3

nr 1 (437) 19­29. 01. 2024

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

Nie opuści miasta jedynego na świecie

organizujemy od dwudziestu lat. Byl histo-

Smutna wieść dotarla z Charkowa, co

może wydawać się paradoksalne, ale nie

rykiem, co ważne ­ historykiem drohobyc-

kim, żywym kronikarzem miasta, z czego

jest paradoksalne. Marharyta Kondratenko

być może nie zawsze zdajemy sobie spra-

jest absolwentką polonistycznych studiów

wy, dlatego najbardziej Go interesowaly

podyplomowych na Uniwersytecie w Dro-

spotkania związane z historią, kulturą

hobyczu. Byla moją świetną studentką,

i sztuką Drohobycza.

teraz prowadzi w Charkowie Polskie Cen-

Zawsze z życzliwym uśmiechem. Za-

trum Kulturalno-Edukacyjne ,,Drzewo". 30

wsze z ciekawą rozmową. Zawsze z energią

grudnia biuro Centrum doznalo zniszczeń

czynu. Zawsze ze znakomitym poczuciem

wskutek bombardowania, ale Marharyta

humoru. Takim zapamiętam Pana Adama.

z mężem Mikolajem nie poddają się, dziala-

Takim Go widzę, nie sięgam po zdjęcia.

ją z godnym podziwu uporem. Przyjaźnimy

Dziewięć lat temu czekaliśmy na poże-

się, przyjeżdżają do Drohobycza na Festiwal

gnanie Pana Alfreda Schreyera, ostatniego

Schulzowski i na Drugą Jesień. Nie poznala-

bym Marharyty, gdyby nie Pan Adam. Polo-

rdzennego Żyda z Drohobycza, ucznia Bru-

V MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL BRUNONA SCHULZA, DROHOBYCZ, 11 WRZEŚNIA 2012

nona Schulza. Bajecznie śpiewal przedwo-

nistyczne studia podyplomowe na naszym

jenne polskie tanga. Zmarl w Warszawie.

uniwersytecie to Jego wielkie dzielo. Przez

i spalona od pogód lata, jak gruszka doj-

swego miasta jedynego na świecie. Będzie

Tego dnia, po godzinie poludniowej, do-

Pogrzeb byl w drohobyckiej synagodze. Bez

kilka lat prowadzilam zajęcia dla znakomi-

czuwal. Będzie wspieral tych, kogo wycho-

rzala ­ tam leży ona, jak kot w slońcu ­ ta

stalam od Marharyty Kondratenko z Char-

Pana Alfreda Drohobycz nie jest już taki, jak

tych osób z calej Ukrainy. To byla najlep-

wybrana kraina, ta prowincja osobliwa, to

wal, w kim poklada nadzieje. Wyzwanie

kowa smutną wieść. Odszedl Pan Adam

sza przygoda w mojej pracy akademickiej

byl. Często patrzę na okna Jego mieszkania,

kontynuowania misji należy teraz do Pani

miasto jedyne na świecie. Daremnie mó-

Chlopek. W Drohobyczu jasno świecilo

odwiedzam Jego grób. Teraz czekam na po-

i za to jestem wdzięczna Panu Adamowi.

wić o tym profanom!". A jednak Schulz mó-

Marii Maćkowicz, którą dobrze pamiętam

zimowe slońce. W Charkowie o tej samej

żegnanie Pana Adama. Będzie to smutny

To On, jako Prezes Zjednoczenia Nauczycie-

wil, także profanom, nawet jeśli tego nie

jako wnikliwą studentkę-polonistkę oraz do

porze bylo bardzo glośno, tak napisala

dzień w kościele św. Bartlomieja, a zara-

calego grona, które Pan Adam tworzyl z od-

li Polskich na Ukrainie, zainicjowal studia

chcial, ale mówil swoim tekstem, który

Marharyta. Charków wciąż jest bombardo-

zem dzień bardzo ważny. Ważne jest, by

podyplomowe i opiekowal się nimi, często

zostal zapisany na zawsze i zapisany dla

daniem i milością.

wany przez rosyjskiego najeźdźcę. Wciąż

zapamiętać ten dzień, ważne, by pamiętać

rozmawialiśmy o tym, dzielil się pomysla-

Wiem, że Jego misja nadal będzie żyla.

