25

nr 15 (427) |18­30.o8.2023

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Wystawa lwowskich starodruków

Muzeum Historyczne

Lwowa przoduje

w organizacji życia

muzealno-kulturalnego

w naszym mieście.

Dyrektor muzeum dr

hab. Roman Czmelyk

dąży do udostępnienia

LWOWSKI ,,APOSTOL"

publiczności wszystkich

dzialów muzealnych, nie

zważając na trudne realia

czasów wojennych. Tylko

w ostatnich miesiącach

przygotowano i otwarto

PIERWSZODRUKARZ IWAN

trzy nowe wystawy

FEDOROWICZ

i teraz praktycznie

pracowal nad tym przedsię-

dla zwiedzających

wzięciem caly rok, od 25 lute-

otwarto wszystkie sale

go 1573 roku do 15 lutego 1574

historycznego palacu

roku, o czym napisal we wstę-

PETRO SLOBODIAN

Korniakta (czyli kamienicy

pie do tego wydania. Na dzień

dzisiejszy w różnych zbiorach

Polski w 1479 roku potwierdzil

zajmuje  wolyńskie  miasto

królewskiej) w Rynku 6.

znajduje się okolo 140 ,,Aposto-

przywilej druku książek cyry-

Ostróg, siedziba możnego rodu

lów" tego pierwszego wydania.

licznych dla tegoż klasztoru. Ale

książąt  Ostrogskich.  Wla-

TEKST I ZDJĘCIA

Znajdują się w zbiorach muze-

pierwszą drukowaną książką,

śnie wojewoda książę Kon-

JURIJ SMIRNOW

O

alnych, bibliotecznych i pry-

o której możemy mówić z pew-

stanty Wasyl Ostrogski wy-

wystawie  pt.  ,,Modne

watnych, w Ukrainie, również

nością, jest wlaśnie ,,Apostol"

stąpil z inicjatywą organizacji

stulecia" w salach kró-

poza jej granicami. W zbiorach

Iwana Fedorowicza. Byly jesz-

w Ostrogu drukarni, zaprosil

lewskich ,,Nowy Kurier

lwowskiego Muzeum Histo-

cze wcześniejsze cyryliczne

ze Lwowa Iwana Fedorowicza,

Galicyjski" informowal na-

rycznego jest też jeden egzem-

wydania Franciszka Skoryny,

również grupę innych naukow-

szych czytelników (nr 10 z dnia

plarz unikatowego wydania

czy też Szwajpolta Fiola, lecz

ców, znawców języków obcych,

KOPIA NAGROBKU IWANA

30.05­15.06.2023).  Wlaśnie

i można go zobaczyć na wy-

pierwszy z nich wydawal swo-

przede wszystkim greki. Dru-

FEDOROWICZA

wtedy dyrektor Roman Czme-

stawie. W jakimś sensie jest

je dziela w Pradze lub w Wied-

karnia przez pewien czas pra-

lyk powiedzial, że każda nowa

to najważniejszy eksponat,

każdy wie o Iwanie Fedorowi-

niu, zaś drugi ­ w Krakowie. Po

cowala też w prawoslawnym

wystawa jest ,,naszym frontem

,,gwiazda" tej wystawy.

czu, drukarzu ksiąg wcześniej

zakończeniu swojej pracy we

klasztorze w niedalekiej Der-

muzealnym w walce z agreso-

Petro Slobodian dokladnie

nie znanych. Przede wszystkim

Lwowie Fedorowicz udal się na

mani. Lącznie w ciągu czter-

rem rosyjskim. Takie imprezy

objaśnia znaczenie wystawy

dlatego, że stoi tu pomnik dru-

zaproszenie księcia Konstan-

dziestu lat wydrukowano tu

podnoszą na duchu, pomaga-

oraz znaczenie druku książek

karza, ustawiony w roku 1977.

tego Ostrogskiego do Ostro-

28 wydań. Wśród tych, którzy

ją zwyciężyć stan depresyjny

w rozwoju kultury i cywili-

Nie wszyscy jednak wiedzą,

ga na Wolyniu, gdzie w roku

przez lata byli związani z ostro-

naszych obywateli. Kultura

zacji, a także historię każdego

że prawdziwe jego nazwisko

1580 wydal kolejną książkę pt.

gskim ośrodkiem kultury ukra-

walczy wraz z naszymi żolnie-

eksponatu przedstawionego na

brzmialo wlaśnie nie Fedorow,

,,Ostrogska Biblia".

ińskiej oraz drukiem książek

rzami". Nowa wystawa staro-

wystawie:

lecz Fedorowicz, że pochodzil

Na wystawie przedstawio-

byli: m.in.: Damian Nalywajko,

druków lwowskich znajduje się

z terenów Rzeczypospolitej

no edycje starodruków również

Wasyl Surażski, Iwan Tyszko.

