29

nr 20 (432) 31.10.­16.11. 2023

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (część 77)

których sprzedawano żywe

ryby. Skąd? ­ Z oczyszczanego

IWAN BONDAREW

jeziora.

Prawie hipodrom

Show na poręczy

Spoglądając na zdjęcie, trud-

no uwierzyć, że zostalo ono zro-

W radzieckim filmie ,,Korona

bione w centrum Iwano-Fran-

rosyjskiego imperium" jest sce-

na, ukazująca emigranta-bia-

kiwska. Rok ­ 1969. Miejsce

­ ul. Tyczyny.

logwardzistę, który zarabia na

Wówczas na miejscu dzie-

życie chodząc na rękach po po-

cięcej polikliniki znajdowaly

ręczy wieży Eiffla.

się pomieszczenia, gdzie trzy-

Podobne sceny mialy też

miejsce we Frankiwsku z tym,

mano doświadczalne zwierzęta

RADZIECKA KAWA

Akademii Medycznej. W tam-

że w roli bialych oficerów wy-

WITRAŻ Z ANIOLEM W MUZEUM KRAJOZNAWCZYM

ROZPUSZCZALNA

tych czasach byl to piętrowy

stępowali uzależnieni od alko-

trzyizbowy drewniany budynek

A w latach 1960. zaczęto pro-

jezioro. W kadrze widać jak

holu kinomechanicy. Tę histo-

ją spod lady. Jeden pojemnik

z klatkami, ogrodzony zielonym

dukować kawę rozpuszczalną.

spychacze jeżdżą po dnie obec-

rię opowiedzial mi Serhij Bakin,

kosztowal o 1 rubel drożej ceny

rozwalającym się plotem. Stu-

Z czasem dotarla ona i do nas.

nego miejskiego stawu.

który w 1969 r. zostal pomoc-

oficjalnej ­ zarobiono na tym 5

denci nazywali go ,,psią budą",

Nasze jezioro zostalo wpraw-

nikiem kinomechanika w kinie

Gazeta ,,Przykarpacka Praw-

tys. rubli. Zarobek byl niezly!

dzie utworzone ręcznie, ale

bo utrzymywano tam okolo

da" z dnia 4 czerwca 1969 r.

im. Franki (ob. kino ,,Lumiere").

Dla porównania, pensja inży-

50 psów i prawie setkę króli-

z zachwytem pisala o nowym

wykopano go nie przy pomocy

Mieszkal wówczas w okolicy

niera wynosila 120 rubli.

ków. Nie licząc przy tym myszy,

produkcie: ,,Od dawna ludzkość

spychaczy i nie w 1969 r, a 14

niejaki Witia Morozyk (fak-

Potrójne klamstwo

szczurów i świnek morskich.

spożywa różne gatunki kawy.

lat wcześniej. Dowodem tego jest

tycznie Wiktor Morozow), któ-

radzieckiej propagandy

,,Psia buda" miala też swo-

gazeta ,,Przykarpacka Prawda"

ry opowiadal mlodzieży różne

Popularne jest picie kawy z ko-

z dnia 26 czerwca 1955 r.

baśnie. Opowiadal, jak na po-

je niewielkie gospodarstwo

niakiem lub z mlekiem. Nie tak

Za sowietów przed seansem

z czterema końmi. Wozami wo-

dawno na świecie pojawila się

filmowym puszczano kroni-

Klamstwo trzecie: na zakoń-

czątku lat 1960. w kinie praco-

żono marchew i buraki dla kró-

kawa uniwersalna, która calko-

ki, które ukazywaly, jak dobrze

czenie filmu komentator podaje,

wali prawdziwi szaleńcy. Wtedy

lików (z pewnością dla psów też).

wicie się rozpuszcza. Wrzucasz

że jezioro ma trzy km dlugości

przy każdym projektorze KPT-3

żyje się w państwie rozwinięte-

Pod koniec lat 1970. w tym

lyżeczkę do szklanki, zalewasz

i tyleż szerokości.

musialo stać wiadro z piaskiem

go socjalizmu. W 1969 r. w calym

miejscu zbudowano dziecięcą

Jednak ta sama ,,Przykarpac-

na wypadek pożaru. Byli tacy

wodą ­ i pij na zdrowie. Ani gra-

Związku Sowieckim demon-

poliklinikę i ,,psia buda" prze-

ma osadu".

strowano film z Iwano-Fran-

ka Prawda" podaje, że wymiary

operatorzy, którzy zakladali się

niosla się na ul. Lotników (ob.

