12

nr 6 (442) 26.03.­15.04.2024

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Polacy powinni pomagać Ukraińcom,

żeby Ukraina byla silnym partnerem Polski

w tym samym czasie wprowadzane

DR MARCIN STRZELEC,

są fundamentalne dla Unii Europej-

general slużby więziennej

skiej zmiany.

oraz wspóltwórca Szkoly

Wyższej Wymiaru

Ta sytuacja, w której teraz je-

Sprawiedliwości byl

steśmy, zaczęla się aktywnie

gościem Radia CKPiDE.

rozwijać z początkiem Rewo-

W rozmowie z DANUTĄ

lucji Godności. Jak Pan w per-

spektywie 10 lat ocenia obecną

STEFANKO analizowal

świadomość obywatelską na

między innymi obecny

Ukrainie?

kryzys w relacjach polsko-

Zdecydowanie te wydarzenia zbu-

ukraińskich, zmiany

dowaly czy wzmocnily fundament

w świadomości narodowej

państwowości i narodowości ukra-

Ukraińców, do których

ińskiej. To są rzeczy, o których będzie

się czytalo w podręcznikach historii.

doszlo po Rewolucji

Teraz, czasem w bólu i krwi, rodzą się

Godności oraz znaczenie

bohaterowie, którzy będą zalożycie-

mocnego sojuszu

lami, fundamentem nowej Ukrainy.

polsko-ukraińskiego.

w mediach i na poziomie prze-

Po wielu dziesięcioleciach prze-

Calość rozmowy można

ciętnych obywateli, którzy

bywania pod butem sowieckim,

wysluchać na stronie

może nie mają styczności, czy

w szczególności Ukrainie czy innym

z wielką gospodarką, czy z biz-

państwom dawnego ZSRR, trudniej

Centrum Kultury Polskiej

nesem, jest bardzo osobiście

bylo wyjść na swoją niezależność.

i Dialogu Europejskiego.

odbierany. Jest taka gra emo-

Ten ruch ukraiński należy porów-

Spotykamy się w Iwano-Fran-

cjonalna, żeby sklócić oba na-

nać do tego, co zrobiono w Polsce

kiwsku, dawnym Stanislawo-

rody. Jakie skutki to może mieć

w latach 80., do ruchu Solidarności,

wie. Jak to się stalo?

w dalszej perspektywie, poza

który doprowadzil do rozpadu bloku

gospodarczymi?

Ukladu Warszawskiego. Podobnie

Rozpoczynamy z Przykarpackim

tutaj, te wydarzenia sprzed 10 lat,

Uniwersytetem Narodowym im.

Mam nadzieję, że nie będzie mia-

bardzo ważne, pokazaly, że Ukraińcy

Wasyla Stefanyka wspólpracę na-

lo dlugofalowych skutków. Musimy

są istotną częścią Europy, że chcą do

ukowo-dydaktyczną, którą wcze-

rozmawiać, musimy mieć świado-

niej należeć.

śniej prowadziliśmy w ramach

mość, że rolnicy zostali wyslani teraz

Wspólnie od wielu lat powodujemy,

na granicę, żeby protestować prze-

bezpośrednich dzialań uczelni wyż-

że problem mają politycy zachodnie-

szych, natomiast teraz będzie to

ciwko ukraińskiemu zbożu, co jest

go świata. Ten ich plan runąl kilku-

wspólpraca bezpośrednia.

calkowicie poza problemem. Źródlo

DANUTA STEFANKO, MARCIN STRZELEC

krotnie, gdyż wiele razy slyszalem,

Jestem zwolennikiem kontaktowania

tych problemów leży w Brukseli i tam

że rosyjska strefa wplywów kończy

się studentów, kadry dydaktycznej

należy szukać, w mojej ocenie, źródla

ten reżim, ci bandyci? Czy są też inni

produkty zbożowe, to wiele korzyści,

się na Odrze i niewiele osób intere-

i spoleczeństw Polski oraz Ukrainy,

tego wzajemnego rozbijania naszej

beneficjenci tego sporu polsko-ukra-

które mamy.

suje to, co się za Odrą będzie dzialo,

jedności.

dzialań bezpośrednich, po to, żebyśmy

ińskiego? Czy to, że Polacy, Ukraińcy

Nie wiem, na ile nasi rolnicy są in-

tutaj powinna Moskwa decydować.

