28

nr 10 (446) 31.05.­12.06. 2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Batalie na Przykarpaciu  (cz. 1)

Podręczniki szkolne

Halicza bronil królewicz wę-

gierski Koloman z wojewodą

z historii Ukrainy

Filą. Postanowili podjąć walkę.

doslownie naszpikowane

Fortuna jednak odwrócila się

są bitwami ­ Kalka, Sine

od nich ­ Fila trafil do niewoli,

Wody, Beresteczko,

a Koloman zamknąl się w mie-

Poltawa... Dlaczegoś te

ście. Po krwawym ataku na bra-

najbardziej decydujące

mę resztki Węgrów schronily

się w katedrze Zaśnięcia NMP,

batalie przebiegaly poza

która byla potężną budow-

naszymi terenami. Nie

lą obronną. Przez kilka dni od-

oznacza to wcale, że na

strzeliwali się i rzucali z dachu

Przykarpaciu panowal

w atakujących kamienie, jednak

pokój i zgoda. Tu też

w świątyni nie bylo zapasów

bylo dość bitew, tyle

wody i spragnieni poddali się

BITWA Z OKRESU WALK MIĘDZY KSIĄŻĘTAMI

tylko, że nie są one tak

milosierdziu zwycięzców.

W CHWILI WYPRAWY JADWIGA

księcia Boleslawa Krzywouste-

Kolejną bitwą, która roze-

rozreklamowane.

MIALA 13 LAT

Wyprawa królowej Jadwigi

go. Spustoszenia doznaly Zie-

grala się na naszych terenach,

mia Przemyska i okolice Halicza.

bylo podbicie plemion Bialych

Czytając źródla z następnego

Pod koniec XIV w. Polska

IWAN BONDAREW

Jednak dokladnego opisu tej wy-

Chorwatów. W ,,Powieści za-

stulecia, odnosimy wrażenie,

i Węgry polączyly się unią

Z glębi wieków

prawy brak.

mierzchlych lat" mamy skąpe

że o Halicz walczyli ,,wszyscy

dynastyczną i mialy wspól-

Wojny od zawsze towarzy-

wspomnienie o tym, jak w 993

przeciwko wszystkim" ­ różne

nego króla Ludwika I z dyna-

Pierwsza dokladnie

szą ludzkości. Walczono o dobra,

r. książę kijowski Wlodzimierz,

galęzie Rurykowiczów, Polacy,

stii Andegawenów. Monarcha

udokumentowana

o tereny, o idealy religijne, czy dla

syn Światoslawa, wyprawil się

Węgrzy, miejscowi bojarzy. Ten

zmarl w 1382 r., spadek po nim

osobistych ambicji rządzących.

na Chorwatów i podbil ich tere-

okres historycy określają jako

podzielily córki. Węgry wraz

bitwa miala miejsce

Z powodu braku źródel pisem-

ny. Plemiona te zamieszkiwa-

,,walki o spuściznę halicką".

z Haliczem przeszly do Marii,

w 1444 r. (wedlug

nych trudno dziś powiedzieć, kto

ly ziemie pomiędzy Karpatami

Trwal on od 1205 r., gdy zamor-

ziemie polskie przejęla Jadwiga,

innego kalendarza -

z kim walczyl jako pierwszy na

i Dniestrem i posiadaly wielkie

dowany zostal książę Roman,

która wyszla za mąż za księcia

w 1145 r.). Wówczas

naszych ziemiach. Pisarz Wo-

grody, jak Pliśnieńsk (okolice

do 1245 r., gdy jego syn, książę

litewskiego Wladyslawa Ja-

w Haliczu panowal

lodymyr Jeszkilew za punkt od-

Podhorzec kolo Lwowa ­ red.),

Daniel, przywrócil sobie ziemie

giellę, przyszlego króla Wlady-

książę Wlodzimierko

niesienia uważa wyprawę Rzy-

Stylsko (okolice Mikolajowa

ojca.

slawa II.

