12

nr 13 (449) 16­25.07. 2024

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

Polsko-ukraińskie prace konserwatorskie w 2024 r. ( cz.1)

Od wczesnej wiosny we

monumentalne figury świętych Aposto-

Lwowie na wielu obiektach

lów Piotra i Jakuba, liczne figury aniolów,

festony, kapitele kolumn, promienistą

ruszyly intensywne

glorię, uskrzydlone glówki aniolków, gir-

polsko-ukraińskie

landy itp. elementy zostaly zdjęte i będą

prace konserwatorskie.

osobno odnowione w pracowni konserwa-

Większość prac to

torskiej. Część tych prac zostala wykona-

kontynuacja zadań

na w 2023 roku, ale na 2024 rok zostalo

z 2023 roku, a nawet

sporo prac i trzeba zdążyć do końca roku.

Będzie też odnowione bogate zlocenie

wcześniejszych lat. Nic

elementów drewnianych. Zostaly już pod-

dziwnego. Do konserwacji

dane konserwacji obrazy oltarzowe, mia-

wybierano duże, znaczące

nowicie wielki olejny obraz ,,Chrystus na

obiekty wspólnego polsko-

Górze Oliwnej" i ,,Przemienienie Pańskie"

ukraińskiego dziedzictwa

na zasuwie. Struktura oltarza Przemie-

kulturowego, które

nienia Pańskiego jest wykonana wedlug

projektu architekta Piotra Polejowskiego,

wymagają znacznego

który w latach 1761­1776 kierowal baro-

wysilku finansowego

kową przebudową świątyni i jest bardzo

i fachowego. tekst i zdjęcia

podobna do struktury drugiego oltarza

PAWEL BARANOWSKI

bocznego, tj. oltarza Świętej Trójcy.

Są to Stowarzyszenie Absolwentów Aka-

Pawel Baranowski oceniając trzyletnią

JURIJ SMIRNOW

demii Dziedzictwa w Krakowie i Towarzy-

pracę zespolu konserwatorów powiedzial:

Zabytki lwowskie wymagają stalej

stwo Wspierania Inicjatyw Badawczych

­ Mam nadzieje, że różnica między od-

opieki konserwatorskiej, której niestety

i Konserwatorskich w Warszawie. Od kil-

nowionym oltarzem Przemienienia Pań-

RUSLANA GERMAN I LILIA NIECZAJEWA PRZY KONSERWACJI

pozbawione byly przez dlugie dziesię-

ku lat obydwa stowarzyszenia skupily się

skiego i jeszcze nie odnowionym Świętej

FIGUR ŚWIĘTYCH PIOTRA I JAKUBA

ciolecia po II wojnie światowej. Lwow-

na pracach we Lwowie. ­ Jest we Lwowie

Trójcy będzie ogromna. To będzie zauwa-

skie wladze miejskie, mianowicie Zarząd

dużo zabytków, które czekają na nas. Ra-

Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie,

obok ambony i przystąpiono do odnowie-

żalna różnica. Skupiamy się najpierw na

Ochrony Środowiska Historycznego

tujemy, żeby nie przepadly, nie popadly

strukturze oltarza. Jest stiukowy, związa-

również Ruslana German oraz mlodsza od

nia kolejnej partii malowidel, tym razem

lwowskiej Rady Miejskiej od lat wspól-

w ruinę ­ uzasadnil swój wybór Pawel

nich Lilia Nieczajewa, absolwentki lwow-

polichromii ornamentalnej. ­ Skupimy

ny ze strukturą samej świątyni. Tylko nie-

pracuje w tej szlachetnej misji z polskim

Baranowski.

skiej Akademii Sztuki, także pomocnicy

które elementy są rzeźbione. Może trzeba

się na tym fragmencie, będzie to konty-

Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Na-

­ W tej chwili rozpoczynamy prace na

konserwatorów Aleksander Wojtko i Wo-

nuacja prac z 2023 roku. Pracowaliśmy

będzie wzmocnić podloże oltarza, okaże

rodowego (MKiDN) i warszawskim Insty-

kilku różnych obiektach na terenie Lwowa.

lodymyr Nesterko ze Lwowa. Konserwa-

w tej części katedry, lecz w partii górnej,

się to w najbliższym czasie. Salatowy

tutem Narodowym Polskiego Dziedzictwa

W Katedrze Ormiańskiej rozpoczęliśmy

torki pracują przy odnowieniu polichromii

kolor oltarza jest oryginalny, ale bardzo

przy oknie, teraz schodzimy trochę w dól.

