16

nr 15 (427) |18­30.o8.2023

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

20 lat Centrum Integracji w Zamlyniu na Wolyniu

W nowoczesne procesy

spoleczne na Wolyniu

organicznie wpisalo

się Centrum Integracji

w Zamlyniu kolo

Lubomla. Odbywają się

tam turnusy wakacyjne,

warsztaty i spotkania,

na które przyjeżdżają

dzieci, mlodzież i dorośli

z calej Ukrainy oraz

z Polski. Z początkiem

wojny przyjmowano

też uchodźców, kobiety

z dziećmi.

TEKST

KONSTANTY CZAWAGA

ZDJĘCIA

KS. JAN BURAS

IGOR REWAGA

tego pociągnąć" ­ wyjaśnily.

zorganizować  Międzynaro-

KONSTANTY CZAWAGA

A ja zostalem. I wtedy wspólnie

dowy plener ikonopisów oraz

20 lat temu na pograniczu

z moimi przyjaciólmi, którzy

pierwszą Letnią Szkolę Języka

polsko-ukraińskim, w pole-

tu przyjeżdżali, pomyśleliśmy

Polskiego.

skiej wiosce Zamlynie pocho-

o Centrum Integracji. Miejsce

­ To byl projekt Konsulatu

dzący z Polski ksiądz Jan Buras,

cudownie do tego się nadawalo,

Generalnego RP w Lucku ­ wy-

który jest wikariuszem gene-

bo jest po pograniczu. Siedem

jaśnil ks. Jan Buras. ­ I od tego

ralnym diecezji luckiej, zalo-

kilometrów do granicy z Pol-

czasu ruszylo. Przyjmowaliśmy

żyl Centrum Integracji. Przy

ską, siedemdziesiąt kilometrów

różne grupy dzieci. Na przy-

wsparciu z Polski wyremonto-

do granicy z Bialorusią. Nie

klad z prywatnej Szkoly Języ-

przyjęli mnie bardzo życzliwie.

­ A skąd pan wie?

wal zniszczone budynki bylego

tylko dla integracji mlodzie-

ków Obcych w Lucku. W 2016

Pamiętam pierwsze spotkanie

­ Caly Wolyń księdza zna.

sanatorium i koszar wojsko-

ży, a i doroslych. Również in-

roku, po rozpoczęciu operacji

u Hali, u Mikolaja. Zatrzyma-

Tyle artykulów ukazalo się

wych, gdzie powstaly obecnie

tegracji religijnej. Żeby wierni

antyterrorystycznej na Donba-

lem się u nich w domu. Pierw-

w ukraińskiej prasie, bardzo

wspaniale warunki dla spotkań

różnych Kościolów mogli się

sie przyjęliśmy tutaj mlodzież

sze co uslyszalem: ,,Może zupy

pozytywnych, życzliwych. Je-

i noclegów.

tutaj spotykać. Dzieci, mlodzież

ze Wschodniej i Zachodniej

zjecie?". Traktują mnie dotąd

stem ogromnie wdzięczny rów-

Skąd ten pomysl i jak udalo

i dorośli, którzy mówią różny-

Ukrainy. Mlodzież wladającą

jak czlonka rodziny. Proszę zo-

nież dziennikarzom.

się go zrealizować?

mi językami, o różnych kultu-

językiem rosyjskim i językiem

baczyć, że w tym ośrodku drzwi

Z calej Ukrainy przyjeżdżają

­ W 2002 roku obwodowa

rach. I to mi się bardzo spodo-

ukraińskim. To byl pierwszy

praktycznie nie są zamykane.

ludzie do Zamlynia. Z Polski też.

rada Wolynia w osobie guber-

balo. Fenomenalne! To miejsce

element integracji. Pierwsze-

Wszystko jest otwarte. I rowe-

Przyjeżdżają ci, którzy opiekują

natora Borysa Klimczuka prze-

okazalo się cudowne na coś ta-

go dnia tylko się poznawali. Na

ry stoją, i samochody. Nigdy się

się tutaj mogilami czy miejscami

kazala te budynki, ale nie zie-

kiego. W 2008 roku rozpoczęli-

drugi dzień byli już jak jedna

tu nie zdarzylo nic zlego. Mala

pamięci. Mogą tutaj się zatrzy-

mię, na rzecz Caritasu diecezji

śmy prace. Bylem sam. Nie po-

rodzina. I pamiętam, że na po-

wspólnota. Wszyscy się znamy.

mać czy przyjechać na obiad.

luckiej. To miejsce stalo puste

wiem, że wszystko latwo szlo.

czątku byly takie glosy, że co oni

Jest to malutka wyspa kato-

Dzieci ukraińskie bardzo pozy-

od 2002 roku do 2008 ­ powie-

Byl moment kryzysowy. Mój

będą tutaj robić, że to jest takie

licka pośrodku morza prawo-

tywnie mnie jako Polaka odbie-

dzial ks. Jan Buras. ­ Pewna or-

biskup powiedzial: ,,Sam sobie

gluche miejsce, w lesie... Ale jak

slawnego na Wolyniu ­ zauwa-

rają i to jest pojednanie. W ich

ganizacja z Niemiec próbowala

to wybraleś. Nie licz na pomoc,

mieli już wyjeżdżać, podchodzi-

żylem w rozmowie.

