5

nr 12 (448) 28.06.­15.07. 2024

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

W Winnikach powstalo Towarzystwo

Polskiego Dziedzictwa Kulturowego

TEKST I ZDJĘCIA

KONSTANTY CZAWAGA

N

a  uroczystości  zgro-

madzili się zalożyciele,

czlonkowie i sympatycy

nowej organizacji spolecznej

z Winnik, Lwowa, Malechowa,

Hamalijewki i innych miej-

scowości. Zebranie zaszczycili

swoją obecnością konsul ge-

neralny RP we Lwowie Eliza

Dzwonkiewicz i konsul Dorota

Dmuchowska.

Kustosz sanktuarium Matki

rozmawiać, pytać go o różne

­ Zaczęlo się to chyba parę lat

Bożej Winnickiej ks. Leon Sala-

rzeczy. On w miarę moich dzie-

temu. Taka byla inicjatywa ro-

mom, który jest prezesem Towa-

cięcych lat chcial być obecny

dziców i dzieci, żeby uczyć się

rzystwa, w wywiadzie udzielo-

zaczęla przekazywać moja bab-

Towarzystwo będzie otwarte

w moim życiu. Bylo tak również

języka polskiego. No i powsta-

nym Kurierowi powiedzial:

cia. Potem już kontynuowal to

dla wszystkich, i lwowiaków,

później, kiedy jako jego uczeń

la Sobotnia Szkola przy pa-

ks. Pawel. Przyjeżdżający do

i z okolic, i z calej Ukrainy.

moglem z nim zawsze rozma-

rafii. Mamy cztery, pięć klas

Już dawno z bratem

niego poznawali też język pol-

Bracia ks. Leon Salamon i ks.

wiać, dyskutować. On zawsze

dla dzieci w różnym wieku. Są

myśleliśmy, żeby jakoś

ski. Obecnie również my wy-

Oleg Salamon, który teraz jest

poważnie traktowal moje slowa,

dzieci, które jeszcze nie chodzą

znaczyliśmy sobie taki cel, żeby

proboszczem w podlwowskim

idee, moje myśli, moich reflek-

do szkoly, mają pięć lat, nawet

gromadzić ludzi, żeby

polskie rodziny, które tutaj zo-

Malechowie pochodzą z Gródka

sje na ten czy inny temat i sy-

i mlodsi ­ cztery lata. Są gru-

przekazywać im polskość.

staly, odnalazly swoją tożsa-

Podolskiego.

tuację w moim życiu. Pozostalo

py różnego wieku. Podobnie

Jednym z naszych celów

mość i jako takie znalazly swoje

­ Pierwszy raz spotkalem

mi to na cale życie, że niezależ-

mlodzież. Jest inicjatywa, żeby

jest tworzenie wspólnoty

miejsce w spoleczeństwie. Do

ks. Henryka Mosinga w para-

nie od tego, czy jestem maly czy

przychodzili tutaj uczyć się ję-

jako przestrzeni rozwoju,

naszego Towarzystwa mogą

fii w Gródku, kiedy poszedlem

dorosly, ale jestem szanowany.

zyka polskiego również dorośli.

podobnie jak to się

należeć nie tylko Polacy, ale też

do niego do spowiedzi ­ wspo-

To takie ogromne docenienie

Uczestników zebrania inau-

Ukraińcy, którzy chcą pozna-

minal. ­ Mialem wtedy sie-

mojej wartości, mojej godno-

guracyjnego przywitala Eliza

dzieje w naszej Polskiej

wać kulturę polską. Dwa są-

dem lat. Pamiętam, jak star-

ści. I to mnie zawsze zachwy-

Dzwonkiewicz, konsul general-

Szkólce Sobotniej, dokąd

siednie kraje powinny się jed-

szy ksiądz ubrany w plaszcz

calo. Kiedy zaprosil mnie, żeby

ny RP we Lwowie. Podzielila sie

przychodzą dzieci, ale też

noczyć, być razem, zwlaszcza

i czapeczkę wszedl do kościola,

od czasu do czasu jeździć z nimi

też refleksjami z Kurierem:

dorośli, żeby się uczyć.

