34

nr 23­24 (411­412) |20.12.2022­16.01.2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Lwowskie zabytkowe dzwony kościelne  (cz.5)

Przy dawnej ulicy

zarekwirowane 18 grudnia

Kurkowej znajdowaly

1916 roku przez wojskowe wla-

dze austriackie. Na dzwonnicy

się dwa kościoly

zostal tylko jeden zabytkowy

klasztorne, mianowicie

najstarszy dzwon ,,Św. Antoni"

ojców franciszkanów

i sygnaturka.

(dawniej kapucynów)

Dwa nowe dzwony do ko-

i ss. franciszkanek

ściola św. Antoniego zostaly

Najświętszego

odlane w 1925 roku i poświę-

cone 5 grudnia tegoż roku.

Sakramentu. Pierwszy

Otrzymaly imiona ,,Królowa

z nich byl usytuowany

Korony Polskiej" i ,,Św. Bar-

na skrzyżowaniu

bara", ale obydwa w 1943 roku

ulicy Kurkowej

zostaly skonfiskowane przez

z Franciszkańską

Niemców. Na dzwonnicy znów

w sąsiedztwie

zostal tylko jeden dzwon, mia-

nowicie ,,Św. Antoni". W 2021

roku i pochodzil ze wsi Pi-

prawoslawnej cerkwi pw.

roku rozpoczęto prace kon-

styń powiatu kosowskiego. Na

św. Georgija.

KOŚCIÓL ŚW. ANTONIEGO

serwatorskie przy dzwonni-

plaszczu dzwonu znajdowal się

59 cm mial cyryliczny krótki

cy i odcinku muru oporowe-

napis cyrylicą, który opiewal,

kościola św. Antoniego. Miano-

JURIJ SMIRNOW

M

napis i byl odlany ,,Roku Bo-

go. Prace inicjowal i finansuje

że dzwoń zostal odlany dla cer-

wicie, że z trzech zawieszonych

urowana trójprzelotowa

żego 1771". Prawdopodobnie

Warszawski Narodowy Insty-

kwi ,,Blagowieszczenia", czyli

na dzwonnicy dzwonów, jeden

dzwonnica zostala wbu-

trafil do ojców franciszkanów

tut Polskiego Dziedzictwa Kul-

Zwiastowania NMP przez bli-

byl cennym zabytkowym oka-

dowana w mur otaczają-

z jakiejś świątyni greckoka-

turalnego za granicą ,,Polonika".

żej nieznanego Dmitrija Ere-

zem, pochodzącym z 1701 roku

cy teren klasztorny bezpośred-

tolickiej skasowanej w trakcie

W latach 2019­2021 Instytut

mei razem z synem Iwanem,

i mial na imię ,,Św. Antoni". Byl

nio przed fasadą kościola. Na

reform józefińskich. W klaszto-

,,Polonika" również finansowal

malżonką Wasylyną i matką

wysokości 1,3 m, o średnicy 0,8

początku XX wieku na dzwon-

rze znajdowal się jeszcze jeden

remont schodów prowadzących

Marią. Byli to raczej funda-

metra. Zostal odlany za czasów

nicy zostaly zawieszone czte-

maly dzwonek, zawieszony na

do świątyni i balustrady. Kon-

torzy dzwonu. Nie wiadomo

gwardiana franciszkanów kon-

ry dzwony pochodzące z XVIII

klatce schodowej, odlany ,,Anno

serwacji zostaly poddane cenne

w jaki sposób ten dzwon z dale-

wentualnych Waleriana Mi-

stulecia. Największy z nich po-

Domini 1753". W rezultacie

rzeźby Matki Boskiej Niepoka-

kiej karpackiej wioski trafil do

chalowskioego, o czym świad-

święcony św. Antoniemu Pa-

konfiskat wojennych wladz

lanej i adorujących aniolków

czyl napis laciński na krysie

lwowskiego kościola św. Anto-

dewskiemu byl odlany w 1737

austriackich w grudniu 1916

ustawione przed schodami.

