17

nr 16 (428) |31.o8.­14.09.2023

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

ale mającej szczególną aurę sali

Z kolei 31 lipca Mateusz Pospieszal-

dawnego teatru Ponińskich spek-

ski wraz zespolem zaprezentowal

takl Ludowego Teatru Polskiego ze

w Sanktuarium Matki Bożej Laska-

Lwowa, który ­ jak pisalem o tym

wej szczególnie tam glęboko brzmią-

już w jednym z poprzednich nume-

cy koncert ,,Psalmy Dawidowe". Bylo

rów ,,Nowego Kuriera Galicyjskie-

to świetne przeżycie duchowe i reli-

gijne. W plenerze z kolei przy pięknej

go" ­ obchodzil w tym roku jubileusz

65-lecia dzialalności. W Horyńcu

pogodzie lubaczowianie i goście mia-

sta mogli w czasie ,,Niedzieli z kulturą

Zdroju teatr ten zaprezentowal po-

godny spektakl ,,Hipnoza" autorstwa

żydowską" obejrzeć spektakl ,,Echa"

Antoniego Cwojdzińskiego ­ zagra-

w wykonaniu Teatru Migro, poslu-

chać koncertu zespolów klezmerskich

ny z mistrzostwem przez aktorów

Jadwigę Pechaty i Wiktora Lafaro-

w tym z Rzeszowa Klezmer Band, no

wicza, tworzących niezapomniany,

i posmakować świetnej, żydowskiej

znakomity duet. To uroczy kalejdo-

kuchni, poznać tajniki przyrządzania

skop dialogów pacjentki zakochanej

potraw dzięki paniom z Centrum Kul-

tury Żydowskiej w Krakowie.

z wzajemnością w lekarzu leczącym

hipnozą. Ciąg wizyt pacjentki zakoń-

Wspominal Pan też o Ogólno-

czony jest upragnionym przez obojga

polskim Spotkaniu Środowisk

happy endem. Faktycznie oboje ulegli

Kresowych w ramach tego fe-

glębokiej hipnozie ­ ale hipnozie mi-

stiwalu... Proszę o kilka reflek-

lości. Rzekome leczenie stalo się kan-

sji na ten temat.

wą historii wzajemnego zauroczenia

NIEDZIELA Z KULTURĄ ŻYDOWSKĄ W LUBACZOWIE

Częścią festiwalu bylo Ogólnopolskie

się zarówno pacjentki jak i lekarza.

Spektakl ten spodobal się publicz-

Spotkanie Środowisk Kresowych.

już wcześniej w ,,Nowym Kurierze Ga-

w lubaczowskim Miejskim Domu Kul-

wystąpil z recitalem fortepianowym

Przybylo na nie ponad sto osób za-

ności skladającej się glównie z pa-

licyjskim". Innym akcentem fredrow-

tury, odbylo się spotkanie z poetą, li-

światowej slawy kompozytor i piani-

cjentów uzdrowiska Horyńca Zdro-

równo z Polski jak i ze Lwowa i Ukra-

skim w czasie trwania Festiwalu byl

teraturoznawcą, filozofem, Karolem

sta jazzowy Wlodek Pawlik, artysta

iny. Byli to glównie prezesi i dziala-

ju. W slowie wstępnym Zbigniew

spektakl amatorskiego teatru ,,Arka

Samselem, który podzielil się swymi

cudownie natchniony muzyką. Kiedy

cze Towarzystw Milośników Lwowa

Chrzanowski, dyrektor i reżyser

Lwowska" z Lubaczowa, zalożonego

ciekawymi refleksjami na temat ,,Śla-

w ubieglych latach bylem dyrektorem

i Kresów Poludniowo-Wschodnich.

teatru mówil lapidarnie o trady-

i prowadzonego przez lat dziesiątki

dami Fredry". A wcześniej w ramach

Muzeum Anny i Jaroslawa Iwaszkie-

Lwów reprezentowal miedzy inny-

cjach i jubileuszu tego teatru, a także

przez księdza kanonika Józefa Dudka.

