11

nr 9 (445) 17­30.05.2024

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

Święto Pesach w Drohobyczu

W ubieglym tygodniu

święto Pesach (lub święto

Paschy), obchodzone na

pamiątkę wybawienia

Izraela z niewoli egipskiej,

świętowali Żydzi na calym

świecie. Również na

Ukrainie.

KONSTANTY CZAWAGA

TEKST

IHOR REWAGA

ZDJĘCIA

D

rohobycz

kojarzony

jest przede wszystkim

z Brunonem Schulzem,

wybitnym polskim pisarzem

i malarzem pochodzenia ży-

dowskiego.  Teraz  odbywa-

EUGENIUSZ KIESELMAN

ją się tu slynne SchulzFesty.

Po klęsce Holokaustu i wiel-

nie poprawia nikomu nastro-

kich migracjach w Drohobyczu

ju. Wciąż staramy się kultywo-

mieszka teraz zaledwie 45 osób

wać nasze tradycje, nasze święta.

deklarujących się jako Żydzi.

Ale wspieramy też bratni naród

W ostatnich latach zostala od-

ukraiński, wśród którego żyje-

budowana Wielka Synagoga

my. Jarmulka na mojej glowie jest

Chóralna. Teraz, w czasie toczą-

w barwach armii ukraińskiej ­ to

cej się wojny, zostal tu otwar-

wyraz naszej solidarności. Ukra-

ty Punkt Niezlomności, gdzie

ińcy teraz również solidaryzują

zbierana jest również pomoc dla

się z nami. Toczy się wojna prze-

żolnierzy ukraińskich.

ciwko wszystkim, a nie tylko

­ Jest to slynne miasto, ,,Oso-

przeciwko Ukraińcom. Ta wojna

LEONID GOLBERG

bliwa prowincja" ­ tak o nim po-

jest przeciwko pokojowi, prze-

JARYNA MUL

innym tradycyjnym w juda-

wiedzial Bruno Schulz. A Ma-

ciwko harmonii, a ostatecznie

W  obchodach  uczestni-

rian Hemar nazwal go ,,póltora

żydowską. ,,Rafineria" nie tyl-

izmie daniem. W centrum znaj-

czyla też Nadija Teliszewska,

przeciwko moralności. Tradycyj-

miasta" ­ mówi Leonid Golberg,

ko przygotowuje pyszne jedze-

duje się maca ­ żydowski chleb,

uchodźczyni z Charkowa.

nie święto to powinno odbywać

który Żydzi jedzą podczas

nie, ale także pyszne historie

­ Niestety, okupanci nas za-

prezes Stowarzyszenia Żydow-

się w kręgu rodzinnym. Świece

oparte na faktach z dziewięt-

Paschy przez osiem dni. Ce-

atakowali, musieliśmy więc

skiego w Drohobyczu. ­ Pól pol-

zapala się wcześniej, w dni po-

nastowiecznej historii naszego

bula jest gorzkim warzywem,

opuścić nasz ukochany Char-

skie, pól żydowskie, pól ukra-

przednie. Glowa rodziny wspo-

ińskie. Teraz już większość

wspanialego miasta Drohobycz.

będącym symbolem gorzkie-

ków ­ mówi Nadija Teliszewska.

mina wyjście z Egiptu i opowiada

mieszkańców to Ukraińcy. Po-

Jest mi bardzo milo, że spo-

go losu narodu żydowskiego.

­ Dziękujemy za przyjęcie nas na

o tym szczególnie malym dzie-

Podobnie inne gorzkie wa-

zachodniej Ukrainie i zaprosze-

leczność żydowska tego mia-

zostalo też niewielu Polaków.

ciom, które jeszcze tego nie wie-

sta wybrala naszą restaurację.

rzywa. Udko kurczaka sym-

nie na obchody święta Pesach.

Jest nieliczna spoleczność ży-

dzą. Tak to powinno wyglądać

Z naszego okna otwiera się wi-

bolizuje ofiarę skladaną przez

Mam rzadką książkę autorstwa

dowska, więc ta wielokultu-

tradycyjnie. Ale jest jeszcze inna

dok na Wielką Synagogę Chó-

naród żydowski. Jest również

żony Marca Chagalla, w której

rowość zachowuje się do dziś.

tradycja. Nie wszędzie są takie

Stowarzyszenie Żydowskie też

ralną. Cieszymy się, że mamy

jajko. I kolejne ciekawe da-

szczególowo opisuje, jak święto-

rodziny, nie wszędzie są dzieci,

nie z jablek, orzechów, daktyli

wala ich rodzina. Bardzo się cie-

możliwość otwarcia się na caly

żyje, obchodzi swoje święta.

