24

nr 21 (409) |15­28.11.2022

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

20-lecie Muzeum Juliusza Slowackiego w Krzemieńcu

,,Wielki syn Ziemi

przeprowadziliśmy tysiące wycieczek,

Krzemienieckiej" ­ tak do

przyjęliśmy tysiące turystów, uzu-

dziś określany jest poeta-

pelniliśmy nasze magazyny nowymi

romantyk Juliusz Slowacki

eksponatami. Oprócz tego prowadzi-

w jego ojczystym Krzemieńcu.

my dzialalność naukowo-badawczą

W chwili jego urodzenia te

i oświatową. Ważnym kierunkiem na-

tereny należaly do Wolynia,

szej dzialalności jest również wydaw-

dziś ­ do Tarnopolszczyzny.

nictwo ­ przygotowaliśmy do druku

Utalentowany rodak zostal

książki i foldery: twórczość mieszkań-

uwieczniony w pomnikach

ców Krzemieńca o tematyce Slowac-

Waclawa Szymanowskiego

kiego, przewodnik po muzeum, listy

i Wasyla Borodaja. Jego

poety do matki, przeklady jego utwo-

imię nosi dziś Towarzystwo

rów. W sali, gdzie kiedyś byl salonik

Odrodzenia Kultury Polskiej,

Salomei, stoi klawikord ,,Żyrafa" i for-

poeta ma swoją ulicę,

tepian ,,Calisia" ­ dar polskiej pisarki

mlodzieżowy chór kameralny,

Marii Danilewicz. Nie są to tylko eks-

a nawet skaly pomiędzy

ponaty muzealne ­ wykorzystujemy je

Zgnilym Jeziorem a górą

podczas naszych spotkań przy poezji

Osowica. No i naturalnie ­

i muzyce. Nasze ,,święto fortepianu"

swoje muzeum w dawnym

stalo się już tradycyjnym, ale w salo-

dworku Slowackich, które tej

nie Salomei brzmi również muzyka

TAMARA SENINA PRZY KLAWIKORDZIE ,,ŻYRAFA"

jesieni obchodzilo 20-lecie

ludowa.

swego istnienia.

w tym miejscu już dzialalo. Zostalo

Wszystkie prace konserwatorsko-re-

Zlożyly się na nią prace krzemieniec-

O etapach powstania jedynego

Popularną imprezą wśród lite-

ono zamknięte podczas niemieckiej

stauracyjne w dworku Slowackich

kich artystów-malarzy i literatów,

takiego muzeum na świecie

ratów obu państw jest ,,Dialog

okupacji Krzemieńca. Po wyzwoleniu

wykonywane byly przez Ministerstwo

poświęcone Juliuszowi Slowackiemu.

i jego dzialalności z dyrektorem

dwóch kultur", organizowany

miasta dworek zajęli prywatni miesz-

Kultury RP, Stowarzyszenie Pisarzy

placówki TAMARĄ SENINĄ,

We wrześniu 2004 odbylo się

w muzeum. Proszę przybliżyć

kańcy i urzędy państwowe. W 1950

polskich z udzialem Ministerstwa

zaslużoną dla Kultury

ponowne otwarcie, już na po-

ten projekt?

roku otwarto tu Bibliotekę miejską.

kultury Ukrainy. Prace rozpoczęly się

Polskiej, rozmawiala

ziomie międzynarodowym. Ja-

Z chwilą objęcia przeze mnie dzialu

5 lutego 2001 roku i pod koniec maja

W 2005 roku, w 150 rocznicę śmierci

dziennikarka ,,Nowego Kuriera

kie wówczas byly eksponaty?

literackiego Muzeum Krajoznawczego

roku następnego otwarto ekspozycję.

Salomei Slowackiej, w miejscu jej za-

Galicyjskiego"

sala, gdzie mieścila się ekspozycja Slo-

Jednocześnie z pracami w dworku pro-

Z naszego Muzeum Krajoznawcze-

mieszkania w Krzemieńcu otworzy-

LUDMILA PRYJMACZUK.

wackiego, wymagala natychmiasto-

wadzone byly prace nad ekspozycją

go przenieśliśmy tu unikalny kla-

liśmy stosowny pomnik. Na to wyda-

wego remontu; zamókl sufit i w każdej

muzeum. Z polskiej strony opracowala

wikord ,,Żyrafa" i meble z początku

rzenie zaprosiliśmy przedstawicieli

Jest Pani dyrektorem tej pla-

chwili mógl się zawalić na zwiedzają-

ją Jolanta Pol, kierownik dzialu nauko-

XIX wieku. Z rzeczy osobistych ro-

świata literatury z Polski i Ukrainy.

cówki od chwili jej powstania.

cych. Tym bardziej, że zbliżal się rok

wo-oświatowego Muzeum Mickiewi-

dziny Slowackich przekazano nam

Przyjechalo wielu literatów dziala-

Proszę opowiedzieć historię

1999 ­ 190. rocznica urodzin poety.

cza w Warszawie. Ja reprezentowalam

obraz ,,Mglisty ranek nad morzem",

czy kultury. Byl to pierwszy ,,Dialog

jego powstania?

