19

nr 20 (432) 31.10.­16.11. 2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Konkurencja ze Smirnoff'em

Nieraz powielana jest histo-

ria, jakoby miala miejsce kon-

kurencja pomiędzy wyrobami

znanego rosyjskiego producen-

ta wódek P. Smirnowa a alko-

holami J. A. Baczewskiego. Fak-

tycznie o konkurencji nie moglo

być mowy, bo byli to producen-

ci w ,,różnych kategoriach wa-

gowych". Firma P. A. Smirnow

istniala od 1863 r. i zostala za-

lożona przed Piotra Arseniewi-

cza Smirnowa, który przeszedl

wszystkie stopnie produkcji

gorzelnianej i stal się najpotęż-

niejszym producentem alkoholu

SLYNNA WIEŻA BACZEWSKIEGO NA TARGACH WSCHODNICH 1926 R.

w imperium rosyjskim.

WE LWOWIE

Pod koniec XIX w. wciągnąl

do swego przedsiębiorstwa sy-

W sierpniu 1923 r., po otrzy-

otrzymano do 1938 r. wlącznie.

nów i od 1894 roku nosilo ono

maniu pozwolenia na produk-

Ale tej dzialalności nie bylo wi-

nazwę ,,Товарищество водоч-

cję, w rejestrze przedsiębiorstw

dać, co nie jest dziwne. Trud-

przemyslowych znalazla się

no bylo spodziewać się jakiejś

ного завода, складов вина,

taka spólka: ,,Dom Handlowy

pozycji na rynku galicyjskim

спирта, русcких и иноземних

вин П.А. Смирнова в Москве".

Piotra Smirnowa & Synowie".

przy tak potężnym konkuren-

Po kilku latach Piotr Smirnow

Jak wskazywali, firma specjali-

cie, jakim byl Baczewski. Jednak

zmarl i wlaścicielami firmy zo-

zowala się w ,,fabrykacji, sprze-

glówną przyczyną trudności byl

stali jego synowie Piotr, Nikolaj

daży i zakupie wódek w celu

prawdopodobnie kryzys gospo-

i Wladimir. Po wprowadzeniu

ich przetwarzania i sprzedaży".

darczy tego okresu.

państwowego monopolu na spi-

Wlaścicielami spólki byli Wla-

Początek lat 1920. byl poważ-

rytus i wyroby alkoholowe fir-

dimir Smirnow i Leonid Iwa-

nym egzaminem dla wszystkich

ma podupadla, ale ostatecznego

now. Wspólwlaściciele miesz-

lokalnych przedsiębiorców, któ-

krachu zaznala ona w 1914 r.,

kali w hotelu ,,Krakowski". Pod

rzy, aby jako tako utrzymać się,

gdy wraz z wybuchem I wojny

koniec 1923 r. otrzymali pozwo-

zmniejszali produkcję, lączyli

światowej wprowadzono pro-

lenie na budowę fabryki spólki

się w spólki, poszukiwali kre-

hibicję. Po rewolucji firmę zna-

­ ,,Fabryki wódek Smirnowka".

dytów, albo... plajtowali. Smir-

110 PAWILON NA POWSZECHNEJ WYSTAWIE KRAJOWEJ 1929 R.

cjonalizowano, zaś synowie

Nie wiadomo, czy jej budowę ,,na

now mial bardzo male szanse

W POZNANIU; W KTÓRYM PRZEDSTAWIONO AKCYJNĄ SPÓLKĘ

Smirnowa podzielili los innych

Jalowcu kolo Lesienic" ukoń-

na zalożenie przedsiębiorstwa

AKWAWIT Z POZNANIA, FIRMĘ J. A. BACZEWSKI ZE LWOWA,

przedsiębiorców dawnego im-

czono. Do dyrekcji fabryki

od podstaw. Prawdopodobnie

AKCYJNĄ SPÓLKĘ REKTYFIKACJA WARSZAWSKA, ZAKLADY

perium ­ w najlepszym razie

wciągnięto Wincentego Klima-

przez pewien czas nowo po-

PRZEMYSLOWE WINKELHAUSEN, STAROGARD

ograbiono ich ze wszystkiego.

szewskiego i Mikolaja Bulacela,

wstaly ,,Dom Handlowy Piotra

Jedynym spadkobiercą fir-

a wkrótce dolączyl do nich jesz-

Smirnowa & Synowie" zajmowal

We Lwowskim Archiwum

r. Smirnow sprzedal licencję

my zostal Wladimir Smirnow.