Wolodarewicz, który

mian na plemię Karpów.

kolo Lwowa ­ red.) i potężną

Przez pewien czas księ-

Królowa Maria nie przypadla

zdzieral z mieszczan

Karpowie zamieszkiwali te-

fortecę Tustań w Karpatach.

stwem rządzil Mścislaw Uda-

do gustu magnatom węgierskim.

wysokie podatki, ci

reny Gór Karpackich (skąd wla-

Zrozumiale jest, że swej ziemi

ly, który wydal swoją córkę

Wzniecili oni powstanie i aresz-

go zaś nienawidzili.

ściwie wzięla się ich nazwa), na

zacięcie bronili przed księciem

Annę za przyszlego króla Da-

towali swoją wladczynię. Z nie-

terenach wspólczesnych Rumu-

Wlodzimierzem, który krzy-

niela. W 1219 r. Węgrzy, pre-

powodzenia siostrzyczki sko-

Zimą pojechal on

nii, Moldawii i niektórych Ziem

żem i mieczem wprowadzal tu

tendujący na wladzę w kraju,

rzystala Jadwiga, a wlaściwie jej

na polowanie do

Zachodniej Ukrainy. W latach

kijowskie porządki.

ruszyli z wyprawą na Halicz,

otoczenie. Polskie elity uznając

Tyśmienicy. Korzystając

290. wódz i prywatnie zięć ce-

w którym zamknąl się Daniel.

królową za symbol nowej wla-

z nieobecności wladcy,

Walki o Halicz

sarza Dioklecjana Galeriusz po-

Nie tylko zamknąl bramy mia-

dzy ruszyly na Halicz, który

mieszczanie osadzili na

prowadzil wyprawę wojskową

Wszystkie te opisane wal-

sta, ale wydal wrogowi walkę

uważali za swe dziedzictwo.

tronie jego siostrzeńca

w Karpaty i rozgromil plemię

ki z pewnym przybliżeniem

na Krwawym Brodzie. Histo-

Węgry byly daleko i pomocy

księcia zwienigrodzkiego

Karpów. Laury zwycięzcy spa-

można odnieść do Przykarpa-

rycy przypuszczają, że mia-

udzielić nie mogly, wobec tego

Iwana, któremu od

dly na Dioklecjana, który w 297

cia. Pierwsze udokumentowa-

lo to miejsce na brodzie przez

garnizon miejski poddal się bez

dawna sympatyzowali.

r. otrzymal tytul ,,Karpijskie-

ne walki na naszych terenach

Dniestr w okolicach Halicza lub

walki. Nawet dobrze uforty-

go". Trasa tej wyprawy nie jest

mialy miejsce w XII w. Te, jak

na brodzie przez rzekę Lukwę.

fikowany Lwów otworzyl swe

Ten szybko zająl miasto.

dokladnie znana, ale calkiem

i następne związane byly z pa-

Bylo to wprawdzie zwycięstwo

bramy przed królową. Dla pel-

możliwe, że legiony Galeriu-

nowaniem na Ziemi Halickiej

taktyczne, bo Mścislaw prze-

Wlodzimierko zrozumial, że

nego zwycięstwa należalo zdo-

sza deptaly po górach w okolicy

i terenach przyleglych. Hi-

wyprowadzono go w pole, ze-

gral i nakazal swemu zięciowi

być halicki zamek, broniony

grzbietu Czarnogóry. Tym bar-

storycy wymieniają okolo 15

bral wojsko i ruszyl odwojować

poddać miasto.

przez węgierskiego wojewodę

dziej, że na tych terenach arche-

najazdów na halicką stolicę.

swoją stolicę. Przez trzy dni

Ten cofnąl się do Tluma-

Benedykta.

olodzy natrafiają na rzymskie

Ponieważ objętość publikacji

cza. W pogoń za uciekinierami

na murach toczyla się okrutna

I tu blitzkrieg zastopowal.

gazetowej nie pozwala na do-

monety.

rzucil się ,,niewierny" bojarzyn

walka. Kronika podaje, że ,,Ha-

Wojewoda odmówil kapitulacji

kladny opis wszystkich, za-

Tutejsi Slowianie przez dluż-

liczanie walczyli mężnie i wie-

Wladyslaw Witowicz. Gdy oba

i zająl okrężną obronę, odbil kil-

szy czas nie mieli wlasnego pi-

trzymamy się na najbardziej

lu ich padlo po obu stronach".

oddzialy się zetknęly, odbyla

ka szturmów, podczas których

interesujących.

