14

nr 1 (437) 19­29. 01. 2024

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

IV pokolenie. Dzieci Leopolda i Stefanii  (zakończenie)

Stefan Baczewski

Przejdźmy do następnych

Wyjawiono i wyjawiamy nadal zarów-

i Malgorzata z Kuncewiczów

pokoleń wnuków i prawnuków

no kierownictwo, jak i sklad szeregowych

Leiby i Chany Baczelesów.

Stefan von Baczewski (1.12.1892­1940),

czlonków partii politycznych. Przeszukań

Przypomnijmy na zakończenie

syn Leopolda Maksymiliana II von Baczew-

wedlug sygnalów przeprowadzamy wie-

czwarte pokolenie tej slynnej

skiego, spadkobierca i wspólwlaściciel

le ­ do 50 w ciągu dnia. Przejęcie broni

lwowskiej rodziny.

znanej rodzinnej fabryki wódek otrzymal

kontynuujemy.

wspaniale wyksztalcenie. Studiowal w Gim-

Wśród aresztowanych:

Wiktoria  Stefania  Leopoldyna

nazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie,

(11.01.1892 ­ ?): szczególy jej życia są malo

a potem w zakladzie oo. jezuitów we Wied-

1. Prezydent m. Lwowa Ostrowski, ak-

znane, jak i wielu zresztą kobiet z tej ro-

niu-Kalksburgu. Studia wyższe kontynuowal

tywny dzialacz rządowej partii politycznej

dziny. Na początku XX w. Wiktoria uczyla

na Uniwersytetach Lwowskim i Wiedeńskim.

OZON i zalożyciel polskich legionów faszy-

się na specjalizowanych kursach gospo-

Od 1921 r., jeszcze za życia ojca, zostaje tech-

stów we Lwowie;

darstwa domowego w Gimnazjum im.

nicznym i handlowym kierownikiem firmy ,,J.

2.Kozlowski, byly minister ds. rolni-

Królowej Jadwigi we Lwowie i po zamęściu

A. Baczewski". Sprawami prawnymi firmy

czych, późniejszy premier polskiego rządu,

zajmowala się wylączne domem.

zajmowal się jego stryj, dr Henryk Baczew-

wysunięty osobiście przez Pilsudskiego;

ski. To w tym okresie rodzinna fabryka z suk-

W 1912 r. wyszla za mąż za doktora

3.Celewicz, posel polskiego Sejmu, je-

prawa i agronoma Bronislawa Aleksandra

cesem eksponowala w 1925 r. swe wyroby

den z przywódców partii UNDO;

Jastrzębiec Albinowskiego (1888 ­ ?), syna

na wystawie w Londynie, gdzie odznaczono

4. General Maliszewski ­ byly wojsko-

Juliusza Fryderyka Albinowskiego (1876­

asortyment jej wyrobów, ich wspanialą ja-

wy minister, aktywny dzialacz organizacji

BUTELKI FIRMY BACZEWSKICH

1921), prawnika, kadrowego wojskowe-

kość i wygląd zewnętrzny opakowań, jak

polskich legionerów;

go początkowo armii austrowęgierskiej,

również wysoki poziom procesu wytwarza-

i prowadzić wlasne przedsiębiorstwa i zakla-

5. Agent polskiej policji politycznej Po-

BUDYNEK BACZEWSKICH NA

las, z którego świadczeń wyjawiono dwa

a później Wojska Polskiego; prezesa Naj-

nia wyrobów.

dy przemyslowo-handlowe, otwierać oddzia-

RYNKU 31 PO PRZEBUDOWIE

konspiracyjne mieszkania defensywy we

wyższego Sądu wojskowego we Wiedniu.

W 1922 r. we Lwowie otwarto Konsulat

ly, biura, agencje i sklady w granicach Polski

Lwowie;

Republiki Austriackiej. Pierwszym austriac-

Bronislaw byl mlodszym bratem znanej

i poza nimi.

