19

nr 7 (443) 16­29.04.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Pierwsze polskie pocztówki  (cz. 1)

Pocztówki, o których

będzie mowa, nie należą

do wzorców filokartystyki.

Są czarno-biale, mają

okropne wykonanie

drukarskie, rozmyte

są po kątach. Obiekty,

które przedstawiają,

są dość znane. Tym nie

mniej wśród hobbystów

ta seria zajmuje miejsce

POCZTÓWKA NR 18. UL. GRUNWALDZKA

szczególne, są to bowiem

POCZTÓWKA NR 19. UL. PIOTRA SKARGI

pierwsze pocztówki ze

Gmach z plamą

fotogeniczności. Aby nie przed-

Stanislawowa z okresu

stawiać ruin, fotograf obral

Kolejna pocztówka ­ Nr 19 ­

międzywojennego.

posiada znak charakterystycz-

dzielnice, których nie dotknęla

ny. Resztę pocztówek podpisa-

wojna.

IWAN BONDAREW

no bialym kolorem. Ta jedyna

Pocztówka podpisana jest

Zagadkowy H.K.

posiada podpis w kolorze czar-

jako ,,Szkola Hoffmanowej".

Filokartyści to szczególni

nym. Wyjaśnienie jest proste ­

W 1904 r. magistrat wybudowal

zbieracze pocztówek, którzy

dól zdjęcia jest jasny i bialy na-

nową siedzibę szkoly żeńskiej

dzielą swe kolekcje na okres

pis bylby na nim niewidoczny.

­ trzeciej w mieście. Nosila ona

austriacki i polski. Zarów-

Piotr Skarga byl jezuitą,

nazwę Klementyny Hoffmano-

no pierwszy jak i drugi trwa-

nadwornym kaznodzieją króla

wej ­ polskiej pisarki z pierw-

ly mniej więcej tyle samo ­ po

Zygmunta III, rektorem Uni-

szej polowy XIX w., piszącej

okolo dwudzieści lat. Propor-

wersytetu Wileńskiego, ,,ojcem

opowiadania dla dzieci. Chociaż

cjonalnie w okresie austriac-

chrzestnym" Unii Brzeskiej. Na

ta szkola nie byla największa

kim wydrukowano ich okolo

jego cześć w 1912 r. nazwano

w mieście, uczylo się tu okolo

FILOKARTYŚCI DOTYCHCZAS NIE OKREŚLILI, KTO UKRYWA SIĘ ZA

90%. Te pocztówki wyróżnia-

wcześniejszą ulicę Zablotow-

700 dziewcząt.

LITERAMI H.K.

ją się wysokim wykonaniem

ską. Nie ma w tym nic dziwne-

Podczas I wojny światowej

poligraficznym, są wspania-

W 1935 r. zostala zlikwidowana

Stanislawów. Przedruk zabro-

go, byla to bowiem glówna ulica

szkolę wykorzystywano jako

le i przedstawiają interesujące

i do tego wspanialego gmachu

niony". Kto ukrywa się za tymi

wioski, na której terenach wy-

szpital wojskowy. Po wojnie

widoki.

przeniósl się Urząd wojewódzki,

inicjalami, hobbyści i badacze

rósl Stanislawów. Dziś jest to

gmach odnowiono i umieszczo-

Polskie znacznie im ustępują.

po którym w latach po II wojnie

wyjaśnić się nie udalo. Żaden

początek ulicy Bazylianek, a na

no w nim szkolę siedmioklaso-

Przez ten dwudziestoletni okres

światowej ulokowal się Obwo-

z austriackich wydawców pod

pierwszym planie widzimy ka-

wą (przedtem kurs nauki obej-

nie wydano żadnej kolorowej

dowy wydzial partii.

te inicjaly nie podpada.

mienicę pod Nr 3. Jej fasadę

mowal cztery lata).

serii, a i liczbą nakladów okres

Powiedzieć, że ul. Grunwaldz-

Jest jeszcze jedna rzecz nie-

dekoruje szyld ,,Apteka", po-

Pocztówka przedstawia też

polski nie się wyróżnial. Dziś

ka jest zaniedbana, to nie powie-

wyjaśniona ­ dlaczego seria roz-

między oknami na piętrze za-

okres kryzysu finansowego ­

kolekcjonerzy zebrali okolo 120

dzieć nic. Na pierwszym planie

poczyna się od Nr 18. Logicznie

mocowane są gwiazdy z liczny-

w czasach austriackich skwer

międzywojennych pocztówek,

widoczne są jakieś ogrody, ogro-

byloby od Nr 1. Kolekcjoner Ze-

mi promieniami. Nie ma w tym

Walu z licznymi klombami byl

tymczasem gdy z okresu au-

dzone krzywymi sztachetami.

nowij Żerebecki wysunąl inte-

nic dziwnego, bowiem apteka

popularnym miejscem rekre-

striackiego jest ich ponad tysiąc.

Przed Dyrekcją leżą zwaly śmie-

resującą hipotezę ­ w przeded-

nosila nazwę ,,Pod gwiazdą"

acyjnym. Na pocztówce nie wi-

Polska wrócila do Stanisla-

ci budowlanych ­ widocznie ko-

niu I wojny światowej wlaściciel

i dzialala od 1903 r. Dziś jest to

dzimy żadnych kwiatów ­ je-

wowa 25 maja 1919 r. po po-

lejowcy zabrali się do porządko-

księgarni Roman Jasielski wydal

najstarszy zaklad farmaceu-

dynie wydeptane trawniki. Na

wstaniu miejscowego podzie-

wania terenu.

serię pocztówek z widokami

tyczny w mieście.

drzewach jest pelno liści, więc

mia i ewakuacji rządu ZURL.