Polska i Ukraina, razem z innymi

się wzajemnie rozumieli, poznawali.

i parę narodów wokól nas mieszkają-

spirowani i nie wiem, na ile w tych

Wielokrotnie pokazaliśmy, że tak nie

Żebyśmy nie tylko z mediów, ale z tych

cych, mogloby stworzyć pewien so-

obecnych protestach nie są wyko-

narodami czy państwami wokól nas,

jest, że chcemy sami o sobie stanowić,

wielu kontaktów bezpośrednich, to-

jusz i być silnym w Unii Europejskiej,

rzystywane dzialania, które podej-

mogą stanowić silną część Unii Eu-

czujemy się Europejczykami.

warzyskich, naukowych i różnora-

w tej części Europy i świata, nie jest

muje Bruksela. Oceniam je negatyw-

ropejskiej. Możemy przewrócić pe-

Mimo wielkiego poświęcenia i tru-

kich, czerpali wiedzę o sobie z rozu-

niebezpieczne dla wielu innych, nie

nie, mianowicie te projekty Fit for 55

wien monopol Paryża i Berlina, to

jest bardzo niebezpieczne dla nich.

du, jaki naród ukraiński, konkret-

mieniem tego, co się wokól nas dzieje.

tylko dla Rosjan?

i inne, które mają doprowadzić Unię

ne rodziny i osoby poniosly, trzeba

Teraz w UE wprowadzane są różno-

Warto rozmawiać o tym i po polskiej,

Europejską w zamyslach liderów do

To bardzo ważne szczególnie

tę walkę kontynuować. Uważam, że

i po ukraińskiej stronie, że ten kon-

bardzo wysokiego poziomu, mówię

rodne zmiany, na przyklad, wyrzu-

teraz, kiedy w relacjach pol-

powinniśmy maksymalnie ­ Polska

flikt, blokowanie granicy, jest wbrew

w cudzyslowie, ekologicznego. Boję

cenie weta a wprowadzenie pakietu

sko-ukraińskich, między in-

i Polacy ­ pomagać w tych wysil-

interesowi obydwu narodów. My też

się, że ta energia rolników jest skie-

większościowego w wielu glosowa-

nymi przez to, że jest tak ste-

niach, dyskusje o jednolitych sys-

kach, po to, żeby Ukraina byla silnym

tracimy na tym, że część produktów

rowana w stronę Ukrainy, a de facto

rowane w mediach, mamy

państwem europejskim, silnym part-

nie dociera do Polski. Musimy po

te problemy tworzą się zupelnie gdzie

temach i o tym, że centralnie będzie

kryzys. Oczywiście, korzysta

nerem Polski w różnorodnych soju-

się decydowalo o kwestiach obron-

polskiej stronie uczciwie zrobić sobie

indziej.

na tym strona trzecia.

szach, jakie będziemy mieli. Musimy

rachunek sumienia, nasi rolnicy też,

nych i innych, tutaj bez wchodzenia

Obecnie glównym problemem

Trzeba się dobrze zastanowić, kto

w zakresie uzmyslowienia sobie, że

w szczególy.

dbać o to, żeby na różnych poziomach

konfliktu polsko-ukraińskiego

mieć wypracowane to samo wspólne

jest tą stroną trzecią. Czy tą stroną

część produktów rolnych, trafiają-

Jest pewna zaslona różnorodnych

jest to, że jest ciągle podsycany

zdanie.

są wylącznie Rosjanie z Putinem,

cych do Polski, to tańsze pasze, tańsze

problemów, a zupelnie przypadkiem

Muzyka pogranicza polsko-ukraińskiego

ukraińskiego folkloru orkiestra sięga od

w dwóch językach, a Boże Narodzenie prze-

dlużalo się niemal miesiąc. Nie bylo idealnie,

początku swego istnienia. M.in. nagrywano

13 tradycyjnych polskich

ale mieszkańcy pogranicza żyli w pokoju.

melodie huculskie razem z kapelą Romana

­ Pięć lat temu do Użhorodu na obchody

i ukraińskich piosenek

Kumlyka z Werchowiny. Orkiestra św. Mi-

Sytuacja zmienila się po II wojnie świato-

Programu Wspólpracy Transgranicznej Pol-

z pogranicza polsko-

kolaja jest znana też na Ukrainie, gdzie nie

ska ­ Bialoruś ­ Ukraina zostaly zaproszo-

wej. Różne animozje i żale, przesiedlenia,

ukraińskiego w wykonaniu

raz występowala z koncertami.

