25

nr 5 (417) |17­30.03.2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

SZKOLA PRZEMYSLU DRZEWNEGO, 1903

Skowron często otrzymy-

­ glównej arterii miasta. Obec-

wal zamówienia na budowę

nie jest ozdobą śródmieścia,

budynków sądowych. Rada

nawet pomimo tego, że kil-

wojewódzka w Czerniowcach

ka lat wstecz odpadl jeden

zajmuje dawny sąd krajowy

z maszkaronów.

PROJEKT KLASZTORU BAZYLIANEK, 1911

Księstwa Bukowiny. Wcześniej

Twórca więzień, sądów

do 1912 r. udalo się

wybudowal Palac Sprawiedli-

Wysokie, lakoniczne, z nielicz-

się do znanego lwowskiego ar-

i urzędów skarbowych

wości we Lwowie. W 1911 r.

chitekta Iwana Lewińskiego

nymi ozdobami, na żelbetowych

wybudować tylko jedno

w Stanislawowie zrealizowano

Czerniowce mogą pochwa-

o projekt żeńskiego klasztoru

fundamentach i wyposażone

skrzydlo.

jeden z projektów Skowrona ­

wedlug ostatniego slowa tech-

lić się nie tylko swoim Uni-

ss. bazylianek. Byl milionerem,

gmach sądu okręgowego, obslu-

Na zakończenie projektu

niki (w tym windy) ­ gmachy

wersytetem. Cala wladza kraju

mial kilka fabryk materialów

gującego kilka powiatów. Gmach

trzeba bylo czekać dlugie 25

te wydawaly się przybylymi

budowlanych i budowal dzie-

mieści się w jednym potężnym

Temidy mial jeden ukryty wa-

lat. Budowę ukończyl Mychajlo

gmachu z różowej cegly, który

siątki budynków. Wobec takie-

z przyszlości.

lor ­ na dziedzińcu mieścilo się

Hrycak, wykorzystując rysun-

jest prawdziwym arcydzielem.

go ogromu pracy nie mógl oso-

Postać Fryderyka Janusza

wielkie karno-śledcze więzie-

ki swego poprzednika.

biście pracować nad każdym

owiana jest tajemnicą. W 1919

Turystom z Frankiwska budo-

nie, funkcjonujące do dziś.

r. przybyl do Stanislawowa

wa ta wygląda znajomo ­ ma

projektem, zalożyl więc biuro

Architekt, który wyprzedzil

Oddając mu należne, mu-

i zatrudnial w nim mlodych,

z Wiednia i od razu zacząl two-

się wrażenie deja vu. I rzeczy-

czas

simy stwierdzić, że Skow-

wiście ­ przy ul. Sacharowa 15

zdolnych inżynierów. Jednym

rzyć ambitne projekty, mimo

ron budowal nie tylko sądy

stoi siedziba Policji i SBU, ma-

z nich byl Aleksander Luszpiń-

Ostatnie lata przed I wojną

iż w stolicy monarchii niczym

i więzienia. Opracowal rysun-

ski (1878­1943). To jemu do-

szczególnym się nie wyróżnial.

jąca podobne cechy, co czernio-

światową Stanislawów ostro

ki stanislawowskiego Urzędu

ręczono opracowanie projektu

Z wybuchem wojny notatki

wickie ,,gubernatorstwo"! Nie

piąl się do góry. Jedna po dru-

skarbowego, wybudowanego

przyszlego klasztoru.

ma w tym nic dziwnego ­ oba

o nim urwaly się.

giej pojawialy się czteropię-

w 1912 r. Ten piękny budynek

gmachy projektowal ten sam

Przez dluższy czas history-

trowe kamienice, które wów-

Luszpiński śmialo

stoi przy ul. Hruszewskiego 31

cy nie wiedzieli, co się z nim

architekt ­ Franciszek Skow-

czas nazywano ,,drapaczami

eksperymentowal

i dziś mieści się nim Instytut

stalo. Dopiero w 2021 r. bloger

ron (1856­1929).

chmur". Oto kilka najbardziej

leśnictwa.

Rostyslaw Szruk umieścil no-

znanych: hotel ,,Union" (1912,

z elementami

Franciszek Skowron

tatkę, zaczynającej się od slów

Niezależności 12); kamieni-

architektury ludowej,

Ojciec huculskiej secesji

spośród wszystkich

,,Znalazl się!'. Okazuje się, że los

ca Hauswalda (1913, Niezależ-

za co otrzymal

rzucil architekta do USA, gdzie

Pomimo swej ,,prowincjonal-

ności 11); Ruski Dom Ludowy

powyżej opisanych

przydomek ,,ojca

z Fryderyka stal się Fredem.

ności" Stanislawów kierowal się

(1913, Czornowola 22); kamie-

architektów byl

huculskiej secesji".

W latach 1924­1929 pracowal

modnymi trendami ówczesnej

nica ,,Astoria" (1914 (Strzelców

najbardziej wzięty.

