29

nr 7 (443) 16­29.04.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (cz. 85)

ulatwić sobie zadanie. Wykorzystaliśmy

IWAN BONDAREW

kompresor i uruchomiliśmy mlot pneu-

Pomarańczowy król

matyczny. Ledwo zacząlem pracę, jak

W jednym z artykulów ,,Reportera"

mojemu Huculowi odpadla polowa tego

wydrukowano stare zdjęcie terenu na-

na czym się siedzi. Myślalem, że to już ka-

przeciwko kina ,,Kosmos", datowane lata-

tastrofa, ale autorzy uspokoili mnie ­ ,,To

mi 1970. O dlugim budynku pod blaszanym

bajka, zaszpachlujemy".

dachem, stojącym prostopadle do dzisiej-

Wstawili tam trójkątną ,,protezę"

W ZSRR POMARAŃCZE BYLY

szej ul. Niezależności, nasz staly czytelnik

i z poziomu ulicy nic nie widać. Ale ja, prze-

ARTYKULEM DEFICYTOWYM

Aleksander Wolkow opowiedzial taką

chodząc obok, zawsze ją widzę.

historię.

Niedobre kwiaty

Wcześniej mieścily się tam magazyny

instytucji ,,Handlu artykulami spożywczy-

Życie wybitnych postaci zawsze spo-

mi", po prawej przylegaly do nich wielkie

wite jest plotkami. Proszę się zgodzić,

chlodnie, a za nimi ­ garaże.

o wiele ciekawiej jest omawiać milostki

W 1976 r. spod gestii tej instytucji

gwiazd show-biznesu niż zdrady żony są-

wyprowadzono handel owocami i utwo-

siada-hydraulika Wasi z sąsiedniej klatki.

rzono odrębną organizację ­ ,,Kombinat

Swego czasu po mieście krążyla popularna

owocowy". Aleksander Wolkow zostal

plotka o Sofiji Rotaru.

dyrektorem sklepu Nr 302 przy ul. Ma-

W latach 1970. często gościla w na-

zepy 42. Pod koniec 1976 r. do miasta

szym mieście. Wówczas z salami koncer-

BUDOWA TEJ PRZYCHODNI OKRYTA BYLA SZCZELNĄ ZASLONĄ DYMNĄ

przyslano olbrzymią partię pomarańczy.

towymi bylo u nas trudno i odwiedzające

Frankiwska. Gdy my, chlopcy, widzieliśmy

Z owocami z tropików bylo wówczas

miasto gwiazdy śpiewaly przeważnie

Wspominają, że nad miastem unosil się

SOFIJA ROTARU

wokól jakiś ruch czy karetki pod blokiem,

trudno. Bananów we Frankiwsku w ogóle

w rozebranym niedawno Palacu sportu

czarny slup dymu, niby wszystkie palące

to rozumieliśmy, że jest ktoś ,,świeży". Ta-

nie bylo, a mandarynki czy pomarańcze

­(pisaliśmy o nim w poprzednich ,,Legen-

owoce prosto z lodówki. Za kilka tygodni

się pod Kurskiem czolgi. Mój kolega, który

kich przypadków bylo wiele i byly częste.

przywożono jedynie w okresie Nowego

dach"). Sala byla olbrzymia ­ największa

Wolkow zostal prawdziwym pomarańczo-

wyszedl do szkoly w bialej kurteczce, do

Dobrze, że teraz jest tego mniej. Nasze

Roku. Od wielkiego święta ­ czasem na

w mieście, ale na tym walory palacu się

wym królem, bo jedynie on mial dostęp

domu wrócil w czymś podobnym do odzie-

dzieciństwo bylo pelne takich czarnych

8 marca. Dostarczano je bezpośrednio

kończyly. W mieście nazywano go ,,staj-

do egzotycznych owoców. Część z nich

ży roboczej w kolorze brudno-szarym. Nie

kart. Prawda, po jakimś czasie przyzwy-

z portu w Odessie. Byly dwa gatunki po-

nią" i nie na próżno. Pomieszczenie bylo

przekazal swoim dostawcom za dostawy

byl zresztą wyjątkiem.

czailiśmy się i nawet żartowaliśmy sobie,

marańczy: male i kwaśne z Gruzji oraz

absolutnie nieprzystosowane do koncer-

chodliwych towarów do sklepu Nr 302.