Dni Fredrowskich mialy miejsce wy-

wiczów w Stawisku, Wlodek Pawlik

mi Marian Frużyński ­ prezes Ka-

wlaśnie o szczególnej aurze miejsca,

Jakże podziwiam pasję teatralną tego

darzenia kulturalno-edukacyjne od-

przychodzil dość często aby pograć

tolickiego Uniwersytetu Trzeciego

w którym teatr ten niejednokrot-

niezwyklego kaplana, który zresztą

bywające się w miejscu urodzin kome-

sobie na fortepianie na którym kom-

Wieku. Zjazd ten stal się okazją do

nie w ubieglych latach występowal

­ jak mi kiedyś opowiadal ­ jako se-

diopisarza, to jest w nie tak odleglym

ponowal wcześniej niegdyś Karol

lączenia tego środowiska, wymiany

z innymi przedstawieniami. Warto

minarzysta Wyższego Seminarium

od Lubaczowa Surochowie, w tamtej-

Szymanowski. Pawlik tworzyl nie-

bardzo różnorodnych i ciekawych

wspomnieć, że wlaśnie tam też od-

Duchownego w Przemyślu ­ teatral-

szym parku palacowym, gdzie znajdu-

zwykle tam piękne improwizacje,

doświadczeń. W Miejskim Domu

bywaly się i obywają teatralne spo-

ną pasją zarazil się w tym mieście,

je się pamiątkowy kamień z tablicą ku

zupelnie mnie przekonal wówczas do

Kultury odbyl się bardzo ciekawy

tkania ,,Biesiady Teatralne". Dobrze

uczęszczając na spektakle Teatru Fre-

pamięci twórcy ,,Zemsty". 19 czerwca,

swego absolutnego sluchu i geniuszu

panel dyskusyjny, polączony z emi-

wiem jak cenne to przedsięwzięcie

dreum i sam w nich uczestnicząc jako

w przeddzień urodzin Fredry, który

muzycznego. Bo co innego koncerty

sją filmów, wykladami, prelekcja-

kulturalne, te przeglądy kameralnych

aktor. Nigdy też nie zapomnę z jakim

przyszedl na świat w roku 1793 roz-

starannie przygotowane, a co innego

mi i prezentacjami glównie progra-

teatrów i mlodych talentów z calej

zaangażowaniem  przygotowywal

poczęly się tam wspomniane Dni Fre-

wlaśnie takie improwizacje. Artysta

mów internetowych dotyczących

Polski, bo w ubieglych latach bywa-

wiele już lat temu razem z czlonkami

drowskie, na które zlożyl się festyn,

świetnie zaprezentowal się w Narolu,

digitalizacji zbiorów o charakterze

lem na nich, a także jako dyrektor

Klubu Inteligencji Katolickiej w Luba-

a jego częścią byl spektakl ,,Milość po

gdzie dawny palac Losiów jest ozdobą

kresowym, a opracowanych przede

Wydzialu Kultury w Urzędzie Woje-

czowie, którego ­ jak wspomnialem ­

fredrowsku" zaprezentowany przez

okolic. Poruszający byl też w czasie

wszystkim przez Muzeum Ziem

wódzkim w Przemyślu, moglem kon-

bylem wtedy prezesem, spektakl ,,Pod

Teatr Fredreum. Jest on kompilacją

trwania festiwalu koncert artystów

Wschodnich Dawnej Rzeczypospo-

sekwentnie przez wiele lat wspierać

stopy Krzyża". Bylo to w 1987 roku.

fragmentów utworów Fredry: ,,Ze-

Królewskiej Opery Kameralnej, któ-

litej w Lublinie, także Narodowy

te cenne dla kultury wydarzenia.

Ksiądz Józef Dudek przedstawienie to

msta", ,,Śluby panieńskie" ,,Dwie bli-

rzy w kościele w Baszni Dolnej pw.

Instytut Polskiego Dziedzictwa za

wyreżyserowal. Prapremiera obyla

zny", ,,Pierwsza lepsza". Wystąpili też

Św. Andrzeja Boboli zaprezentowali

Mamy rok Aleksandra Fredry

Granicą POLONIKA oraz Urząd Mar-

się w konkatedrze w Lubaczowie, bę-

uczniowie szkoly podstawowej w Su-

utwór ,,Exsultate Jubilate" W. A. Mo-

ogloszony przez Sejm RP. Czy

szalkowski w Rzeszowie.

dącej wówczas w budowie. Tu, gdzie

rochowie, a także dzieci z przedszkola

zarta. Z kolei mlodzież z Lubaczowa

na Festiwalu w związku z tym

teraz jest oltarz z antepedium przed-

prezentując ,,Bajki" Fredry. Spotkanie

i calego Podkarpacia zaprezentowala

Jak zatem można by podsumo-

mialy miejsce wydarzenia z tą

stawiającym, miedzy innymi, scenę

muzycznie ubogacil koncert CK Kapeli

w Miejskim Domu Kultury w Luba-

wać ten Festiwal?

rocznica związane?

