25

nr 16 (428) |31.o8.­14.09.2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Przywracając piękno i historię:

Renowacja kolegiaty Świętej Trójcy na Wolyniu

Od 2013 roku kolegiata

Staramy się im pomagać jak tylko

Świętej Trójcy w Olyce

możemy. Ale też pamiętamy o tych,

przechodzi gruntowne

którzy już oddali swoje życie w obro-

nie Ukrainy. Zginęlo dwóch naszych

prace renowacyjne.

pracowników, którzy przez lata po-

­ Dążymy do tego,

magali odnawiać naszą świątynie.

żeby kościól zostal

Dobrze ich znaliśmy. Mieli po 35­36

przywrócony do ksztaltu,

lat, byli wyznania prawoslawnego,

jaki oglądal w polowie

ale przychodzili do kościola. Na za-

XVII wieku jego fundator

wsze pozostali w naszych sercach.

Stanislaw Albrecht

Jakie też znaczenie kulturalne

Radziwill ­ o projekcie

i historyczne ma kolegiata dla

opowiada z pasją Jan

parafian i mieszkańców wsi?

KS. JERZY POHNERYBKA

Żóltowski, prezes

Olyka kiedyś odgrywala ważną rolę

Fundacji Dziedzictwa

w historii Polski. Książęta Radziwil-

Kulturowego.

lowie byli patriotami. Kiedy Niemcy

napadly na Polskę, rząd polski przy-

jechal do Olyki. Tu się chronili, stąd

KARINA WYSOCZAŃSKA

rządzili ziemiami, które zostaly pod-

Historia kolegiaty oraz

­ Będziemy szykować się do

Wyjątkowe  figury  apo-

wladne Polsce.

przywrócenie dawnego

wstępnej wizualizacji ostatecz-

stolów, obrazy i anioly ala-

Kolegiata, to również piękny zaby-

blasku świątyni

nego wyglądu świątyni. Dąży-

bastrowe, które zdobily ko-

tek architektury, budowany przez

Kościól pw. Świętej Trój-

my do tego, żeby w perspekty-

legiatę, również przechodzą

pięć lat. Mamy tu obraz Matki Bo-

cy zostal wzniesiony w latach

wie końca tych prac, kościól

proces renowacji. Konserwa-

żej Kazimierzeckiej, teraz nazywa-

1635­1640 na zlecenie Al-

wrócil do ksztaltu, jaki oglą-

torzy modelują zniszczone ele-

my go olyckim. Do tego obrazu jesz-

EUGENIA KOROLEC

dal w polowie XVII wieku jego

brychta Stanislawa Radziwil-

menty, a następnie odtwarzają

cze przed wojną przychodzilo wielu

fundator Stanislaw Albrecht

la wedlug projektu Benedetta

je w oryginalnych materialach.

zszokowany. Najpierw przeprowa-

pielgrzymów.

Molliego i Giovanniego Mali-

Radziwill. Precyzyjnej ikono-

­ Część z tych figur apostolów,

dzone zostaly prace gospodarcze.

Dzisiaj marzymy o zakończeniu

verny. Byl wówczas uważany

grafii przedstawienia kościola

które byly wykonane w drew-

Prace restauracyjne rozpoczęly się

wojny. Abyśmy zdobyli zwycię-

za najpiękniejszą świątynię

z tego czasu nie ma, ale badania

nie, są spękane, destruowane,

w 2013 roku. Obecnie kościól zabez-

stwo i znów zaczęli żyć w pokoju, jak

chemiczne i konserwatorskie

Wolynia. Po zamknięciu kole-

mają pourywane ręce, glowy,

pieczony, już woda nie plynie pod

bylo przed tym. Parafianie często też

pozwalają na to, żeby z dużą

giaty przez wladze radzieckie

dlonie. Wszystkie te elemen-

fundament, ściany wytynkowane.

mówią, że może będzie ciężko, ale

dozą prawdopodobieństwa od-

zabytek stopniowo zacząl po-

ty nasi konserwatorzy najpierw

Jednak wojna komplikuje kontynu-

wszystko to przeżyjemy, ze wszyst-

padać w ruinę.

dać wygląd kościola ­ powie-

modelują. Później przedstawiają

ację prac.

kim sobie poradzimy, byle tylko ta

Jan Żóltowski, prezes Fun-

dzial Jan Żóltowski.

specjalistycznej komisji, która

wojna się skończyla. I pomalutku, daj

Jak zmienilo się życie parafii

dacji Dziedzictwa Kulturowe-

ocenia jakość, a następnie mo-

Panie Boże, że i nasza parafia się od-

Odrodzenie parafii w Olyce

w czasie wojny?

go, podkreśla, że kolegiata jest

delują w materiale docelowym.

nowi. Nie będzie nas 50 osób, ale pel-

i jej życie w czasie wojny na

miejscem o wyjątkowym zna-

W przypadku 12 apostolów jest

Parafia w Olyce nie jest liczna, ale

ny kościól, jak przed wojną.