Baczewską. W czasie I wojny światowej prze-

6. Byly minister oświaty przy Pilsud-

lwowskiej malarki Zofii Albinowskiej-Min-

kim konsulem byl zawodowy dyplomata

Malżonką Stefana Baczewskiego byla

bywa w Charkowie, bierze czynny udzial

skim ­ Grabski Stanislaw, czlonek CK pol-

kiewiczowej (1886­1972).

Eugeniusz Wurzian. W latach 1922-1924

Malgorzata z Kuncewiczów. Nie udalo mi

w dzialalności Kola literacko-artystycznego,

skich endeków i kierownik polskiej mlodzie-

Świadkami na ich ślubie byli dyrektor

zastąpil go Clemens Josef Wildner. Konsulat

się ustalić lat jej życia. Malgorzata i Stefan

a nawet jest jego sekretarzem. W tym cza-

żowej organizacji faszystowskiej. W czasie

Banku Krajowego Alfred Zgórski i baron Ka-

nie mial stalego lokalu i dzierżawil pokoje

pobrali się w 1920 r. Możemy przypuścić,

sie w Charkowie przebywalo wielu polskich

przeszukania na jego podwórzu znaleziono

zimierz de Vaux. Malżeństwo Albinowskich

w hotelu ,,Astoria" przy ul. Batorego 14 (ob.

że narzeczona miala okolo lat 20. Metryki

pisarzy, artystów, aktorów, którzy uczest-

123 karabiny, 15 skrzyń ręcznych grana-

doczekalo się dwójki dzieci ­ syna Macieja

Kniazia Romana), a potem w budynku przy ul.

ślubu nie udalo się odnaleźć. Jako malżon-

niczyli w dzialalności Kola, na przyklad: Le-

tów, 10 skrzyń nabojów do karabinów;7.

i córki Elzbiety.

Brajerowskiej 14 (ob. B. Lepkoho). W związ-

ka zamożnego przedsiębiorcy i dyplomaty,

opold Staff, Mieczyslaw Treter i wielu innych.

Wlaściciel fabryki spirytusowo-alkoholo-

W 1912 r. baron Kazimierz de Vaux (syn

ku ze światowym kryzysem gospodarczym

prowadzila życie typowe dla przedsta-

Starali się zorganizować w mieście życie in-

wej we Lwowie Baczewski ­ czlonek partii

księżnej Elżbiety Lanckorońskiej, wlaściciel-

podjęto decyzję o zamianie stalego konsu-

wicieli lwowskiej elity. Malżonkowie byli

telektualno-artystyczne, urządzali wieczory

OZON, u którego czasie przeszukania prze-

ki Chodorowa, i austriackiego wojskowego

latu na urząd konsularny, na czele którego

zapalonymi automobilistami, czlonkami

tematyczne, prelekcje, koncerty, wystawy.

jęto 3260 zlotych dolarów i 2620 zlotych

barona Karola de Vaux), hrabia Jan Zamojski

stanąl Konsul honorowy. Najbardziej godną

Malopolskiego automobilklubu. Malgorza-

Nie wiemy czy Świerczewski w Charkowie

franków.

i inżynier Bronislaw Jastrzębiec Albinowski,

kandydaturą okazal się Stefan Baczewski ­

ta Baczewska nawet brala udzial w wy-

byl z żoną i kiedy powrócil do Lwowa. Zmarl

Wprowadzono sześć opracowań agen-

korzystając z kredytu nadanego przez Polski

biznesmen, wplywowy dzialacz, cieszący się

ścigach samochodowych. Nie wiemy, czy

we Lwowie i pochowany zostal na Cmenta-

turowych z przekazanych sygnalów, jako-

Bank Przemyslowy, zalożyli jedną z najno-

autorytetem i posiadający liczne kontakty

zostala w mieście w czasie II wojny świa-

rzu Lyczakowskim.

