16

nr 12 (424) |30 06.­27.07.2023

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Wspaniala wystawa Grafik Lwowskich

w Muzeum Kresów w Lubaczowie

Wystawa Grafika lwowska.

Acedański, Kazimierz Moździerz,

Miasto ­ ludzie ­ wydarzenia.

Witold Szolginia, Tadeusz Siara,

Pamięci Janusza Wasylkowskiego

Józefa Kratochwila-Widymska,

(1933­2020) jest pierwszą

Wladyslaw Szczepański.

prezentacją najpewniej

Jak widać z tej prezentacji

największej w Polsce kolekcji

nazwisk artystów na lubaczow-

grafik o tematyce lwowskiej

skiej ekspozycji można poznać

oraz poświęconej dawnym

talenty calej plejady najciekaw-

Kresom Poludniowo-

szych grafików ze Lwowa i nie

Wschodnim. Wcześniej kolekcja

tylko.

ta byla prezentowana jedynie

Osobną i bardzo bogatą te-

we fragmentach. Lubaczowską

matycznie  część  wystawy

wystawę tworzą zarówno

stanowią prace dotyczące ob-

dziela oryginalne jak również

szaru calych Kresów Poludnio-

reprodukcje grafik pozyskane

wo-Wschodnich, a szczególnie

ze starych gazet i periodyków.

Ziemi Lwowskiej, Polesia, Podo-

Calość obejmuje ponad

la, Wolynia, Huculszczyzny. Na

siedemset, często unikalnych,

ekspozycji można obejrzeć daw-

obiektów. W Muzeum Kresów

ne widoki miast, urocze przed-

można obejrzeć znakomitą

Z kolei Lwów z czasów au-

W sekwencji ,,Ludzie" prze-

angielskich, począwszy od XVI

stawienia miasteczek i wsi.

ich większość. Zwiedzających

striackich (1773­1867) pre-

ważają portrety wybitnych lwo-

Prastare twierdze i obwaro-

w. aż po czasy wspólczesne. Ca-

może szczególnie zadziwić

zentują autorzy tacy jak m.in.:

wian ­ od św. Jana z Dukli, przez

wania miast oraz poszczegól-

lość prezentacji można ogólnie

i zafascynować różnorodność

Franz  Gerstenberger,  Karol

Franciszka Smolkę, po abpa Jó-

nych obiektów. Często pięknie

podzielić na trzy wspomniane

tej unikalnej kolekcji.

Auer, Józef Swoboda, Anto-

w tytule wystawy sekwencje,

zefa Teodorowicza. To ponad sto

wkomponowane w krajobraz

Wszystkie zaprezentowane

ni Lange, August Gatton, Teo-

czyli miasto, ludzie i wydarzenia.

postaci, które świetnie zapisaly

urocze dwory, świetne palace,

grafiki stanowią obecnie

W sekwencji ,,Miasto" moż-

fil Czyszkowski, Robert Sands,

się w naszej historii (m.in. król

kościoly, cerkwie, o ciekawej ar-

kolekcję Fundacji Ochrony

Jan III Sobieski, hetman Stani-

Jakub Hyrtl, Emilia Dziedu-

na odnaleźć rozlegle panora-

chitekturze, które w większości

Dziedzictwa Kulturowego

slaw Żólkiewski, marszalek Jó-

szycka, Antoni Czarnecki, Teo-

już, niestety, nie istnieją. Sceny

my Lwowa z XVI, XVII, XVIII

Kresów Wschodnich INSTYTUT

dor Klement, Wilhelm Szmidt,

i XIX ww., dalekie widoki

zef Pilsudski), kulturze (pisarze,

z życia codziennego w miastach

LWOWSKI, w większości

Hubert Clerget, Antoni Klaus,

m.in. Aleksander Fredro, Maria

i wsiach, na przyklad na targu,

oglądane z perspektywy oko-

zgromadzonej wlaśnie przez

Kajetan Kielisiński, Napoleon

Konopnicka, Wincenty Pol; ma-

i ich regionalne stroje podolskie,

licznych wzgórz, rysunki ulic

śp. Janusza Wasylkowskiego.

