26

nr 12 (448) 28.06.­15.07. 2024

Z przedwojennej prasy

www.kuriergalicyjski.com

Kurier u Kuriera

Zagości dziś na naszych

lamach nasz protoplasta

,,Kurier Lwowski".

Przeglądnijmy czym

to poczytne lwowskie

pismo przykuwalo uwagę

Czytelników przed stu

laty w czerwcu.

OPRACOWAL

W TAKICH WARUNKACH MIESZKALA MLODZIEŻ SZKOLNA

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

W TARNOPOLU. JADALNIA BURSY KOLA TSL W TARNOPOLU

szkole rolniczej męs. im. W. Czarkowskie-

a ludzi nie delożuje się z tej prostej przyczy-

Wiadomo, że Lwów i jego mieszkań-

go-Golejewskiego w Zagrobeli, dotychczas

ny, że niema ich gdzie pomieścić.

cy przez wieki zgromadzili wielki dorobek

jeszcze odrębnej gminie, a która w najbliż-

kulturowy i historyczny. Na przelomie XIX

...z Trembowelszczyzny

szych tygodniach stanowić będzie osobną

i XX wieków postanowiono zgromadzić te

Nazajutrz po mdlym wiecu piastowskim

dzielnicę powiększonego Tarnopola. Wspo-

zbiory i udostępnić je szerokiej publiczno-

TEGO MUZEUM DZIŚ NIE MA. RZADKIE ZDJĘCIE ZBIORÓW

mniany zaklad ­ jedyny dziś w wojewódz-

w Darahowie, gdzie mieszkańcy nie czekając

ści. W czerwcu 1924 r. zebrala się komisja,

PROF. ALEKSANDRA KOZIKOWSKIEGO W MUZEUM WYDZIALU

twie tarnopolskiem ­ stanąl ofiarnością

końca przemowy pos. Widoty rozeszli się, od-

mająca na celu zbadanie zbiorów historycz-

ROLNICZO-LASOWEGO POLITECHNIKI LWOWSKIEJ

byl się 9 bm. tamże wiec Zw. P. S. L. ,,Wyzwo-

prawdziwie obywatelską p. Wiktora Czar-

nych, ich rozmieszczenie i ich stan. Oto

Pomnożenie ,,Zbiorów

Do większego zainteresowania się

lenia i Jedności Lud. Zaznaczyć musimy, że

kowskiego, który na jego pomieszczenie

sprawozdanie z jej prac.

Boleslawa Orzechowicza"

miejskiemi zbiorami archiwalnemi przy-

ludność tamtejsza przy ostatnich wyborach

i ufundowanie oddal pięknie polożony pa-

Miejskie zbiory archiwalno-

czynila się też odpowiednio zwiększona

oddala glosy na 8-kę i 1-kę; toteż ciekawil nas

lac w Zagrobeli i kilkadziesiąt mórg ornej

Oddzial I. ,,Muzeum Narodowego im. kr.

bibljoteczne i muzealne

i wygodniej urządzona pracownia na-

sukces, jaki tam mial otrzymać Z. P. S. L.

ziemi. Zrealizowaniem zaś projektu zajęlo

Jana III." tj. ,,Zbiory Boleslawa Orzechowicza"

Sprawozdanie

ukowa, w której udostępnione zostaly

Wprost z kościola runąl lawą za p.

się Tow. wsch. Malop., ale życzyć by so-

dzięki nieustannym kolekcjonerskim zabie-

miejskiej Komisji

nie tylko indeksy do aktów, ale także

poslem Wojtowiczem naród na obszerne

bie należalo, by szkolą tą zajęly się także

gom i szczodrobliwości hojnego fundatora

archiwalno-muzealnej

najważniejsze pomocnicze wydawane

podwórze jednego z tamt. gospodarzy. Za

wszystkie te czynniki, którym podniesienie

pomnożyly się znakomicie. Do najcenniej-

w muzeach miejskich, pozostających

ludem jak przystalo poszli ksiądz i nauczy-

rolnictwa nie może być obojętne.

Na odbytem niedawno posiedzeniu

szych nabytków w tym dziale należy idealnie

także pod zarządem dyrekcji Archiwum

ciel. W jednej chwili obszerne podwórze

Sam akt otwarcia wspomnianego za-

miejskiej Komisji archiwalno-muzealnej,

kompletny, dla dziejów Lwowa pierwszorzęd-

zapelnilo się okolo 60 ludźmi. Po otwarciu

i rok ostatni wykazuje również znaczne

kladu odbyl się uroczyście w Zagrobe-

zlożyl dyrektor ar. Al. Czolowski, rocz-

nej wartości zbiór monet mennicy lwowskiej

postępy.

wiecu przez jednego z tamt. gospodarzy

li, gdzie po mszy odprawionej przez ks.

