4

nr 16 (428) |31.o8.­14.09.2023

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

Obchody 103. rocznicy bitwy pod Zadwórzem

w okresie międzywojennym

TEKST I ZDJĘCIE

ubieglego wieku. Cmentarz pol-

ANNA GORDIJEWSKA

O

skich żolnierzy zwieńczonego

krzyżem kurhanu usypano w la-

d wielu lat w miejscu bi-

tach 20. XX wieku. W czasach ko-

twy Polskie Towarzy-

munistycznych to miejsce poszlo

stwo Opieki nad Grobami

w zapomnienie. Dopiero w latach

Wojskowymi ze Lwowa przy

90. XX wieku staraniem Pol-

wsparciu Konsulatu General-

skiego Towarzystwa Opieki nad

nego Rzeczypospolitej Pol-

Grobami Wojskowymi ze Lwowa

skiej organizuje uroczystości

przy wsparciu rządu polskiego

rocznicowe. W tegorocznych

miejsce pamięci w Zadwórzu zo-

uroczystościach udzial wzię-

stalo uporządkowane.

li polscy dyplomaci, delegacje

Bitwa pod Zadwórzem roze-

z Polski, przedstawiciele wladz

grala się 17 sierpnia 1920 roku,

wojewódzkich, środowisk pol-

zaledwie 33 kilometry od Lwo-

skich oraz Polacy ze Lwowa.

wa. Przeciwko Pierwszej Armii

Obchody rozpoczęla msza

Konnej Budionnego do walki

święta, po której konsul ge-

stanęlo 330 polskich obrońców

neralny Eliza Dzwonkiewicz

miasta pod dowództwem kpt.

odczytala list do uczestników

Boleslawa  Zajączkowskiego.

sekretarza Stanu w Kancelarii

Celem bylo opóźnienie podej-

Prezydenta RP Andrzeja Dery.

czlonkowie rodziny, którzy

­ powiedzial Oleksander Kule-

Uczestnicy uroczystości zlo-

ścia wojsk bolszewickich do

Zostal odczytany również list

zginęli, dlatego my rozumie-

pin, zastępca przewodniczące-

żyli kwiaty przy pomniku na

Lwowa. I choć w walce poleglo

szefa Urzędu ds. Kombatan-

my co to oznacza oddać życie za

go Lwowskiej Wojskowej Ad-

kurhanie ­ zbiorowej mogile

318 mlodych ochotników, to

tów i Osób Represjonowanych

swoje idealy, za swoje państwo

ministracji Obwodowej.

polskich żolnierzy, usypanym

heroiczna obrona zakończy-

­ Jana Dariusza Solta. Attache

la się sukcesem operacyjnym

obrony przy Ambasadzie RP

ZADWÓRZE

wojsk polskich.

w Kijowie mówil o tym, że ci,

Ten jeden dzień heroicznego

co zginęli, w pelni oddali to, co

oporu sprawil, że Siemion Bu-

przysięgali Ojczyźnie ­ życie,

Szczęśliwy ten, który ma swoje Zadwórze

I powtarzala się ta historia przez mrowie

dionny nie zdobyl Lwowa, co

zdrowie i bezwzględnie należa-

chociażby byla to sprawa nikomu nieznana,

godzin, wiele dni i przeciąg dlugich lat -

zniweczylo plan sowietów. He-

lo tutaj być i oddać im honor.

ie zadepcze w nim nigdy czystej pieśni.

pozornie nie byla wielka, nie przeszla

roizm mlodych żolnierzy pod

­ Dzisiaj tę walkę jeszcze

do historii,

Zadwórzem byl jednym z czyn-

bardziej rozumieją Ukraińcy,

nie przebiegala w blasku reflektorów.

Bo w jego widzeniu trwa ciągle Miasto

ników, które zlożyly się na zwy-

ponieważ kontynuujemy wal-

w chmurach, z wieżami różnych świątyń,

cięstwo Polaków w Bitwie War-

kę ze spadkobiercą rosyjskiej

Szczęśliwy ten kto ma swoje Zadwórze

zawsze otwarte, świetne milością do innych,

szawskiej. Na jednej z kolumn

nawaly, z federacją rosyjską,

choćby chmara dzikiej konnicy przeszla

pelne uśmiechających się ludzi i ciągle

Grobu Nieznanego Żolnierza

która teraz napadla na Ukra-

po jego kruchej czaszce i po miękkim sercu.

zasluchane w swe mury, zawsze wierne.

w Warszawie, wśród tablic z pól

inę i rozpoczęla pelnoskalową

bitewnych, umieszczono obok

wojnę. U nas w każdej rodzi-

MARIUSZ OLBROMSKI

Lwowa ­ Zadwórze.

nie są przyjaciele, znajomi czy

IV edycja Obozu Wolontariackiego ,,Pamiętamy o Historii"

W dniach 23­27 sierpnia

z inicjatywy Fundacji

Dziedzictwo Kresowe

odbyla się IV edycja

Obozu Wolontariackiego

,,Pamiętamy o Historii" na

Cmentarzu Janowskim we

Lwowie.

