12

nr 10 (422) |30.05­15.06.2023

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Huculski redyk poloniński w skansenie lwowskim

przez siedem dni. A jeśli zostawi się go

z Polski. Chętnie nawiążemy kontakt z pol-

w cieplym miejscu jako pamiątkę, wy-

skimi artystami ludowymi.

schnie i przetrwa nawet 20­30 lat, stając

Chociaż szum Prutu, Czeremoszu

się jak kość.

Huculom przygrywal gdzieś tam dale-

Mlodzi artyści ze wsi Rożnów kolo Ko-

ko na poludnie od Lwowa, tutaj, na zie-

sowa zaprezentowali oryginalne reprinty

lonej lące skansenu wesola kolomyjka

Z początkiem maja

z rejonu kosowskiego oraz innych terenów

drewnianych świeczników (tzw. trójcy)

do redyku, do chodzenia z dzwoneczkami,

również porywala do tańca. Przed starą

na obszarach regionu

prezentowali wyroby ludowe, a każdy

oraz zmniejszone reprinty ikon na szkle.

ponieważ nie byly przyzwyczajone w za-

dzwonnicą zespól Lwowskiej Muzycznej

Karpackiego, w tym też na

mógl skosztować miejscowych serów ­

grodzie ­ wyjaśnila dla Kuriera Witalia Pa-

Wasyl Boruk pochodzi z rodziny

Akademii wykonywal huculskie melodie

Huculszczyźnie pasterze

bryndzę, bunc, hurdę oraz nauczyć się ro-

stuch, pracowniczka skansenu. ­ Cieszy-

rzeźbiarzy.

ludowe.

uroczyście wyruszają ze

bić huculskie serowe koniki.

my się, że ludziom tu się podoba.

­ Wraz z bratem Mykolą i ojcem wyko-

Grupa starszych pań i panów, niektó-

stadami na redykowy wypas

Malżeństwo Hryhorczuków prospero-

O rozpoczęciu redyku polonińskie-

nujemy świeczniki i rzeźby. Wzorujemy się

rzy w strojach huculskich, robi sobie zdję-

na górskich halach. Pasterskie

walo we Wloszech. Teraz produkują wy-

go uroczyście oglosily dźwięki trembity

na dziela dawnych mistrzów sztuki ludo-

cie z malym stadem owiec i kóz, jak dzieci.

tradycje nadal są tam żywe,

i rogu pasterskiego. Owce, kozy, pasterze

roby z mleka polonińskiego i zajmują się

wej, które są w zbiorach muzealnych we

Okazalo się, że są to czlonkowie Towarzy-

pomimo trwającej wojny na

wolontariatem.

oraz muzycy i wielu przybylych gości ru-

Lwowie, Kolomyi, Czerniowcach.

stwa Huculskiego we Lwowie.

Ukrainie. Huculskie święto

­ Mój mąż byl prywatnym przedsię-

szyli pelni emocji uliczkami skansenu na

­ Podobnie jest z ikonami na szkle ­

­ Bardzo nam się podoba i cieszymy się,

polonińskie w lwowskim

biorcą, ogrodnikiem, a ja opiekowalam

górne pastwisko.

dodaje Anna Boruk. ­ W huculskich i po-

że skansen zorganizowal to wydarzenie

skansenie trwalo dwa dni,

się osobami starszymi ­ wyjaśnila Julia

­ To niesamowita okazja, aby przyjść

kuckich wioskach już prawie nie pozostalo

i nas zaprosil ­ wyjaśnila Oksana Malyk,

13­14 maja.

Hryhorczuk. ­ W końcu zdecydowaliśmy

tu po covidzie, po roku alarmów powietrz-

takich obrazów, ponieważ zostaly wywie-

pierwsza wiceprezeska Towarzystwa.

się wrócić na Ukrainę, bo nie oddamy tak

nych i pokazać dzieciom tradycje hucul-

zione stąd przez kolekcjonerów i muzeal-

Spotkaliśmy też gości z Polski, na-

po prostu naszego domu. Nie oddamy na-

skie ­ powiedziala Tetiana Sikaczowska,

ników. Byl czas, kiedy ludziom wydawalo

szych znajomych z Fundacji Bratnia Dusza.