Projekt klasztoru

w Chicago, gdzie zaprojektowal

Siczowych 12).

europejskiej architektury. Jego

Jeżeli nie dla jego

Wszystkie te budowle pro-

siedem drapaczy chmur. Potem

ulice zdobily wspaniale secesyj-

bazylianek byl

talentu, to dla posady,

byl krach na gieldzie, wielki

ne kamienice, opracowane przez

jektowala firma ,,York", nale-

oryginalny, niepodobny

kryzys i tu znów jego ślady się

architektów z Wiednia, Lwowa

żąca do Karola i Fryderyka Ja-

którą obejmowal.

do innych budowli

gubią. Możliwe, że spokojnie

nuszów. Najbardziej zapamiętal

czy Krakowa. Ale byla jedna bu-

Byl starszym radcą

w Stanislawowie i stal

kończyl swój żywot we wla-

się Fryderyk, o którym Mychaj-

dowla, która przyciągala uwagę

budownictwa MSW

się nowym slowem

snej willi w Wisconsin, którą

swoją oryginalnością. Znawcy

lo Holowatyj pisal, że ,,wyprze-

Austro-Węgier. Nie

w urbanistycznym

wybudowal dla swej rodziny

określają ją jako jedyny wzorzec

dzil swój czas". Rzeczywiście

pejzażu miasta. Budowa

tylko doradzal, ale też

w miasteczku Eagl River z ma-

jego kamienice bylo ostatnim

,,ukraińskiego stylu" w przed-

lowniczym widokiem na Jezio-

wojennym Stanislawowie.

slowem w architekturze. Sta-

kulala z powodu

kierowal calym biurem

ro Żurawie.

Oto historia pojawienia się

ly się mostem przejściowym

chronicznego braku

architektonicznym we

(cdn.)

tego ,,wzorca". Miejscowa kapi-

między secesją i międzywo-

funduszy, dlatego

Lwowie.

tula greckokatolicka zwrócila

jennym

funkcjonalizmem.

,,Tajemnica opuszczenia Lodzi Piotrowej. Życie Benedykta XVI"­

premiera pierwszej polskiej biografii Josepha Ratzingera ­ Benedykta XVI

Benedykt XVI należal do

Dodatkowym atutem jest bo-

i które go ksztaltowaly, śle-

nasilily, gdy kard. Ratzinger

największych w dziejach

dzimy koleje życia. Poznajemy

jako następca Jana Pawla II za-

gata warstwa ilustracyjna;

blyskotliwą karierę ,,cudow-

siadl w wieku 78 lat na tronie

blisko 200 zdjęć ­ w tym wiele

papieży ­ przyjaciól

autorstwa mistrza Adama Bu-

nego dziecka teologii", ks. prof.

Piotrowym. Również one, a nie

Rzeczypospolitej, co

jaka ­ zdjęć nie tylko samego

Ratzingera, który w wieku 50

tylko postępujący wiek i zwią-

zostalo w tej książce

zane z nim choroby, nadwątlily

papieża, ale też jego bliskich,

lat zostaje kardynalem. Na wy-

mocno zaakcentowane.

raźną prośbę polskiego papieża

sily papieża.

jego ukochanej malej Ojczyzny,

Autorka, znana z wielu

obejmuje w 1981 r. bardzo waż-

Książkę, napisaną nader

jak też dokumentujących dlu-

książek i artykulów m.in.

blyskotliwie z wiedzą i tempe-

gotrwale związki ze św. Janem

ny w katolickim Kościele urząd

upamiętniających św.

Pawlem II. Wspaniala pamiąt-

prefekta Kongregacji Nauki

ramentem, świetnie się czyta.

Autorka nie boi się wlasnych

ka po wielkim papieżu rodem

Wiary; fakt ten byl odebrany

Jana Pawla II, przedstawia

w niemieckojęzycznym, zdomi-

sądów i opinii, zwlaszcza jeśli

z Bawarii.

tu wszakże cale życie

nowanym przez protestantyzm

chodzi o tytulową tajemnicę

Josepha Ratzingera.

P

opuszczenia Lodzi Piotrowej,

Jolanta Sosnowska: ,,Tajem-

kręgu z niesmakiem. Zaczy-

oznajemy  jego  bawar-

nają mnożyć się ataki na niego

czyli rezygnacji z urzędu. Ale

nica opuszczenia Lodzi Pio-

też bardzo często oddaje glos

trowej. Życie Benedykta XVI",

skie korzenie, brnąc także

jako ,,inkwizytora", ,,pancerne-

przez ponure czasy hitle-

go kardynala"; nawet określenie

samemu bohaterowi książ-

wyd. Bialy Kruk, 376 str., 16,5

rowskiego reżimu. Podążamy

,,strażnik wiary" okazuje się...

obliczem, z pelną skromności

ki. Niezwykle trafnie dobiera

cm x 23,5 cm. Więcej naht-

cytaty prezentujące aktual-

tps://bialykruk.pl/ksiegarnia/

śladem jego kolejnych miejsc za-

epitetem.

postacią, która niemal niezau-

mieszkania, do których autorka,

Medialny wizerunek kard.

ważenie codziennie o tej sa-

ność i bogactwo myśli Josepha

ksiazki/tajemnica-opuszcze-

Ratzingera ­ Benedykta XVI,

nia-lodzi-piotrowej-zycie-be-

przygotowując książkę, zajrzala

Ratzingera jednak kompletnie

mej porze przemierzala Plac św.

osobiście. Wchodzimy do szkól

rozmija się z jego pobożnością,

Piotra. Autorka zwraca uwagę,

które są wielkim walorem

nedykta-xvi

i świątyń, do których uczęszczal

z jego lagodnym i życzliwym

że ataki nie ustaly, a nawet się

tej wszechstronnej biografii.