zatem tam, gdzie jest taka moż-

Drohobycka Wielka Synagoga

świat, na wszystkie absolutnie

i odrobiny wina. Symbolizuje

szę, że tu jestem. Mój ojciec byl

liwość, spotykamy się w spo-

kultury, które istnieją obecnie

ono cegly, z których budowano

Żydem. Kiedy przyszli Niemcy,

Chóralna jest teraz miejscem nie

leczności, a wtedy rolę taty pelni

w Drohobyczu. Przyjmujemy

naród żydowski. Na stole obo-

uczestniczyl w ewakuacji fabry-

tylko zgromadzeń Stowarzy-

ten, kto zostanie wybrany. Dziś

szenia, ale także obiektem tu-

turystów nawet w warunkach

wiązkowo ma być slona woda

ki traktorów z Charkowa, która

to będę ja. Opowiem wszyst-

­ niczym lzy narodu żydow-

później produkowala czolgi. Nie

wojennych.

rystycznym. Dzisiaj zostalo nas

kim czlonkom naszej wspólno-

niestety tylko 45 osób, utrzy-

Ceremonię świąteczną po-

skiego. Podczas posilku każde

znalam dziadka, Niemcy go za-

ty o wydarzeniach związanych

prowadzil  72-letni  Euge-

z tych dań zanurza się w oso-

bili. Wcześniej zawsze zaprasza-

mujemy w należytym stanie

z wyjściem Izraela z Egiptu. Dla-

niusz Kieselman, wiceprze-

lonej wodzie i w ciągu posilku

liśmy na obiad czy kolację tych,

naszą bożnicę. Przestrzegamy

czego dzisiaj spożywamy te po-

wypija się cztery male kieliszki

którzy stracili rodziców.

naszych tradycji, obchodzi-

wodniczący  Stowarzyszenia

trawy, dlaczego jemy macę.

Żydowskiego.

czerwonego wina lub soku wi-

Wśród zaproszonych go-

my wszystkie święta. Podczas

­ Jest to keara, tradycyjny

okresu Pesach dwa pierwsze

­ Jest oczywiste, że wojna

nogronowego. Od ponad trzech

ści byl też ojciec Ihor Cmoka-

pólmisek używany przez Ży-

wywiera ogromny wplyw na

tysięcy lat, odkąd Żydzi wyszli

nycz z Ukraińskiego Kościola

dni i dwa ostatnie są świątecz-

dów podczas święta Paschy ­

wszystkich ­ mówi Eugeniusz

z egipskiej niewoli, obchodzi-

Greckokatolickiego.

ne. Nie wolno pracować, więc

mówi Karina Snitman, miesz-

my to święto. Chcę też życzyć

­ Jestem tutaj by zlożyć ży-

idziemy najczęściej do syna-

Kieselman. ­ Wojna, jeśli nawet

kanka Drohobycza. ­ Każda

nie dotyka nas tu bezpośrednio,

zwycięstwa Ukrainie.

czenia spoleczności żydowskiej

gogi, a Seder (świąteczna wie-

część kiary jest napelniana

czerza) najczęściej się odbywa

Drohobycza, aby wspólnie cele-

brować ważne dla nas wszystkich

w domu. Ale tym razem spoty-

święto. Bóg bierze nas za rękę

kamy się w restauracji, bardzo

i prowadzi z niewoli do wolno-

drohobyckiej, gdzie na ścianach

ści, ze śmierci do życia. Ze stanu

można zobaczyć zdjęcia starego

Drohobycza i wybitnych postaci

niewolnictwa do stanu godności.

Warto czasem celebrować razem

z nim związanych.

z Żydami Wielkanoc, choćby po

Tegoroczny rytualny posi-

to, aby glębiej zrozumieć jej sens.

lek ­ Seder ­ mial miejsce w re-

Chcialbym podkreślić i życzyć

stauracji ,,Rafineria", polożonej

w dawnej dzielnicy żydowskiej.

zarówno braciom żydowskim, jak

i braciom chrześcijańskim, aby

­ Nasza restauracją ciągle

po prostu pamiętali, że świętując

podejmuje się wyzwań i jest to

Paschę, nie tylko wspominamy,

dla nas nowy punkt rozwoju

jak kiedyś dzialal Bóg. Również

­ mówi Jaryna Mul, restaura-

torka. ­ To nowa szansa na za-

dziś tego doświadczamy i staje-

my się uczestnikami tej podróży

istnienie w zupelnie nieznanej

z Bogiem. Jestem przekonany, że

nam wcześniej dzialce, w zupel-

nie nieznanej kuchni i kulturze.

Bóg poprowadzi nas przez to mo-

rze prób związanych z tą strasz-

Restauracja ,,Rafineria" zloka-

lizowana jest w miejscu, któ-

liwą wojną. To On zamienia zlo

w dobro.

re kiedyś nazywano dzielnicą

WIELKA SYNAGOGA CHÓRALNA W DROHOBYCZU