śmiennictwa, dlatego więk-

W czasie jednej z akcji książę

się kolejna bitwa, którą hono-

poleglo wielu polskich rycerzy.

Prof. Myroslaw Woloszczuk

szą część informacji można

rowo można nazwać ,,bitwą pod

Iwan wyprzedzil swe wojsko,

Oblężenie przeciągalo się i Ja-

zwrócil uwagę na późniejszą

zaczerpnąć o nich z innych źró-

Tlumaczem". Daniel rozgromil

zostal odcięty przez wroga i nie

dwiga poprosila o pomoc męża.

w czasie ,,Kronikę komesa Pio-

del. Pod koniec IX w. plemiona

mógl wrócić do miasta. Udalo

oddzial Witowicza, który ura-

Ten przyslal mnóstwo rycerzy

tra" (komes ­ tytul rzymskiego

ugrofińskie wybraly się z Uralu

mu się jednak uciec za Dunaj,

towal się jedynie dlatego, że

litewskich i swoich krewnych

urzędnika cywilnego lub woj-

na Europę Wschodnią, zawojo-

a Wlodzimierko zdobyl Halicz,

,,koń jego byl rączy".

­ brata Witolda, książąt Jerzego

skowego ­ red.), w której mowa

waly ziemię obiecaną ­ Panonię

gdzie ,,wiele ludu porąbal, a in-

W 1221 r., gdy książę Mści-

Belzkiego, Fedora Lubartowicza,

o wyprawie w 1125 r. polskiego

i tam osiadly.

slaw wrócil z wielkim wojskiem,

nych ukaral srodze".

Wasyla Pińskiego, Symeona

Kronika ,,Czyny Ugrów", spi-

Stepanowskiego, Fedora Roha-

sana na początku XIII w., wspo-

tyńskiego, Jerzego Sluckiego.

mina o ich wędrówce przez

Tymczasem Litwini też nie

Karpaty. W 896 r. wódz Almosz

mogli zdobyć zamku, więc do-

przyszedl ze swym wojskiem

szlo do rozmów. Okazalo się, że

do dzisiejszej Galicji. Dowie-

Benedykt, który przez pól roku

dziawszy się o tym, książę Zie-

trzymal obronę na zamku, jest

mi Halickiej wraz ze swoimi

otwarty na dialog i gotów się

bojarami na boso wyszedl do

poddać, ale... nie za darmo. Gdy

nich i zlożyl im dary. Otworzyl

król Wladyslawa Jagiello przy-

bramy Halicza, oddal swego je-

rzekl mu zachować jego halic-

dynego syna jako zakladnika,

kie majątki, wojewoda ska-

podarowal 300 koni, odzież,

pitulowal i Ziemia Halicka na

zloto i srebro. Pytanie: dlacze-

kolejne stulecia pozostala w or-

go książę halicki nagle stal się

bicie Polski.

tak hojny i rozrzutny? Możliwe,

Material zostal opracowany

że jego wojowie wcześniej do-

przy wspólpracy z Centrum stu-

brze oberwali od Madziarów?

diów mediewistycznych Przy-

Ponadto, w poprzednich roz-

karpackiego Narodowego Uni-

dzialach ,,Czynów" jest mowa

wersytetu im. W. Stefanyka.

o zwycięstwie Ugrów nad księ-

ciem kijowskim i o szturmie

jego stolicy.

(cdn.)

LEGIONIŚCI RZYMSCY WALCZYLI W KARPATACH W III W. N.E.