Rok ten zostal ogloszony Rokiem Slo-

stronę ukraińską. Zgodnie z umową

autorstwa poety i haftowaną przez

dwóch kultur" poza muzeum. Zoba-

Zacznę z prehistorii powstania pla-

wackiego. Należalo natychmiast coś

międzypaństwową nasze koncepcje

Salomeę Slowacką serwetę. Z War-

czyliśmy zainteresowanie obu stron

cówki. Zanim stanęlam na jej cze-

zrobić. Wówczas powstalo pytanie

redagowala Halina Bolotowa, filolog,

szawy do Krzemieńca przywiezio-

i postanowiliśmy takie imprezy prze-

le, przez dluższy czas pracowalam

o powstaniu odrębnego muzeum.

naukowy pracownik Narodowego mu-

no 169 przedmiotów, które zostaly

prowadzać w muzeum. Zapraszamy

w Krzemienieckim Muzeum Krajo-

zeum literatury z Kijowa.

przekazane nam na mocy umowy ze

naukowców, czlonków zrzeszeń lite-

Kto  pomógl  rozwiązać  tę

znawczym w dziale historii nowo-

26 lipca 2002 roku decyzją Tarno-

Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich

rackich, pisarzy, artystów, muzyków.

sprawę?

żytnej. Wówczas zaczęlam zbierać

polskiej rady obwodowej Muzeum

na okres 20 lat. Uklad ekspozycji

Od tej chwili 4 września pomiędzy

materialy o życiu Polaków w Krze-

Polacy. W 1998 roku mer Krzemień-

Juliusza Slowackiego w Krzemień-

przygotowali polscy specjaliści pod

Polską i Ukrainą brzmi jak sygnal po-

mieńcu. Ta dzialalność zbliżyla mnie

ca Andrij Guslawski opowiedzial

cu zostalo otwarte, a ja zostalam jego

kierownictwem Jolanty Pol z War-

czątku tygodniowych obchodów ko-

z Margarytą Gecewicz, kierowni-

o naszych propozycjach na spotkaniu

dyrektorem.

szawy. Nie będąc typowym biogra-

lejnej rocznicy urodzin Juliusza Slo-

kiem dzialu literackiego Muzeum.

z przedstawicielami Ministerstwie

fem, zaprezentowala ona utwory

wackiego w jego rodzinnym gnieździe.

Jak

wyglądala

pierwsza

Popularyzacji postaci Juliusza Slo-

kultury i dziedzictwa narodowego RP

poety, przedstawiające najważniej-

Z latami ,,Dialog" stal się prawdziwym

ekspozycja?

wackiego poświęcila ona ponad

w Kijowie. Wcześniej w tej sprawie

sze okresy jego życia na tle epoki.

literackim i kulturowym wydarze-

trzydzieści lat dzialalności. Jest oso-

zwracala się do Polski również dy-

Nie uwierzy pani, ale wówczas nie

W ośmiu salach mamy meble i inne

niem o znaczeniu międzynarodowym.

ba mądrą, niezwykle kompetent-

rekcja naszego Muzeum krajoznaw-

mieliśmy nic ­ ani eksponatów, ani

przedmioty, stylizowane na okres

W 2012 roku do naszej imprezy do-

ną ­ prawdziwym zawodowcem. Jej

czego, lokalne Towarzystwo Odrodze-

pracowników. Zaczęlam od tego, że

romantyzmu.

lączylo Muzeum Józefa Pilsudzkiego

podejście do ekspozycji bylo godne

przywiozlam z domu stare biurka

nia Kultury Polskiej i Towarzystwo

z Sulejówka pod Warszawą, w 2015

Jakie, wedlug Pani, są najwięk-

pochwaly. Znając dobrze język polski

Krzemieńczan w Polsce. Inspiratora-

i krzesla. Zaprosiliśmy naszych ar-

­ Muzeum Anny i Jaroslawa Iwasz-

sze osiągnięcia muzeum w cią-

­ język swego ojca ­ odszukala i prze-

mi powstania muzeum byli również

tystów i przedstawicieli spoleczności

kiewiczów ze Stawiska, a w 2019

gu tych 20 lat?

lożyla na ukraiński 24 listy poety do

ukraińscy i polscy dzialacze kultury:

różnych opcji politycznych i wyznań.

