18

nr 23­24 (411­412) |20.12.2022­16.01.2023

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

Podsumowanie polsko-ukraińskich

prac konserwatorskich w sezonie 2022  (cz. 2)

Dr Michal Laszczkowski

lwowskich historyków sztuki

ściennego. Anna między innym

nagrobek mógl być wykonany

powiedziala:

w imieniu Fundacji

przez znanego rzeźbiarza Hart-

­ Robimy tutaj malowidlo

Dziedzictwa Kulturowego

manna Witwera, absolwenta

na tynku. Są to dwa przedsta-

podsumowal zakończenie

Wiedeńskiej Akademii Sztuk

wienia po obu stronach bra-

prac konserwatorskich

Pięknych, czolowego przedsta-

my wjazdowej, umieszczone

w sezonie 2022

wiciela klasycyzmu w rzeźbie

w plytkich niszach. Datowane

roku na Cmentarzu

lwowskiej. Jak na tak poważ-

są na XVIII wiek, lecz od ory-

ny wiek pomnik zachowal się

ginalnych malowidel niewiele

Lyczakowskim. Fundacja

we względnie dobrym stanie,

zostalo. Przeszly one dwie kon-

przeprowadzila renowację

lecz wymagal bardzo precyzyj-

serwacje w 1926 i w 1938 roku.

trzech kolejnych

nej pracy konserwatorów. Prace

Po zdjęciu wszystkich sowiec-

pomników figuralnych.

konserwatorskie przy wszyst-

kich pobialów w kolorze bordo,

Są to pomniki na grobach

kich trzech nagrobkach pro-

odkryliśmy przedstawienie św.

księdza greckokatolickiego

wadzil polsko-ukraiński zespól

Michala Archaniola i drugie ­

fachowców w skladzie ze stro-

Trójcy Świętej z adorującą Mat-

Teodora Lewickiego,

ny polskiej ­ Radoslaw Tusznio,

ką Boską i fundatorami. Wśród

przemyslowca Zdzislawa

Krzystof Jurków, Anna Szty-

postaci fundatorów rozpozna-

Śmidowicza i Rozalii

melska-Karczewska,  Bartosz

liśmy na przyklad arcybiskupa

Wartanowiczówny,

Markowski, ze strony ukraiń-

Jana Dymitra Solikowskiego,

pochodzącej ze

skiej ­ Taras Beniach, Oleh Ka-

postać bardzo ważną w dziejach

szlacheckiej rodziny

pustiak, Orest Dzyndra, Serhij

Lwowa, również widnieje zalo-

ormiańskiej. Wszystkie

Jakunin. Wszyscy są fachowca-

życielka konwentu i jej dwie

mi wysokiej kwalifikacji i pra-

siostry, obok ­ król Polski Zyg-

prace zostaly

cują wspólnie już przez wiele lat.

munt III Waza. Jest jeszcze jed-

sfinansowane ze środków

na figura świętego ­ możliwe że

Narodowego Instytutu

Fundacja Dziedzictwa

jest to św. Benedykt. Malowidlo

Polskiego Dziedzictwa

Kulturowego prowadzi

św. Michala Archaniola naśla-

Kulturowego za Granicą

duje znany obraz Guido Reni,

również w kolejnym

,,Polonika" przy udziale

wybitnego malarza wloskiego,

sezonie prace

bardzo popularnego w calej Eu-

środków Ministerstwa

konserwatorskie przy

ropie. Do końca 2022 roku pla-

Kultury i Dziedzictwa

zespole zabudowań

nujemy wszystko zrobić.

ANNA SMYK PRZY ODNOWIENIU FRESKÓW

Narodowego (MKi DM).

dawnego klasztoru

Prace konserwatorskie

sióstr benedyktynek

kamienną elewację szkoly. Tra-

1939 roku wladze sowieckie

na tym obiekcie

gicznie wyglądala sprawa z ma-

zarządzily zamalowanie ma-

lacińskich we Lwowie.

TEKST I ZDJĘCIA

lowidel w westybulu szkoly.

lowidlami w bramie wjazdowej.

JURIJ SMIRNOW

finansuje polskie

Konwent benedyktynek

Malowidla byly zamalowane

W kwietniu 1940 roku zama-

Ministerstwo

lacińskich powstal

Wszystkie trzy nagrobki

lowano malowidla na bramie.

grubą warstwą farby wapiennej,

Kultury i Dziedzictwa

we Lwowie w roku

zostaly wykonane z piaskow-

zaś sama brama znajdowala się

Ostatnie benedyktynki wyje-

Narodowego w ramach

1593. Byl to pierwszy

ca. Nagrobek księdza Teodora

w stanie bardzo zaniedbanym.

chaly ze Lwowa w maju 1946

programu ,,Prace

rzymskokatolicki

Lewickiego (1816­1878) zbu-

Przeprowadzone

odkrywki

roku. Poklasztorne zabudowa-

konserwatorskie

klasztor żeński na

dowano w formie obelisku, na

stwierdzily, że część malowidla

nia zostaly oddane do dyspozy-

którego frontowej stronie w ni-

cji urzędowi do spraw inwen-

zachowala się pod pobialem, ale

w przestrzeni miejskiej

wschodzie dawnej

szy umieszczono wyrzeźbioną

nie bylo wiadomo co się zacho-

taryzacji budowlanej. Od 1990

Lwowa", zaś nadzoruje

Rzeczypospolitej.

w kamieniu postać Matki Bo-

roku część zabudowań użytko-

walo i w jakim stanie. Postano-

warszawski Instytut

Jego powstanie jest

skiej na kuli ziemskiej. Dr Mi-

wal ukraiński greckokatolicki

wiono jednak uratować co bylo

,,Polonika".