ne też dwa zespoly ­ Jorij Kloc i orkiestra

milczenie i trudności w przekraczaniu gra-

orkiestry św. Mikolaja z Lublina

nicy doprowadzily do powstania negatyw-

Joryj Kloc to ukraińska obrzędowa

św. Mikolaja. Wtedy podczas rozmowy za

i Zespolu Joryj Kloc ze Lwowa

nych stereotypów Polaków i Ukraińców.

hip-hop-dajboże-etno-czort wataha ze

kulisami zrodzil się pomysl tego projektu.

znalazlo się na plycie CD, która

Lwowa. Wlaśnie tak nazywają siebie

Celem projektu jest ich zmiana, pozytywne

Potem bylo spotkanie w Polsce i plany, jak

jest rozprowadzana bezplatnie

muzycy, którzy grają na starodawnych

to konkretnie zrobić. Ideą projektu bylo

spojrzenie na naszych sąsiadów, Polaków

po obu stronach granicy.

instrumentach ukraińskich w sposób no-

stworzenie albumu muzycznego skladają-

i Ukraińców, co jest szczególnie ważne

Przeprowadzono też szereg

w obecnej sytuacji w Ukrainie. Jego mottem

woczesny. Nazwa zespolu pochodzi od

cego się z trzynastu pieśni, które pochodzą

wspólnych koncertów. Jest to

są slowa ,,ufać i widzieć partnera do wspól-

tajnej gwary (argot) zamkniętych wspól-

z obszarów przygranicznych, mają charak-

zwieńczenie projektu w ramach

not niewidomych muzyków, grających na

pracy, ale przede wszystkim widzieć ludzką

ter folklorystyczny i są wspólne obu naro-

Programu Wspólpracy

lirach korbowych i na kobzie. Joryj ­ ozna-

stronę obu narodów żyjących na wspólnej

dom, po sześć utworów z każdej strony. Po-

Transgranicznej PL ­ BY ­ UA.

cza szacowny, honorowy, Kloc ­ kawalek,

lacy dali material nam, a my im. W związku

ziemi, którą oba nazywają swoją, dzieląc

przystojniak, fragment albo stary, starszy.

podobną historię".

z tym zespól Jorij Kloc zaaranżowal i wyko-

Orkiestra św. Mikolaja to czolowa pol-

­ We wspólczesnym języku polączenie

nal te pieśni w języku polskim, a orkiestra

KONSTANTY CZAWAGA

slów ,,Joryj Kloc" można tlumaczyć jako

sluchaczy beneficjenci zaznaczyli: ,,Pogra-

ska formacja inspirująca się rodzimą trady-

św. Mikolaja ­ po ukraińsku. Jedną zaś pio-

poważny, honorowy czlowiek, solidny pan,

cją, lączącą instrumenty ludowe oraz bialy

Jednym z pomyslodawców przedsię-

senkę zespoly wykonaly razem.

nicze polsko-ukraińskie to miejsce wspól-

śpiew z brzmieniem perkusji i gitary baso-

świetna, znakomita osoba, albo po prostu

wzięcia jest Aleksander Dombrowski,

Partnerami projektu są Stowarzysze-

istnienia dwóch narodów, dzielących oby-

V.I.P. ­ wyjaśnil Aleksander Dombrowski. ­

czaje kulturowe i kultywujących wlasne

wej. Jej nazwa nawiązuje do ikony św. Miko-

prezes Stowarzyszenia Twórczego ,,Niwro-

nie Animatorów Ruchu Folkowego (SARF)

Jednakże wszystkie te tlumaczenia pasują

laja wiszącej w opuszczonej przez Lemków

ku" z Tarnopola. W wywiadzie dla Kuriera

w Lublinie oraz Stowarzyszenie Twór-

sposoby życia. Różne zwyczaje mieszaly się

cerkwi w Beskidzie Niskim. Do skarbnicy

uczestnikom tego zespolu ze Lwowa.

cze ,,Niwroku" z Tarnopola. W slowie do

i uzupelnialy, m.in. te same pieśni śpiewano

powiedzial: