8
nr 9 (445) 1730.05.2024
Wydarzenia
www.kuriergalicyjski.com
Profesor Mykola Bandriwski o skarbach w podziemiach
świątyń lwowskich (cz. 3)
Profesor Mykola Bandriwski
z obecnej części oltarzowej i byl polączony
pytanie, do jakiego muzeum monety prze-
jest znanym lwowskim
przejściem z klasztorem. Już wtedy wybudo-
kazać. Wśród pretendentów byly lwowska
archeologiem, milośnikiem
wano pod kościolem krypty, w których cho-
Galeria Obrazów, lwowskie Muzeum Histo-
historii Lwowa, autorem
wano zakonników. W drugiej polowie XVII
ryczne i lwowskie Muzeum Historii Religii.
licznych naukowych i naukowo-
wieku zostala dobudowana część wspól-
Mykola Bandriwski pracowal wlaśnie
popularnych publikacji,
czesnej nawy glównej. Kolejne przebudowy
w Muzeum Historii Religii i po pewnym czasie
przewodniczącym Komisji
mialy miejsce już w XVIII wieku. W 1758
uchwalono decyzję o przekazaniu unikato-
Archeologicznej Naukowego
roku budowniczy Marcin Urbanik dobudowal
wego zlotego skarbu do tego muzeum, gdzie
Towarzystwa im. T. Szewczenki
nawę glówną i dwie boczne. W tymże czasie
znajduje się do dnia dzisiejszego. Pozostaly
(NTSz) we Lwowie. W jego
powstalo nowe barokowe wyposażenie
pytania kto, kiedy, przy jakich okoliczno-
dorobku zawodowym jest
świątyni i malowidla ścienne. Jednak w 1784
ściach ukryl ten skarb w podziemiach świą-
udzial w licznych ekspedycjach
roku wladze austriackie dokonaly kasaty
tyni i dlaczego nigdy później po niego nie wró-
naukowych, wykopaliska
klasztoru dominikańskiego. Od 1841 roku
cil. Odpowiedzi na te pytania nie ma. Można
również na terenie Lwowa
w zabudowaniach dawnego klasztoru urzą-
tylko przypuszczać, że skarb byl schowany
i Ziemi Lwowskiej, które
dzono więzienie dla kobiet. Świątynia pelnila
przed lub w czasie I wojny światowej, gdy we
odkryly nowe możliwości
funkcję kościola parafialnego. W 1889 roku
wrześniu 1914 roku Lwów zostal okupowa-
poznania nieznanych
wieże kościelne zostaly uwieńczone nowy-
ny przez wojska rosyjskie. Czlowiek, który
stron historii miasta. Są
mi, neobarokowymi helmami. W 1880 roku
schowal monety, niestety nigdy nie wrócil
w jego dorobku zawodowym
na placu przed kościolem byly prowadzone
do Lwowa i nikomu nie przekazal informacji
naprawdę sensacyjne odkrycia,
roboty ziemne i poziom gruntu znacznie obni-
o skarbie. Od czasu znalezienia tych monet
jak na przyklad w krypcie
żono. W czasie tych prac odkryto i usunięto
minęlo już 30 lat, fakt ten jest szeroko znany
katedry św. Jura, o czym
resztki grobów dawnego cmentarza przyko-
i zostal opisany w literaturze fachowej oraz
,,Nowy Kurier Galicyjski" pisal
ścielnego, który zostal zlikwidowany w koń-
w publikacjach popularno-historycznych,
w numerach popszednich (nr 7
cu XVIII wieku.
lecz nikt nigdy nie zglosil się w tej sprawie,
i 8 2024 r.).
W 1923 roku na mocy decyzji Rządu
ani Kościól rzymskokatolicki, ani przypusz-
Polskiego więzienie dla kobiet zlikwidowa-
czalni spadkobiercy. Otóż, sekret skarbu
no, zaś dawny budynek klasztorny przeka-
z kościola św. Marii Magdaleny zostaje ta-
TEKST I ZDJĘCIE
zano Politechnice Lwowskiej. W 1926 roku
jemnicą do dziś.
JURIJ SMIRNOW
wedlug projektu profesora W. Minkiewicza
Podczas spotkania profesor Mykola
Podczas spotkania zorganizowanego
wzniesiono nowy marmurowy oltarz glów-
Bandriwski odpowiadal też na liczne pytania
przez Ukraińskie Towarzystwo Fotogra-
ny, a w 1931 roku artysta malarz J. H. Rosen
obecnych na sali milośników historii Lwowa.
