22
nr 15 (427) |1830.o8.2023
Okruchy historii
www.kuriergalicyjski.com
Melioracje ziem uprawnych na terenach
Galicji Wschodniej
Melioracja jest jednym
pomiędzy drenażami byla 12-16
z najstarszych rodzajów
m. średnica rurek ceramicznych
wynosila 5 cm.
ludzkiej dzialalności,
Następnie Franciszek Smolka,
skierowanej na zasadniczą
wlaściciel majątku w Morszy-
poprawę niekorzystnych
nie w latach 18541860 osuszyl
warunków naturalnych,
w podobny sposób 54 ha. Rurki
nawodnienia gruntów
ceramiczne produkowal samo-
i terenów uprawnych.
dzielnie, zniwelowal teren i oso-
Polegala na sztucznym
biście prowadzil prace. W 1863 r.
kolejny wlaściciel Z. Drogojow-
nawodnieniu terenów
ski osuszyl w okolicach wioski
w okresie suszy
Krukienice rejonu mościckiego
i odprowadzaniu
49 ha ziemi, w tym okolo 5 ha
nadmiaru wody
faszynami. Następnie L. Balicki
w okresach wilgotnych.
w swoim majątku we wsi Wy-
koty w rej. samborskim w latach
18761878 drenażem ceramicz-
BRONISLAW KOZLOWSKI
Z
nym wlasnego wyrobu osuszyl
tego punktu widzenia te-
87 ha. W tym czasie, zaczynając
reny Galicji Wschodniej
od 1860 r. na terenach należą-
MOST NA KANALE MELIORACYJNYM ZBUDOWANY W 1914 R.
należą do nadmiernie wil-
cych do hr. A. Potockiego wokól
subwencje z Ministerstwa rol-
gotnych i zabloconych. W nie-
Lwowa osuszono 431 ha ziemi.
których okolicach zajmują one
nictwa i budżetu lokalnego.
Byly i inne przyklady ta-
od 20 do 50% ziem. Najbardziej
kich dzialań. W swoim mająt-
Od polowy XIX w.
zawilgocone tereny leżą w woj.
ki we wsi Żorniska i częściowo
w melioracji terenów
lwowskim. Na takich terenach
w Lozinie Malej w rej. jaworow-
trudno bylo spodziewać się do-
skim Milleret w 1858 r. osuszyl
na Wschodniej Galicji
brych urodzajów produktów
z dobrym wynikiem 22 ha te-
zaczęto stosować
rolnych i w związku z tym
renów blotnistych sosnowymi
drenaż ceramiczny.
trudności z produkcją pożywie-
krąglakami. Do 1978 r. drenaż
Impulsem poslużyla
nia. Biorąc pod uwagę wysoką
dzialal sprawnie i nie wymagal
tu Ogólnoświatowa
gęstość zaludnienia przy jedno-
naprawy.
wystawa w Londynie
czesnym braku dostatecznej ilo-
W 1875 r. ukazal się austriac-
ści ziem ornych na tych terenach
ki Kodeks wodny, którzy stwa-
w 1851 r. Po raz pierwszy
często obserwowano glodowe
rzal możliwość na Wschod-
zastosowal go inżynier
lata. Zgodnie ze spisem ludności
niej Galicji organizować wodne
T. Żebowski, który z tej
z 1931 r. we Wschodniej Galicji
i melioracyjne spóldzielnie dla
wystawy przywiózl
w granicach trzech województw
wykonania prac ziemnych, któ-
ZAPORA NA GÓRSKIM POTOKU SPAS
urządzenie do produkcji
(lwowskiego, stanislawowskie-
re projektowaly państwowe
rurek ceramicznych
W ladze austriackie, które
powodziami, które na dlugo-
go i tarnopolskiego) na 1 km kw.
urzędy techniczne. Zgodnie
i zacząl je produkować.
