23

nr 7 (443) 16­29.04.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

życiowemu również w sprawach odno-

który mnie pochowa?". Pól wieku temu

z zalożenia telefonu w swoim mieszkaniu.

solidnie na ten wieczór skleconych z de-

odpowiedź na nie wcale nie byla tak oczy-

sek lawach i stolach, pomimo skromnych

szących się do funkcjonowania parafii.

Podejmowane środki ostrożności nie wy-

Jak roztropnie dzialal komitet w katedrze

wista. Dziś możemy i powinniśmy dzięko-

nikaly jednak z zastraszenia, choć i takim

warunków byly wydarzeniem, na które

świadczy historia incydentu w czasie po-

wać Opatrzności Bożej, że nie zabraklo

próbom byli poddawani, lecz z umiejętno-

z utęsknieniem oczekiwano caly rok. Nie-

grzebu ks. Haluniewicza w 1974 roku.

w tamtych czasach ludzi takich jak Józef

ści codziennego rozważnego funkcjonowa-

powtarzalny byl swojski klimat, który im

Wladze państwowe najpierw zezwolily

Nowakowski, którzy swoją żmudną co-

nia w tamtej rzeczywistości bez narażania

towarzyszyl, budowaly i wzmacnialy tę

na przejazd konduktu pogrzebowego na

dzienną pracą, nieustannym czuwaniem

kogokolwiek na przykre konsekwencje.

szczególną więź pomiędzy ludźmi i poczu-

cmentarz Janowski, potem jednak ­ wo-

nad zachowaniem duchowego wielopo-

Nowakowscy pelnili codzienną cichą,

cie wspólnoty, zaś okraszone zabawnymi

bec ich zdaniem zbyt manifestacyjnego

koleniowego dziedzictwa dawali przy-

scenkami humorystycznymi i śpiewem

ofiarną i konsekwentną slużbę na rzecz

klad wytrwania w wierze, nadziei i milo-

charakteru uroczystości ­ postawily

katedry i spoleczności polskiej wokól niej

kolęd dawaly tak potrzebne chwile ra-

alternatywę rozwiązania komitetu lub

ści, tworząc podwaliny pod kolejny etap

skupionej. Pani Jasia zaangażowana byla

dosnego wytchnienia w tamtej nielatwej

zamknięcia katedry. W tej sytuacji prze-

dziejowy w historii lwowskiego Kościola.

rzeczywistości. Powszechną wesolość

w akcję niesienia pomocy, w tym wysy-

wodniczący komitetu J. Nowakowski

W niespelna rok po śmierci Józefa Nowa-

lania paczek żywnościowych skazańcom

biesiadników wzbudzaly zawsze subtel-

ustąpil ze stanowiska, a jego funkcje na

kowskiego, w 1991 roku, zostaly reakty-

przebywającym w sowieckich więzieniach

ne żarty i ,,pokazowy" kieliszek znanego

wowane struktury Kościola lwowskiego,

okres kolejnych szesnastu lat objęla le-

i lagrach. Stalą pomocą otaczala rów-

z abstynencji pana organisty: kieliszek

potem odbyly się pierwsze w katedrze po

karz internista, doktor medycyny Irena

nież osoby biedne i pokrzywdzone, czy

z podwójnym dnem, z którego nie sposób

II wojnie światowej święcenia biskupie

Pelczarska. Pelnila je do swej śmierci,

bylo się napić. O. Rafal jako gospodarz

mniej zaradne życiowo. Piękną tradycją,

GROBOWIEC RODZINNY NA

która nastąpila w niespelna dwa miesią-

i kaplańskie oraz ingres abpa Mariana Ja-

w której miala swój niebagatelny udzial,

dbal o to, by na stolach nie zabraklo tego,

CMENTARZU LYCZAKOWSKIM,

co na co dzień nie każdy z niezasobnych

ce po zgonie poprzednika, w roku 1990.

worskiego. W czerwcu zaś tegoż roku po

dzierżąc ster w kuchni, byly z kulinarnym

W KTÓRYM SPOCZYWA

30 marca, w Wielką Sobotę niezau-

raz pierwszy katolicy zza żelaznej kurty-

rozmachem przygotowywane coroczne

przecież parafian mial w nadmiarze, byl

JÓZEF NOWAKOWSKI I JEGO

ny mogli tak licznie przybyć na spotkanie

ważona minęla 50. rocznica śmierci ks.

spotkania oplatkowe w katedrze dla pra-

więc i barszcz, i bigos, i wytworne kanap-

PIERWSZA ŻONA WANDA

z Janem Pawlem II do Lubaczowa.

pralata Zygmunta Haluniewicza, więźnia

cowników i wszystkich angażujących się

ki, ciasta i inne smakolyki.

