24

nr 15 (427) |18­30.o8.2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (część 73)

IWAN BONDAREW

Wolf Messing

Po ukazaniu się w 2009 r.

filmu ,,Wolf Messing: ten, który

widzi poprzez czas", imię zna-

nego iluzjonisty i jasnowidza

stalo się popularne wśród lud-

ności. Jednak fakt występów

telepaty w Iwano-Frankiwsku

pozostal jakoś w cieniu.

Bylo to w czerwcu 1963 r.

Legenda sowieckiego jasno-

widztwa i hipnozy zawitala

do naszego miasta na spotka-

nie z publicznością w sali hote-

lu ,,Dniestr". Daleko nie wszyscy

chętni mogli pozwolić sobie na

odwiedzenie tej imprezy. Wejście

KINO ,,KOSMOS", 1964 R.

kosztowalo trzy ruble, co na tam-

Stano wówczas po wszystko

te czasy bylo sumą znaczną. Przy

zadzwonil na milicję z histe-

­ skarpetki, zielony groszek,

tym, aby uniknąć prowokacyj-

rycznym krzykiem: ,,Kosmos

szprotki, a nawet ­ po papier

nych pytań w stylu: ,,Czy będzie

się wali!!!". Tam pomyślano, że

toaletowy. Dostępny bez kolej-

wojna atomowa z Ameryką?" ­

stróż przedobrzyl z alkoholem

ki byl jedynie chleb. Ale miesz-

w sali gęsto zasiedli przedstawi-

i odlożyli sluchawkę.

kańcy naszego miasta wspomi-

ciele bezpieki w cywilu.

Jednak, po badaniach oka-

nają czasy, kiedy również chleb

Pomimo tych środków, jedno

zalo się, że rujnacja nie jest tak

KOŚCIÓL PW. CHRYSTUSA KRÓLA

byl w deficycie,

,,nieplanowane" pytanie jednak

fatalna. Szybko ją naprawiono

Epoka Chruszczowa kojarzy

dostatkiem w pierwszej kolej-

padlo, wywolując śmiech slu-

i komuniakami, dopóki nie za-

i kino otwarto w przededniu

ności i ich mieszkańcy nawet

się z zaorywaniem ugorów, na

chaczy. Jakiś wiekowy Hucul

kolejnej rocznicy rewolucji ­ 2

strzelono go na ratuszu!

co wydawano olbrzymie koszty.

nie wiedzieli o zbożowym kry-

z wysokich gór, myślący ka-

listopada 1963 r.

Aquakościól

zysie. Ale prowincjonalny Iwa-

Początkowo wszystko szlo do-

tegoriami globalnymi, zapytal

Co bylo przyczyną awarii?

brze. Pod koniec lat 1950. ugory

no-Frankiwsk odczul kryzys

Komuniści nie cierpieli ko-

iluzjonistę: ,,Obecnie w kosmos

O tym opowiedziala mi Lukija,

w pelnym wymiarze. Na biale

zaczęly dawać rekordowe uro-

ściolów i kleru. Wystarczy-

polecieli nasi kosmonauci. Pro-

żona Wolodymyra Lukomskie-

pieczywo wprowadzono kart-

dzaje. Chleba bylo w bród. Nawet

lo jedno określenia Marksa, że

szę powiedzieć, towarzyszu

go, glównego architekta kina.

ki, na ciemne - wprowadzo-

w robotniczych jadlodajniach

religia jest opium dla narodu,

Messing, czy powrócą?".

Okazuje się, że mialy być użyte

no ograniczenia. Przy sklepach

dawano go bezplatnie ­ jedz ile

by z tego zrobić haslo. W calym

belki stropowe o zlożonym pro-

Messing uspokoil starego,

dusza zapragnie. Ale wynosić

tworzyly się kolejki, w których

Związku zamykano świątynie,

filu. Ale kierownik firmy bu-

zapewniając, że nasze statki ko-

wystawano po kilka godzin.

chleba nie bylo wolno!

niszczono ikony i rzeźby sa-

dowlanej nie mógl znaleźć od-

smiczne są najlepsze na świecie

W jednym ze sklepów mia-

Po kilku latach ugory zubo-

kralne, kaplani masowo pod-

powiednich, zastosowal więc

i że kosmonauci już przygoto-

sta wisial dobrze znany plakat,

żaly. Naruszenie ekologiczne-

dawani byli represjom i prze-

zwykle kątowniki, które nie

wują się do lądowania. I prorok

przestawiający Lenina z wy-

go balansu spowodowalo burze

śladowaniom. Świątynie, które

wytrzymaly obciążenia i strop

nie oszukal. Niebawem na zie-

ciągniętą ręką i haslem: ,,Dobrą

piaskowe, które niszczyly za-

ocalaly, przeważnie zmienialy

się zawalil. Za tę samowolną

mię powrócili Walentyna Te-

drogą zdążacie, towarzysze!".

siewy, dwukrotnie zmniejsza-

swe przeznaczenie.

zmianę konstrukcji belek kie-

rieszkowa i Walerij Bykowski,

jąc zbiory. A zdarzalo się, że nie

Szybko stal się on tematem żar-

W Iwano-Frankiwsku so-

rownika uwięziono.

którzy w czasie występu Mes-

tów i kpin ­ mówiono, że Le-

zdolano zebrać nawet tego, co

wieci  zamknęli  wszystkie

A jednak stary Misza mial

singa przebywali na orbicie.

nin wskazuje kierunek do kasy.

zasiano. Powstal ostry niedobór

świątynie, oprócz dwóch ­ cen-

rację!

