15

nr 9 (445) 17­30.05.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

na celu wywolanie i u nas bol-

szewizmu. Wobec takiego sta-

nu rzeczy Polska stanęla przed

niebezpieczeństwem zalania jej

przez wywrotowe żywioly, dla-

tego stworzono przy Etapach

Urzędów Emigracyjnych kilka

punktów granicznych i stacji

kontrolnych, których zadaniem

bylo przyjmowanie i, że tak po-

wiem, filtrowanie przybylych

z sowdepii repatriantów.

A w 1924 r. Skalski notowal:

Po sprawdzaniu dokumen-

tów przyjęcia transportu bar-

dzo często zdolano wyszukać

niemających prawa powrotu do

Polski, jak komunistów, b[ylych]

carskich żandarmów i znanych

ALBINA I JAN Z SYNKIEM

dostojników rosyjskich, zna-

LISTA WYWÓZKOWA NKWD

ANDRZEJEM, WLODZIMIERZ

nych polakożerców i osób, któ-

Z NAZWISKIEM JANA

WOLYŃSKI 1938 R.

re uciekaly z sowdepii przed

KONOPLICKIEGO

glodem, a zostaly wciągnięte do

oprawy rękojeści i drucików

spisu tylko dlatego, że przed-

oplotu trzonu rękojeści. Tzw.

I ostatni z 5.03.1940 r.:

Żadnego podtrzymania ma-

stawili falszywe dokumenty,

,,zlotych szabli Prezydenta RP"

terialnego nie potrzebuję, żad-

często wykupione od przed-

bylo tylko sto kilkadziesiąt.

nych więc paczek ani pieniędzy

stawicieli wladz sowieckich,

Ich rękojeści i pochwy byly

nie wysylaj mi i nawet nie myśl

którzy celowo konfiskowali je

typowe dla szabel oficerskich,

o tem. Żadnych podań w mojej

obywatelom polskim w celu ku-

glownie zaś wyróżnialy się

sprawie nie skladaj! Przyjazd

pienia ich i dostarczenia różne-

charakterystycznym  orna-

Twój do mnie z wielu względów

go rodzaju agitatorom, szpiegom

mentem umieszczonym na obu

jest niemożliwy. Tęsknota żre

bolszewickim.

plazach, a skladającym się z:

mnie okropna, wprawdzie jest

państwowego orla, panopliów

Janka Konoplickiego nie

tu razem prawie cale SPRA (...).

z mieczami, mieczy w wień-

wydalono, uznano jego pra-

JAN KONOPLICKI ­ ZDJĘCIA Z BYDGOSZCZY I WLODZIMIERZA

cach laurowych, Krzyża Vir-

Nazwisko Jana Konoplic-

wa repatriacyjne. Czyżby ze

WOLYŃSKIEGO

tuti Militari i godla państwo-

kiego wpisano w Moskwie na

względu na przodka, który za

u swoich rodziców i siostry wraz

przez wojska radzieckie. Ko-

wego w oplocie stylizowanego

,,listę wywózkową" nr 029/1

udzial w Powstaniu Stycz-

z jednorocznym synkiem, za-

mendant wojsk radzieckich

ornamentu roślinnego. W taki

z dnia 13 kwietnia 1940. Tego

niowym zostal zeslany w gląb

częly do mnie nadchodzić listy

zażądal zlożenia wszelkiej bro-

ornament wkomponowany byl

dnia do ,,dyspozycji NKWD

Rosji, a po powrocie ze zsyl-

od męża. Skąd? Z obozu inter-

ni (stracone zostaly pamiąt-

napis: ,,Pierwszemu Szkoly

w Smoleńsku" wyslano z obozu

ki zalożyl rodzinę i osiedlil

nowanych oficerów polskich

kowa szabla i lornetka), kazal

Podchorążych" (nazwa szko-

100 polskich oficerów i urzęd-

się w Polonnem? Tak czy siak

w Kozielsku. Jeszcze naiw-

spakować niezbędną odzież

ly), ,,Ppor." (imię i nazwisko) ­

ników. Między innymi na tej

Janek w 1921 r. otrzymal za-

nie wierzylam, że powróci, gdy

i zarządzil zbiórkę oficerów na

,,Prezydent Rzeczypospolitej"

samej liście znaleźli się koledzy

trudnienie  jako  urzędnik

wojna się skończy. Ale pewnego

wartowni. Tak jak nam zapo-

­ (data), a na grzbiecie u nasady

kpt. Konoplickiego z SPRArt

prowizoryczny w XII stop-

dnia (w maju 1943), gdy kupilam

wiedziano, powieziono naszych

znajdowal się ryty napis: ,,rys.