KOŚCIÓL ŚW. MARII MAGDALENY WE LWOWIE
ficzne (UFOTO) profesor M. Bandriwski opo-
ozdobil baptysterium freskiem ,,Chrzest
M. in. powiedzial, że Lwów zachowuje jeszcze
wiadal między innymi o pracach archeolo-
Pana Jezusa w wodach rzeki Jordan". W 1936
slońce nie bylo więc żadnej wątpliwości!
dużo tajemnic i sekretów, trzeba tylko pro-
prace archeologiczne w krypcie kościelnej,
gicznych w podziemiach kościola pw. św.
roku na chórze muzycznym umieszczono
wadzić odpowiednie naukowe poszukiwania,
jak tego wymagaly przepisy prawne.
Najstarsza moneta pochodzila z 1854 roku,
Marii Magdaleny i sensacyjnym znalezieniu
nowe organy światowej slawy firmy ,,Rie-
w pierwszej kolejności archeologiczne na
Nic nie zapowiadalo sensacji, ale wlaśnie
najnowsza z 1913. Wszystkie znajdowaly
unikatowego skarbu zlotych monet.
ger". Po drugiej wojnie światowej kościól
terenie dawnego miasta. Dla przykladu, pro-
w tym przypadku na archeologów czekala
się w stanie prawie idealnym. Nigdy nie byly
Przybliżmy naszym czytelnikom histo-
św. Marii Magdaleny pelnil funkcje sakral-
fesor wyrazil pewność, że miejsca pochów-
nie byle jaka niespodzianka. Otóż, jak opo-
w obiegu, lecz stanowily niezwykle cenną
rię tej świątyni, która sięga początku XVII
ne do 1962 roku, zaś 22 października tego
ku księcia Danyla Halickiego trzeba szukać
i rzadką kolekcję. Po chwili zadzwoniliśmy
wiadal M. Bandriwski, ,,archeolodzy przy-
wieku, kiedy szlachcianka Anna Pstro-
roku administracja sowiecka podjęla decy-
na terenie historycznej dzielnicy Lwowa.
do profesor Larysy Kruszelnickiej i zawiado-
stąpili do zwyklej, dość rutynowej pracy.
końska ofiarowala ojcom dominikanom
zję o likwidacji parafii i zamknięciu kościola.
Wedlug dokumentów historycznych książę
miliśmy ją o sensacyjnym znalezisku, ona zaś
W krypcie znajdowala się znaczna liczba ko-
dzialkę gruntu przy Drodze Sokolnickiej
Budowla zostala przekazana Instytutowi
Danylo zostal pochowany w podziemiach
zawiadomila milicję. Następnie zostal spisa-
ści ze starych pochówków, resztki trumien,
(od XVIII wieku ul. Sykstuska, obecnie ul.
Politechnicznemu, zaś w 1969 roku Filhar-
katedry w Chelmie. Ale dokladnie wiadomo,
ny akt o znalezieniu skarbu i o wszystkich
zaś po prawej stronie przy wejściu do kryp-
Doroszenki). Na wlasny koszt wybudowa-
monii lwowskiej. W 1988 roku powstala tu
że trzy lata później jego syn książę Lew po-
okolicznościach, wlącznie z tym, kto z trzech
ty znaleziono kostnicę wypelnioną kośćmi
la ona drewnianą kaplicę. Jednocześnie
samodzielna placówka kulturalna o nazwie
stanowil przenieść jego szczątki do Halicza,
obecnych gdzie stal, co robil i co powiedzial.
z dawnych pochówków XVII XVIII ww.
ojcowie dominikanie rozpoczęli budowę
Budynek Muzyki Organowej i Kameralnej.
gdzie znajdowaly się kolejne 15 lat. Następ-
Na noc monety schowano w sejfie dyrektora
30 marca 1995 roku okolo godziny 16:30
pomieszczeń klasztornych, a nieco później
W 1991 roku odnowila swą dzialalność
nie, w 1282 roku tenże książę Lew przenosi
Winnickiego.
Mykola Bandriwski pracowal przy kamien-
kościola murowanego. Znany historyk
parafia rzymskokatolicka św. Marii Magda-
szczątki ojca do Lwowa, stolicy swego pań-
Wedlug przepisów prawnych, milicja
nym progu u wejścia do krypty. Obok stal
lwowski Bogdan Janusz uważal, że świą-
leny, lecz zabudowania kościelne są nadal
stwa. Jest wzmianka, że zostaly zlożone
przeprowadzila bardzo dokladne śledztwo.
dyrektor Julian Winnicki i przyglądal się pra-
tynię murowaną zaczęto budować blisko
oficjalnie w posiadaniu Budynku Muzyki
w kryptach cerkwi św. Georgija. Obecnie
Każda moneta byla dokladnie zbadana i opi-
cy archeologów, zaś obok kostnicy pracowal
1615 roku i ukończono przed rokiem 1630.