by o przygotowaniu zbrojnych wystąpień

wocześniejszych wówczas cukrowni w Eu-

zagraniczne. Jego firma znana byla w Austrii

towej po aresztowaniu przez NKWD Stefa-

oddzielnych grup.

ropie ­ cukrownię ,,Chodorów". Tym wzor-

i cieszyla się zaslużoną reputacją.

na Baczewskiego. Nieznane są również jej

157-letnia przedwojenna historia rodzi-

Rozpracowania  intensyfikujemy/

cowym przedsiębiorstwem przez wiele lat

Od stycznia 1924 r. Stefan Baczewski zo-

losy powojenne.

ny Baczewskich we Lwowie zakończyla

Merkulow/

kierowal doświadczony inżynier Stanislaw

staje Konsulem honorowym Austrii we Lwo-

Nie udalo mi się również odszukać infor-

się wraz z wybuchem II wojny światowej.

,, ,, września 1939 r.

Kremer. Projekt cukrowni wykonal wybitny

wie i pelni tę funkcję aż do anschlusu Austrii

macji o mlodszej córce Leopolda i Stefanii

Po wejściu do Galicji wladzy sowieckiej,

m. Lwów

czeski architekt Matěj Blecha, twórca cze-

przez Niemcy w 1938 r. Potrzebną pomoc

Baczewskich: Joannie (Janinie) (30.03.1894

fabryka pod koniec 1939 r zostala znacjo-

skiej secesji, autor licznych cukrowni i innych

fachową zapewnial sekretarz konsularnej

- ?), żonie Erazma Świerczewskiego.

nalizowana. Stefana Baczewskiego aresz-

Ostatni prezydent polskiego Lwowa

przedsiębiorstw przemyslowych w Rumunii,

kancelarii. W 1937 r. do Lwowa zawital nowy

Erazm Jan Nepomucen Świerczewski h.

towalo NKWD i osadzono w więzieniu

Stanislaw Ostrowski, aresztowany przez od-

Bulgarii i Wloszech. Urządzenia zamówiono

przedstawiciel dyplomacji austriackiej Hein-

Lodzia (1836-1918) urodzil się w Kielcach. Byl

przy ul. Ląckiego. Przebywali już tam jego

dzialy karne wladzy sowieckiej w 1939 r., pi-

w zakladach ,,Škoda" w Pilznie. Przedsiębior-

rich Schmidt, na którym konsul honorowy

uczestnikiem powstania styczniowego i z po-

cioteczny brat i wspólwlaściciel slynnej

sal w swoich wspomnieniach o więzieniu na

stwo zaczęlo swą dzialalność już w 1913 r.,

Stefan Baczewski sprawil zle wrażenie. H.

wodu represji rządu rosyjskiego wyemigro-

rodzinnej firmy Adam Baczewski (1895-

ul. Ląckiego (ob. ul. I. Kalyneć), jak przez pe-

jednak jego rozwojowi polożyly kres I wojna

Schmidt zaznaczyl, że Baczewski pelnil swe

wal z kraju. Prawdopodobnie, już w 1870 r.

1940), syn Henryka, który po śmierci ojca

wien czas przetrzymywany byl w jednej celi

światowa, wojna polsko-ukraińska i polsko-

obowiązki formalnie. W sprawozdaniu pod-

osiadl w Galicji. W 1880 r. Świerczewski pra-

przez krótki czas byl radcą prawnym fa-

z prof. Stanislawem Grabskim, prokuratorem

-bolszewicka. Po zakończeniu dzialań wo-

kreślil, że konsul nie poświęca należytej uwa-

cuje jako urzędnik niewysokiej rangi w od-

bryki. W 1939 r. fabrykę znacjonalizowa-

Józefem Brzeskim, lawnikiem magistratu Ja-

jennych w 1922 r. rozpoczęla się odbudowa

gi dzialalności w biurze i tlumaczy to tym, że

dziale rachunkowym Wydzialu Krajowego

no, a w 1941 r. podczas bombardowania

nem Sudhofem i wlaścicielem fabryki wódek

spalonej przez wojsko rosyjskie cukrowni.

wladze centralne w Warszawie tak dobrze

we Lwowie, a pod koniec XIX w. w Banku

miasta kompleks zabudowań fabrycznych

i likierów Adamem Baczewskim.