we Wlodzimierzu ­ kpt. Wik-

niu slużbowym w Starostwie

gazetę, wydawaną przez wla-

oficerów tylko na krótkie prze-

i traw." (stopień, imię i nazwi-

tor Edmund Borczyński, kpt.

w Lubomlu. Wkrótce przenie-

dze niemieckie okupujące Lwów

sluchanie do Szepietówki. Mieli

sko, data).

Czeslaw Stanislaw Dobek, kpt.

siono go do Starostwa w Kow-

i przeglądalam spis zamordo-

stamtąd zaraz powrócić. Więc

Niebawem po promocji Janka

Zdzislaw Wladyslaw Gondek,

lu, a następnie w Równem. Jego

wanych w Katyniu oficerów

czekalyśmy, żony i dzieci, na ich

skierowano do slużby zawodo-

kpt. Tadeusz Kozanecki.

kariera urzędnicza byla jednak

polskich, znalazlam i nazwisko

szybki powrót, wierząc w to, co

wej do Lwowa ­ do 5 Pulku Ar-

Albina  Konoplicka  wraz

krótka, bo 5 listopada 1924 r.

mojego męża.

nam przyobiecano.

tylerii Lekkiej, gdzie awanso-

z synem przyjechala do Lwowa

zostal powolany do czynnej

Po kilku dniach rozeszla się

wal do stopnia porucznika.

Listę podpisal mjr Piotr K. So-

na przelomie października i li-

slużby wojskowej. Rozpocząl

pogloska, że przez stację we

Różaniec z Polonnego z rzeź-

prunienko, szef Zarządu ds. Jeń-

stopada 1939, znalazla schro-

ją od szeregowego w 13 Pulku

Wlodzimierzu przetaczane są

bionymi paciorkami towarzy-

ców Wojennych. Na tylko tej jed-

nienie i dach nad glową u swo-

Artylerii Kresowej w Równem.

wagony towarowe, w których

szyl mu wszędzie. Do września

nej widnialy nazwiska 100 osób.

jej zamężnej starszej siostry

To w wojsku przyszedl w koń-

znajdują się jacyś oficerowie.

1939 r. W sierpniu 1939 kpt.

Z obozu w Kozielsku Albina

przy ul. Tarnowskiego. Udalo

cu czas na uzupelnienie wy-

Kupilyśmy więc po bochen-

Konoplicki zostal zmobilizo-

otrzymala tylko 1 kartkę i 3 li-

się jej też znaleźć pracę w szko-

ksztalcenia ogólnego i zdanie

ku chleba i pobieglyśmy na

wany i przydzielony do 2 Pulku

sty od męża: pierwszy dopiero

le, zgodnie ze swoim wyksztal-

matury. W maju 1927 r. stanąl

dworzec. Tu rzeczywiście sta-

Artylerii Ciężkiej; wyszedl na

z datą 24.11.1939 r.:

ceniem. Lwów opuścili na

przed Komisją Egzaminacyj-

Biniuś Moja Ukochana! Ko-

ly bydlęce wagony z wycięty-

wojnę jako dowódca 2 baterii 13

zawsze 13 czerwca 1946 r., jed-

ną dla Eksternów do egzaminu

rzystam z pierwszej nadarzającej

mi u góry malymi okienkami.