Organowej i Kameralnej. Wlaśnie dyrektor
takiej cerkwi z XIII wieku we Lwowie nie ma.
sana. Wszystkie byly nowiutkie. Monety
drugi archeolog Jurij Lukomski. W pewnym
W roku 1612 arcybiskup Jan Zamojski po-
tej instytucji Julian Winnicki w lutym 1995
Nie należy jej też mylić z katedrą św. Jura,
najpierw zabrano do milicji i zdjęto eksper-
momencie Bandriwski rozgarnąl ziemię przy
święcil tymczasowy oltarz, zaś w roku
roku zwrócil się do prezesa NTSz im. T.
która wtedy jeszcze nie istniala. Lokalizację
tyzę. Ekspertyzy numizmatycznej i opisu hi-
progu i niespodzianie spod progu wypadly
1630 biskup pomocniczy Zachariasz No-
Szewczenki profesora Romaniwa z prośbą
dawnej cerkwi św. Georgija trzeba szukać
storycznego skarbu dokonal Roman Szust,
dwie monety. Archeolog zacząl kopać dalej
woszycki wybudowaną świątynię.
o przeprowadzenie prac archeologicznych
w miejscu cerkwi Uspenija (Zaśnięcia) NMP
dziekan wydzialu historycznego uniwersy-
i znalazl kolejne monety razem 26 sztuk.
Historyk Dionizy Zubrzycki pisal, że
w krypcie pod oltarzem glównym. Profe-
i dawnego kościola ojców dominikanów. Od-
tetu lwowskiego i niezależnie od niego Iwan
Byly to zlote monety francuskie, 25 sztuk
w roku 1612 ,,przy kościele św. Marii Mag-
sor Romaniw wyznaczyl do tego zadania
powiedzi na wszystkie pytania mogą udzielić
Swarnyk, który reprezentowal Centralne
po 20 franków, a jedna dziesięciofrankowa.
daleny ufundowano klasztor filialny domi-
trzech archeologów, w tym Mykolę Ban-
tylko poszukiwania naukowe i wykopaliska
Archiwum Historyczne Ukrainy obydwaj
W pierwszym momencie obecni nie uwie-
nikanów". W tych latach kościól skladal się
driwskiego, aby wykonali odpowiednie
archeologiczne.
specjaliści wysokiej rangi. Zrodzilo się
rzyli, że to zlote monety, ale blyszczaly jak
Majowa
litania
Przyjdź Duchu Święty z Nieba zeslany
Oświecić swą obecnością
Dziś majowy rajski temat,
Wszak maj to caly poemat.
Nasz ludziki padól, biedny, znękany
Bezmierną naszą slabością.
Bez, konwalia, jaśmin, narcyz,
Pachnący kwiecisty kaprys.
Widzisz jak bardzo dziś poraniona
Przez pychę jest ziemia nasza,
Wszystkie kwiaty oszalaly
Weź, Duchu Święty, ją w swe ramiona,
W majowy bukiet wspanialy,
Pożegnanie Elementarza we lwowskiej Magdusi
Pożegnanie Elementarza we lwowskiej Magdusi
Niech grzech już jej nie rozprasza.
W symfonię oratoryjną
Majową pieśnią Maryjną.
Swą bezgraniczną milości silą
Skarby lask swoich rozniecaj
Pola, ląki, gaje, drzewa
Pierwszoklasiści Liceum nr
z wieloma wyzwaniami i osią-
we Lwowie. Zlożyl on serdeczne
By światlo Dobra w niej zwyciężylo,
Każdy z nich litanię śpiewa.
10 im. św. Marii Magdaleny we
gnęly wiele. Nauczycielka Ju-
gratulacje uczniom i życzenia
Ziemską nam drogę oświecaj.
Czlowiek też radosnym sercem
Lwowie pożegnali Elementarz,
lia Ficzuk, prowadząca swoją
powodzenia w kolejnym etapie
Śpiewa litanię Panience.
pożegnali go śpiewem
pierwszą klasę, nie kryla wzru-
ich edukacyjnej drogi.
Trzecia Osobo Trójcy Najświętszej
i wierszami.
szenia i dumy.
To byl niezwykle wzrusza-
Wraz z Ojcem i Synem z Nieba
Wszyscy tak się majem cieszą,
Podczas uroczystości obecny
jący i symboliczny dzień, który
Zlej lask i darów Twych jak najwięcej,
Pod figurę Marji śpieszą
byl również konsul Bartosz Sze-
Rodzice jak i dyrekcja jest
na dlugo pozostanie w pamięci
Ich tak nam bardzo potrzeba.
I staropolskim zwyczajem
liga, kierownik Wydzialu Polo-
dumna z osiągnięć dzieci, któ-
uczniów.
Mateńkę Bożą witają.
nii Konsulatu Generalnego RP
re przez ten rok mierzyly się
STANISLAWA NOWOSAD
ALEKSANDER KUŚNIERZ