Nasz projekt ma

w salach parterowych tegoż pa-

i pieczętowal się polskim her-

z innych centrów wydawnictwa

Ostrogskie druki byly przy-

charakter wystawowo-

lacu. Muzeum Historyczne po-

bem szlacheckim. Epizod jego

książek w Ukrainie. Centra te

kladem dla innych drukarni

darowalo nowe, kolejne święto

pracy w Moskwie na zaprosze-

przedstawiono na mapie opra-

w Ukrainie, nawet slawnej dru-

edukacyjny. Można

lwowianom i gościom naszego

nie carów moskiewskich wcale

cowanej przez organizatorów

karni w Lawrze Kijowsko-Pe-

tu nie tylko zobaczyć

miasta. Pomimo wojny wojny

nie świadczy o jego niby mo-

wystawy. Na sali wystawowej

czerskiej. W XVI­XVIII wie-

unikatowe egzemplarze

do Lwowa przyjeżdża znacz-

skiewskim pochodzeniu, zaś

znajduje się też kopia nagrobka

kach znaczna część drukarni

starodruków, ale też

na liczba turystów ze wszyst-

nazwisko Fedorow wymyśli-

Iwana Fedorowicza, który umarl

ukraińskich znajdowala się na

samemu spróbować

kich regionów Ukrainy, nawet

li moskowici. Petro Slobodian

we Lwowie i zostal pogrzeba-

terenach Galicji i Wolynia. Cie-

wydrukować tekst czy

z miast polożonych niedaleko

opowiada dalej:

ny na cmentarzu klasztornym

kawym zjawiskiem w historii

linii frontu, można ich również

­ Istnieją różne wiadomości

św. Onufrego. Dzielo Iwana Fe-

drukarstwa w Ukrainie byla

rycinę starą metodą.

zobaczyć na salach muzealnych

archiwalne i legendarne o tym,

dorowicza kontynuowalo we

dzialalność tzw. ,,wędrownych"

Projekt jest bardzo

i wystawowych.

kto i kiedy zainicjowal druk

Lwowie Bractwo Stauropigial-

drukarzy. Oczywiste, że owych

interesujący dla

Wystawę starodruków ze

pierwszej cyrylicznej książ-

ne i nie tylko. Na wystawie są

czasach wlaśnie Lwów byl cen-

mlodzieży szkolnej, ale

zbiorów Muzeum Historycz-

ki na Ukrainie. Są wiadomości

np. edycje drukarni lwowskie-

trum wydawnictwa cerkiew-

też dla doroslych.

nego poświęcono jubileuszo-

o lwowianinie Stepanie Dropa-

go biskupa prawoslawnego Ge-

nej literatury. Bardzo aktywnie

wi  450-lecia  drukarstwa

nie z roku 1460, który mial niby

deona Ballabana. Drukarnie

dzialala drukarnia Stauropigij-

w Ukrainie, mianowicie dru-

Kurator wystawy mówil

podarować swoją drukarnię

cyryliczne przyjmowaly za-

nego Bractwa, wywodząca swój

ku pierwszej książki cyrylicz-

dalej, że we Lwowie na pewno

klasztorowi św. Onufrego. Król

mówienia na druki również

początek jeszcze z drukarni

nej pt. ,,Apostol", wydanej we

w innych językach, na przyklad

Iwana Fedorowicza, którą Brac-

Lwowie staraniem drukarza

po grecku, po lacinie, czy w ję-

two wykupilo po jego śmier-

Iwana Fedorowicza. Inicjato-

zyku polskim. Bardzo ciekawe

ci. Również aktywnie dzialali

rem i kuratorem tej wystawy

są druki Michala Slozki, rów-

lwowscy biskupi prawoslawni,

jest naukowiec Petro Slobo-

nież z drukarni przy katedrze

wśród nich slynny Josyf Szu-

dian, kierownik dzialu ,,Mu-

św. Jura. Swego czasu we Lwo-

mlański (1643­1708), który

zeum Historii Nauki i Techni-

wie dzialala drukarnia w Ryn-

zorganizowal m.in. drukarnię

ki", czlowiek zafascynowany

ku 25, gdzie książki drukowal

przy cerkwi św. Jura we Lwowie

swoją pracą. Spotkaliśmy się

Isaja Fillipowicz. Zaś biskup Ge-

i w klasztorze uniowskim nie-

z nim w salach nowej wystawy,

deon Ballaban w 1602 roku za-

daleko Lwowa.

na której przedstawiono oko-

lożyl drukarnię w wiosce Stria-

Wystawa starodruków we

lo 100 eksponatów, z nich 20

tyń niedaleko Rohatyna. Ten

lwowskim  Muzeum  Histo-

starodruków. Petro Slobodian

prawoslawny biskup lwowski

rycznym ma wielkie znaczenie

powiedzial, że ,,idea organizacji

wspieral rozwój kultury i edu-

kulturalne i edukacyjne, opo-

wystawy zrodzila się w 2022

kacji wśród kleru prawoslaw-

wiada o wysokim intelektu-

roku, zaś od listopada tegoż

nego, korygowal też tradycyjne

alnym poziomie ukraińskie-

roku zespól muzealników pod

teksty cerkiewno-slowiańskie.

go spoleczeństwa w dalekich

jego kierownictwem pracowal

W organizacji drukarni pomagal

XVI­XVIII wiekach, który byl

już nad wyborem konkretnych

biskupowi jego bratanek Fedor

możliwy dzięki przynależności

eksponatów na wystawę".

Ballaban, zaś pierwszym dru-

ukraińskich ziem do kręgu kul-

Pierwsza w Ukrainie cyry-

karzem w Striatynie byl Semion

tury europejskiej, zachodniej

liczna książka ,,Apostol" zostala

Budzyna.

oraz dzięki powiązaniu z cen-

nadrukowana wlaśnie we Lwo-

Zaszczytne miejsce w rozwo-

trami europejskiego odrodze-

wie. Drukarz Iwan Fedorowicz

ju druku cyrylicznych książek

nia i oświaty.

CYRYLICZNE STARODRUKI LWOWSKIE