Wśród czlonków spólki posadę wiceprezy-

wykonują swe obowiązki, że on może jedy-

Krajowym we Lwowie. Na początku lat 1880.

zostal zniszczony. Po zakończeniu wojny

Adam Baczewski zostal wywieziony

denta w Zarządzie objąl dr Marcin Szarski,

nie polegać na nich, zaś w lwowskim biurze

tlumaczyl dla Teatru Skarbkowskiego fran-

pomieszczenia fabryczne już nie nadawaly

w gląb ZSRR i dalszy jego los przez wiele

krewny Baczewskich. Cukrownię odbudo-

pracuje jego sekretarz (zastępca). Baczewski

cuskie sztuki i wodewile takich znanych au-

się do wykorzystania jako fabryka wyro-

lat byl nieznany. Dopiero w ostatnich la-

wano i z czasem rozwijala się jako Spólka

zajmowal się przeważnie sprawami swojej

torów, jak Theodore Barriere, Lambert Thibo-

bów alkoholowych.

tach ustalono miejsce jego śmierci w gru-

Akcyjna ,,Chodorów", przez dlugie lata byla

firmy. W następnym roku, po anschlusie

ust, George Sand. Oryginaly rękopisów tych

W ostatnich dniach września 1939 r.

pie obywateli polskich, rozstrzelanych

wiodącym zakladem cukrowniczym w II

i wchlonięciu Austrii przez III Rzeszę zmienil

przekladów zachowaly się w bibliotece Ope-

pierwszy zastępca komisarza spraw we-

przez organy karne.

Rzeczypospolitej.

się status konsulatu i zaprzestano jego funk-

ry Lwowskiej. Obecnie dostępne są w Śląskiej

wnętrznych ZSRR Wsewolod Merkulow

W czerwcu 1941 r. wraz z innymi obywa-

Podczas pobytu we Lwowie Matěj

cjonowania. Zrezygnowano z uslug Konsula

Bibliotece Cyfrowej. Prawdopodobnie, dzięki

skierowal do ministra spraw wewnętrz-

telami Lwowa, jego elitą ­ urzędnikami pań-

Blecha zaprojektowal gmach Banku Pra-

honorowego. Tak zakończyla się kariera dy-

doskonalej znajomości francuskiego i osobi-

nych LawrentijaBerii informację i aresz-

stwowymi, prawnikami, przedsiębiorcami,

skiego na rogu ul. Karola Ludwika i Ja-

plomatyczna lwowskiego przemyslowca,

stym kontaktom z Francją Świerczewski od

towaniu 28 września 1939 r. w m. Lwowie

profesorami i wojskowymi ­ zostal wywie-

giellońskiej. Gmachy bankowe i budowle

w tym zaś czasie jego firma rozwijala się

1902 r. zostal agentem konsularnym Francji

następujących osób:

ziony ze Lwowa. Przez dluższy czas ich los

przemyslowe byly glównymi w jego

nadzwyczajnie dobrze. Stefanowi Baczew-

we Lwowie. Stanąl na czele Konsulatu Fran-

,,I. W m. Lwowie aresztowano 28 wrze-

byl nieznany. Ktoś z więźniów zostal zaka-

twórczości.