Pierwsza partia takiej kawy

kiwska. W ciągu póltorej minu-

jeziora to 1 km dlugości i 300-

o butelkę, że przejdą po porę-

czy balkonu z dwoma wiadrami

Petlury). Wprawdzie teraz koni

przywiezionej do Frankiw-

500 m szerokości. Każdy zaś

ty komentator zdążyl sklamać

tam już nie ma.

ska rozpuścila się faktycznie

student Przykarpackiego Uni-

w rękach. I przechodzili!

trzy razy.

bez śladu. Na wiosnę 1969 r.

wersytetu, który zdawal zali-

Klamstwo pierwsze: glos zza

Tu muszę wyjaśnić, że bal-

Jak we Frankiwsku zjawila

do magazynu firmy bakalio-

czenie z WF potwierdzi, że jedno

kadru informuje, że nasze mia-

kon byl na wysokości trzecie-

się rozpuszczalna kawa

wej przywieziono 500 kg kawy

sto jest piękne, ale nie ma tu ani

okrążenie jeziora ma trzy km.

go piętra od strony ul. Karola

Nasuwa się pytanie: jeże-

Kawa jest tradycyjnym na-

w metalowych 100-gramo-

morza, ani rzeki, a woda jest je-

Marksa (ob. Hruszewskiego).

pojem na Galicji. W czasach

wych pojemniczkach. Nagle

dynie w... fontannach. Biedni

li jezioro powstalo w 1955 r., to

Kino budowano jeszcze w okre-

sowietów, aby ją dostać, trze-

gdzieś ,,wyparowala" i nawet

co na jego dnie robil sprzęt bu-

mieszkańcy nie mają gdzie wy-

sie międzywojennym i ówcze-

dyrektor magazynu nie wie-

dowlany w 1969.? Odpowiedź

ba bylo pokonać nie lada trud-

poczywać, kąpać się, uprawiać

sne trzecie piętro odpowia-

dzial dokąd. Rozpoczęto śledz-

jest prosta ­ w 1969 roku jezio-

ności. Na ladach sklepów jako

sporty wodne.

dalo sowieckiemu czwartemu

two. Okazalo się, że zastępca

ro oczyszczano! W ciągu tych

kawę sprzedawano nie wiado-

A przecież nawet każdy ma-

piętru, jeżeli nie piątemu. Na

mo co. Napój skladal się z cy-

dyrektora, tow. Kardasz, naka-

lec wie, że Frankiwsk leży po-

14 lat jezioro zaroslo szuwa-

szczęście nikt nie zginąl.

rami i inną roślinnością wod-

korii, jęczmienia, żolędzi i Bóg

zal podzielić kawę na dwie par-

między dwiema Bystrzycami

Jednak to ,,show na poręczy"

i z dostępem do wody proble-

ną. Wodę trzeba bylo spuścić,

wie z czego jeszcze. Prawdziwą

tie i przekazal ją do sklepów nr 3

nie trwalo dlugo. Dyrektorem

by to wszystko oczyścić. Prócz

kawę dodawano tam jedynie dla

i nr 11. Przez zadziwiający zbieg

mów w mieście nie ma.

kina byl tow. Wainer, mający

tego starsi mieszkańcy mia-

aromatu ­ i to nie zawsze.

Klamstwo drugie: Komenta-

okoliczności pierwszym kiero-

ostry charakter. Gdy dowiedzial

sta pamiętają, jak w tym cza-

W Moskwie, Leningradzie

tor opowiada, że patrioci swego

wala jego malżonka, a drugim ­

się o wybrykach pracowników,

sie w parku staly stragany, na

i innych stolicach republik moż-

miasta postanowili utworzyć

jego bliska znajoma. We wska-

pozwalnial wszystkich ,,po-

na bylo kupić prawdziwą kawę.

zanych sklepach kawy jednak

wietrznych gimnastyków". Kto

W prowincjonalnym Frankiw-

nie znaleziono. Sprzedawcy

wie, może z czasem dolączyli do

sku milośnicy tego napoju mu-

rozkladali ręce.

jakiegoś wędrownego cyrku.

sieli przeplacać za ulubiony na-

Ale za kilka dni pojawila się

Przyjście aniola

pój. Sprzedawano ją przeważnie

ona na targu, gdzie nieznani

w ziarnach lub już mieloną.

Obecnie widok aptek jest

osobnicy szybko sprzedawali

czymś zwyczajnym ­ otwiera-

ne są na każdym kroku i mają

prawie ten sam asortyment le-

ków. Lecz apteka mieszcząca

się w budynku nr 26 przy ul.

Strzelców Siczowych zadziwila

wielu.

W latach 60. XX w. w cza-

sie remontu nad jej szklanymi

drzwiami wyjawiono wizeru-

nek aniola. Część mieszkańców

TABUN KONI W CENTRUM IWANO-FRANKIWSKA, 1969 R.

uznala to za cud ze wszystkimi

następstwami. Do apteki przy-

chodzono modlić się, stawiano

przy niej na chodniku świe-

ce. Nawet przychodzily piel-

grzymki z sąsiednich wiosek.

Ale iluzje rozwiali history-

cy. Okazalo się, że w czasach

Austrii i Polski w tym lokalu

istniala apteka ,,Pod aniolem".

Jej wlaściciel, niejaki Arma-

tis, zamówil reklamowy witraż,

przedstawiający skrzydlatego

patrona lokalu. Potem aniol zo-

stal zamalowany, zaś w czasie

remontu wydobyty na światlo

dzienne.

Na szczęście zachowal się do

dziś i teraz znajduje się w zbio-

rach Muzeum Krajoznawczego.

JEZIORO MIEJSKIE W CZASIE OCZYSZCZANIA, 1969 R

KINO IM. FRANKI