DAC.

nym z ostatnich transportów

w zakresie sześciu klas szko-

W tym stopniu kapitana zo-

się okazji, aby napisać tych parę

My, żony oficerów, biegalyśmy

tzw. ,,repatriantów".

ly średniej typu matematycz-

stal w 1939 roku zmobilizowany

slów. Jestem zdrów, proszę też

Opuszczając Lwów w 1946

od wagonu do wagonu i wywo-

no-przyrodniczego i otrzymal

i przydzielony do Armii Prusy

bardzo Ciebie, abyś o mnie byla

roku niewiele moglam zabrać

lywalyśmy nazwiska naszych

świadectwo tzw. ,,malej ma-

zupelnie spokojną. Ja tylko o Cie-

pamiątek po mężu. Transporty

najbliższych. W jednym z okie-

­ wspominala Albina Kono-

tury" rówieńskiego Państwo-

plicka. ­ Po 20-ym września,

bie jestem niespokojny, jak tam

byly konwojowane i kontrolo-

nek ukazala się twarz mojego

wego Gimnazjum im. T. Ko-

po rozbiciu Armii, mąż zdążal

sobie dajesz radę sama z dziec-

wane przez wojsko. Zabralam

męża. Dokąd mieli jechać, nie

ściuszki. Wtedy też zapadla

do Wlodzimierza i na lokomo-

kiem. Nie jestem też pewien, czy

tę maleńką odznakę, kilka foto-

bylo wiadomo.

decyzja o pozostaniu w armii

tywie, pod obstrzalem nieprzy-

jesteś we Wlodzimierzu. (...).

grafii i kilka paciorków różańca

na stale. W 1928 r. skierowa-

W niedlugim czasie do-

jacielskim z ziemi i powietrza,

Pisać często, z przyczyn ode

z Polonnego.

no go do Szkoly Podchorążych

wiedziano się prawdy ­ to byl

calo dotarl do swojej jednost-

mnie niezależnych, niestety

dla Podoficerów w Bydgosz-

transport do Kozielska.

Wspomniana przez

ki. Tu pobyt jego ograniczyl się

nie będę mógl, musisz się wobec

Czas plynąl, rodziny ofi-

czy. Ukończyl ją w 1931 r. jako

Albinę odznaka to

do jednego dnia i jednej nocy.

tego uzbroić w cierpliwość i nie

cerów wysiedlono z koszar,

prymus, uzyskując stopień

Wlodzimierz byl już obsadzony

dopuszczać do siebie żadnej zlej

a kiedy znalazlam się we Lwowie

podporucznika w korpusie ofi-

odznaka 13. Pulku

myśli nawet wówczas, gdy nie

cerów artylerii. Podczas pro-

Artylerii Kresowej,

daję żadnego znaku o sobie. (...)

mocji otrzymal od komendanta

którą po latach

Wierzę i mam niezlomną nadzie-

Szkoly lornetkę z wygrawe-

podarowal Muzeum

ję, że będziemy kiedyś razem,

rowaną dedykacją a z rąk gen.

Bitwy nad Bzurą

a kiedy, nie myślę nawet o tem.

dyw. Aleksandra Osińskie-

w Kutnie, syn Jana ­

Ty jesteś w gorszym ode mnie

go honorową szablę oficerską

polożeniu, bo musisz się opieko-

ofiarowaną przez Prezydenta

Andrzej. A różaniec?

wać Jędrusiem, a ja Ci niestety

Rzeczypospolitej ­ tzw. Zlotą

Zostaly z niego

nie mogę pomóc, ale Liciu bądź

Szablę Pana Prezydenta Igna-

pojedyncze paciorki.

dobrej myśli. Musimy być taki-

cego Mościckiego. Określenie

mi, aby nasz synuś nie potrze-

W Zambrowie pośród 51

,,Zlota szabla" bylo określeniem

bowal kiedyś wstydzić się prze-

Dębów Pamięci zasadzonych

potocznym, nie stosowanym

szlości swych rodziców. Tulę Was

w ramach akcji ,,Katyń, ocalić

w rozkazach, zarządzeniach

bardzo mocno do siebie i caluję

od zapomnienia" szumi jeden,

i innych dokumentach. Owe

gorąco. Jesteście dla mnie treścią

posadzony przez Jerzego Przy-

szable nagrodowe ­ podobnie

życia i wszystkim, co mnie lączy

chodnia, poświęcony Janowi

jak honorowe ­ wyróżnialy

z tym światem ­ Janek.

Konoplickiemu.

się poza dedykacją, zloceniem

ALBINA KONOPLICKA W LATACH POWOJENNYCH