ne sprawozdanie z rozwoju miejskich

(obejmujący 497 sztuk okazów numizma-

zabral glos posel Wojtowicz. Z początku

Od 1921 r. urządzone i publiczności

Ratusznego i okolicznościowem kazaniu

instytucyj kulturalnych. W okresie spra-

tycznych od czasów Kazimierza Wielkiego

pomrukiwali przeciwnicy, a później zado-

udostępnione zbiory muzealne szczycą

udali się uczestnicy do budynku szkoly

wozdawczym organizacja zbiorów archi-

do panowania Jana Kazimierza), stworzony

woleni oklaskiwali i mimo, iż deszcz dwu-

się nie tylko z dniem każdym wzmaga-

(niezupelnie jeszcze, co prawda, odrestau-

walno-bibljotecznych postąpila znacznie.

wieloletnią pracą lwowianina śp. Ferdynan-

krotnie puszczal się, obecni nie rozeszli

jącą się frekwencją osób zwiedzających,

rowanej) i tu po zwiedzeniu zabudowań

Dotychczasowy lokal Archiwum m. w ra-

da Wysockiego. Zbiory Boleslawa Orze-

się, lecz z zajęciem spędzili kilka godzin.

ale także ich uznaniem, czego dowodem

szkolno-gospod. wysluchali inauguracyj-

chowicza powiększyly się też w oddziale

tuszu pomnożyl się o cztery nowe ubika-

Przekonywujące przemówienie pos. Woj-

liczne dary przyjaciól tych instytucyj.

nego wykladu dra Schweitzera, poczem

galeryjnym przez zakupno obrazów malarzy

cje, w których zdolano zlączyć z dotych-

towicza rozwialo wszelkie uprzedzenie do

Inspektor Rady szkolnej okręgowej p.

wzięli udzial w skromnem śniadaniu,

czasową podręczną bibiljoteką archiwalną

polskich (Luczyńskiego, Hirowitza, Luskina,

,,Wyzwolenia i Jed. Lud.", jakie sztucznie pie-

St. Switniewski ofiarowal kompletny

przygotowanem na przyjęcie gości. Wśród

rozrzucone dotąd po magazynach muze-

Żmurki, Wygrzywalskiego i innych); w zbio-

lęgnowala w duszach chlopskich 8-ka i 1-ka.

zbiór odznak związanych z obroną Lwo-

uczestników uroczystości widzialo się

alnych, księgozbiory Wl. Lozińskiego, E.

rze bronzów ­ biustem Adama Mickiewicza,

Wspanialy nastrój, spotęgowany jeszcze

wa i Malopolski wschodniej, nadto zbiór

przedstawicieli wladz z wojewodą Za-

Barewicza, T. Rutowskiego.

wykonanym z natury i odlanym w Paryżu

pięknem przemówieniem wlościan Szczy-

odznak z czasów wielkiej wojny i 110 mo-

wistowskim na czele, prezesa Tow. Gosp.

Księgozbiory te zostaly uporządkowa-

przez artystę rzeźbiarza Wl. Oleszczyńskie-

gielskiego z Zaścianocza i Rzący ze Strusowa

net starożytnych i polskich. A. Berliński,

ze Lwowa, Wit. Czartoryskiego, kilku zie-

ne, a stale kontynuowane ich kategoro-

go; także w oddziale wyrobów przemyslu

doszedl do szczytu tak, iż nie sluchano już

przemyslowiec darowal 620 sztuk liczą-

mian i kilkunastu miejsc. gospodarzy.

artystycznego i broni zabytkowej.

wanie przyczynia się do udostępnienia ich

przemówienia piastowca ob. Sosulskiego,

cą kolekcję widoków ekswojennych; zaś

Wspomnieć również należy o projekcie

pracownikom naukowym. Bibljotekę m.

Projekty adaptacji sal

lecz na wniosek ob. Szalkowskiego uchwa-

kustosze muzealni R. Mękicki i dr. St. Za-

utworzenia w Tarnopolu pryw. szkoly han-

Lwowa wzbogacil w czasach ostatnich se-

w Kamienicy Królewskiej

lono szereg rezolucji domagając się między

rewicz przyczynili się również do wzbo-

dlowej, którym zajmuje się Wydzial miej-

kretarz Rady szkolnej p. T. Soltys nielicz-

Pod koniec posiedzenia Komisja archiwal-

in. przeprowadzenia reformy rolnej, powrotu

gacenia ,,Muzeum Historycznego m. Lwo-

scowego Kola T. S. L. Urzeczywistnienie tej

nym, ale doborowym zbiorem oprawnych

no-muzealna aprobowala projekt adaptacji

marsz. Józ. Pilsudskiego do armji, przeprowa-

wa": pierwszy cennym 127 sztuk liczącym

myśli z początkiem nowego r. szk. byloby

dziel z zakresu historji i literatury pięknej

dwu sal parterowych w Kamienicy królew-

dzenia zgody polsko-ruskiej.

zbiorem rzadkich monet lwowskich, dru-

nawiązaniem do chlubnej dzialalności tut.

i powiększy ją niebawem znakomicie wy-

skiej: jedną dla celów biurowych, drugą, na-

gi kompletem klepsydr obrońców Lwowa,

Wyrażono zaufanie Zw. P. S. L. ,,Wy-

Kola T. S. L. w czasach przedwojennych, kie-

jątkowy hojny dar bibljoteczny, znanego

leżącą do najpiękniejszych w Polsce, pięknie

ich fotograflcznemi podobiznami oraz ży-

zwolenie i Jedn. Lud". W serdecznych slo-

dy taka szkola b. dobrze się rozwijala i caly

bioljofila lwowskiego inż. Tuleji, sklada-

sklepioną i architektonicznie bardzo interesu-

ciorysami poleglych.

wach wyrażono podziękowanie poslowi

szereg osób przygotowala do handlu i do za-

jący się z 140 000 tomów dziel wszech-

jącą dla celów muzealno-reprezentacyjnych.