Orda, Bogusz Stęczyński, Jan

larze, m.in. Jan Styka; muzycy,

wolyńskie, huculskie zarówno

i placów. To historyczne wedu-

Partnerem ekspozycji jest

Tysiewicz, Teofil Żychowicz.

m.in. Karol Mikuli; aktorzy, m.in.

miejskie, jak i ludowe. Pejzaże

ty oraz dziela przedstawiające

Narodowy Instytut Polskiego

Lwów z czasów autonomii

Helena Modrzejewska) oraz na-

i sceny rodzajowe, polowania,

wygląd poszczególnych zaul-

Dziedzictwa Kulturowego za

(1867­1918) utrwalili w swych

uce (m.in. Ignacy Lukasiewicz,

wycieczki, podróże.

ków, podwórek, parków w róż-

Granicą ,,Polonika".

pracach m.in. Jan Matejko, Artur

Stefan Banach). To także wielu

Organizatorzy wystawy po-

nych okresach dziejów Lwowa.

Grottger, Julian Zacharjewicz,

innych wybitnych lwowskich

święcili ją pamięci Janusza

Zwracają uwagę najciekawsze

Wilhelm Kubler, Piotr Glogow-

naukowców, artystów, twórców

architektonicznie i charakte-

Wasylkowskiego, postaci zu-

MARIUSZ OLBROMSKI

W

ski, Sylwester Hawryszkiewicz,

i dyrektorów instytucji kultury,

pelnie wyjątkowej. Trzeba za-

rystyczne dla miasta budowle,

ernisaż

wystawy

Tadeusz Gryglewski, Ignacy Go-

aktorów, mężów stanu.

tem przypomnieć tego jednego

wygląd wspanialych świątyń

W sekwencji ,,Wydarzenia"

w dniu 11 czerwca

lembiewski, Stanislaw Bartus,

z najwspanialszych strażników

kilku obrządków, ich piękne

2023 r. w Galerii Ofi-

Franciszek Kowaliszyn, Antoni

odnajdziemy na jednej z lito-

pamięci o Lwowie, postaci wy-

wnętrza. Często są to widoki

cyna w Zespole Zamkowo-Par-

Pilichowski, Antoni Tomaszew-

grafii oblężenie Lwowa przez

i obiekty, których już dawno

bitnie zaslużonej dla kultury tego

kowym przy Muzeum Kresów

ski, Kajetan Stefanowicz, Odo

Chmielnickiego, na innej pożar

miasta i polskiego dziedzictwa

w przestrzeni miejskiej nie ma.

w Lubaczowie zgromadzil bardzo

Dobrowolski, Stanislaw Tondos,

Na ekspozycji spotkamy rów-

ratusza i zawalenie się wie-

Kresów. Urodzil się we Lwowie

liczne grono osób z miasta Luba-

Wladyslaw Kochman-Florjań-

ży ratuszowej, to znów pożar

2 sierpnia 1933 r. w rodzinie ślu-

nież wizerunki maryjne oraz

czowa, Podkarpacia jak i tych,

Teatru Skarbka oraz krótkie

ski, Wladyslaw Czechowicz.

sarza i gospodyni domowej. Woj-

przedstawienia obiektów kul-

Lwów okresu dwudziesto-

które przybyly z dalszych stron

kalendarium z obrony Lwowa

nę przeżyl we Lwowie, gdzie na

tu religijnego. Refleksje budzą

lecia międzywojennego (1918­

kraju. W imieniu organizatorów

w 1918 r. z jego bohaterami.

zawsze zapamiętal bombardo-

lwowskie pomniki, które czę-

1945) to prace m.in. Wandy

zebranych powital dyrektor Mu-

sto przestaly już istnieć albo

Na lubaczowskiej ekspozycji

wanie Lwowa przez Niemców we

staropolski Lwów (do 1772 r.)