wszystkich, więc także dla profanów ­

martwię się o Marharytę, jej malutkiego

wybitnych mieszkańców Drohobycza, któ-

mi, chcial, aby nauczanie bylo organizowa-

niech próbują zobaczyć w tym mieście to,

Wierzę Schulzowi, że ,,żadne marzenie...

syna i męża. Nie potrafię tego wytluma-

rzy dbali o kulturową i historyczną pamięć

ne jak najlepiej. Szkoda, że musial przenieść

czego nie potrafią lub nie chcą zobaczyć.

nie marnuje się we wszechświecie". Marze-

czyć i nie próbuję się usprawiedliwiać, ale

miasta. Nigdy swego miasta nie opuszczą,

te studia na inną uczelnię, choć wiem, że nie

niem Pana Adama byla i wciąż jest ta mi-

Z tej wlaśnie przyczyny ­ by zobaczyli

w momencie, gdy dotarla do mnie ta wieść,

są wpisani w jego dzieje.

sja, którą potrafil spelniać konsekwentnie

byla to dla Niego latwa decyzja, ponieważ

i zrozumieli ­ Pan Adam mówil o Drohoby-

latwiej mi bylo przeslać Marharycie moje

Ważne, by pamiętać. I przypomnieć

i nader realistycznie ­ wie o tym każdy, kto

zawsze zależalo Mu na tym, by najlepsze

slowo wsparcia niż pomyśleć o tym, że

czu, o jego wielokulturowości, jego bogatej

rzeczy dzialy się w Drohobyczu.

sobie slowa z wiersza urodzonego w Dro-

historii i kulturze do wszystkich, także do

choć raz odwiedzil siedzibę Ogólnoukraiń-

Pana Adama nie będzie już w Drohobyczu.

hobyczu poety, że wspomnienie o Naszych

W dalekim 2002 roku wspieral pomysl

profanów, ponieważ najbardziej Jemu zależa-

skiego  Koordynacyjno-Metodycznego

Są ludzie, o których myślimy, że będą za-

Zmarlych ,,nie zmniejsza [nam] świata".

mojego śp. męża Igora o powstaniu na Uni-

Centrum Języka i Kultury Polskiej w Dro-

lo na zachowaniu pamięci o tym Drohobyczu,

wsze, nigdy nie opuszczą swego miasta

hobyczu przy ulicy Truskawieckiej, blisko

wersytecie w Drohobyczu Polonistyczne-

którego już nie ma, ale pamięć o nim nie może

jedynego na świecie. Pan Adam byl takim

Drohobycz, 15 stycznia 2024

Rynku. Historia tej siedziby musi być spi-

go Centrum Naukowo-Informacyjnego.

być zatarta. Mówil przez wiele lat. I dzialal

wlaśnie czlowiekiem. A miastem jedynym

Byl na otwarciu, powiedzial ważne slo-

przez wiele lat. Dzialal z niebywalą determi-

sana oddzielnie. Pan Adam często o tym

na świecie byl dla Niego Drohobycz.

opowiadal. I zawsze zapraszal. Ten dawny

wa, podarowal książki ­ wtedy nasz, dziś

To Bruno Schulz napisal tak o Dro-

nacją i poświęceniem. Poklosia Jego czynów

WIERA MENIOK

bardzo okazaly księgozbiór polski dopiero

dom drohobycki jest zarówno metaforą,

już nie znikną. Tekst najważniejszego dziela

hobyczu w ,,Republice marzeń": ,,Tam gdzie

KIEROWNICZKA POLONISTYCZNEGO

powstawal. Uczestniczyl w Międzynaro-

jak i świadectwem urzeczywistnienia naj-

Jego życia, tekst Jego misji zostal starannie

mapa kraju staje się już bardzo polu-

CENTRUM NAUKOWO-INFORMACYJNEGO

dowym Festiwalu Brunona Schulza, który

ważniejszego dziela życia Pana Adama.

zapisany. Autor tego tekstu-czynu nie opuści

dniowa, plowa od slońca, pociemniala

UNIWERSYTETU W DROHOBYCZU

Pożegnanie Adama Chlopka ­ twórcy i prezesa

zjednoczenia nauczycieli polskich na Ukrainie

chodzeniem do kościola,

Slowa są zbyt ubogie, by

po 1918 roku Polsce. To temu miastu i jego

z edycji Konkursu Literackiego imienia

Urządzil tam pracownie i zgromadzil

ale stalym fundamentem

wyrazić w pelni żal i ból

okolicom poświęcil wiele swych znakomi-

Kazimierza Wierzyńskiego dla Polaków

ogromną bibliotekę. Powstaly wnętrza

Jego myśli, wypowiedzi

po stracie osoby bliskiej.

