20

nr 21 (409) |15­28.11.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Nieznana, ale bardzo interesująca karta historii Rzeczypospolitej z pocz. XVII w.

Jak ulubiony uczeń Galileusza odkryl falszerstwo

cudu ,,dziecka bożego"

W bogatej i pelnej

ich mocno zaniepokoily się po

tych slowach i ludzie to widzie-

różnorodnych wydarzeń

li. Zacząl im opowiadać, że ,,na-

historii Rzeczypospolitej

stępnego dnia nisana (pierw-

zdarzalo się wiele. Ale ta

szego miesiąca nowego roku)

historia, o której będzie

nastaną bóle rodzenia i będzie

dziś mowa, jest absolutnie

zly okres dla Jakuba. Nie zdą-

nietypowa i stoi ponad

żyl im powiedzieć, że uratują

innymi. Wlaściwie

się i jak do tego dojdzie, ponie-

waż ogień spadl z nieba i po-

nie ma nic wspólnego

rwal go w chmurze i już byl dla

z Polakami, ale mam

nich niewidoczny". Zobaczyw-

nadzieję, że jej lektura

szy ten cud, cala gmina żydow-

sprawi Czytelnikom nie

ska Gródka oplakiwala chlopca

mniej zadowolenia, niż

pozostając zatrwożona po tym

mnie, który ją odnalazlem.

wydarzeniu. Jednak po oko-

lo 40 dniach chlopak powrócil.

Jest to gotowy scenariusz

Więc rabini tym bardziej chro-

filmu przygodowego lub

nili dziecko i nie zadawali mu

dramatu. Oprócz tego jest

niepotrzebnych pytań.

to przyczynek do historii

Należy tu wyjaśnić slowa

Rzeczypospolitej.

,,zly okres dla Jakuba": ,,Jakub ­

to naród żydowski, a Ezaw ­ to

inni. Czyli dziecko przepowia-

DMYTRO POLUCHOWYCZ

W

dalo nieszczęścia dla wszyst-

kich Żydów.

ydarzylo się to w mia-

W historii o cudownym

steczku Gródek Podol-

WKLEJKA KSIĘGI ,,SEFER ELIM" Z PORTRETEM JOSEFA SOLOMONA DELMEDIGO

dziecku nie ma nic dziwnego.

ski w obecnym obw.

Takie przekazy są dość częste

­ U pewnego Żyda z Potyli-

Edomu (na ziemiach chrze-

,,chlopczyk wie, co czlowiek ma

chmielnickim. Dziś to centrum

w różnych narodach i w różnych

ścijańskich) pojawi się chlop-

w sercu i może być to jedynie

cza pracowala slużąca i wyje-

rejonowe dobrze znane jest

kulturach. Wystarczy wspo-

czyk, który opowie o dziwnych

duch proroctwa".

chala, nikogo nie uprzedzając.

Polakom na Ukrainie ­ dzię-

mnieć, że Herkules jako nie-

i strasznych rzeczach.

Miejscowi chrześcijanie uznali,

Wspomniany list w calości

ki licznej polskiej spoleczności

mowlę zadusil w kolysce żmi-

że sprawa jest nieczysta. Byl to

Interesujące  świadectwa

jest cytowany w księdze ,,Sefer

tego miasteczka nazywane jest

je, które z rozkazu Hery mialy

okres oskarżania Żydów o mor-

o dziecku z Gródka (w dwóch

Elim" slynnego żydowskiego

,,malą Warszawą".

go zabić. Znane są żydowskie

listach,  datowanych  1620

uczonego i nauczyciela Josefa

derstwa rytualne chrześcijan.

Na początku XVII w. wyda-

proroctwa o Mojżeszu, który

r.) pozostawil wloski lekarz

Salomona Delmedigo, wydanej

Żyd, naturalnie, wszystkie-

rzyl się tu cud. Nie ­ to nie tak.

mial rozmawiać od razu po uro-

Abraham Ben Chanania Jagel.

mu zaprzeczal. Moglo dojść do

w Amsterdamie w 1629 r. (o tej

Napiszę raczej ­ stal się CUD!

dzeniu. Należy tu wspomnieć

W pierwszym wychwala dziw-

samosądu. Wtem ,,Bóg ich na-

książce będzie mowa poniżej).

Wydarzenie bylo szeroko oma-

i znaną z Ewangelii historię,

tchnąl: pójdźmy do tego chlopca

nego malca, i pisze, że ,,wie-

Badacz Dawid Ruderman z Uni-

wiane w żydowskich środowi-

jak Chrystus, będąc dzieckiem,

i zapytajmy go". Delegacja z Po-

lu powstalo przeciwko niemu

wersytetu Marylandu w USA

skach nie tylko Rzeczypospoli-

zadziwil w świątyni swą mą-

tylicza nie zdążyla otworzyć

i chce go zamordować". Historia

odszukal również inne świa-

tej, ale i calej Europy. Ba ­ nawet

drością uczonych w Piśmie.

opowiedziana w drugim liście

dectwa o cudownym dziecku.

ust, jak dziecko powiedzialo im,

w Palestynie!

Podobne przekazy mamy o św.

Między innymi list wspomnia-

po co przyszli, wymienil imię

przypomina biblijne legendy.

