18

nr 12 (448) 28.06.­15.07. 2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (cz. 89)

Autoliwmasz. Obliczenie śred-

IWAN BONDAREW

nicy pręta, na którym żyrandol

Jak rodzila się karpacka

mial być umocowany do sufitu,

marka

zlecono koledze Serhija, inżynie-

Jeszcze nie tak dawno ,,Bal-

rowi Wiktorowi Fridmanowi,

sam Przykarpacki" byl praw-

który później wyjechal do Kana-

dziwą alkoholową wizytów-

dy. Podano parametry zadania:

ką Frankiwska. Darowano go

wytrzymalość materialów, wagę

przyjeżdżającym szefom, pole-

­ tylko siadaj i licz.

cano turystom, a i sami miesz-

Wiktor wykonal potrzebne

kańcy spożywali go chętnie.

obliczenia, otrzymal wielkość

Wytwarzany byl z 17 ziól, so-

średnicy pręta, pomyślal chwi-

ków i miodu. Technologia objęta

lę, podrapal się w glowę i wynik

byla ścislą tajemnicą od ponad

pomnożyl na trzy ­ na wszelki

40 lat. Etykiety na butelkach

wypadek...

RUJNACJA NAGROBKÓW STANISLAWOWSKIEJ NEKROPOLII

zmieniano kilkakrotnie.

Potomkom ku pamięci

Interesujące jest to, że wzór

pierwszej etykiety przygotowal

W grudniu 1981 r. miasto

Michal Zińko. Jego syn, wla-

otrzymalo  dlugo  oczekiwa-

ściciel stylowego ,,Antykwa-

ny prezent ­ nareszcie po dlu-

riatu Szpindel" opowiedzial, jak

gim budownictwie przekazano

powstal slynny swego czasu

gmach nowego muzyczno-dra-

logotyp.

matycznego teatru. Wchodzą-

­ Bylo to w 1980 r. Opraco-

cym po schodach do holu na pię-

wywano wtedy recepturę bal-

trze widzom zaparlo dech ­ calą

samu i trzeba bylo wymyślić

wysokość ściany (ponad 100 m

oryginalną etykietę i butelkę.

kw.) zajmowala plaskorzeźba

W tym czasie ojciec zajmowal

z glazurowanego szamotu. Nic

się wzorcami na fabryce ra-

podobnego nie posiadal dotąd

diowej lub na Pozytronie, do-

żaden teatr w ZSRR. Architekt

kladnie nie pamiętam, bo sta-

Zenowij Sokolowski tak opi-

le zmienial pracę i pracowal to

sywal plaskorzeźbę: ,,Autorzy

DOM, W KTÓRYM MIESZKAL SERGIEJ SERGIEJEWICZ

tu, to tam. Sekretarzem obwo-

udanie przedstawili, logicznie

BUTELKA BALSAMU

zmarl w przededniu slynnej

dowego komitetu partii zostal

z wypadków, poszedlem na fa-

i harmonijnie polączyli róż-

PRZYKARPACKIEGO

Olimpiady 80.

dyrektor któregoś z tych za-

brykę Promprylad, gdzie wcze-

ne w czasie i treści wydarzenia

Nasuwa się pytanie ­ co ta

kladów. Znal ojca, wezwal go do

wydarzenia. Opowiadano, że

śniej pracowalem, by naprawio-

z życia naszego regionu ­ walkę

postać robi w Legendach Stani-

traktor przejechal mężczyznę,

no zlamaną część. Kolo bramy

narodowo-wyzwoleńczą legen-

siebie i zlecil opracować wzór

slawowa? Alkoholików w mie-

potem kobietę. Bezpośrednimi

poślizgnąlem się na granitowych

darnych opryszków i slynnych

etykiety i butelki dla nowego

ście bylo dość i bez niego. Od-

wykonawcami byli pracownicy

plytach. Diagnoza ­ wstrząs mó-

mścicieli narodowych, sceny

produktu, przy czym butelka

powiadam: chodzily uparte

specjalnego kombinatu, którzy

zgu i zlamanie lewej ręki. Przez

z życia i fragmenty legend, prze-

powinna być oryginalna ­ na

sluchy, że Sergiej wcześniej

nie rwali się zbytnio do niszcze-

cztery miesiące bylem na zwol-

kazów, motywy architekto-

prezenty do Kijowa i Moskwy.

pracowal w bezpiece i to jemu

nia nagrobków.

nieniu. Mialem dwie operacje.

niczne i kompozycje pejzażowe.

Ojciec pracowal w domu i pra-

zlecano rozstrzeliwanie pojma-

Pewnego razu na cmentarz

Plaskorzeźba dobrze odbierana

Bóg jednak jest na świecie, bo po-

ca tak go pochlonęla, że z mamą

nych banderowców. Chyba nie-

jest na odleglość, a jednocześnie

przyjechal dyrektor kombi-

karal mnie za ten cmentarz".

stale narzekaliśmy, iż przez ten

źle mu to szlo, bo nawet, gdy byl

można oglądać jej treść z bliska".

natu Arkady Wander i zacząl

balsam zupelnie nie poświęca

Sergiej Sergiejewicz

już na emeryturze, zapraszano

popędzać chlopców. Trakto-

Niewielu wie, że artyści, au-

uwagi rodzinie. W wyniku tak

rzysta powiedzial, że nie może

W latach 70. XX w. na skrzy-

go od czasu do czasu do więzie-

torzy tego dziela uwiecznili

wytężonej pracy artystycz-

uruchomić silnika koparki.

