21

nr 12 (424) |30 06.­27.07.2023

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

w kościele wszystkie wyzna-

katolickiego u wladz radziec-

1991 roku. Wladze wojewódzkie

nia chrześcijańskie na wspól-

kich i prowadzil różne formy

blędnie traktowaly decyzję Wa-

ną modlitwę ­ pisal bp Buczek.

kontaktów. Pragnąl zapewnić

tykanu, mówiąc o utworzeniu

Wiedzial, że rana rozdarcia Ko-

wiernym poslugę duszpasterską

trzech diecezji, zapominając, że

ściola Chrystusowego jest bar-

przez mianowanie biskupów

istnialy od XIV wieku aż do 1946

dzo bolesna w dzisiejszych cza-

i kaplanów. Papieże powolywali

roku. Warto dodać, że w tym sa-

sach. Przychodzili do katedry

się na prawa międzynarodowe

mym dniu Watykan potwierdzil

różni duchowni, a w 2006 roku

i prawa czlowieka chcąc zara-

istnienie diecezji greckokatolic-

z okazji 80-lecia urodzin kar-

dzić potrzebom wiernych, któ-

kich we Lwowie i Iwano-Fran-

dynala Jaworskiego przybyli bi-

rzy ciągle pisali do Watykanu

kiwsku, zlikwidowanych w 1946

skupi trzech odlamów Kościola

prośby o mianowanie biskupów.

roku przez wladze komunistycz-

Prawoslawnego". Wiedzial o tym

Trzeba powiedzieć, że papie-

ne, oraz biskupów, którzy dotąd

również papież Jan Pawel II, że

że ciągle upominali się u wladz

dzialali w podziemiu.

arcybiskup Marian Jaworski

w Moskwie o legalizację Cerkwi

Pomimo trudności, jakie na-

byl dobrym, sprawnym i bez-

greckokatolickiej na Ukrainie,

potykali biskupi rzymskokato-

konfliktowym mediatorem. Ro-

która dzialala w podziemiu.

liccy ze strony wladz lokalnych,

zumial, że postawa metropolity

Wiele zrobil w tej sprawie Jan

Watykan prowadzil dalsze roz-

KOŚCIÓL W NIŻANKOWICACH W MOMENCIE JEGO ODZYSKANIA

pozwalala mu na rozwiązywanie

Pawel II, który osobiście pro-

mowy z Republiką Ukrainy.

W 1990 ROKU

bardzo zlożonych oraz trudnych

wadzil rozmowy z przedsta-

Gdy 1 grudnia 1991 roku Ukra-

w tamtych latach problemów.

doprowadzić dopiero 16 stycznia

lwowskiego metropolity jest

wicielami wladz radzieckich.

ina oglosila niepodleglość pań-

Początki przywracania nor-

1991 roku, choć problem walki

dziś calkowicie nieznany, zo-

Watykan jako państwo nawią-

stwa, Stolica Apostolska uzna-

malności na Ukrainie w wielu

jawnej lub skrytej z Kościolem

stanie on przedstawiony niemal

zuje stosunki dyplomatyczne

la ją jako państwo niezależne

przypadkach wykraczaly poza

rzymskokatolickim ze strony

w calości. W artykule tym arcy-

z różnymi krajami i mianuje

i dnia 28 marca 1992 roku pa-

regulacje lokalne i wymagaly

wladz nie pozostal rozwiąza-

biskup odważnie przedstawial

tam swoich przedstawicieli ­

pież Jan Pawel II zamianowal

uzgodnień ze Stolicą Apostol-

ny przez wszystkie lata urzę-

glówne problemy, z jakimi zma-

nuncjuszy. W czasie tzw. pie-

arcybiskupa Antonio Franco

ską, dlatego papież Jan Pawel II

dowania arcybiskupa Mariana

gal się wówczas Kościól rzym-

restrojki Watykan rozpocząl

pierwszym nuncjuszem apo-

Jaworskiego. Niewątpliwie ist-

za każdym razem oświadczal:

skokatolicki na Ukrainie.

oficjalne rozmowy państwo-

stolskim dla Ukrainy.

nieje on także i w chwili obecnej,

,,arcybiskup Marian Jaworski

Abp Marian Jaworski tak

we z ZSRR i mianowal swoim

Nowy nuncjusz apostolski

jak choćby w przypadku braku

zna mentalność wschodu i wie,

pisal: ,,Kościól rzymskokato-

przedstawicielem w Moskwie

zlożyl listy uwierzytelniające na

dobrej woli ze strony wladz, by

co w tej sytuacji jest najlepsze dla

licki rozwijal się bez przeszkód

abpa Francesco Colasuonno.