W 1620 r. przewodniczący

Mikolaju. Mial on jako niemow-

slużącej i powiedzial, że żyje.

Mianowicie, ,,dziesięć żydow-

nego Mordechaja ze Lwowa

sądu rabinackiego Satanowa

lę we środy i piątki pościć i nie

Chlopczyk mial zamiar powie-

skich autorytetów z tych tere-

do Chaima Witala, glównego

niejaki Abraham ben Nafta-

przyjmować matczynego po-

nów (Rzeczypospolitej) poszli

ucznia Izaaka Lurii (Luria byl

dzieć, gdzie znajduje się kobie-

li Girsz Szor, napisal rabinowi

karmu. Przekaz o cudownym

i znaleźli chlopca, spotkali się

jednym z twórców nauki kaba-

ta, ale ,,jakiś zly czlowiek" zacząl

lwowskiej gminy żydowskiej

dziecku, które Bóg obdarowal

ly ­ zalożyl szkolę luriańskiej

sprzeczać się z ojcem dziecka,

z nim i poprosili go, by opo-

Mordechajowi Ben Dawidowi

szczególnie, padl na urodzajny

zmuszając go do ucieczki.

wiedzial o pokucie i przemie-

kabaly), wielkiego autorytetu

Kacowi o ,,wielkim i straszli-

grunt i do Gródka z calej Rze-

nieniu, i tajemnicy tego, kiedy

w Safedzie ­ mieście w Izraelu.

Rabin Kac w liście do Chaima

wym czynie Stwórcy, o któ-

nadejdzie zadziwiający koniec?

czypospolitej i zza granicy za-

Witala poprosil go o przestudio-

Podkreślam to, bo wydarzenie

rym slyszal i widzial na wla-

częli ciągnąć pielgrzymi, którzy

wanie tej sprawy i o radę, co ma

Ale chlopczyk nie chcial mówić

bylo nie tylko lokalne gródec-

sne oczy tu, w świętym zborze

chcieli dotknąć tego oczywiste-

kie, ale mialo zasięg światowy.

robić dalej. Zwrócil się do Wita-

o tym, dopóki nie zaczęli zakli-

w Satanowie".

go boskiego cudu.

Kac, oprócz kopii listu, który

la, bo slyszal, że niedlugo przed

nać go w imię Boga, żeby opo-

Rebe pisal:

Tymczasem pojawia się Del-

śmiercią Izaaka Lurii, ten mial

wiedzial, co wie. Wówczas od-

otrzymal od Abrahama Sho-

­ Tu, w świętej gminie Gród-

medigo i wszystko psuje.

powiedzial: ,,Wiedzcie, że moje

powiedzieć swemu uczniowi,

ra, dodal jeszcze następującą

ka, w trzech parasangach stąd

Wychodźca z Krety, Josef

slowa was nie uspokoją". Serca

historię:

że za jego życia na ziemiach

(okolo 22 km ­ aut.), miesz-

Shlomo Delmedigo byl rabi-

ka mężczyzna o imieniu Ge-

nem, filozofem, matematykiem

dali z malym synem w wieku

i astronomem. Wslawil się swą

czterech i pól roku. Chlopiec

encyklopedyczną wiedzą za-

w niczym nie przewyższa inne

równo w dziedzinie tradycyjnej

dzieci swego wieku. Gdy ojciec

jak i świeckiej żydowskiej na-

zacząl malca uczyć żydowskie-

uki. W latach 1606-1613 uczyl

go alfabetu i modlitw, zobaczyl,

się na Uniwersytecie w Padwie

że na chlopcu spoczywa Duch

i pod kierunkiem Galileusza

Święty. Dlatego przyprowa-

studiowal astronomię, mate-

dzil chlopca do mnie, do świętej

matykę, a także filozofię i me-

gminy Satanowa, aby poddano

dycynę. Byl gorącym zwolen-

go próbie. Wypróbowalem go

nikiem heliocentrycznej teorii,

wiele razy, sto razy i więcej, sam

opracowanej przez Mikola-

i razem z kolegami, którzy byli ze

ja Kopernika. Byl ulubionym

mną i zobaczyliśmy dziela Pana

uczniem Galileusza i ten po-

i cuda Jego, bo Bóg jest wielki.

zwalal mu samodzielnie korzy-

Okazuje się, że chlopczyk

stać ze swego teleskopu. Trudno

znal święte księgi jak dorosly

mu bylo usiedzieć na miejscu

i nawet czytal myśli rabina!

i większość życia spędzil na

M.in. odgadywal, jakie frag-

podróżach. Mieszkal w Kairze,

menty księgi Zohar rebe odczy-

Konstantynopolu, Kandii, Wil-

tywal, nie zaglądając do księgi

nie, Hamburgu, Amsterdamie,

(co dobrze widzial jego ojciec).

Frankfurcie nad Menem, zmarl

Przy tak niewiarygodnym zja-

zaś w Pradze. W chwili, gdy

wisku rabin wywnioskowal, że

DZIŚ O WIELKIEJ NIEGDYŚ GMINIE ŻYDOWSKIEJ GRÓDKA PRZYPOMINA JEDYNIE STARY CMENTARZ