Ale skończylo się wszystko dobrze:

pytając: ,,Ile zlotych zębów znaleziono tym

duże i slodkie z Turcji. Te ostatnie trafialy

tów ­ dźwięk byl fatalny, a podczas desz-

W ten sposób obrót towarów w sklepie

przychodnię zbudowano, leczy się tam te-

razem?".

się rzadko. Cena ich byla jednakowa ­ 1,4

czu ze stropu kapalo jak z wiadra.

wzrósl i pracownicy dostali premię.

raz wielu mieszkańców i nikt nie wspomi-

rubla za kilogram. Magazyny Kombinatu

W 1979 r. Sofija Rotaru kategorycznie

Kontrola obywatelska o tej akcji nie się

na tamtych wydarzeń. I slusznie!

Czarna-czarna historia

znajdowaly się na końcu dzisiejszej ul.

odmówila udzialu w koncercie w ,,stajni".

dowiedziala.

Tajemnica

Byla już Ludową artystką Ukrainy i mo-

Dudajewa i tam przeważnie przywożono

Jest taka anegdota: ,,W czarnym-czar-

Przeklęty blok z ladnym

,,Troistych muzyków"

gla tego dla siebie wymagać. Pojawila się

tureckie owoce.

nym lesie, na czarnej-czarnej polanie, stoją

widokiem

kwestia ­ gdzie zorganizować koncert?

Większą ich część sprzedano przez sieć

dwaj czarni-czarni mężczyźni i jeden mówi

Fasadę miejskiego teatru dramatycz-

Przez dluższy czas najwyższym miesz-

Teatr dramatyczny nie byl jeszcze ukoń-

sklepów przed Nowym Rokiem. Wywolalo

nego zdobi plaskorzeźba ,,Troiści mu-

do drugiego: ,,I po co, Wasylu, paliliśmy te

kalnym blokiem byl dwunastopiętrowy

czony, Filharmonia nie mogla pomieścić

to wielkie poruszenie, skandal i o malo nie

zycy". Jej autorem byl znany rzeźbiarz,

opony?". Coś podobnego zdarzylo się też

budynek przy ul. Nadbrzeżnej 28. Blok wy-

wszystkich chętnych, a występ takiej

dochodzilo do bójek w kolejkach. Jednorazo-

w naszym mieście.

laureat premii im. Szewczenki Wasyl Wil-

stawiono w 1977 r., o czym informowala

artystki w kinie ­ to bylo niesolidne. I tu

wo sprzedawano po 2 kg na osobę, ale i tak

Okolo 1978 r. zaczęto budowę nowej

szuk. Plaskorzeźba jest olbrzymia ­ ma

tablica pamiątkowa umieszczona na jego

przypomniano sobie o auli w Instytucie

wszystkim chętnym nie starczylo...

miejskiej przychodni przy ul. Prawdy (ob.

120 m kw. powierzchni. Jasne, że jedna

fasadzie. Na parterze byl sklep spożyw-

Nafty i Gazu. Byla dość duża, akustyka nie

W magazynach przechowywano kilka

osoba nie podolalaby tej pracy, więc byla

Dluga). Robotnicy dlugo zabierali się do

czy, a na piętrach ­ mieszkania lokatorów.

do porównania z Palacem sportu. Impre-

cetnarów owoców z tzw. ,,puli dyrektor-

cala grupa zawodowych autorów plus kil-

pracy, aż wreszcie wyryto wykop pod fun-

Wielu z nich bylo pracownikami sąsied-

sario piosenkarki nie mial nic przeciwko

skiej". Jednak trzymać je tam bylo niebez-

damenty. Zgodnie z harmonogramem miano

ku pomocników. Jednym z nich byl Sergij

niego Instytutu Nafty i Gazu. Z okien na

temu i na tym stanęlo.

piecznie, bo magazyny regularnie byly

już wbijać slupy pod konstrukcję, a tu aku-

Lapko, który opowiedzial interesująca

górnych piętrach roztaczal się wspanialy

Artystka wystąpila wspaniale, otrzy-

inspektowane przez różne komisje, milicję

rat uderzyl mróz. Ziemia zamarzla i slupy

historię.