tych utworów, nazywal je ,,sercem świa-

z Ukrainy. Udzial w nim wzięli laureaci

pelne ciepla i uroku, starych mebli, jak to

i prac; wpisywala się

Pozostaje modlitwa

ta". Do tego miasta wracal wciąż wizyjną

z calej Ukrainy, ale tez wybitni naukowcy

się mówi, z duszą. To wlaśnie tam jakże

pięknie dzień po dniu

i wspomnienia, które ­

pamięcią na emigracji.

i literaci z Polski. Również rozliczne sesje

często spotykają się nauczyciele niedziel-

niestety ­ z natury rzeczy są

I oto dwa dni temu przyszla nagle

naukowe w czasie kolejnych edycji Dialo-

nych i nie tylko, szkól polskich na Ukra-

wieloma dobrymi

zawsze wybiórcze. Jeszcze

smutna, wstrząsająca wiadomość, że

gu Dwóch Kultur, który odbywal się nie

inie na szkoleniach i sesjach pedagogicz-

czynami w calą drogę

niedawno w rozmowach

Adam Chlopek nie żyje, zmarl po wielkich

tylko w Krzemieńcu, czy we Lwowie, ale

nych. Mądra i wielka praca Zjednoczenia

Jego życia.

telefonicznych snuliśmy razem

cierpieniach w krakowskim szpitalu.

wielokrotnie też w magicznym Drohoby-

Nauczycieli Polskich otworzyla możli-

z Adamem Chlopkiem plany

Jego polskość ­ przyjazna każdemu

czu. To budujące, że Adam Chlopek podjąl

wość poznania piękna slowa polskiego,

Znaliśmy się od początku

dotyczące obchodów Roku

i otwarta na osoby innych narodowości ­

moją ideę i doprowadzil we wspólpracy ze

bogactwa polskiej literatury i kultury

lat dziewięćdziesiątych

Kazimierza Wierzyńskiego

byla najwyższej próby, byla Jego potężną

mną do szczęśliwego jej finalu jakim bylo

wielu już pokoleniom mlodych Polaków

w Drohobyczu.

ubieglego wieku.

milością. Dawal temu jakże rozliczne, każ-

utworzenie Muzeum Aleksandra Fredry

z Ukrainy, ale często też osobom narodo-

dego dnia inne, przez lat dziesiątki, wspa-

w zabytkowej dzwonnicy przy sanktu-

wości ukraińskiej. Jest ich dziś wiele ty-

Nasze spotkania nie

niale dowody.

arium w Rudkach, w podziemiach którego

sięcy. Oczywiście, trzeba podkreślić, de-

MARIUSZ OLBROMSKI

byly częste, ale zawsze

Z wielką wdzięcznością wspominam

spoczywają prochy twórcy ,,Zemsty". Je-

cyzja o powstaniu tego ośrodka zapadla

niezwykle, umacniające

Projektowaliśmy w okresie letnim se-

gościnność w domu Państwa Chlopków

stem mu wdzięczny, że popieral i angażo-

po dość dlugich zabiegach drohobyczan.

naszą przyjaźń. Już

sję naukową o twórczości i biografii au-

pelnym serdecznego ciepla. I nasze tam

wal się też w projekt utworzenia Muzeum

Ale wiele inicjatyw, które się rodzą czę-

przy pierwszym

tora ,,Krzyży i mieczy", wielką wystawę

dlugie, ogromnie ciekawe i inspirujące roz-

Mikolaja Reja w Żurawnie nad Dniestrem,

sto na najwyższym szczeblu, potem jakoś

zetknięciu ująl mnie

okolicznościową, odslonięcie pamiątkowej

mowy. W kolejnych latach dlugie wędrów-

którego realizację na razie uniemożliwil

z tych czy innych przyczyn zamiera. Ta

życiową mądrością,

tablicy poświęconej tej wybitnej postaci li-

ki ­ już to osobne, już to w dużych grupach

wybuch wojny na Ukrainie.