ślubów króla Jana Kazimierza, i gdzie

dzialającej pod auspicjami Stowarzy-

czowie koncert, który mnie szcze-

Z pewnością byl bardzo ciekawy

Tak, kilka dni wcześniej niż teatr ze

później byl Ojciec Święty Jan Pawel

szenia Muzyka Dawna w Jaroslawiu.

gólnie zainteresowal ,,Kresowych

i bardzo różnorodny, zorganizowany

Lwowawtymsamymmiejscuwystąpil

II w czasie swej historycznej wizy-

poetów śpiewajmy". Mlodzi artyści

Czy prócz Roku Fredry do-

teatr Fredreum z Przemyśla, nazwany

z wielkim rozmachem. Final festiwa-

ty w czerwcu 1991 roku ­ staliśmy

zostali przygotowani do tego kon-

strzegl Pan w programie Festi-

tak od imienia naszego najwybitniej-

lowych wydarzeń w Kresowej Osa-

wcześniej wśród drewnianych fila-

certu na warsztatach muzycznych

walu Dziedzictwa Kresów inne

dzie w Baszni Dolnej zgromadzil tlu-

szego komediopisarza. Przypomnijmy,

rów podpierających strop konkatedry

prowadzonych przez Paulinę Ma-

wydarzenia, ważne w bieżą-

my. Czego tam nie bylo. Bo i muzyka

że Fredreum to najstarszy amatorski

i recytowaliśmy wiersze Cypriana

zepę. Niestety nie moglem na nim

cym roku dla naszej historii?

ludowa, i na wielu stoiskach bardzo

teatr w Polsce, a także jeden z naj-

Norwida, Juliusza Slowackiego i in-

być, bo w tym czasie uczestniczylem

smaczne, pachnące, dania regionalne

starszych w Europie. W swoich dzie-

nych, którym towarzyszyla muzyka

Tak, w tym roku przypadla 11 lipca 80.

we wspomnianym spektaklu teatru

serwowane uprzejmie i z uśmiechem

jach ma setki znakomitych spektakli.

Fryderyka Chopina i Krzysztofa Pen-

rocznica rzezi wolyńskiej. Z tej okazji 9

lwowskiego w Narolu. W Lubaczo-

przez panie z Kola Gospodyń Wiej-

W Przemyślu ma piękną, stalą siedzi-

dereckiego. Nigdy tego nie zapomnę.

lipca w Cieszanowie zostala zorganizo-

wie, tym samym miejscu wystąpil też

skich, które w dodatku byly wspie-

bę na Zamku Kazimierzowskim z pro-

Na zaimprowizowanych lawkach

wana konferencja naukowa z udzialem

ze swym ciekawym programem ,,Dni,

rane przez znanego ze stalych pro-

fesjonalną sceną, dużą widownią, gar-

siedzial tlum lubaczowian, na sali byl

licznych znawców zagadnienia po-

których nie znamy" Józef Duda. Tych

gramów telewizyjnych arcykucharza

derobami, zapleczem magazynowym.

też ks. bp prof. Marian jaworski, ad-

lączona z panelem dyskusyjnym ,,Jak

wydarzeń muzycznych bylo o wiele

Karola Okrasę. Można też bylo spo-

Teatr ten przez dziesiątki lat wystawia

ministrator apostolski w Lubaczowie,

rozmawiać o Wolyniu w 2023 roku?".

więcej, podaję tylko przyklady.

tkać stare i nowe wyroby rękodziela.

sztuki Aleksandra Fredry. Często jest

najbliższy przyjaciel i wspólpracow-

Dokladnie w 80. rocznicę tragicznych

Jeśli Festiwal Kresów, to za-

No i oprócz ciekawych i barwnych

tak, że babcie uczą swych dawnych

nik Jana Pawla II. Obecnie, w czasie

wydarzeń na Wolyniu obyly się też

pewne obyly się prezentacje

zespolów folklorystycznych, ich

ról wnuczki, a później gdy te czasem

festiwalu prowadzona przez ks. Józe-

uroczystości związane z Narodowym

kultur innych narodów, które

już na scenie się zapominają, to slużą

śpiewów i tańców, wystąpila Magda-

fa Dudka ,,Arka Lwowska" wystawi-

Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa do-

dawniej wspóltworzyly razem

lena Bialorucka-Ogorzelec, a gwiazdą

im pomocą podpowiadając. To urocze,

la pięknie wyreżyserowany wlaśnie

konanego przez ukraińskich nacjona-

z nami Kresy?