KONSTANTY CZAWAGA

szej ziemi. O co walczą nasi żolnierze na

mieszkanka Lwowa. ­ Chcieliśmy pojechać

się, że nikt już tego nie potrzebuje i sprze-

­ Wspaniale wydarzenie ­ zaznaczyl

Redyk

Wschodzie? ­ Żebyśmy mieli swój dom,

w Karpaty na redyk, ale nie mieliśmy takiej

dawali je za grosze kolekcjonerom, którzy

Dariusz Cieśla z Krynicy Zdroju. ­ Jestem

Stanislaw Vincenz w swojej tetralogii

żebyśmy mogli pracować. Wróciliśmy

możliwości.

wiedzieli, czym one są. Mam dwa dyplo-

pod wielkim wrażeniem kultywowania tej

,,Na wysokiej poloninie" tak opisal dawny

i przywróciliśmy tu rodzinną tradycję ro-

Bylo też sporo uchodźców wewnętrz-

my. Studiowalam na wydziale malarstwa

tradycji. U nas w Polsce redyk jest bardzo

redyk: ,,Dopiero gdy święty Jurij (6 maja

bienia bryndzy

nych oraz przybylych z Kijowa i miast na

ludowego i wydziale projektowania gra-

znany i kultywowany na Podtatrzu, w Be-

wedlug kalendarza juliańskiego ­ red.)

Hanna Melnyczuk ze wsi Shepit w po-

wchodzie Ukrainy.

ficznego. Technika jest jak najbardziej zbli-

skidach, w Bieszczadach.

zazieleni ruń polonin, po której dotąd

wiecie kosowskim od siedmiu lat wyrabia

­ Przyjechaliśmy z miasta Dniepr na

żona do tej używanej przez starożytnych

­ Takie spotkania, takie oderwanie się

tylko niedźwiedź senny chodzi, a raczej

koniki z sera. Nauczyla się od jednej z wiej-

mistrzów. Jednak moje ikony są mniejsze,

krótki wypoczynek, aby nabrać sil i odpo-

na chwilę ludzi od wojny, od bólu, od cier-

wyglodnialy slania się po ciężkim śnie

skich rzemieślniczek robić pyszne figurki

cząć od stanu wojny w naszej części Ukra-

ponieważ stare byly dwa, a nawet cztery

pienia są bardzo ważne, bo daję nadzieję

zimowym ­ a lawiny jak wystrzaly armat-

z sera. Dzieci je uwielbiają jeść i są one

razy większe. Kupują je glównie mieszkań-

iny ­ powiedziala Eugenia Kowrosewa,

­ podkreślila Iwona Romaniak. ­ One uka-

nie w ponurym uroczysku skalnym pod

podawane na weselach na Huculszczyź-

mieszkanka Dniepra. ­ U nas alarmy po-

cy miast, którzy interesują się tradycjami

zują, że jest też normalne życie. Uważam,

Szpyciami w Czarnohorze, dając pierwsze

nie. Często zabiera swoje konie na wysta-

wietrzne można uslyszeć prawie co godzi-

ludowymi i chcą ozdobić swoje domy ta-

że powinniśmy wlaśnie takie imprezy

sygnaly, hukają na cześć wiosny ­ odzy-

wy i festiwale. Mówi, że chętnie je kupują

nę i za każdym razem trwają kilka godzin.

kimi ikonami. Mamy wiele zamówień od

robić, żeby ludzie mogli choć na chwilę

wają się trembity. I pieśń mówi, że wtedy

dzieci i dorośli.

Mamy ataki rakiet w mieście i regionie, ale

Ukraińców z diaspory w Kanadzie i USA.

zapomnieć.