jednak stala się ziarnem, które zrodzilo

a zarazem pogodą ducha

teratury polskiej okresu dwudziestolecia

­ po pelnym pamiątek historii i kultury

To tylko kilka przykladów, z jakże

stokrotny, wspanialy plon. Jak wiadomo

i kresowym humorem. Po

międzywojennego i emigracji niepodle-

Drohobyczu. Wędrówki ubogacane opo-

rozlicznych spotkań, które przywoluje

każda idea, aby mogla zostać zrealizowa-

glościowej. Także wydanie książki, jak

wieściami o każdym prawie budynku,

moja wdzięczna pamięć. Ale wszystko to,

na, musi być powierzona osobie mądrej

jakimś czasie obcowania

również prezentacje utworów Wierzyń-

zaulku, pomniku, zakątku; opowieściami

o czym tylko lapidarnie wspomnialem, to

i utalentowanej, bez reszty oddanej spra-

z Nim poznalem

skiego przez drohobycką mlodzież, ale

bez końca... To dzięki Jego pomocy i wie-

jedynie drobna część wielkiej i wspania-

wie. A taką opatrznościową Osobą byl

Jego prawdziwą

też zawodowych aktorów, również pokaz

dzy udalo się wspólnie zrealizować szereg

lej pracy Zmarlego. Bo Jego zasadniczym

wlaśnie, zawsze jednak skromny i praco-

rzetelność, wielki

filmów. Wszak Rok 2024 Sejm RP oglo-

inicjatyw kulturalnych. Bylo ich wiele,

i rzeczywiście historycznym dzielem jest

wity, rzetelny i konkretny Adam Chlopek.

talent organizacyjny,

sil Rokiem Kazimierza Wierzyńskiego,

a każda miala swój ciekawy program,

Zjednoczenie Nauczycieli Polskich na

Jego postać wpisywala się przez lat

konsekwencję

a w calej Polsce, jak i w wielu państwach

dramaturgię, osobny przebieg, z zawsze

Ukrainie, którego byl twórcą, heroicz-

dziesiątki każdym dniem wytężonej pracy

w dzialaniu, także

Europy, a także w Stanach Zjednoczonych,

znaczącym udzialem i pomocą Adama

nym organizatorem oraz przez dziesiątki

do panteonu wielkich Polaków, takich jak

chęć niesienia szybkiej

zapewne odbędą się z tej okazji różno-

i Jego Wspólpracowników. To realizowa-

lat wieloletnim, niezlomnym prezesem.

Tadeusz Czacki i Hugo Kollątaj, twórców

i konkretnej pomocy.

rodne i cenne imprezy, podjęte zostaną

ne w okresie letnim, niekiedy trwające

Dla realizacji tego celu pozyskal jako

Liceum Krzemienieckiego. Są osoby, które

Po pewnym okresie

inicjatywy wydawnicze i nie tylko. Adam

aż dwa tygodnie plenery malarskie i foto-

darowiznę od prywatnej osoby stary,

żyją nadal w swych dzielach. Cialo zmie-

byl pelen ogromnego zapalu do realizacji

graficzne polączone z cyklem wykladów

piękny budynek w centrum Drohobycza

nia się w proch, duch żyje nadal. Do takich

znajomości przekonalem

tego przedsięwzięcia, bo wszak to wlaśnie

o dziejach naszej kultury na tym terenie

na siedzibę Zjednoczenia. Drewniany

osób należy z pewnością Adam Chlopek.

się też, że jego wiara nie

w Drohobyczu przyszedl w rodzinie kole-

z udzialem mlodych artystów z Ukrainy

z podcieniami, gankiem dom, w którym

byla powierzchowną

jarskiej 27 sierpnia 1894 na świat przyszly

Cześć Jego pamięci!

i z Polski. Także uroczyste, jakże barwne,

przed wojną byla polska restauracja, ale

szatą na pokaz, takim

poeta, wspóltwórca grupy poetyckiej

Wieczny odpoczynek racz Mu dać

pelne recytacji i wystąpień dzieci i mlo-

który po wojnie zostal zdewastowany,

tylko niedzielnym

Skamander, najslawniejszej w odrodzonej

dzieży drohobyckiej rozstrzygniecie jednej

zdolal podnieść z ruiny i wyremontować.

Panie!