ręce prezydenta państwa ukra-

zwrócić kościól św. Marii Mag-

Kościola".

aż do rewolucji październiko-

Po kilkuletnich rozmowach

ińskiego, deklarując, iż przez

daleny we Lwowie wiernym

Pierwszy przyjazd do Lwowa

wej, po której wladze komuni-

w Moskwie, w Kijowie, a na-

swoją dzialalność chce w imie-

Kościola rzymskokatolickiego,

arcybiskupa Mariana Jawor-

styczne zlikwidowaly diecezje

wet we Lwowie abp Colasuonno

niu Watykanu slużyć sprawie

który de facto jest jego pierwot-

skiego odbyl się na formalne za-

wzajemnego zrozumienia i życia

w Żytomierzu i Kamieńcu Po-

uzyskal zgodę na odtworzenie

nym i jedynym wlaścicielem.

różnych narodów zamieszkują-

proszenie Antoniny Pakosz z Ly-

dolskim. Biskupów wyrzucono,

dawnych diecezji i mianowanie

cych na Ukrainie. A także pro-

czakowa 29 października 1989

Nie zważając na trudności,

zamknięto seminaria duchow-

biskupów rzymskokatolickich

roku. Po powrocie ze Lwowa do

wadzić dalsze rozmowy z przed-

arcybiskup Marian Jaworski

ne, kaplanów i kościoly zamy-

na Ukrainie. Dnia 16 stycz-

stawicielami wladz centralnych

Lubaczowa biskup Jaworski zlo-

podjąl się z mlodzieńczym wręcz

kano. Diecezje lucka i lwowska

nia 1991 roku papież Jan Pawel

i lokalnych chcąc zabezpieczyć

żyl szczególowe sprawozdanie

zapalem dziela odbudowy Ko-

dotrwaly do 1946 roku, kiedy

II wznowil dzialalność trzech

prawo dla wierzących kato-

do Stolicy Apostolskiej, mówiąc,

ściola rzymskokatolickiego na

wyrzucono biskupów oraz ka-

diecezji: w Kamieńcu Podol-

lików obrządku wschodniego

że koniecznością jest mianowa-

terenie archidiecezji lwowskiej.

planów. Zamknięto seminaria

skim, Żytomierzu oraz we Lwo-

i zachodniego oraz zabiegać, by

nie dla tamtych terenów bisku-

Po roku dzialalności 28 lutego

duchowne, a kościoly niszczo-

wie jako metropolię lwowską,

diecezje mialy wlasne semina-

pów. O sytuacji na Wschodzie

1992 roku we Lwowie rozpoczę-

no lub zamykano.

mianując trzech biskupów die-

ria duchowne, które ksztalcilyby

doskonale byl poinformowany

ly się obrady I Konferencji Epi-

Warto dodać, że od końca

cezjalnych i dwóch pomocni-

kandydatów do kaplaństwa po-

papież Jan Pawel II. Rozpoczęto

skopatu rzymskokatolickiego na

XVI wieku istnial na Ukrainie

czych we Lwowie.

chodzących z tutejszej mlodzie-

więc przygotowania do nomina-

Ukrainie z udzialem pięciu bi-

obrządek greckokatolicki, po-

Decyzja Watykanu spotkala

ży, by nie trzeba bylo wysylać

cji biskupów w wakujących die-

skupów. Wówczas to arcybiskup

lączony unią z Rzymem oraz

się z wielkim protestem wladz

wszystkich za granicę".

cezjach rzymskokatolickich we

Marian Jaworski zostal wybrany

obrządek ormiańskokatolicki.

administracyjnych Lwowa, któ-

W dalszej kolejności omó-

Lwowie, Żytomierzu i Kamieńcu

przewodniczącym  Konferen-

W roku 1946 obydwa te ob-

re zarzucaly ingerencję Stoli-

Podolskim. Rokowano nadzieje,

wil dzialalność Kościola rzym-

cji Episkopatu Ukrainy. Funk-

rządki zostaly zlikwidowane

cy Apostolskiej w wewnętrzne

że do nominacji może dojść jesz-

skokatolickiego na Ukrainie:

cję tę pelnil do 5 listopada 2008

przez wladze radzieckie.

sprawy Ukrainy. Nie dopuścily

cze w 1990 roku. Jednak termin

,,Kościól rzymskokatolicki na

roku. W trakcie tej pierwszej

Watykan przez caly czas upo-

do ingresu abpa Mariana Jawor-

ogloszenia nowych biskupów

Ukrainie otacza opieką dusz-

konferencji omówiono najważ-

minal się o wiernych wyznania

skiego we Lwowie 6 kwietnia

byl kilkakrotnie przesuwany

pasterską wiernych, którzy są

niejsze problemy duszpasterskie

ze względu na silny opór wladz

narodowości polskiej, ukraiń-

wspólnoty rzymskokatolickiej.