cze jeden wspólnik ­ Wladyslaw

się jedynie handlem alkoholami,

Państwowym są dokumenty,

na wykorzystanie jego fir-

Walczyl w Bialej Armii i po jej

Baranowski. Każdy ze wspól-

mając jakiś zapas przedrewo-

świadczące o pobycie Smir-

mowej marki handlowej ame-

porażce znalazl się w Stambu-

ników posiadal prawo podpi-

lucyjnej produkcji. Po pewnym

nowa we Lwowie. Datowane

rykańskiemu  przedsiębior-

le. W 1920 r. próbowal wznowić

su dokumentów finansowych

czasie Smirnow wyjechal do

są początkiem 1925 r. Wobec

cy, a w następnym roku zmarl.

swą firmę, ale potem przeniósl

obok podpisów dwóch kierow-

Francji, mieszkal w Nicei, gdzie

tego nie ma podstaw, by twier-

Wódka ,,Smirnoff" w okresie

się do Lwowa. Mial nadzie-

ników. Przedstawicielstwo fir-

bylo wielu rosyjskich emigran-

dzić o produkcji jego wódek we

powojennym produkowana jest

ję, że uda mu się zaistnieć na

my mieścilo się przy ul. Walowej

tów, i w 1925 r. otworzyl fabrykę

Lwowie, a tym bardziej ­ o kon-

w USA.

rynku alkoholowym w Polsce.

19. Zezwolenie na dzialalność

wódek w Paryżu.

kurencji z Baczewskim. W 1933

(cdn.)

Ruchome się

w polszczyźnie. Trzeba jed-

­ ludzie przeważnie mlodzi i ję-

Za lwowską polonistką Oksaną

nak zwrócić uwagę na fakt, że

zykowo zdolni ­ uczą się języ-

Ohorilko przytoczmy np. takie

obecnie coraz mniej osób uczy

ka polskiego bardzo szybko, ale

przyklady z czasopisma ,,Ga-

się języka rosyjskiego, a ję-

w ich języku polskim zostają,

zeta Lwowska": Uroczystości

We wspólczesnej

umieszczać  się  bezpośred-

zyk ten nie uchodzi w Polsce za

co naturalne, liczne ślady ich

w Zloczowie udaly się. Szybko

polszczyźnie literackiej

nio po czasowniku, np. Kiedy

prestiżowy. Nie są to okolicz-

języka ojczystego. Potwier-

jednak usamodzielnil się. Do tej

zaimek zwrotny ,,się"

chcesz wyprowadzić się stąd?

ności sprzyjające zapożyczaniu

dzeniem tego mogą być obser-

pory ich starania nie powiodly

stawia się często przed

Czasem daje to mierne efekty

wyrazów i przejmowaniu ele-

wacje języka utworów pisarzy

się. Dzięki czemu wiele osób

czasownikiem. Przyslówek

stylistyczne ­ zwlaszcza gdy

mentów strukturalnych z tego

polskich pochodzenia kreso-

uratowalo się. Taka pozycja

często jest w tym zdaniu

się stoi na końcu zdania: Kie-

języka. Myślę, że źródla ten-

wego. Nie wchodząc w detale,

się znajduje oparcie w języku

bardzo istotny, gdyż uważny

dy chcesz stąd wyprowadzić

dencji do unieruchomienia się

przywolajmy w tym miejscu

ukraińskim, np. Wkrótce I woj-

czytelnik dostrzeże, że

się? ­ a w dluższym tekście razi

po czasowniku trzeba szukać

Adama Mickiewicza. Analizu-

na światowa skończyla się. ­

sam w nim użylem się

monotonią." (prof. Miroslaw

w językach nam terytorialnie

jąc zdanie ,,I Europa oświecala

Незабаром І Світова війна

po czasowniku: stawia

Bańko, Maly slownik wyrazów

i historycznie bliższych, tzn.

się, urządzala się i bogacila się"