skiemu udalo się w czasie trudnego powo-

cji we Lwowie i byl przedstawicielem kilku

śnia ogólem 124 osoby. Masowe areszty

towany, ktoś zmarl w drodze, ktoś zakoń-

Pomimo niewątpliwej perspektywy

jennego kryzysu gospodarczego nie tylko nie

francuskich firm. Swe obowiązki dyploma-

nie są prowadzone. Aresztujemy wylącz-

czyl życie w celach Lubianki lub w obozach

sukcesu przedsiębiorstwa, Bronislaw Al-

zbankrutować, jak większość ówczesnych

tyczne Erazm Świerczewski pelnil do wy-

nie wedlug materialów śledztwa i agen-

śmierci. Dopiero z czasem, po kilkudziesięciu

binowski przeżywal trudny okres w życiu

zakladów przemyslowych, lecz unowocze-

buchu I wojny światowej. Prawdopodobnie

tury. Dzialania przynoszą zadowalające

latach ci, komu udalo się uratować przed

i w 1921 r. wraz z rodziną opuścil Lwow

śnić i rozwinąć produkcję oraz wyprowadzić

w tym okresie zawiera malżeństwo z Janiną

wyniki.

śmiercią, wyjechać na Zachód i opublikować

i Galicję, przenoszą się do miejscowości

firmę na nowy, wyższy poziom rozwoju.

swe wspomnienia o tych strasznych latach,

Belk na Śląsku, która po III powstaniu ślą-

Tymczasem, oprócz kierowania rodzinną

podają nazwiska tych, z kim dzielili cele wię-

skim i plebiscycie znalazla się w granicach

firmą, na początku 1923 r. Stefan Baczewski

zienne. W latach, gdy zaczęto glośno mówić

Polski. Rodzina Albinowskich wykupila tu

postanowil sprawdzić się w nowym biznesie

o bestialstwach wladzy sowieckiej w Katy-

kopalnię węgla i posiadlość z zamiarem

­ wspólnie z Mikolajem Krasuckim (wlaści-

niu i Starobielsku, nazwiska Stefana i Ada-

osiedlenia się na Śląsku. We wspomnie-

cielem Pierwszej parowej cegielni ,,Krasu-

ma Baczewskich pojawily się na Liście Ka-

niach mieszkańców miasteczka malżonka

czyn" przy ul. Zielonej), zalożyli zatwierdzo-

tyńskiej jedynie jako wspomnienie. Obecnie

inżyniera, Wiktoria z Baczewskich zosta-

ną aktem notarialnym Spólkę z ograniczona

wiadomo, że obu Baczewskich rozstrzelano

la zapamiętana jako kobieta chorobliwa.

odpowiedzialnością handlu hurtowego i de-

na rozkaz Stalina wraz z polskimi oficerami

Prawdopodobnie wlaśnie to stalo się przy-

talicznego węglem, wydobyciem węgla, sku-

w Bykowni pod Kijowem. Tam spoczywają

czyną przenosin tu ze Lwowa. Ciekawost-

pem i sprzedażą drewna i materialów drew-

ich szczątki, zaś imiona podaje tzw. Ukraiń-

ką jest i to, że glównym źródlem dochodu

nianych, utworzeniem przedsiębiorstw

ska Lista Katyńska.

rodziny byla nowoczesna gorzelnia, której

przemyslowych, fabryk, tartaków, udzialem

wyrobami nieraz wlaściciel rozliczal się

w tworzeniu i finansowaniu takich przedsię-

Na tym kończymy opowieść o czlon-

z górnikami. Dalsze losy Bronislawa Albi-

biorstw, gromadzeniem zasobów material-

kach tej rodziny z nadzieją odnalezienia

nowskiego i jego dzieci po zgonie Wiktorii

nych i nieruchomości, koniecznych do dzia-

WILLA STEFANA BACZEWSKIEGO ZE STRONY UL. OBERTYŃSKIEJ

dalszych faktów.

są nieznane.

lalności Spólki. Spólka miala prawo otwierać

(OB. ZARYCKICH). AUTORSKI PLAN INŻ. WITOLDA JAKIMOWSKIEGO