wieczoru byla Ewa Farna. Przyznam,

dla mnie zupelnie niepowtarzalne, do-

przez niego spektakl ,,Teraz" oparty na

listów na Obywatelach II Rzeczypo-

że nawet w dość dlugiej rozmowie nie

datkowo komiczne. Bo okazuje się, że

tekstach Fredry. Oczywiście barwna

spolitej Polskiej, na które zlożyly się:

Dobrze, że Pani o to zapytala. Oczy-

można o tym wszystkim dokladnie

to babcie mają często lepszą pamięć.

i świetnie przygotowana prezentacja

Msza Święta Kresowa w konkatedrze

wiście na każdej prawie z dotych-

opowiedzieć, czy choćby wszystkich

W wielu przemyskich rodzinach Fre-

wszystkich zachwycila i zostala entu-

w Lubaczowie za dusze pomordowa-

czasowych edycji tego festiwalu byly

wydarzeń wymienić. Ci, którzy chcą

dro i jego twórczość są obecni od po-

zjastycznie przyjęta przez publiczność

nych, zlożenie kwiatów pod pamiątko-

reprezentowane również kultury ru-

koleń. W Horyńcu Zdroju tym razem

poglębić się duchowo, poszerzyć swą

lubaczowską, która bardzo dobrze zna

wa tablicą, oraz Marsz Pamięci. W uro-

ska, a dziś ukraińska, no i żydowska,

wiedzę o Kresach, posluchać dobrej

teatr ten z maestrią zagral ,,Moralność

i ogromnie ceni ten teatr. Bowiem

czystościach uczestniczyly rodziny

choć nie tylko, bo i węgierska, czeska,

muzyki, obejrzeć ciekawe spekta-

Pani Dulskiej" Gabrieli Zapolskiej.

uświetnia on od lat swym spektaklami

pomordowanych, wladze wojewódzkie,

litewska, bialoruska, inne... Prawie

kle, wystawy, a także posmakować

Spektakl, który tematycznie wcale się

zarówno Tygodnie Kultury Chrześci-

powiatowe, miejskie oraz licznie zgro-

jako symboliczny znak tego moż-

świetnej kuchni kresowej, powinni

nie zestarzal doczekal się wielkiego

jańskiej w Lubaczowie, jak i wlaśnie

madzona mlodzież harcerska i szkolna.

na odczytać tegoroczną, wspomnia-

po prostu w przyszlym roku udać się

aplauzu publiczności. Szczególnie mo-

wydarzenia festiwalowe. Ale wystę-

ną inaugurację tego festiwalu, gdzie

Jakie byly najciekawsze wyda-

w okresie wakacyjnym do Lubaczo-

gla zachwycić tytulową rolą Krystyna

puje też w calej Polsce, o czym może

w grekokatolickiej cerkwi w Radrużu

rzenia muzyczne tych letnich

Maresch-Knapek, reżyser i zarazem

wa i na Podkarpacie na ten festiwal.

kiedyś jeszcze porozmawiamy.

zabrzmialy utwory polskich kompo-

dni?

Będą zadziwieni, ubogaceni i ura-

prezes Towarzystwa Dramatyczne-

zytorów rodem z Kresów: Moniusz-

Czy też w innych ,,akcentach fre-

dowani tym różnorodnym w swym

go Fredreum, która zagrala swą rolę

Bylo ich wiele, w zasadzie można by

ki i Szymanowskiego. Jakby wymiar

drowskich" można bylo uczest-

pięknie duchowym dziedzictwem.

świetnie. Po zakończeniu tego spekta-

mówić o osobnym festiwalu muzycz-

przyszlościowy z kolei mial obóz języ-

niczyć w ramach Festiwalu?

klu akcentem fredrowskim byla pre-

nym w ,,Festiwalu Dziedzictwa Kre-

kowy zorganizowany w Baszni Dolnej

Bardzo dziękuje za rozmowę.

zentacja mego utworu pióra ,,Rozmo-

W tym samym miejscu, co spek-

sów".NaprzykladwNarolu,wCentrum

dla dzieci polskich i ukraińskich przy

Ja również.

wa z Fredrą", publikowanego zresztą

takl ,,Arki Lwowskiej", a wiec

Koncer t o w o-W y s t a w i e n n i c z y m

wsparciu Fundacji Kościuszkowskiej.