państwowych we Lwowie.

skiej, rosyjskiej, ormiańskiej,

Biskupi zwrócili uwagę na fakt,

niemieckiej, żydowskiej, wę-

Priorytetowym  zadaniem

że Kościól rzymskokatolicki na

gierskiej, czeskiej, slowackiej,

odrodzonej organizacji skraj-

Ukrainie w dalszym ciągu spo-

moldawskiej czy rumuńskiej.

nych nacjonalistów ukraińskich

tykal się ze strony wladz lokal-

Pomimo tego wielu przedsta-

we Lwowie bylo niedopusz-

nych z przejawami dyskrymina-

wicieli  miejscowych  wladz

czenie do reaktywowania hie-

cji. Przedmiotem glębokiej troski

w powiatach czy wojewódz-

rarchii rzymskokatolickiej we

biskupów bylo to, że w wielu

twach uważa, że Kościól rzym-

Lwowie i utworzenie tam semi-

miejscowościach występowaly

skokatolicki jest wylącznie Ko-

narium duchownego. Pomimo

poważne trudności z odzyski-

ściolem polskim. Wywoluje to

niepewności, braku formalnych

waniem kościolów i innych dóbr

niepotrzebne napięcia i niepo-

uregulowań, a nawet klarow-

kościelnych, na przyklad do-

koje wśród ludności. Językiem

ności co do kierunku i zakresu

mów parafialnych, które zgodnie

liturgicznym oprócz polskiego

zachodzących zmian w Związ-

z ustawodawstwem niepodleglej

jest też język ukraiński w za-

ku Radzieckim i w sąsiadującej

Ukrainy winny byly wrócić do

leżności od tego, jakim językiem

z Polską Ukraińskiej Republice,

prawowitych wlaścicieli. Nale-

poslugują się wierni".

biskup Marian podejmowal czę-

ży przypomnieć, że Konferencję

Następnie arcybiskup przy-

ste wyjazdy do Lwowa, odwie-

Episkopatu Ukrainy w tym cza-

pomnial sluchaczom o podsta-

dzając przy tym czynne parafie

sie reprezentowali: abp Marian

wowych zadaniach nuncjuszy

oraz poświęcając nowe kościo-

Jaworski wraz z biskupami po-

apostolskich w różnych pań-

ly. Podnosil kaplanów i wier-

mocniczymi Rafalem Kiernic-

stwach świata. Również wska-

nych na duchu, dodając odwagi

kim i Marcjanem Trofimiakiem

zal na korzyści, jakie może

do wytrwania w wierze. Kościól

oraz biskupi Jan Olszański z Ka-

osiągnąć takie mlode państwo

katolicki w tym czasie oskarża-

mieńca Podolskiego i Jan Purwi-

jak Ukraina przez dzialalność

no o prowadzenie akcji mającej

ński z Żytomierza.

w niej nuncjusza apostolskiego.

na celu spolonizowanie miej-

Temat napiętych stosunków

scowej ludności. Rozpowszech-

,,Wladza komunistyczna znisz-

pomiędzy wyznaniami i pań-

niano także liczne klamstwa,

czyla wiele wartości ludzkich:

stwem przewijal się w artykule

obelgi i kalumnie na temat pro-

poszanowanie prawa wlasno-

arcybiskupa Mariana Jawor-

boszcza parafii katedralnej o.

ści, co m.in. przyczynilo się do

skiego z 1992 roku, napisanym

Rafala Kiernickiego OFM Conv,

nieuczciwości i niesumien-

na prośbę kijowskiego Insty-

co mialo oslabić zaufanie do

ności pracy. Do odbudowania

tutu Stosunków Mniejszości

Kościola rzymskokatolickie-

wielu wartości duchowych

Narodowych i Politologii pt.

go i doprowadzić do pelnej jego

może przyczynić się dzialal-

,,Kościól rzymskokatolicki na

marginalizacji.

ność  Kościola  katolickiego

Ukrainie i rozwój ukraińsko-

przez gloszenie zasad moral-

Do ogloszenia nominacji bi-

-watykańskich relacji". Z tej

TARTAKOW. KARDYNAL JAWORSKI PO PIERWSZEJ MSZY ŚW. PO

nych i poslugę charytatywną".

skupich dla Ukrainy udalo się

racji, że wspomniany artykul

ODDANIU KOŚCIOLA