widok na dolinę Bystrzycy Solotwińskiej

mala huczne brawa i morze kwiatów. Ale

i kontrolę obywatelską. Po świętach dy-

w żaden sposób nie chcialy wchodzić. Ktoś

­ Byl rok 1978 lub 1979. Mój przyjaciel,

i dalekich Karpat.

na zapleczu wydarzyl się przykry incy-

rektor magazynów wezwal do siebie Wol-

Roman Humenny, zaproponowal mi dorobić

z inżynierów zaproponowal genialne wyj-

Mial on jednak pewną osobliwość,

dent ­ w jednym z bukietów artystka zna-

kowa i nakazal mu schować resztki poma-

ście. Zwieziono olbrzymią ilość zużytych

sobie. Na murze teatru autorzy naszkicowa-

o której raczej nie wspominano. Dwuna-

lazla bilecik z napisem: ,,Przestań roznosić

rańczy. W tym celu uzgodniono dzierżawę

opon, wyścielono nimi dno wykopu i... pod-

li przyszle dzielo, a my mieliśmy wyręby-

stopiętrowa budowla jak magnes przycią-

gruźlicę!".

jednej z lodówek od ,,Handlu artykulami

palono. Wedlug autorów pomyslu mialo to

wać detale zgodnie z wykrojami, co dawalo

gala samobójców z calego miasta. Znany

W tym czasie plotkowano, że Sofija

spożywczymi". Klucze od niej wręczono

rozgrzać ziemię na tyle, że można byloby

efekt objętości. Bylo nas pięciu, lub sześciu,

artysta Jarema Stecyk, który spędzil swe

jest chora na gruźlicę i ktoś postanowil

osobiście Aleksandrowi.

kontynuować opóźnione prace. Pomysl

każdy z nas mial swój wycinek pracy. Ja do-

dzieciństwo na ul. Nadbrzeżnej, zapamiętal

ukluć boleśnie artystkę. To mu się udalo.

Po tym rozpoczęla się tajna operacja

udal się, ale...

stalem lewą polowę (plecy i to co poniżej)

interesujące zdarzenia.

Sofija Rotaru obrazila się i powiedziala, że

,,Realizacja". Dyrektor Kombinatu wyda-

Tworząca się podczas palenia gumy

lewego Hucula, grającego na skrzypcach.

­ Na górnych piętrach od razu zjawi-

noga jej więcej we Frankiwsku nie stanie.

wal swoim klientom kartki z pozwoleniem

Pracowaliśmy przeważnie po pracy przez

sadza musiala gdzieś osiąść. I osiadla!

ly się w oknach kraty. Okolo roku 1987

I faktycznie przez 20 lat omijala nasze

na sprzedaż pomarańczy, a Aleksander

chyba dwa tygodnie na rusztowaniach z za-

Czarne byly wokól drzewa, ploty, okna

zjeżdżali do nas samobójcy z calego

miasto i następny jej koncert odbyl się do-

Wolkow w ustalonej godzinie sprzedawal

okolicznych domów i zaparkowane auta.

bezpieczeniem, okolo trzy godziny dziennie.

piero w 1999 r. w ramach kampanii wybor-

Placono dobrze. Po wstępnych pracach do

czej Leonida Kuczmy.

dzialania przystąpili zawodowi artyści, któ-

Ale z plucami artystka rzeczywiście

rzy doprowadzali po nas wszystko do odpo-

miala klopoty. W mediach często zjawiala

wiedniego ksztaltu.

się informacja, że choruje na astmę. Osia-

Pracę mieliśmy nielatwą, gdyż wycio-

dla w Jalcie, gdzie nasycone solami i jodem

sywaliśmy wszystko siekierami, a kamień

powietrze pomoglo artystce poprawić

byl twardy ­ chyba piaskowiec, już nie

zdrowie.

pamiętam. Pewnego razu postanowiliśmy

12-PIĘTROWY BLOK PRZY UL. NADBRZEŻNEJ 28

PLASKORZEŹBA NA FRONTONIE TEATRU DRAMATYCZNEGO