świadomości pozostanie Polak

tutaj tworzyć Centrum integra-

bo nie jestem w stanie ci po-

li do Wolodi, który prowadzi tu

­ Jest tu patriarchat mo-

jako ktoś bliski, jako brat, przy-

cji dla mlodzieży. Pewnego ro-

móc. Chcialeś - proszę bardzo,

sklep: ,,Powiedz księdzu Jano-

skiewski ­ powiedzial ks. Jan

jaciel ­ stwierdzil ks. Jan Buras.

dzaju ośrodek rehabilitacyjny,

rób". I mial rację. I zacząlem tu

wi, że chcielibyśmy tutaj jesz-

Buras. - Prosilem ojca Piotra,

W okresie pandemii koro-

wypoczynkowy dla mlodzieży.

doświadczać Bożej Opaczności.

cze zostać". I to bylo największą

żeby czasami przyszedl. Ofi-

nawirusa dzialalność Centrum

Przebywali tu jakiś czas i po pól

Przyszla pomoc ze strony mo-

nagrodą dla mnie i ogromną sa-

cjalnie nie dostal zezwolenia,

wyhamowala, ze zrozumialych

roku zrezygnowali, bo doszli do

jej rodziny, mojego wujka. Dwa

tysfakcją, że ci mlodzi ludzie po-

ale prywatnie znamy się bardzo

względów. Mieliśmy tylko je-

wniosku, że projekt przerasta

dni po moich ,,czarnych" my-

kochali to miejsce i zrozumieli

dobrze, przyjaźnimy się. Z nim

den siedmiodniowy obóz przez

możliwości finansowe organi-

ślach zadzwonil i mówi: ,,My-

ideę integracji. A to jest bardzo

samym, z jego rodziną. Nie jest

caly rok. Wszystko zmienilo się

zacji. Do niedawna bylo tutaj

śmy tak z ciocią, to znaczy on ze

proste - mlodzież bardzo szybko

to więc takie trudne.

po 24 lutym 2022.

sanatorium przeciwgruźlicze,

swoją żoną, ustalili, że pomoże-

się integruje. W 2017 roku przy

Nie moglem nie zapytać, czy

­ W tym czasie bylem w szpi-

a wcześniej koszary wojskowe

my, ażeby to ruszylo". I rzeczy-

wsparciu Caritas Polski prowa-

ma to wplyw na leczenie ran

talu w Lubaczowie na operacji

straży granicznej. Budowalo je

wiście to byl przelom. Byl rok

dziliśmy trzy obozy dla dzie-

wolyńskich?

biodra ­ wspominal dalej ks. Jan

NKWD w latach 50-ch, bo to

2011. I wtedy konsul generalny

ci żolnierzy uczestniczących

­ Kiedy przyjeżdżają tutaj

Buras. ­ 24-tego o godzinie 7:30

oni mieli pieczę nad granica-

RP w Lucku Beata Brzywczy

w antyterrorystycznej operacji.

dzieci, mlodzież - tych tematów

polskiego czasu mialem telefon

mi. Gdy w 2008 roku przyje-

powiedziala, że pomoże napisać

Jak odbiera to wszystko lud-

nie ruszamy ­ zaznaczyl ks.

z Lucka. Moi przyjaciele poin-

chalem, byla tu ulica Lenina.

projekt, ażeby coś dostać z ,,Pol-

ność miejscowa? ­ zapytalem.

Buras. - Ja tu z nimi nie ruszam

formowali, że jest wojna.

Zrodzil się pomysl, by zalo-

skiej Pomocy". I od razu udalo

­ Pamiętam, jak przyszedl

tych tematów, nie. Ale jako Po-

­ Jaka wojna?

żyć tu Dom Samotnej Matki.

się. To byl wiatr w żagle! Że nie

nasz ówczesny soltys, który te-

lak jestem przez nich odbierany

­ Uderzyli w Luck.

To siostry wyszly z takim po-

jestem sam, że są inni. Jestem

raz walczy pod Limanem i po-

jako ktoś bliski. Ja się tutaj w ten

Na drugi dzień nasza pani

myslem - Zgromadzenie Sióstr

taki, że nie umiem pisać, prosić.

wiedzial, że niczym nie pomo-

pejzaż Wolynia wpisalem. Kie-

z Zamlynia dzwoni:

Sercanek. Dlatego się tu zna-

Nie mam takiej odwagi. A lu-

że, nie posiada takich środków

dyś na granicy celnik mówi:

­ Mamy uchodźców, są lu-

lazlem. Ale po jakimś czasie

dzie by na pewno pomogli, ale

­ wspominal dalej ks. Jan Buras.

­ A wy do Sztunia (sąsiednia

dzie. Co robić?

siostry zrezygnowaly z powo-

nigdy o tym nie mówilem.

­ Obiecal jedynie, że nie będzie

wioska ­ red.)?

­ Jak co robić, otwiera-

du braku powolań. ,,Nie mamy

W 2011 roku w Centrum In-

przeszkadzać. I dotrzymal slo-

­ Nie, do Zamlynia.

my dom, palimy w piecu, żeby

kim obsadzić, nie damy rady

tegracji w Zamlyniu udalo się

wa, rzeczywiście. A miejscowi

­A tak, do Zamlynia.

im bylo cieplo i przyjmujemy

­ zadecydowalem.

Wszystko mieliśmy zaję-

te, tylko moje lóżko bylo wolne.

Natychmiast  uruchomiliśmy

ośrodek. Na początku bylo tam

72 osoby. Przyjęliśmy dzieci

z Domu Dziecka w Kowlu. Kobie-

ty z dziećmi przyjechaly z Kow-

la, z Lucka, bo znali to miejsce,

że jest tu bezpiecznie, w lesie.

Parę tygodni tu byli, a później

wyjechali do siebie, bo sytu-

acja w miarę się ustabilizowala.

Po dwóch dniach przyjmowali-

śmy już uchodźców ze Wschodu