Z KROPPÓW NOWAKOWSKA

Józef Nowakowski, niezwykle skru-

lagrów i niezlomnego świadka wiary, po-

w duszpasterstwo, a więc chóru, sióstr

Lecz zaklinam ­ niech żywi nie tracą nadziei

pulatny i obowiązkowy, skupiony jed-

w wielu istotnych sprawach. Byl nie-

wojennego duszpasterza w kościele pw.

zakonnych, chorążanek, slużby katedral-

św. Marii Magdaleny we Lwowie i w kate-

I przed narodem niosą oświaty kaganiec;

zaprzeczalnym autorytetem nie tyl-

nej, ministrantów. Organizowane przez

nocześnie i na pracy organistowskiej,

A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,

i w komitecie katedralnym, i kancelarii

ko w kwestiach dotyczących muzyki

drze lwowskiej. To na jego pogrzebie z ust

o. Rafala w ciasnych, ale pojemnych po-

o. Rafala mialo paść dramatyczne pytanie

Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!

mieszczeniach w poludniowym aneksie

parafialnej, cieszyl się szczególnym za-

w liturgii, ale dzięki trzeźwości osądu

ufaniem o. Rafala, któremu doradzal

konkretnych sytuacji i doświadczeniu

,,Czy będzie jeszcze we Lwowie kaplan,

(Juliusz Slowacki)

na parterze, przy naprędce, doraźnie, ale

Polska i Ukraina w poszukiwaniu nowego impulsu

zawsze spragnionymi

Pomimo kryzysu

Niewątpliwie potrzebne są kroki nie-

Logiczne wydają się następujące ele-

Uważam, że kryzys zbożowy to nie

wiedzy. Jest jeszcze

w stosunkach

liniowe, takie jak efektywna wspólpraca

menty tej strategii wspólnego dzialania:

tylko test naszych relacji, ale także mery-

jedna sprzeczność

międzypaństwowych

w sektorze energetycznym. Wśród priory-

1) Podkopywanie Rosji poprzez wspie-

toryczna lekcja integracji europejskiej dla

tetów jest budowa interkonektora między

ranie ruchów narodowowyzwoleńczych

Ukrainy. To zimny prysznic, który może

w drażliwej kwestii

Polska i Ukraina

polskim i ukraińskim systemem przesylu

wewnątrz Rosji, zapewnienie narodom Ro-

być nieprzyjemny, ale powinien być po-

ekshumacji ofiar

znajdują się obecnie

gazu w kontekście uruchomienia gazocią-

sji prawa do samostanowienia.

żyteczny. To dowód na celowość prowa-

Wolynia. Dla tradycji

na najwyższym

gu Baltic Pipe. Inną możliwą opcją wspól-

2) Tworzenie wspólnych antyimperial-

dzenia dialogu i bycia jak najbardziej prze-

katolickiej ważne jest,

poziomie relacji od

nego dzialania jest wydobycie rudy uranu

nych narracji w regionie baltycko-czar-

widywalnym dla partnera. Jednocześnie

kto stanie przed Panem.

1991 roku. Naszym

na Ukrainie i wspólpraca przy produkcji

nomorskim pod ideologicznym przywódz-

trudno sobie wyobrazić, by choć jedna

Ukraina byla częścią

wspólnym zadaniem

paliwa dla elektrowni jądrowych, które

twem Warszawy i Kijowa.

ciężarówka czy wagon ze zbożem przekro-

ZSRR zbyt dlugo, aby

jest dziś znalezienie

będą budowane w Polsce w ciągu kilku lat.