wobec agresji rosyjskiej. Tutaj

zdjąl czapeczkę, wszedl do `sza-

i pomagać, przychodzilem re-

­ Bardzo się cieszę, że dzi-

Kiedy pierwszy raz

na przyklad w Winnikach, gdy

fy', w której zawsze spowiadal.

gularnie. Najpierw jeździlem

siaj jesteśmy na tym spotka-

rozmawialem z konsul

się spojrzy na rodziny, to wla-

Podszedlem i on, co ciekawe

z nimi do Miastkówki, do Lwo-

niu inaugurującym powstanie

Elizą Dzwonkiewicz,

ściwie każda ma pochodzenie

nie tylko spowiadal. On wy-

wa, do Gródka. Później jeździ-

polskiej organizacji w podl-

polskie. Nieraz przychodzą lu-

pytywal, pytal co wiem o Panu

lem jeszcze dalej na wschód. Ale

wowskich Winnikach przy

zaproponowala, żeby

dzie po wielu latach, mówiąc,

Bogu. Pytal czy od czasu do

ważne bylo dla mnie to, że mo-

sanktuarium Matki Boskiej

to dzielo przywiązać

że nie chodzili do kościola i nie

czasu czytam Katechizm i bylo

glem się u nich uczyć. Ja w ogóle

Winnickiej.  Tej  organiza-

do patrona, ks. Pawla,

przyznawali się do polskiego

mi ciekawie tam chodzić, bo

lubilem dużo czytać i każdego

cji będą przewodniczyć dwaj

którego tutaj wszyscy

pochodzenia, a teraz chcą uczyć

czulem, że ja go w jakiś sposób

razu, kiedy przychodzilem bylo

księża, którzy są uczniami ojca

bardzo dobrze znają. To

się języka i czuć się Polaka-

interesuję. Dla mnie, chlopaka,

dla mnie ważne, że nie tylko

Pawla czyli ks. doktora Henry-

Henryk Mosing. Jesteśmy

mi. Mówią moja babcia byla...,

który stracil ojca, to bylo waż-

otrzymywalem zadanie by coś

ka Mosinga. To wyjątkowa po-

mój dziadek byl... Praktycznie

ne. Teraz, z perspektywy czasu

przeczytać, ale że ze mną roz-

stać, o której może nie będę teraz

jego wychowankami

każda rodzina ma korzenie pol-

na to patrzę i odbieram to jako

mawiano, sluchano, dyskuto-

opowiadać, bo nie da się krótko

­ sam slużyl ludziom

skie. Byliśmy tu wymieszani,

laskę, ponieważ wychowywa-

wano. I to bylo coś co dawalo mi

powiedzieć o nim. Tyle tylko, że

i nas w tym duchu

podobnie jak Ukraińcy. Ja sam

ny bylem w niezbyt tradycyjnej

motywację.

byl to naukowiec, który walczyl

wychowywal. Jednym

jestem z Podola. Kiedy miesz-

katolickiej rodzinie. Obchodzi-

Podczas inauguracji Towa-

z tyfusem plamistym w terenie

z celów jego Instytutu, do

kalem na Podolu, nigdy nie sly-

lem pierwszy piątek miesiąca

rzystwa dzieci z parafii w Win-

i w czasie okupacji niemiec-

którego razem z bratem

szalem o jakimś nacjonalizmie,

i o. Pawel zawsze przyjeżdżal

nikach recytowaly i śpiewaly

kiej i później na terenie cale-

nieprzyjaźni. U nas zawsze bylo

w pierwsze piątki. I faktycz-

po polsku.