ściśle związane

chal Laszczkowski ocenil ten

możliwe. Prace konserwator-

zakon sióstr studytek. Fundacja

z postacią Katarzyny

nagrobek ,jako ,,niezwykle cen-

skie prowadzi konserwator ma-

Dziedzictwa Kulturowego pro-

O zakończeniu w 2022 roku

Szaporowskiej, która

ne dzielo sztuki sepulkralnej

larstwa Anna Smyk, absolwent-

wadzi prace konserwatorskie

innych  polsko-ukraińskich

końca XIX wieku". Drugi odno-

ka Akademii Sztuk Pięknych

na terenie dawnego zespolu za-

prac konserwatorskich mó-

zakupila we Lwowie

wiony pomnik nagrobny znaj-

budowań benedyktynek przy

im. Jana Matejki w Krakowie.

wimy z Aleksym Lozińskim,

posiadlość wraz

duje się na grobie Zdzislawa

renowacji rzeźb figuralnych na

W rozmowie z dziennikarzem

przedstawicielem  Instytutu

z domem i przeznaczyla

Śmidowicza, mlodego przemy-

,,Nowego Kuriera Galicyjskie-

renesansowej wieży-dzwonni-

,,Polonika" we Lwowie. Pan Lo-

swoje dobra dziedziczne

slowca, zmarlego w wieku 35

go" Anna Smyk powiedziala

cy, również trzech rzeźb w ni-

ziński powiedzial, że ,,Kilka bar-

na rzecz rozwoju

lat. Przedstawia pelnoplastycz-

o pracach i problemach konser-

szach elewacji frontowej dawnej

dzo ważnych projektów zosta-

konwentu.

ną figurę klęczącego aniola. Po-

szkoly żeńskiej. Owe prace pod

watorskich, również zaprosi-

lo zrealizowanych w katedrze

mnik zostal wykonany w 1928

kierownictwem konserwatorki

la na górę do ,,gniazda nad bra-

lacińskiej. Większość z nich

roku przez znanego lwowskie-

mą", gdzie można bylo obejrzeć

z Warszawy Anny Kudzi trwają

W 1599 roku Krzysztof

kontynuujemy z lat poprzed-

go artystę-rzeźbiarza Józefa

już odnowione parte malowidla

już drugi sezon. Odnowiono też

Stadnicki nadal benedyktyn-

nich. Zespól konserwatorów

Starzyńskiego. Rzeźbiarz jest

kom posiadlość pod Wyso-

pod kierownictwem Pawla Ba-

znany m.in. jako autor slyn-

kim Zamkiem na przedmieściu

ranowskiego (Stowarzyszenie

nych heraldycznych lwów na

krakowskim, gdzie z czasem

Absolwentów Akademii Dzie-

Cmentarzu Orląt we Lwowie.

powstal  zespól  zabudowań

dzictwa z Krakowa) prowadzi

Pomnik wykonano w stylizo-

renowację oltarza bocznego pw.

otoczony murem obronnym

wanych ksztaltach stylu art-

Przemienienia Pańskiego. Ob-

z bramą wjazdową. Hojnym

-dart. Wedlug M. Laszczkow-

dobrodziejem klasztoru byl

raz oltarzowy zostal poddany

skiego ,,nagrobek świadczy nie

konserwacji rok temu, teraz bę-

król Jan III Sobieski. W 1784

tylko o wysokich zdolnościach

roku przy klasztorze powstala

dzie odnawiana struktura olta-

artystycznych autora, a także

pierwsza publiczna szkola żeń-

rza, wszystkie rzeźby, zlocenia.

mówi o chęci ukazania widzo-

Zakończono renowację witraża

ska we Lwowie. Większy re-

wi smutku i bólu utraty za po-

mont zabudowań klasztornych,

w oknie nad chórem muzycz-

mocą unowocześnionych form

nym. Prace prowadzili Ewelina

również pomieszczeń szkoly

plastycznych".

i murów, przeprowadzono za

i Robert Kędzielewscy. Witraż

Pomnik na grobie Rozalii

rządów ksieni Aleksandry Hat-

na razie nie zostal zamontowa-

Wartanowiczówny jest jed-

ny w oknie, wlaśnie z powodu

tal (1879­1896). Kolejne prace

nym z najstarszych zachowa-

konserwatorskie i remontowe

zaistnialej sytuacji wojennej.

nych pomników na cmentarzu.

prowadzono w 1926 roku. Wte-

Tymczasem państwo Kędzie-

Mloda 17-letnia dziewczyna ze

dy odnowiono m.in. malowidla

lewscy rozpoczęli wprost we

znanej we Lwowie rodziny or-

na bramie. Ponownej konser-

Lwowie, w katedrze lwowskiej,

miańskiej, zmarla 10 września

wacji brama zostala poddana

prace konserwatorskie przy

1799 roku (cmentarz jak wia-

w 1938 roku; przy malowidlach

kolejnym witrażu, mianowi-

domo, powstal w 1786 roku).

pracowal wtedy malarz Lisie-

cie w oknie kaplicy Chrystu-

Wedlug opinii wspólczesnych

kiewicz. Pod koniec listopada

sa Milosiernego. Jest to piękny

NAGROBEK ROZALII WARTANOWICZÓWNY