3) Skoordynowane dzialania Polski

czyly polsko-ukraińską granicę, nie znając

Masowa migracja ukraińskich migran-

i Ukrainy w krajach globalnego Poludnia,

swojego ostatecznego przeznaczenia. Dla-

poznać dokladną liczbę

oparcia dla rozwoju

tów do Polski byla czynnikiem poprawy

w szczególności w obszarze bezpieczeń-

tego jeśli mówimy o wspólpracy w tym

ofiar Holodomoru czy

i nie zaprzepaszczenie

stosunków między naszymi narodami,

stwa żywnościowego. Pozwoli to m.in.

obszarze, to nie tylko o modernizacji bal-

II wojny światowej.

wspólnych osiągnięć.

więc slowo ,,Solidarność" jest używane

zmniejszyć dotkliwość problemu ukraiń-

tyckich portów, ale także o polączeniu sil

Dlatego dialog na ten

nie tylko w kontekście historycznym, ale

skiego zboża na polskim rynku.

w celu promocji ukraińskiego zboża na glo-

temat powinien być

nadal jest pisane wielkimi literami. Nawet

4) Modernizacja przemyslu obronnego

balnym Poludniu.

JEWHEN MAHDA

ostrożny i wyważony.

jeśli obywatele Ukrainy nie zawsze zostają

regionu, stymulacja wzrostu technologicz-

Agresja Rosji na Ukrainę na dużą

INSTYTUT POLITYKI ŚWIATOWEJ

w Polsce, preferując inne kraje UE. Nie da

nego ze względu na świadomość zagroże-

skalę stala się katalizatorem wspólpra-

EKSPERT ISANS

się ukryć, że mają tam lepsze zabezpie-

nia ze strony Rosji.

Jaki jest stosunek do sojuszu polsko-

cy polsko-ukraińskiej. Nie ma co do tego

czenie socjalne. A stosunek do Ukraińców

5) Wzmocnienie wewnętrznej odpor-

Kilka miesięcy temu zdalem sobie

-ukraińskiego w Europie? Myślę, że nie

wątpliwości: Polska myśli o wlasnym

w Polsce nie zawsze pozostanie równie po-

ności regionu baltycko-czarnomorskiego

sprawę, że pomimo faktu, iż Polska

wszystkim się to podoba. Malo kto lubi sil-

bezpieczeństwie znacznie aktywniej niż

zytywny. Jednak haslo ,,Chwala Ukrainie"

poprzez przeciwdzialanie falszerstwom

i Ukraina stworzyly jeden z najsilniej-

nych. Wynika to z ambicji Polski i jej statusu

jeszcze kilka lat temu. Powinniśmy jednak

już od ponad roku nie przeraża Polaków.

i dezinformacji oraz rozwijanie krytyczne-

szych sojuszy w Europie, jest on tymcza-

nie tylko być wdzięczni za potężną pomoc

jednego z czolowych sojuszników USA. Ukra-

To mala rewolucja w naszej świadomo-

go myślenia.

sowy. Miesiące miodowe w kinie trwają

ina jest oczywistą rezerwą dla wzmocnienia

(Polska przekazala ponad 300 czolgów,

ści, prawda? Moim zdaniem wzmocnienie

6) Wzmocnienie bezpieczeństwa ener-

tylko dekady, a nawet strategiczni part-

pozycji Polski, a wojna rosyjsko-ukraińska

14 samolotów MiG-29, systemy obrony

ukraińskiego segmentu polskiego spole-

getycznego regionu, budowa polączeń

nerzy doświadczają tarć i sporów. Tym,

nauczyla wszystkich uderzać w rezerwy. Ale

powietrznej Krab i inny sprzęt), ale także

czeństwa nie jest zagrożeniem, ale szansą

międzysystemowych między GTS, eksplo-

którzy niedowierzają, radzilbym spoj-

nasz sojusz potrzebuje nowego impulsu, bo

tworzyć wspólpracę w różnych dziedzi-

na skuteczniejszą politykę spoleczną.

racja nowych zlóż energii i rozwój energii

rzeć na relacje między Stanami Zjedno-

teraz Ukraińcy walczą o nasze i wasze bez-

nach, w tym wspólny program rakietowy:

alternatywnej.

czonymi a Izraelem.

pieczeństwo i czują wsparcie Polaków. Nowy

Ukraina ma potencjal naukowy, Polska -

Historia pozostaje

7) Rozwój projektów infrastruktural-

Jeszcze kilka miesięcy temu stosun-

poziom relacji powinien opierać się na two-

niezbędne zasoby. Taki program móglby

czynnikiem

nych w regionie Morza Baltyckiego i Mo-

ki polsko-ukraińskie byly w szczytowej

rzeniu wspólnej przyszlości Polski i Ukrainy.

stać się nośnikiem, który wynióslby dwu-

rza Czarnego w interesie calego kontynen-

formie. To podbudowuje ego, ale trudno

Tym nowym komponentem, cemen-

stronne stosunki polsko-ukraińskie na ja-

wplywającym na

tu europejskiego.

