, gdyż

dzierniku 1906 roku przy uli-

pisal: ,,skok szalonej z trzeciego

kościelnego i mieszkańców są-

Bogucka zabrala ze sobą siekierę

desperatka wyzionęla ducha.

cy Jagiellońskiej, zabudowanej

piętra". Stefanię F. zawieziono

siedniej ulicy. Następnie już bez

i wraz z kochankiem Macuchem

,,Kilka dni później strzalem z re-

nowoczesnymi czynszowymi

do komisariatu policji. Caly czas

trudu odstawiono go do aresz-

udala się śladem. W bialy dzień

wolweru odebral sobie życie Ta-

kamienicami.

jedynie wolala: ,,Proszę nie od-

tów policyjnych.

obok pomnika króla ,,zbrodni-

deusz Doskowski. Miejsce na ten

Pewnego wczesnego poran-

dawać mnie na Kulparków".

Inny umyslowo chory na

cza para dopadla Stojkę i wów-

fatalny czyn wybral zaciszne,

ku przechodni zauważyli, że

Minęlo kilkadziesiąt lat, wy-

nazwisko Hersz Abraham Go-

czas Bogucka pierwsza poczę-

wśród drzew i krzaków Cmenta-

przy kamienicy numer 17 dzia-

roslo nowe pokolenie, nastą-

ląb rodem ze Lwowa z powo-

la okladać dozorcę siekierą po

rza Lyczakowskiego przy grobie

lo się coś dziwnego, mianowi-

pily ciężkie czasy światowego

du pewnych okoliczności losu

glowie, zaś Macuch pilnikiem

Jana Stadnickiego. Do tak tra-

cie na wysokości trzeciego pię-

kryzysu ekonomicznego, który

okazal się aż w dalekiej Jugosla-

owiniętym w papier również

gicznych porachunków z życiem

tra chodzila po gzymsie między

byl również ostro odczuwalny

wii, skąd zostal wydalony przez

zadal kilka ciosów nieszczę-

doprowadzil go ,,silny rozstrój

oknami sympatyczna mloda

w Lwowie. Koniec lat 20. i po-

wladze policyjne. Nie mając pie-

snemu dozorcy. Napadu zbrod-

nerwowy". W tak skomplikowa-

dziewczyna, bosa i ubrana tylko

czątek 30. byl nie tylko okresem

niędzy odbyl podróż do Lwowa

nicza para dokonala znienacka

nej sytuacji życiowej na pewno

w koszulę nocną. Absolutnie nie

nasilenia bezrobocia ,strajków,

na piechotę. Tutaj też nie mógl

tak, że Stojko nie zdążyl nawet

trudno bylo znajomym i kolegom

bala się wysokości, nucila jakąś

demonstracji, konfliktów naro-

znaleźć żadnego zajęcia i posta-

bronić się i gdyby nie inter-

odróżnić prawdziwego umyslo-

melodię i coś mamrotala sama do

dowościowych, zwlaszcza pol-

nowil odebrać sobie życie sa-

wencja przechodniów Bogucka

wo chorego od czlowieka, który

siebie. Zebral się znaczny tlum

sko-ukraińskich i polsko-ży-

mobójczym skokiem z trzeciego

z kochankiem zatluklaby go na

tylko ,,mocno się zdenerwowal".

ludzi, zjawil się dozorca kamie-

dowskich. W tym okresie we

piętra kamienicy przy ulicy Ka-

śmierć. Ciężko rannego Stoj-

Pomoc lekarską dla umyslowo

nicy. Sąsiedzi wytlumaczyli

Lwowie znów zrobilo się glośno

zimierzowskiej 12. Lokatorom

kę przewieziono do szpitala, zaś

chorych lwowian udzielalo nie

zebranym gapiom, że dziew-

o wybrykach różnych wariatów

nie udalo się uratować szaleńca.

Bogucką i Macucha osadzono

tylko pogotowie ratunkowe, ale

czyna pochodzi z Warszawy,

lub po prostu niespelna psy-

Zwloki denata zabrano do In-

w aresztach policyjnych". Dalsze

największy w Galicji ,,Zaklad

ma 21 lat i już od roku mieszka

chicznie normalnych ludzi. Pra-

stytutu Medycyny Sądowej.

losy ,,bohaterów" tego wydarze-

dla umyslowo chorych" na Kul-

u krewnych we Lwowie. Nazy-

sa lwowska donosila o podob-

Po wielkiej wojnie, w Polsce

nia niestety nie są znane.

parkowie, powstaly w 1875 roku

wa się Stefania F. Niestety od

nych historiach na każdy gust:

niepodleglej ludzie w mundurze