żowaniu obecnych ulic Sacha-

nia, by wykonal wyrok śmierci.

w nim także siebie. Na poziomie

nej powstaly szkice 10 etykiet

Wówczas Wander postanowil

rowa i Konowalca często widy-

ludzkiego wzrostu jest scena

i 25 wzorców butelek w szkle,

Potrójna gwarancja

zademonstrować, jak ręcznie

wano dziwnego emeryta. Byl

z trzema siedzącymi Huculami,

skórze, drewnie i krysztalowe.

można zwalić niewielkie na-

to chudy starzec, ubrany stale

Różne budowle miejskie, jak

grającymi na fujarkach. Od le-

Ostatecznie wybrano etykie-

grobki. Podszedl do drewnia-

w wojskową bluzę, sportowe

świątynie, dworce, teatry czy

wej są to rzeźbiarze Wasyl Wil-

tę i krysztalową butelkę, któ-

nego krzyża i usilowal wyrwać

spodnie i pantofle na bosych

hole urzędów dekorowano ol-

szuk, Josyp Kosowycz i Mychaj-

re produkowano wylącznie dla

go z ziemi. Przegnily u pod-

nogach. Ubieral się tak nawet

brzymimi ciężkimi żyrandolami.

lo Murafa.

partyjnych. Do wolnego han-

stawy krzyż zlamal się od razu

zimą. Nazywal się Sergiej Ser-

Każdy na pewno przynajmniej

Byly pewne nieporozumie-

dlu ten produkt nie trafil. Dla

i dyrektor wpadl do kaluży przy

giejewicz. Mieszkal w naroż-

raz pomyślal sobie: ,,A co by bylo,

nia dotyczące autorstwa tego

mieszkańców balsam sprzeda-

wtórze śmiechu calej brygady.

nym, jeszcze polskim, budynku

gdyby spadl?". Otóż, gdy będzie-

oryginalnego dziela. Jak wspo-

wano w standardowych butel-

O klopotach z niszczeniem

na parterze, gdzie byl też punkt

cie w teatrze dramatycznym we

mina Mychajlo Murafa: ,,Wasyl

kach. Później kolekcję etykiet

cmentarza wspominal też bez-

ladowania syfonów.

Frankiwsku, nie zaprzątajcie so-

Wilszuk w jednym z artyku-

i wzorców butelek wysylano na

pośredni kierownik prac ­ na-

Trzeźwego Sergieja Sergieje-

bie glowy podobnymi glupstwa-

lów napisal, że plaskorzeźby te

ogólnozwiązkowe wystawy.

czelny inżynier miejskiej slużby

wicza nie widzial nikt. Miesz-

mi. Tam żyrandole na pewno nie

tworzyli pracownicy fabryki

Gdy doszlo do rozliczenia za

komunalnej Wiktor Horobcow:

kal sam, bez rodziny i mógl po-

spadną, chyba że wraz z teatrem.

(lwowskiej fabryki ceramicznej,

pracę ojca, dyrektor gorzelni

,,Podczas prac wciąż wynika-

zwolić sobie na calkowity luz.

Interesująca historię opowie-

produkującej sedesy i umywal-

jako premię zlecil (obie fabryki

ly problemy z japońską kopar-

Przyjaciól emeryt nie mial, więc

dzial mi Serhij Lapko. W 1980 r.,

ki) na nocnej zmianie. Tak na-

radiowe bylo obiektami wojsko-

pil w samotności. Przez ostatnie

gdy oddawano teatr do użytku,

ką, która stale się psula, bo nie

prawdę ­ jest to moje dzielo".

wymi i nie można bylo oficjalnie

dwa lata życia nic chyba nie jadl,

prace zdobnicze trwaly na cale-

byla przeznaczona do uderzeń

Otóż, gdy zawitacie państwo

zajmować dwie posady) wypi-

o plyty nagrobków. Po jednym

pil wylącznie wódkę. Dziadek

go. Wielka sala na piętrze oświe-

do teatru muzyczno-drama-

sać ojcu dwie skrzynki wódki.

tlana byla licznymi żyrandolami,

tycznego we Frankiwsku, od-

Zapytal jedynie ojca, jaką chce,

wyprodukowanymi na fabryce

dajcie cześć twórcom tego dziela.

a ten odpowiedzial, że Poselską,

bo w tym czasie byla w deficy-

cie. Dyrektor więc zlecil komuś:

,,NAKLEJCIE skrzynkę Posel-

skiej i skrzynkę Stolecznej". Na

pytanie ojca, dlaczego nie dwie

skrzynki Poselskiej, uslyszal

odpowiedź, że są to etykiety de-

ficytowe i może dla innych nie

starczyć.

Jak niszczono cmentarz

Starą stanislawowską nekro-

polię, leżącą za hotelem ,,Nadi-

ja" zaczęto niszczyć w latach

1980. Dewastacja szla opornie,

towarzyszyly jej różne pery-

petie, a nawet nadzwyczajne

ŻYRANDOLE W TEATRZE DRAMATYCZNYM

PLASKORZEŹBA