go Związku Radzieckiego. Ale

i wieloma księżmi

tak: jak jest czlowiek, to jest

nie udalo mi się od dzieciń-

­ Tutaj nie bylo nauczania

byl również księdzem, który

należeliśmy, byla nasza

czlowiek, nikt nie zważal, że to

stwa mieć takiego stalego spo-

języka polskiego ­ powiedziala

dzialal w podziemiu, w ukry-

obecność i dyspozycyjność

jest Polak, Ukrainiec czy Żyd.

wiednika, z którym moglem

Tatiana Nimeć, nauczycielka.

ciu i który mial swoich wy-

dla ludzi. Pomagać, glosić

Najpierw bylo się czlowiekiem.

chowanków. Byl dla nich ojcem

Ewangelię, rozwijać

Najpierw masz być czlowie-

duchowym i wlaśnie ci księża

swoją tożsamość.

kiem. Myślę, że to trzeba prze-

są jego uczniami. Więc to ich

Tożsamość tego, kto ma

kazywać i jako księża mamy

inicjatywa, żeby powolać tutaj

z bratem dawać takie świadec-

polską organizację, w miejscu,

do przekazania innym

two. I naśladować też ojca Paw-

gdzie nigdy nie bylo polskiej

coś, co sam otrzymal.

la, który wlaśnie nas tego uczyl,

szkoly. Gdzie są ludzie mający

­ Mnie na przyklad języka

żeby slużyć i pomagać.

polskie pochodzenie, ale ni-

polskiego uczyla w dzieciń-

Czlonkowie nasi też są ze

gdy w domach nie rozmawiali

stwie moja babcia. Nie bylo pol-

Lwowa, Malechowa, Hama-

po polsku. To jest wracanie do

skiej szkoly. Elementarz, który

lijewki ­ mówil dalej ks. Leon

źródel. To bardzo piękna ini-

mieliśmy w domu, byl staran-

Salamon. ­ Nawet jest kobie-

cjatywa, a tym piękniejsza że

nie ukrywany, ze strachu oczy-

ta z Nikopola. Jej rodzice byli

w czasie wojny, kiedy bardzo

wiście. W czasach sowieckich

w Kazachstanie, w Rosji. Ojciec

dużo rzeczy zamiera. Kiedy

bano się przyznawać do polsko-

byl Polakiem. Ona przyjechala

ludzie wyjeżdżają, opuszczają

ści. Byly prześladowania jak za

z uchodźcami. Problem jest też

swoje miejsca, także różne or-

czasów naszych ojców i dziad-

taki, że niektórzy nie mówią po

ganizacje, do których należe-

ków. W czasie Glodomoru po-

polsku, bo nie mieli takiej moż-

li, a tutaj coś nowego się naro-

lowa rodziny zostala zabita, bo

liwości. Na przyklad moja mama

dzilo, coś pięknego. Cieszę się

pradziadek mial kawalek zie-

bardzo slabo rozmawiala po pol-

z tego bardzo, jestem wdzięcz-

mi, którą uprawial, a ponadto

sku, bo babcia bala się w tych

na obu księżom. Życzę żeby to

byl Polakiem i katolikiem. Kie-

czasach ją uczyć. Wtedy na Po-

byla inicjatywa, która przetrwa

dy znaleźli u nich worek ziar-

dolu byly wielkie prześladowa-

ten czas nielatwy, ale wierzę, że

na, po prostu ich zamęczyli na

nia. Ale już nasza babcia mó-

ten patron, którym zostal wla-

śmierć. Trzymali w domu dopó-

wila nam, że Sojuz nie byl taki

śnie ks. Henryk Mosing będzie

ki wszyscy z tego domu nie po-

mocny. Dlatego z bratem chcemy

wspieral tutaj wszystkich, któ-

umierają. I wlaśnie tę tradycję

slużyć nie tylko w Winnikach.

rzy chcą robić dobre rzeczy.