cokolwiek zbudować na szczycie. Dlatego

tującym stosunki dwustronne, powinien

kościowo inny poziom.

ewentualne sytuacje

8) Modernizacja i derusyfikacja progra-

naszym wspólnym zadaniem jest dopro-

być nowy prometeizm mający na celu

konfliktowe między

Dziś polski biznes

mów edukacyjnych uczelni wyższych regio-

wadzenie relacji do pewnego plaskowyżu

podważenie, a następnie demontaż Impe-

Polakami a Ukraińcami.

szuka możliwości

nu poprzez wykorzystanie języków naro-

w czasie i przestrzeni, nawet jeśli z mniej-

rium Rosyjskiego, które z jakiegoś powo-

Powodem tego jest

dowych oraz doświadczeń uniwersytetów

szą publiczną euforią. Będziemy musieli

du nazywa się Federacją Rosyjską. Jestem

uzyskania preferencji

różna rola pamięci

Europy Zachodniej i Ameryki Pólnocnej.

przeanalizować nasze wzajemne roszcze-

przekonany, że w Kijowie i Warszawie,

w przyszlej odbudowie

historycznej

9) Przeniesienie polskiego doświadcze-

nia, oczywiście po zakończeniu kampanii

Krakowie i Lwowie jest wystarczająco

Ukrainy. Polskie firmy

nia integracji europejskiej i euroatlantyckiej

parlamentarnej w Polsce, ale najlepiej

dużo ludzi, którzy nie tylko są świadomi

w ksztaltowaniu

slusznie domagają się

na przestrzeń postsowiecką, stworzenie

przed rozpoczęciem wyścigu prezydenc-

potrzeby utworzenia tego ruchu, ale tak-

dyskursu publicznego

specjalnego statusu,

warunków do powstania ośrodków ,,nowe-

kiego u naszych sąsiadów. Z pewnością

że mogą wypelnić go ideologiczną i prak-

naszych krajów na

ponieważ Polska

go prometeizmu".

jest czas na pracę nad blędami i szczerą

tyczną treścią. Rosja nadal nie jest slaba,

poziomie zwyklych

udzielila Ukrainie

10) Stworzenie warunków do zakończe-

rozmowę, tylko musimy zrozumieć, że

jest naszym wspólnym wrogiem i musimy

obywateli oraz

nia procesu formowania narodu polityczne-

dzialać przeciwko niej razem, broniąc tym

nie zacznie się ona 16 października 2023

pomocy w wysokości

różne wskaźniki

go na Bialorusi, w Moldawii i na Ukrainie.

roku.

razem naszej i waszej przyszlości.

7 miliardów euro. Nie

Chcialbym przypomnieć, że od 1991

świadomości wlasnej

tylko ze względów

Haslem nowego prometeizmu

Tymczasowy kryzys w stosunkach

roku Polska jest prawnikiem, badaczem

i wspólnej przeszlości

politycznych, Warszawa

powinno być ,,Za naszą

polsko-ukraińskich wymaga nieliniowych

historii, dawcą doświadczeń transforma-

historycznej. O ile

zaklada, że może

i waszą przyszlość" ­

rozwiązań opartych nie tylko na wspólnych

cji i gościnnym przyjacielem uchodźców.

Polacy są w tej materii

nowa interpretacja slynnego

zostać wyprzedzona

udanych doświadczeniach, ale także na pra-

Dlatego dziś naszym wspólnym zadaniem

studentami studiów

hasla polskich powstańców.

cy wykonanej w celu naprawienia blędów.

jest stworzenie odpowiednich warunków

na zakręcie przez

podyplomowych,

Dziś Polacy i Ukraińcy żyją

Świadomość wspólnego zagrożenia może

do dialogu między oboma krajami przez

potężniejsze struktury

w niepodleglych państwach,

stać się czynnikiem konsolidującym nie tyl-

jak najdluższy czas. Jest to partnerstwo

o tyle Ukraińcy są

biznesowe z USA i Starej

których priorytetem jest

ko Polskę i Ukrainę, ale także inne państwa

wspólnych interesów, co nie wszystkim

tylko uczniami i to nie

Europy.

rozwój i dobrobyt.

regionu baltycko-czarnomorskiego.

przypada do gustu, bądźmy szczerzy.