­ Warszawski Oddzial SPP. Liczba

matki z emigracji. Napisala o tym

Maksym Rylski, Mykola Bażan, Dmy-

Opowiedzialam im, że ma tu powstać

Mamy 14-osobowy zespól na-

uczestników kolejnych dni Dialogu

artykul i dala mi go do przeczyta-

tro Pawlyczko, Stanislaw Makowski,

muzeum postaci, która rozslawila na-

ukowców Sama kompletowalam ze-

stale wzrasta i obecnie gościmy ponad

nia. Dzięki niej zainteresowalam się

Zbigniew Suchodolski i inni. Nasze

sze miasto na caly świat. Poprosilam

spól pracowników. Są wśród nich

setkę polskich i ukraińskich naukow-

postacią naszego wielkiego rodaka

wieloletnie usilowania zaczęly zbliżać

o pomoc w ulożeniu planu imprez na

absolwenci uczelni ukraińskich

ców, literatów i ludzi kultury. Prelekcje

i napisalam o nim wiersz. Wiedząc

się do realizacji, gdy do projektu dolą-

najbliższy rok oraz o wzięcie w nich

i polskich..

i występy uczestników kolejnych im-

o moich zainteresowaniach, koleżan-

czyli przedstawiciele wladz obu kra-

udzialu. Ludzie czynnie dolączy-

Swego czasu Minister kultury RP

prez wydawane są przez nas drukiem.

ka zaproponowala mi udzial w konfe-

jów. Rozmowy przebiegly z sukcesem.

li do prac i już w październiku, pod-

Slawomir Ratajski wypowiedzial ta-

Niestety w tym roku, z powodu wy-

rencji naukowej na Uniwersytecie

Następnie przedstawiciele obu krajów

czas pierwszego otwarcia muzeum,

kie zdanie: ,,Chcialbym, żeby mu-

darzeń wojennych, festiwal ,,Dialog

Jagiellońskim. Poznalam tam wielu

przystąpili do omówienia koncepcji

w ośmiu salach eksponowaliśmy

zeum stalo się centrum romantyzmu

dwóch kultur" w formacie między-

polskich badaczy twórczości poety

muzeum.

wystawę ,,Krzemieniec Slowackiego".

w waszym kraju". Od chwili otwarcia

narodowym nie doszedl do skutku.

i zaprezentowalam swój wiersz. Ten

Impreza odbyla się w Krzemieńcu

wyjazd uważam za swego rodzaju

przy wąskim udziale przedstawicieli

chrzest bojowy na drodze mego zglę-

Ukrainy. Polska strona zorganizowala

biania twórczości Slowackiego.

swoją imprezę w Warszawie w Domie

Z Margarytą polączyl nas Slowac-

Literatów. Odbyla się tu konferencja

ki. Jego wiersze i poematy czytalam

naukowa o epoce romantyzmu. W pro-

wcześniej. Niektóre pojmowalam

gramie byly również strofy poetyckie

latwiej, inne ­ nie bardzo. Ale, gdy

o wojnie na Ukrainie. Wieczór poezji

przeczytalam listy poety do matki

zorganizowany byl w plenerze ­ pod

w przekladzie Margaryty Gecewicz,

Kolumną Zygmunta na pl. Królewskim

Slowacki stal mi się naprawdę bliski.

w Warszawie. Dziś strofy Slowackiego

Do tego stopnia, że do swojej sztuki

o walce z rosyjskim caratem brzmialy

o Krzemieńcu, dodalam fragment z Ju-

w szczególny sposób i byly niezwykle

liuszem. Po Margarycie kierownictwo

aktualne. Miejsce to wybrane zostalo

dzialem literatury przekazano mnie.

nieprzypadkowo ­ kolumna Zygmun-

ta figuruje w antycarskim utworze

Co bylo dalej?

Slowackiego ,,Uspokojenie". Kolejne

Kwestię powstania w rodzinnym

spotkanie przez dwa dni trwaly w Mu-

dworku poety jego muzeum jako fi-

zeum Józefa Pilsudzkiego w Sulejówku,

lii naszego Muzeum podnoszono już

gdzie otwarta zostala nowa ekspozycja.

od dawna. Tym bardziej, że dawniej

Uczestnicy byli zadowoleni z przebiegu

­ w latach 1940-1941 ­takie muzeum

,,Dialogu dwóch kultur ­ 2022".

DWOREK RODZINNY SLOWACKICH, OBECNIE MUZEUM