zeum Kresów Piotr Zubowski,

Korzeniowskiej, Antoniego Mar-

wrześniu 1939 r., później kolejne

zostaly przeniesione w inne

krótko charakteryzując glówne

kowskiego, Witolda Dolińskie-

przedstawione są prace m.in.:

etapy wojny: pierwszą okupa-

miejsca. Zwiedzający może po-

zalożenia wystawy. W imieniu

Jana Ziarnko, Józefa Zimoro-

go, Ludwika Tyrowicza, Anny

cję sowiecką miasta, niemiecką

znać sceny historyczne z dzie-

Instytutu Lwowskiego Fundacji

Smoleńskiej, Zofii Stryjeńskiej,

wicza, Abrahama Hogenber-

i powtórne zajęcie miasta przez

jów miasta, jak też obrazy z ży-

Ochrony Dziedzictwa Kulturo-

Rudolfa Mękickiego czy Haliny

ga, Aurelio Passarottiego, Jana

cia codziennego. Zwraca uwagę

sowietów.

wego Kresów Wschodnich glos

Siemieńskiej.

Gorczyna, Kazimierza Niedba-

różnorodność technik w jakich

Po wojnie rodzina Wasylkow-

Lwów na uchodźstwie (1945­

zabral Mariusz Olbromski, kura-

lowicza, Antoniego Priksnera,

skich, jak wiele innych, opuścila

zostaly wykonane prace, wyso-

2020) ujęli w swych pracach

tor wystawy, wiceprezes Insty-

Francoisa Pernera, Józefa Haf-

Lwów. Udala się w gląb Polski,

ki poziom artystyczny, a także

tutu, przede wszystkim przed-

m.in. Irena Acedańska, Zygmunt

fnera, Jan Weyniga.

najpierw do Krakowa i Zakopa-

piękno zaprezentowanych ujęć.

stawiając  sylwetkę  twórczą

nego, a w 1946 r. do Zbąszynka

Janusza Wasylkowskiego. Na-

w województwie zielonogór-

stępnie glos zabral prezes Insty-

skim, gdzie przybylo też wie-

tutu Bogdan Kasprowicz snując

lu Polaków z Ziem Wschodnich.

refleksje na temat dziejów gra-

Tam Janusz rozpocząl naukę,

fiki. Swymi refleksjami podzie-

maturę zdal w Zielonej Górze,

lil się z zebranymi Zenon Swa-

również zamieszkalej wówczas

tek, starosta lubaczowski, który

glównie przez przesiedleńców

wspomnial też w swej wypowie-

ze Lwowa i Ziem Wschodnich.

dzi o obecnej wspólpracy po-

Następnie podjąl studia poloni-

wiatu lubaczowskiego z bliskimi

styczne na Uniwersytecie Wro-

partnerami zza wschodniej gra-

clawskim, na którym wykladalo

nicy. Nie zabraklo podziękowań

wielu znakomitych profesorów

dla muzealnego zespolu, pod kie-

wywodzących się z Miasta Sem-

rownictwem Dariusza Salka, ad-

per Fidelis. To wlaśnie w tych

iunkta w Dziale Historycznym

miejscowościach, a także na

Muzeum, który od kilku miesię-

studiach, poglębil się jego szcze-

cy pracowal nad wystawą.

gólny, lwowski patriotyzm, za-

Na lubaczowskiej ekspozy-

interesowanie rodzinnym gro-

cji zaprezentowano prace po-

dem i różnorodna o nim wiedza,

nad pięćdziesięciu artystów,

którą później, przez lat dziesiąt-

zarówno wybitnych, jaki mniej

ki, z zamilowaniem poglębial

znanych: polskich, wloskich,

i poszerzal.

ukraińskich,

francuskich,

Już w czasie studiów we Wro-

niemieckich,

austriackich,

clawiu w 1955 r. zalożyl Teatrzyk