ANNA GORDIJEWSKA

Uczniowie lwowskich szkól z polskim

językiem nauczania ­ nr 10 im. św. Marii

Magdaleny oraz nr 24 im. Marii Konopnic-

Prowadzimy tutaj także

również odznaczona

na kwaterę Obrońców Lwowa i Kresów

kiej, czlonkowie Stowarzyszenia ,,Lwow-

i przepelnienia Cmentarza Lyczakow-

prace odkrywkowe

Wschodnich z lat 1918­1920. Przy glów-

ska Rodzina Rodzin" na czele z liderem

skiego oraz Stryjskiego pod koniec XIX

wieloma odznakami.

nym elemencie kwatery ­ czarnym krzyżu

organizacji Haliną Wencak, pod nadzorem

wieku, a także po zamknięciu cmentarza

grobów, które popadly

Niektóre są wypisane na

­ wspólnie modlono się w intencji zmarlych,

zespolu konserwatorskiego porządkowali

Gródeckiego. Na tym cmentarzu jest wiele

w zapomnienie

grobie ­powiedziala Joanna

a także zapalono znicze na grobach polskich

zapomniane groby na Cmentarzu Janow-

nagrobków XIX w. w stylu empire, a także

i są zarośnięte krzakami,

Adamska-Kula.

żolnierzy oraz zrobiono wspólne zdjęcie.

skim. W tym roku swoim wieloletnim

konstruktywizmu i art deco. Na Cmenta-

drzewami, ale gdzieniegdzie

Obóz wolontariacki trwal tydzień.

doświadczeniem dzielily się z wolontariu-

rzu Janowskim chowano mniej zamożnych

przysypane ziemią. Za mną

Projekt zostal

W pierwszym dniu odbylo się szkolenie,

szami polscy konserwatorzy zabytków ­

lwowian. Jednocześnie spoczywa na nim

znajduje się grób Marii

zrealizowany przez

w ramach którego uczestnicy dowiedzieli

Anna Kudzia, Joanna Adamska-Kula oraz

wiele zaslużonych dla miasta osób. Są tu

Pilecińskiej. Byl, niestety,

się o historii Cmentarza Janowskiego i jego

Marta Butkiewicz. Dzięki wspólnemu wy-

również pochowani powstańcy stycznio-

Fundację Dziedzictwo

znaczeniu dla dziedzictwa kulturowego,

silkowi udalo się uporządkować i zabez-

wi, żolnierze polegli podczas I wojny świa-

dosyć mocno przysypany

Kresowe, z programu

o stanie zachowania nagrobków i przyczy-

pieczyć ponad 50 polskich grobów. Wśród

towej, podczas wojny polsko-ukraińskiej,

ziemią, zarośnięty mchem.

,,Polskie dziedzictwo

nach ich niszczenia. Wolontariusze poznali

nich nagrobki lwowskich księży i Polaków,

polsko-bolszewickiej, czy ukraińscy strzel-

Przy tych pracach udalo

kulturowe za granicą

podstawowe zagadnienia inwentaryzator-

którzy pozostali w powojennym Lwowie.

cy siczowi. Jednymi z najpiękniejszych są

nam się odkryć wszystkie

­ wolontariat 2023"

skie, zasady opisywania nagrobków oraz

­ Oprócz odchwaszczenia i uporządko-

grobowce rodziny Machanów autorstwa

napisy na grobie, mogliśmy

Instytutu Polonika.

ich profesjonalnego fotografowania na

wania grobów oraz przestrzeni wokól nich

Antoniego Schimsera z figurą żalobnicy,

potwierdzić osoby, które

potrzeby prac konserwatorskich.

udalo nam się przeprowadzić podstawowe

rodziny Dzięgielowskich z plaskorzeźbą

są tam pochowane. Maria

Konsul generalny RP we Lwowie Eli-

prace konserwatorskie przy grobowcu ro-

,,Droga do wieczności" Teobalda Orkasie-

Cmentarz Janowski jest drugim pod

za Dzwonkiewicz, dyrektor liceum nr 24

dziny Pilecińskich, grobowcu ks. Stanisla-

względem wielkości cmentarzem na tere-

wicza, nagrobki z warsztatu Karola Pere-

Pilecińska należala

Mariana Pylyp, przedstawiciele grona na-

wa Żukowskiego, który byl proboszczem

nie miasta po Lyczakowskim. Jego stare

ira, nagrobki z warsztatu Józefa Reitera,

do tajnych oddzialów

uczycielskiego liceum nr 10, wikariusz ko-

parafii św. Antoniego oraz przy grobie

z warsztatu Aleksandra Króla, wykony-

nagrobki niszczeją, a wiele z nich bezpow-

wojskowej bojówki.

ściola św. Antoniego o. Slawomir Bystry

Longiny Sikiernickiej, znanej w środowi-

rotnie ginie. Potrzeby prac na nekropolii

wane z charakterystycznego czerwonego

Odznaczyla się wieloma

wzięli udzial we wręczeniu wolontariuszom

sku lwowskim, udzielającej się spolecznie

piaskowca oraz groby z zakladu kamie-

są ogromne, większość grobów, niestety,

czynami w trakcie wojny

imiennych Certyfikatów Uczestnictwa.

na rzecz zachowania polskości we Lwowie

pozostaje bez opieki. Cmentarz powstal

niarsko-rzeźbiarskiego Wladyslawa Ko-

z bolszewikami, zostala

Na zakończenie uczestnicy akcji udali się

­ podsumowala Anna Kudzia .

w wyniku braku miejsc pochówków

rzewicza i Ludwika Tyrowicza.