dzwonu. Na plaszczu dzwonu

niego. Trzeci dzwon, najmniej-

roku we lwowskiej ludwisarni

i w grudniu 1917 roku zosta-

Schody,  balustrada,  figury

szy ze wszystkich, ważyl 35 kg,

wizerunki św. Antoniego Pa-

slynnego Teodora Polańskiego.

ly zabrane wszystkie dzwony

Matki Boskiej i aniolków sta-

mial średnicę 0,4 metra i we-

dewskiego i w owalu emblemat

Dzwon ,,św. Antoni" mial wagę

oprócz największego czyli ,,Św.

nowią zwarty zespól z dzwon-

dlug Karola Badeckiego pocho-

oo. Franciszkanów Konwen-

560 kg, średnicę 1,03 metra,

Antoniego". Jak pisal Karol Ba-

nicą i murem oporowym ota-

dzil z ,,ostatnich lat XVII wieku,

tualnych. Św. Antoni Padew-

wysokość 1,52 metra. Na plasz-

decki: ,,dla swej ciekawej formy

czającym kościól. Wszystkie

na co wskazują renesansowe

ski na lewej ręce trzymal Dzie-

czu umieszczony byl ,,szeroki

i bogatej ornamentyki prze-

prace prowadzi polska firma

cechy wstęgi ornamentalnej".

ciątko Jezus, a w prawej kwiat

napis antykwą, informujący, że

trwal szczęśliwie rekwizycję

ZKR ,,Zabytki, konserwacja, re-

lilii. Obok znajdowal się na-

Na wieżyczce nad dachem ko-

odlano dzwon za czasów gwar-

wojenną. Trzy inne niestety

monty" pod nadzorem Instytu-

ściola byla zawieszona sygna-

pis: ,,Sancte Antoni ora pro no-

diana  prowincji  lwowskiej

musialy rozstać się z kościolem

tu ,,Polonika".

turka z napisem ,,Zyg. Mozer

bis". Na czapce w części górnej

Faustusa Bojarskiego". Nadto

oo. franciszkanów na zawsze".

Przez dluższy czas ko-

1858", czyli napis świadczyl,

dzwon zdobil bogaty ornament

na plaszczu znajdowaly się trzy

Dopiero w 1927 roku na dzwon-

ściól św. Antoniego byl jedyną

że byl odlany w slynnej lu-

i kolejny napis laciński. Drugi

pięknie wykonane w plasko-

nicy zawieszono nowy dzwon,

rzymskokatolicką świątynią

dwisarni lwowskiej Zygmunta

dzwon o wadze 72 kg i średni-

rzeźbie wizerunki, mianowi-

odlany we lwowskiej ludwi-

we wschodniej części Lwowa.

Mozera. Dwa dzwony zostaly

cy 0,54 cm byl odlany w 1747

cie ,,Ukrzyżowanie", ,,Zwiasto-

sarni Rudolfa Matheisela. Kon-

Dopiero w latach 1931­1934

wanie" w owalnej ramce i ,,Św.

trakt podpisano 5 lipca 1927

na górnym Lyczakowie zo-

Antoni Padewski" w koronko-

roku. Cena dzwonu stanowila

stal zbudowany wotywny ko-

wej ramce. Wedlug opisu Ka-

2700 zlotych, zaś waga 250 kg.

ściól pw. Matki Boskiej Ostro-

rola Badeckiego ,,wkolo czapki

Niestety, dzwony franciszkań-

bramskiej, który byl wyrazem

znajdowal się feston koronko-

skie nie przetrwaly trudnych

wdzięczności lwowskiego Ko-

wy, nad nim w podwójnej linii

czasów II wojny światowej i zo-

ściola  rzymskokatolickiego

rozety rozrzucone".

staly skonfiskowane na potrze-

i osobiście arcybiskupa Bole-

Drugi dzwon byl o wadze

by wojenne. Po wojnie rozebra-

slawa Twardowskiego ,,za oca-

195 kg, o średnicy 73 cm i wy-

no również dzwonnicę.