kontynuowaly te prace w latach
ści do 9 km trzy-cztery razy do
przypadalo 100,4 mieszkańców,
z ustawą o melioracji (z 1884
gdy w tym samym czasie śred-
18121844, zaprojektowaly po-
roku podnosily poziom wody
r.) zapoczątkowano intensyw-
W 1852 r. drenażem
nie zaludnienie w Polsce sięga-
lączenie Dniestru i Sanu kana-
do 1 m. Projekty regulacji rze-
ny rozwój praz z regulacji rzek
ceramicznym osuszyl
lo 83 osób na km kw. Ludność
lem od miejscowości Hordy-
ki Bug z doplywani opracowali
i melioracji terenów z fundu-
tereny folwarku
wiejska stanowila 77% ogólu
nia do miejscowości Dolobowa.
austriaccy inżynierowie w la-
szy państwowych i subwencji
Bokocja w okolicach
mieszkańców. W poszukiwaniu
Pierwszy projekt regulacji rze-
tach 18461878.
miejscowych. Od 1896 r. na te
Żurawna na przestrzeni
środków do życia ludność Ga-
ki Dniestr i osuszenie blot na jej
Na początku XIX w. melio-
dzialania można bylo zacią-
119 ha.
licji Wschodniej emigrowala do
prawym brzegu opracowal inż.
rację za pomocą otwartych ka-
gnąć niskoprocentowy kredyt
państw Europy Zachodniej lub
Malicki w 18261847 latach.
nalów prowadzono przeważnie
bankowy. Państwowe i lokalne
Glębokość
umieszczania
do Ameryki.
Wedlug tego projektu zreali-
na terenach wielkich wlaści-
subwencje wydawano obiek-
zowano jedynie przekopanie
cieli ziemskich. Projektowali
rurek drenażowych określa-
tom mającym ogólnopaństwo-
Stąd melioracja
kanalu ,,Amalia" o dlugości 7,5
je i nadzorowali inżynierowie
no z doświadczenia praktycz-
we lub krajowe znaczenie. Bylo
terenów rolnych
km od Hordyni do Dolobowa
kultury ląk towarzystw rolni-
nego inżynierów niemieckich:
to od 20 do 80% wartości prac
w celu ochrony drogi Lwów
czych lub Gospodarstwa Kra-
na roli stanowila ona 1,21,3 m.
resztę oplacal wlaściciel dzialki.
Galicji Wschodniej
Kraków przed katastrofalnymi
jowego, którzy otrzymywali
a na ląkach 1,0 m. odleglość
Rozmiary subwencji państwo
byla stosowana
i wladze lokalne dzielily równo.
od dawna. Źródla
W 1879 r. uchwalą Galicyj-
archiwalne i literatura
skiego Sejmu Krajowego powo-
świadczą, że dzialania
lano powstanie Krajowego Biura
te prowadzono przede
melioracji, do którego obowiąz-
ków wchodzilo rozwiązywa-
wszystkim kopiąc
nie kwestii strategicznych me-
kanaly i prowadząc
lioracji i przeciwpowodziowej
inne zasady gospodarki
ochrony terenów (projektowa-
(orka wąsko zagonowa,
nie i nadzór za wykonaniem).
bruzdowanie,
Byla to pionierska organizacja,
grządkowanie). Ale te
a jej dzialania oparte na nauko-
dzialania mialy lokalny
wych osiągnięciach regulacji
dorzeczy rzek i melioracji ziem
charakter.
uprawnych. Z czasem, w związ-
Pierwszym terenem osuszo-
ku z szerokim rozwojem melio-
nym przez system otwartych
racji w poludniowo-wschodniej
kanalów byla dolina rzeki Ja-
części Podola i Pokucia, przed
ryczówki, doplywu Peltwi. Na
I wojną światową ekspozyturę
szerszą skale prace meliora-
Krajowego Biura otwarto w Ko-
cyjne na terenach Wschodniej
lomyi, a potem przeniesioną ją
Galicji byly prowadzone już
do Stanislawowa.
w latach 17591767. Celem ich
Z inicjatywy Krajowe-
bylo rozwiązanie polączenia
go Biura melioracji w latach
wodnego rzek Dniestru i Wi-
18841894 opracowano pro-
sly przez przekopanie kanalu
jekty melioracji górnych bie-
Wisznia-San.
gów rzek Bug, Styr, Gnila Lipa,
ŚLUZA REGULACYJNA NA KANALE W BOLOZÓWCE