Upadek ,,Kosmosu"

Pewien zażarty partyjniak nie

chleba, którego szczyt przypadl

tralnej katedry greckokato-

Dobry kierunek

na jesień 1963 roku, roku wiel-

zrozumial żartu i zrobil donos

lickiej i cerkwi św. Józefa kolo

Historia ta pochodzi od Wo-

kiej posuchy.

do komitetu partii. Na drugi

Wielu pamięta jeszcze dlu-

wiaduktu kolejowego. Obie zo-

lodymyra Kukulaka, pasjona-

Moskwa i Leningrad mia-

dzień plakat zniknąl, a partyj-

staly przekazane patriarchato-

gaśne kolejki pod koniec ist-

ty historii Iwano-Frankiwska

niak pozostal dumny ze swej

ly, oczywiście,

chleba pod

wi moskiewskiemu. Los innych

nienia Związku Radzieckiego.

i mieszkańcy miasta.

czujności.

świątyń wypadl różnie.

W 1972 r. Wolodymyr pra-

W 1964 r. Chruszczowa od-

Ośrodek  redemptorystów

cowal jako budowlaniec w fir-

wolano, zboże zaś zaczęto ku-

przeksztalcono na dziecięcą

nie budowlanej SU-113 przy ul.

pować za granicą i chleb znów

poliklinikę, rozebraną później

Moskiewskiej  (naprzeciwko

pojawil się bez ograniczeń.

pod budowę centrum polożni-

komisariatu milicji). Poznal tam

czego. Dwa kościoly staly się

starego spawacza o nazwisku

Wujek bohatera

muzeum; kolegiata ­ muzeum

Komar, który jako uczestnik

sztuki, a w ormiańskim urzą-

budowy kina ,,Kosmos" podal

Niektórzy na pewno pamię-

dzono muzeum religii i ateizmu.

wiele interesujących faktów.

tają jeszcze stary dowcip, jak

W kościele i klasztorze jezuitów

Na  przyklad,  początko-

z okazji Dnia zwycięstwa trze-

zalożono archiwum miejskie,

wo kino mialo nazywać się

ba bylo do szkoly zaprosić we-

,,Факел" (ros. pochodnia). Jed-

w kościele Ave Maria na Grun-

terana i jak maly Wowoczka

waldzkiej ­ salę sportową.

nak po locie Gagarina w kosmos

przyprowadzil swego dziadka,

Ale to, co partyjni bonzo-

postanowiono zmienić nazwę.

który walczyl w oddzialach SS.

wie planowali zrobić z kościo-

Kolejna rzecz, to ogólnie zna-

W Iwano-Frankiwsku zdarzyla

lem Chrystusa Króla przy Wol-

ny fakt, że kino powstaje na

się podobna historia.

czynieckiej, jest w ogóle nie do

miejscu dawnego cmentarza

Za Sojuzu szkola nr 13 no-

pomyślenia. Po zamknięciu

żydowskiego. Budowę każdego

sila imię Augustyna Jewczu-

kościola umieszczono w nim

dnia odwiedzal stary Żyd Mi-

ka ­ komsomolca, który we

magazyn odzieży i książek.

sza, który ważyl chętnych prze-

wrześniu 1939 r. zawiesil czer-

W marcu 1964 r. wladze pod-

chodniów na obecnym deptaku

woną flagę na ratuszu i zostal

jęly decyzję nr 146, zgodnie

i mówil: ,,On się zawali! On za-

zastrzelony przez polskich ofi-

z którą obiekt przekazano fi-

wali się z calą pewnością, bo na

cerów. W 1963 r. w Kniahini-

lii Politechniki Lwowskiej ­

starym cmentarzu budujecie!".

nie żyl jeszcze jego wujek ­ brat

przyszlemu Instytutowi Nafty

A jednak budowa posuwala

matki, Wasyl. W rocznicę Zlo-

i Gazy. Planowano umieścić tu

się intensywnie i bez żadnych

tego września dyrekcja szko-

aulę na 600 miejsc, salę kinową

ekscesów. Datę otwarcia wy-

ly zaprosila go, aby opowie-

na 110 miejsc oraz salę sporto-

dzial coś o swoim bohaterskim

znaczono w 1963 roku na Dzień

wą i... basen.

budowlańca (2 niedziela sierp-

krewnym. I oto przed pelną salą

Wymagalo to jednak olbrzy-

dziadek zacząl wspominać:

nia). W przedzień uroczysto-

mich nakladów i zamyslu nie

-  Augustynek  byl  do-

ści w kinie przebywal jedynie

zrealizowano. Gdyby projekt

brym chlopcem, pasl gęsi, gral

stróż. Okolo 2 godz. w nocy nagle

doprowadzono do skutku, we

w pilkę, chodzil na wagary, za

uslyszal straszny trzask i hur-

Frankiwsku mielibyśmy dziś

co mama bila go kijkiem. A po-

kot ­ zawalil się strop drugiego

dwa aquaparki.

tem związal się z tymi Żydami

piętra holu. Przestraszony stróż

HOTEL ,,DNIESTR", 1960 R.