święty Jurij dmie w trąbę żubrową. A gdy

­ To bardzo stara nasza tradycja ­

Ostatnio otrzymaliśmy zamówienia z Pol-

już jakoś przyzwyczailiśmy się i po prostu

Przedstawiciele Fundacji ,,Bratnia Du-

po lasach rozejdą się odglosy, wszystkie

stwierdza Huculka. ­ Najpierw uformo-

żyjemy w tych realiach.

ski od Ukraińców, którzy uciekli przed

sza" mieli również okazję spotkać się z or-

ptaszęta odniemieją. Już, już niedlugo

wanego konika z sera zanurzam w gorącej

wojną i chcą mieć malą ikonę i świecznik.

ganizatorami tego wydarzenia i zapytać,

Jarmark na wzór

poplyną roje owiec, i kóz, i najróżniejsza

wodzie, potem do slonej. To czysty pro-

Warszawski Teatr Lalek zamówil u nas

w jaki sposób mogą pomóc muzeum.

kosowskiego

chudoba: lagodne i flegmatyczne lub nieco

dukt, zrobiony z krowiego mleka, czysty

ikonę świętego Jerzego. Bardzo chcieli-

Kino w stodole

rozkapryszone i grymaśne, wypiastowane

W ramach wydarzenia zwiedzający

ser, z którego robi się bryndzę. Taki konik

byśmy spotkać się z innymi artystami

przez gazdów, nieraz od cielątka w izbie za

wzięli udzial w jarmarku huculskim. Huculi

może być przechowywany w lodówce

z krajów regionu Karpat, w szczególności

Na zakończenie święta poloninskiego

piecem chowane krówki - i ciężkie, ponure,

przed dużą stodolą z górnej bojkowskiej

spode lba patrzące, nieraz groźne buhaje.

wioski Lybohora zostaly rozlożone na

I konie przeróżne, cale ich stada; hucul-

trawie kolorowe dywany i koce z kolek-

skie konie, lyskające dzikim i gniewnym

cji muzeum. Znane widzom dokumen-

spojrzeniem, z cienkimi nogami, z potęż-

talnego filmu ,,Żywy ogień", który prze-

ną piersią, z szeroką szyją, bujną grzywą.

kazuje atmosferę pracy pasterskiej na

Myszate, kare, bulane, węgorzowe, śmie-

Huculszczyźnie.

tankowe. Poplyną od wsi ku poloninom

Reżyser filmu Ostap Kostiuk ponad 10

i wyroi się wiosenny ruch, co od wieków

lat badal kulturę huculską. ,,Żywy ogień"

porósl wzorzystym kwieciem zwyczaju ­

jest owocem tych badań. Film opowiada

chód poloniński".

o trzech pokoleniach pasterzy. Podob-

Po raz pierwszy huculski redyk poloniń-

nie jak w polskich Tatrach czy Beskidzie,

ski odbyl się w skansenie lwowskim. Jest to

zawód pasterza ­ bacy ­ wataha traci na

wydarzenie poświęcone wyjściu pasterzy

znaczeniu. Przez cztery lata ekipa filmowa

na pastwiska (poloniny). Glównym celem

spędzala czas z bohaterami filmu, którzy

tego święta w miejskiej przestrzeni jest po-

wbrew wszelkim przeciwnościom wspi-

pularyzacja kultury i tradycji pasterskich

nają się każdej wiosny w góry i rozpalają

w Karpatach oraz zwrócenie uwagi na wa-

,,żywy ogień" swojego życia.

lory ekologiczne i kulturowe regionu.

­ Chcemy wesprzeć reżysera ,,Żywe-

Sektor ,,Huculszczyzna" w Muzeum

go ognia" Ostapa Kostiuka, który obecnie

architektury ludowej i życia codzienne-

sluży w Silach Zbrojnych Ukrainy ­ powie-

go jest polożony na porośniętych lasem

dzial Roman Zilinko, jeden z glównych or-

wzgórzach, które przypominają Karpaty.

ganizatorów huculskiego lata polonińskie-

Są tam huculskie domy drewniane przy-

go w skansenie lwowskim.

wiezione z górnych wiosek w Czarnohorze.

W dniach kolejnego weekendu można

­ Wyposażyliśmy tam też poloninkę

tam bylo zapoznać się z tradycyjnym hu-

oraz specjalnie przyuczyliśmy owce i kozy

culskim haftem.