Ukrainie

czeniu z wielu powodów. Ar-

to material drewniany, a finalnie

pobożna. Stale do kościola przycho-

Mieszkańcy wsi o duchowym

chitektoniczne perly tej świą-

Kolegiata w Olyce to nie tyl-

cala powierzchnia będzie pozla-

dzi prawie 50 osób i są dość aktyw-

znaczeniu świątyni

tyni, zaprojektowane przez

ko cenny zabytek architektury,

cana ­ powiedzial Jan Żóltowski.

ni. Starają się pomagać przy koście-

wloskich architektów, ukazu-

ale przede wszystkim miejsce

Odwiedzając świątynię, spo-

le, sprzątają. Dzieci nie tylko chodzą

Jednym z cennych

ją różnorodność technik, któ-

sakralne. Na początku lat 90.

tykamy również panią Gienię,

na katechezę, ale również pomagają

aspektów prac

re znane są z poludniowych

kościól zostal przekazany pa-

mieszkankę Olyki. Jest Ukra-

ukladać kwiaty.

Wloch. Ale nie tylko piękno

rafii rzymskokatolickiej diece-

inką, wyznania prawoslawne-

Kiedy zaczęla się wojna, nauczyciel-

renowacyjnych jest

budowli przyciąga uwagę, lecz

zji luckiej. Przez 20 lat probosz-

go, ale dobrze mówi po polsku,

ka pierwszej klasy poprosila mnie

odkrywanie coraz

także jej znaczenie historyczne.

czem parafii w Olyce jest ks.

bo przez kilka lat pracowa-

o udostępnienie sali katechetycznej,

większej ilości

­ W okresie II Rzeczypo-

Jerzy Pohnerybka, który opo-

la w Polsce. Pani Gienia pra-

bo tutaj mamy schron, a w szkole nie

informacji o historii

spolitej radziwillowski majątek

wiedzial nam, jak kiedyś wy-

wie codziennie przychodzi do

ma. Pomyślalem, czemu nie. Jak moż-

kościola. Polscy

wielokrotnie byl odwiedzany

glądala świątynia i jak zmieni-

świątyni, uczestniczy we mszy

na dzieci przez komputer czy telefon

konserwatorzy

przez Ignacego Mościckiego,

lo się życie parafii po wybuchu

świętej i prężnie dziala przy pa-

nauczyć czytać i pisać? Więc pierw-

we wspólpracy

pelnowymiarowej wojny.

prezydenta II RP, którego we

rafii. Opowiada, że będąc w Pol-

sza klasa uczyla się od poniedzial-

wrześniu 1939 roku zmuszo-

sce, widziala dużo kościolów, ale

ku do soboty, bo potem mieliśmy też

z ukraińskimi

Jak wspomina Ksiądz kościól,

ten w Olyce jest najladniejszy

no do ucieczki z Polski ­ mówi

naukę religii dla dzieci i mlodzieży

specjalistami prowadzą

kiedy przyjechal tu po raz

i ma wyjątkową atmosferę.

Jan Żóltowski. ­ Przez kilka dni

z parafii. Druga, trzecia i czwarta

badania, odslaniając

pierwszy?

swoją kancelarię lącznie z in-

­ Tu jest bardzo dobrze.

klasy się wymienialy w różne dni po

między innymi

Przychodzimy  do  kościo-

sygniami wladzy trzymal wla-

popoludniu.

Wyglądal tragicznie. W środku

oryginalne kolory

la calą rodziną. Podczas mszy

śnie w Olyce ­ dodaje.

Wielu też naszych chlopców z Oly-

wszystko bylo zburzone, zrujnowane,

wnętrz świątyni.

świętej córka gra na organach,

Fundacja Dziedzictwa Kul-

ściany rozmalowane, pobite. Bylem

ki, w tym z parafii poszlo na wojnę.

a wnuczka na flecie. Ostatnio

turowego, dzięki wsparciu dar-

przychodzily również moje ko-

czyńców oraz Ministerstwa Kul-

leżanki. Jedna powiedziala, że

tury i Dziedzictwa Narodowego

we wszystkich świątyniach

RP za pośrednictwem Instytutu

jest ladnie, ale najlepiej jest

Polonika, prowadzi systema-

w naszym kościele ­ opowiada

tyczne prace renowacyjne przy

Eugenia Korolec. ­ Chcemy do-

kolegiacie. W tym roku skupia

żyć tego czasu, kiedy świątynia

się na renowacji zewnętrznej

cala będzie ladnie wyglądala.

elewacji i osuszaniu murów. Nie-

Córka mówi też, że chcialaby

stety, warunki wojenne stawiają

grać na prawdziwych orga-

pewne ograniczenia, ale mimo to

nach. Jak już wojny nie będzie,

prace są kontynuowane. Plano-

to wszystkie prace będą wy-

wane jest także dokończenie prac

kończone ­ dodala mieszkanka

przy posadzce świątyni.

wioski.

­ Musimy uzupelnić po-

Obecnie ukończonych zo-

sadzkę w prezbiterium i chce-

stalo już prawie 70 procent prac

my jeszcze ulożyć posadzkę

konserwatorskich zaplanowa-

w wejściu do kruchty kościola,

nych na ten rok. I choć chwila

w którym odnaleźliśmy pier-

obecna przynosi wyzwania, to

wotny kamień, który byl tam

praca specjalistów daje nadzie-

ulożony. Niestety jest w takim

ję na przyszlość, w której kole-

stanie, że nie możemy go tak

giata znów stanie się dumnym

zabezpieczyć, aby mógl pelnić

symbolem kulturowego bogac-

swoją funkcję ­ zaznaczyl pre-

twa Wolynia.

zes fundacji.