,,Muzeum Narodowe im. kr. Jana III." do

Wojtowiczowi Wreszcie wśród podniosle-

jęć bankowych.

stronnej wiedzy. Dzięki temu darowi

swego inwentarza przybytków wpisalo

go nastroju odśpiewano ,,Rotę" i wiec roz-

Poza temi faktami twórczej i pożytecz-

bibljoteka m. wzrośnie do rzędu najpoważ-

Z zainteresowaniem mieszkańcy Lwo-

z wdzięcznością piękny dar Marji z Fre-

wiązano. Bezpośrednio po wielkim wiecu

nej pracy na innem polu, a zwlaszcza w kie-

niejszych książnic lwowskich i rozwinie

wa śledzili też wydarzenia z bliższych i dal-

drów hr Szembekowej (z Poznańskiego),

w Strusowie w piękne popoludnie niedzieli

runku odbudowywania zniszczonego mia-

się w myśl intencji ofiarodawcy w poży-

szych okolic...

obejmujący odznaki i ozdoby mundurowe

sta w tym roku nic się już prawie nie robi.

zorganizowano z ramienia miejscowego Zw.

teczną ,,Publiczną Bibljotekę m. Lwowa",

z czasów Kościuszkowskich i mundury

P. S. L. wiec w Loszniowie, gdzie po ostatnim

Zastój w tym względzie prawie że komplet-

która znajdzie niebawem godne dla siebie

Wieści z Tarnopola

wojsk polskich z czasów Królestwa kon-

rozgromie ,,Piasta" rozeszla się inspirowana

ny, a tymczasem warunki pomieszczenia

pomieszczenie.

Cicho i bez rozglosu odbylo się tu otwar-

gresowego wraz z mundurem kozaków

przez tegoż pogloska, iż pos. Wojtowicz

ludzi pogarszają się niemilosiernie, ponie-

Wzbogacenie dzialu

cie wstępnego kursu w świeżo-zalożonej

otomańskich.

waż caly szereg domów grozi zawaleniem,

więcej tu nie przyjedzie.

archiwalnego

...ze Zbaraża

W dziale archiwalnym prace orga-

nizacyjne rozpoczęte w lecie roku ubie-

Zapowiedziana w numerze 131 ,,Kurje-

glego kontynuowane będą nadal w roku

ra" uroczystość upaństwowienia gimna-

bieżącym. W oddzielnem skrzydle do-

zjum naszego i zawieszenia orla odbyla się

tychczasowego lokalu archiwalnego,

w niedzielę dnia 8 bm. przy pięknej pogodzie

i przy wspóludziale licznych miejscowych

w dwu większych salach ulegną prze-

grupowaniu i racjonalniejszemu ulożeniu

i zamiejscowych uczestników.

nieocenione dla dziejów Lwowa źródla od

Z ramienia rządu uczestniczyli przy

XIII w., więc: dyplomy, księgi radzieckie,

uroczystości wojewoda tarnopolski p. Za-

lawnicze i rachunkowe, kodeksy rękopi-

wistowski, kurator lwowskiego okręgu

lwowskiego p. Sobiński i naczelnik wo-

śmienne, akta luźne, itd. Najcenniejsze

archiwarija zwlaszcza z dzialu dyplo-

jewódzkiego wydzialu Prezydjalnego p.

mów wystawione będą na widok publicz-

Gergowicz. Ponadto przyjechali specjalnie

ny w specjalnych gablotach. W czasach

na uroczystość dyrektor gimnazjum tarno-

polskiego p. Lenkiewicz, byly starosta zba-

ostatnich frekwencja pracowników na-

ukowych, zwlaszcza z kól uniwersytec-

raski p. Dniestrzański i okoliczni ziemianie.

kich, wzmogla się znacznie, dowodem

Sama uroczystość wypadla okazale. Po

czego przedstawione na seminarjach

nabożeństwie w kościele oo. Bernardynów

prof. Bujaka i Ptaśnika prace z średnio-

nastąpily powitalne przemówienia, poczem

dluższą piękną przemowę wyglosil p. Kura-

wiecznych dziejów i gospodarki miejskiej,

opierające się glównie na źródlach ręko-

tor Sobiński, który w imieniu rządu odebral

PRACA NA ROLI NIE JEST LEKKA, ALE PO CO ZARAZ STRAJKOWAĆ?

piśmiennych archiwum.

gimnazjum na rzecz Państwa. Podczas tego