Za gmachem administracyj-

Stanislawowa. Liczyla ona 17

Do gmachu z apteką przy-

jest to ciepla pora roku. Widocz-

Nowe wladze mialy dość pro-

nym widoczna jest kamieni-

widoków. Prawdopodobnie na-

lega wspaniala austriacka ka-

nie do spraw upiększenia miasta

blemów ­ miasto po I wojnie

ca mieszkalna dla kolejowców,

stępny wydawca zechcial kon-

mienica, wybudowana w 1911

Magistrat jeszcze nie mial glowy.

światowej leżalo w gruzach.

dalej ciągnęly się jakieś budy.

tynuować serię i zacząl emisję

r. Na jej ścianie bocznej wi-

Kamienica pana Leona

Bylo nie do widokówek.

Naprzeciwko kolejny ogród,

od Nr 18. Żerebecki również

dzimy olbrzymią bialą plamę,

Numer tej pocztówki jest nie-

Jednak wszystko kiedyś się

gdzie przed II wojną światową

twierdzi, że w przedwojen-

przypominającą talerz ante-

wyraźny, ale przy dobrych chę-

kończy i zjawila się potrzeba

wyrośnie blok dla wojskowych

nym Stanislawowie istnia-

ny satelitarnej. Możemy jedy-

w nowych pocztówkach. Do-

(Grunwaldzka 15).

ciach możemy odczytać liczbę

lo wydawnictwo niejakiego S.

nie przypuścić, że jest to skaza

W ogrodzie widoczna jest

,,21". Jest to ulica 3 Maja, dzisiej-

kladna data emisji pierwszej

Klampfera, więc nie wykluczo-

negatywu, bo na austriackich

sza Hruszewskiego. Chodni-

serii nie jest znana, ale znaw-

duża willa. Dziś w tym miej-

ne, że już w wolnej Polsce jego

pocztówkach tej kamienicy po-

kiem idzie kobieta, ubrana we-

scu stoi wspólczesny pięcio-

cy twierdzą, że jest to pierwsza

syn kontynuowal dzielo ojca.

dobnej plamy nie ma.

dlug mody lat dwudziestych. Od

polowa lat 1920. Każda wla-

piętrowy blok przy ul. Tolstoja

Wszystkie pocztówki mają

Wydeptane trawniki

3. Zdjęcie przedstawia jednak

strony walów widać coś niewy-

dza stara się podkreślić swe

wspólną cechę ­ na froncie

elementy, pozwalające okre-

raźnego ­ ni to klomb, ni to kupa

osiągnięcia, ale te pocztówki

widoczny jest podpis, wyko-

Kolejna pocztówka przedsta-

ślić jego chronologiczne grani-

gnoju. Jakość pocztówki nie po-

przedstawiają obiekty z minio-

nany bialą farbą, prawie od-

wia skrzyżowanie ulic Szope-

zwala na dokladne rozeznanie.

ce. Po prawej od willi na pocz-

nych okresów. Do polowy lat

ręcznie. Seria ta ma też ciąglą

na i Walowej. Mimo woli zjawia

Fotograf  specjalnie  obral

tówce jest puste miejsce. Dziś

1920. w Rzeczypospolitej sza-

numerację, co ulatwia zadania

się pytanie, dlaczego wydawca

nieparzystą stronę ulicy, któ-

mieści się tu Klub kolejarzy, zaś

lal wielki kryzys ekonomiczny.

kolekcjonerów.

przedstawil widoki okolic pe-

ra byla bardziej monumentalna.

kamienica zostala oddana do

Nowych budowli w Stanisla-

ryferyjnych, ignorując centrum.

Mlodość ulicy Grunwaldzkiej

użytku w 1926 r. jako gmach

Naprzeciwko staly zaniedbane

wowie nie wznoszono, więc nie

Może dlatego, że okolice dzisiej-

Pierwsza z tych 18 pocztówek

parterowe chaty z polowy XIX

Kolejowych związków zawodo-

bylo czym się chwalić. Ponadto

szego deptaku ­ slynna linia

w., które mogly beznadziejnie

podpisana jest ,,Stanislawów.

wych. Jeżeli przypuścimy, że ten

większość pocztówek przeszla

A-B, Rynek i przylegle ulicz-

zepsuć ujęcie.

Dyrekcja kolei". Przedstawiona

gmach budowano co najmniej

przez pocztę w latach 1920.

ki byly po wojnie zrujnowa-

Potężna kamienica na pierw-

jest na niej trzypiętrowa kamie-

przez rok ­ to zdjęcie wykonano

Z wydawcą też nie wszystko

ne przez ostrzal artyleryjski

nica, wybudowana w 1914 r.,

najpóźniej w 1925 r.

szym planie należala do zamożnej

jest jasne. Na odwrocie emisja

i nie odpowiadaly standardom

gdzie ta instytucja się mieścila.

rodziny żydowskiej Waingarte-

jest podpisana: ,,Nakladem H. K.

nów. Bracia byli wlaścicielami

cegielni, mieli wlasne biuro bu-

dowlane ­ więc i pieniędzy mie-

li w bród. Gmach na zdjęciu wy-

stawiono w 1906 r. i należal on do

Leona Waingartena. Rzecz jasna,

byl on dla jego rodziny za duży,

więc resztę mieszkań wynajmo-

wano lokatorom.

Dziś na tej ulicy prawie nic

się nie zmienilo ­ jedynie zaas-

faltowano jezdnię.

(cdn.)

POCZTÓWKA NR 21. UL. 3 MAJA

POCZTÓWKA NR 20. SZKOLA HOFFMANOWEJ