закінчилася. Oksana Ohorilko

się! Naturalnie brzmią

klopotliwych, PWN ). Tę nową

bialoruskim i ukraińskim. Ta-

z ,,Ksiąg narodu i pielgrzym-

tak podsumowuje: ,,Poczasow-

więc dla naszego ucha

tendencję lączy się niejedno-

kie stanowisko latwo uzasad-

stwa polskiego" Adam Poko-

nikowe użycie zaimka się jest

wypowiedzenia: Jak się

krotnie z wplywem języka ro-

nić. Po pierwsze w tych języ-

ra pisze: ,,Lączy ono biblijny

przyzwyczajeniem językowym

masz? Jak się czujesz? Co się

syjskiego. Takie stanowisko

kach odpowiedniki polskiego

wzorzec z kresową fonetyką ­

użytkowników  polszczyzny

stalo? Wczoraj się z nim nie

zajmuje np. Maciej Malinowski

się tak jak w rosyjskim są zro-

Mickiewicz najprawdopodob-

lwowskiej, glęboko zakorze-

spotkalem. Doświadczeni

w internetowej Poradni Języ-

śnięte z czasownikiem (por.

niej slyszal je i wymawial tak:

nionym w ich podświadomości,

korektorzy wiedzą, że

kowej PWN: ,,Jest to charakte-

brus. маліцца, вучыцца, ukr.

,,I Europa oświecala się, urzą-

wspieranym językiem ukraiń-

wybór odpowiedniej

rystyczne dla mniej sprawnych

молитися, вчитися). Po drugie

dzala się i bogacila się" (po-

skim lub rosyjskim".

pozycji się w zdaniu nie

językowo użytkowników pol-

­ można wskazać co najmniej

dobne akcentowanie czasow-

Podsumowując te rozwa-

jest prosty. Wydawnictwa

szczyzny, którzy wzorują się na

dwa źródla tej tendencji. Jednym

ników z zaimkiem zwrotnym

żania  możemy  powiedzieć

normatywne są zgodne

regulach gramatycznych obo-

z nich jest polszczyzna kreso-

,,się" obecne jest na przyklad

tak ­ uważajmy na pozycję się

tylko w jednym ­ nie należy

wiązujących w języku rosyj-

wa, tak historyczna, tj. obecna

w Panu Tadeuszu ­ w pozy-

w polskim zdaniu. Polszczy-

używać się na początku

skim. Tam -ся (-sja) musi być

w spuściźnie pisanej naszych

cjach przedśredniówkowych,

zna dopuszcza tu dużą swobodę

zdania pojedynczego oraz na

zawsze zrośnięte z czasowni-

przodków z obszaru na wschód

a trzykrotnie nawet w klau-

w jego użyciu, lecz nie zupel-

początku zdań skladowych

kiem, np. видеться («widzieć

od obecnych granic Polski, jak

zulach)". Z dzisiejszego punktu

ną dowolność. W mowie Pola-

w wypowiedzeniach

sięČ), смеяться («śmiać sięČ),

i wspólczesna, tj. mowa prze-

widzenia Mickiewicz akcento-

ków z Kresów przykladów ta-

zlożonych.

учиться («uczyć sięČ)".

siedleńców z tych terenów oraz

wal ostatnią sylabę czasowni-

kich jak przytoczone powyżej

Takie wyjaśnienie sprawy

mowa naszych rodaków, którzy

ków z się. Dla niego byla to jed-

nie można uważać za bląd. Są

jest tylko częściowo sluszne.

po 1945 r. nie ,,repatriowali się"

nak sylaba przedostatnia, gdyż

to regionalizmy skladniowe tej

HENRYK DUDA

Prawdą jest, że w języku ro-

z tych terenów. Drugą jest na-

w jego wymowie się zlalo się

polszczyzny, świadczą o jej od-

W  wydawnictwach  po-

syjskim -ся (-sja) jest zawsze

tomiast liczna obecność Ukra-

z czasownikiem ­ ,,oświecala-

rębności oraz są dowodem wie-

prawnościowych zwraca się

zrośnięte z czasownikiem. Ro-

ińców, Bialorusinów i Rosjan

się, urządzalasię i bogacilasię".

lowiekowego wplywu języków

uwagę, że w ostatnim cza-

syjski może więc być źródlem

w Polsce. Przesiedleńcy, emi-

Podobnie jest we wspólcze-

wschodnioslowiańskich  na

sie ,,coraz więcej osób woli

tej nowej tendencji rozwojowej

granci, pracownicy zarobkowi

snej polszczyźnie lwowskiej.

polszczyznę.