lenie Lwowa przed najazdem

sokości 1,12 metra. Ozdobiony

Przy tejże ulicy Kurkowej

bolszewików" w 1920 roku. 7

plaskorzeźbionymi plakietami

w kościele pw. Najświętsze-

października 1934 roku arcy-

z godlem zakonu franciszkanów

go Serca Jezusa ss. franciszka-

biskup B. Twardowski osobi-

i wizerunkiem św. Francisz-

nek Najświętszego Sakramentu

ście uroczyście konsekrowal

ka, zostal odlany w 1769 roku,

znajdowal się tylko jeden dzwon

nowo zbudowaną świątynię.

o czym świadczyl umiesz-

odlany w 1890 roku i poświę-

Do korpusu kościola od stro-

czony na plaszczu dzwonu la-

cony pod imieniem ,,Michal Jó-

ny poludniowej przybudowano

ciński napis: ,,Fecit Leopoli

zef Franciszek". Dalsze jego losy

smuklą  czterokondygnacyj-

Teodorus Polanski Anno Do-

niestety nie są znane.

ną wieżę-dzwonnicę o wyso-

mini 1769". Odnośnie postaci

Stroma  uliczka  Świętego

kości 60 metrów, która góruje

KOŚCIÓL MATKI BOSKIEJ OSTROBRAMSKIEJ

świętego nie ma jednak zgody

Antoniego prowadzi od wej-

nad calą okolicą. W 1936 roku

badaczy. Wspólczesny autor

ścia glównego na teren klasz-

zawieszono na niej dwa dzwo-

Rafal Nesterow uważa, że pla-

toru  franciszkanek do ulicy

ny zamówione w firmie Karola

skorzeźba na plaszczu przed-

Lyczakowskiej. Tu na pagórku

Schwabego w Bialej, który wy-

stawiala ,,Wizję św. Antoniego

nad ulicą Lyczakowską w XVII

gral przetarg z odlewnią Lu-

Padewskiego". Wkolo czapki

wieku zostal zbudowany ko-

dwika Felczyńskiego w Prze-

dzwonu byl umieszczony boga-

ściól pw. św. Antoniego i klasz-

myślu. 19 września 1936 roku

ty ornament.

tor ojców franciszkanów. Wolno

dzwony uroczyście poświęcil

Najstarszy z dzwonów fran-

stojącą trójarkadową dzwonni-

biskup Franciszek Lisowski

ciszkańskich  zostal  odlany

cę zbudowano dopiero w 1818

w obecności abpa Boleslawa

w 1712 roku. Waga jego stano-

roku w murze oporowym od uli-

Twardowskiego i ks. Alfreda

wila 70 kg, średnica 54 cm. Na

cy Lyczakowskiej. W 1871 roku

Pacciniego, jako zastępcy ks.

nuncjusza z Warszawy. Byly to

plaszczu umieszczono dwie pla-

krajoznawca Antoni Schneider

jedne z największych dzwonów

skorzeźbione plakiety: ,,Ukrzy-

pisal w ,,Encyklopedii do Kra-

we Lwowie. Pierwszy z nich

żowanie" i ,,Matka Boska z Dzie-

joznawstwa Galicyi": ,,Na murze

otrzymal przy poświęceniu

ciątkiem Jezus" i napis laciński

frontowym jest podwyższona

imię ,,Boleslaw" ku czci arcy-

z dokladną datą odlania dzwonu

nieco jednościenna dzwonnica,

biskupa Boleslawa Twardow-

10 sierpnia 1712 roku. Wedlug

z trzema dzwonami nowsze-

skiego, o czym świadczyl dlu-

napisu dzwon byl poświęcony

go odlewu, z których najwięk-

gi napis na plaszczu dzwonu:

Niepokalanemu Poczęciu NMP.

szy 110 funtów waży". W 1917

,,Jego Eksc. ks. Arcybiskupowi

Ostatni, najmniejszy z dzwo-

roku Karol Badecki podaje nieco

metropolicie lwowskiemu Dr.

nów o wadze 49 kg i średnicy

inne wiadomości o dzwonach