Kulturowego za Granicą ,,Polonika". Do

prace od wielu, wielu lat temu, bodaj od

pożólkly. Zdejmujemy warstwy wernik-

i dokladnie orientują się we wszystkich

Wszystkie ornamenty są autentycznym

realizacji wspólnych programów ratowa-

2008 roku. Prowadzimy prace konserwa-

sowo-woskowe. Kolor staje się jaśniejszy

tajemnicach sztuki Jana Henryka Rose-

dzielem Jana Henryka Rosena. Zakończy-

nia cennych zabytków historii i kultury

torskie wewnątrz kościola, przy polichro-

na. ­ Niepowtarzalna polichromia. Nie

my do jesieni tegoż 2024 roku ­podsumo-

i nawet bardziej niebieski, bardziej chlod-

dolączyli również liczne polskie stowarzy-

miach Jana Henryka Rosena. W 2024 roku

ny, bez tych żóltych nawarstwień. Widać

ma takiego obiektu, takiej świątyni w tej

wal Pawel Baranowski.

szenia i fundacje.

zaczęliśmy prace na zewnątrz świątyni,

części Europy, a może i na calym świecie

Drugim obiektem ,przy którym pra-

też dokladnie, że wcześniej, przed nami,

Prezes jednego z takich stowarzyszeń

przy jednym z dachów, mianowicie jest

w latach 60.­70. XX wieku byly prowa-

z tak ciekawymi malowidlami ściennymi

cuje zespól konserwatorów pod kierow-

Pawel Baranowski zawital w tych dniach

to dach nad kaplicą Przenajświętszego

­ mówi Pawel Baranowski. ­ Cale szczę-

dzone prace konserwatorskie (raczej re-

nictwem Pawla Baranowskiego, jest

do Lwowa i przywiózl ze sobą dokladne

Sakramentu. Jest to maly dach, lecz bar-

montowe), po prostu przemalowywano

ście, że MKiDN znalazlo pieniądze na ich

lwowska Katedra rzymskokatolicka. Kon-

plany dzialań konserwatorskich swojego

dzo zly stan tego dachu zmusil nas, by

oltarz, jak minimum trzy razy. Rzeźby nie

konserwacje.

serwatorzy pracują przy monumentalnym

zespolu konserwatorskiego na obiektach

w pierwszej kolejności rozpocząć prace

Zespól już wykonal wszystkie prace

barokowym bocznym oltarzu Przemie-

byly zdejmowane ­ stan ich bardzo zly, na-

wytypowanych przez stowarzyszenie do

wlaśnie w tym miejscu. Zamakają sufit

wet nie spodziewaliśmy się, że tak zly. Dol-

w nawie i od kilku lat pracuje w części

nienia Pańskiego, po stronie poludniowej

wspólnych z ukraińskimi kolegami prac

i ściany i bez zabezpieczenia dachu nie

oltarzowej świątyni ormiańskiej. W pra-

nawy glównej. Jest to kontynuacja prac

ne partie oltarza są w znacznie gorszym

konserwatorskich. Spotkaliśmy z Pawlem

ma możliwości, by podjąć dalsze prace

stanie niż górne. Trzeba jeszcze zadbać

cach konserwatorskich jakby idą w śla-

z lat poprzednich, lecz wedlug programu

Baranowskim na malowniczym dziedziń-

konserwatorskie wewnątrz kaplicy. Inne

dy J. H. Rosena, który wlaśnie w takiej

o mechanizm podnoszenia i opuszczenia

w 2024 roku wszystkie prace będą zakoń-

cu Katedry Ormiańskiej, w której przy

dachy świątyni również są w zlym stanie,

kolejności w latach 1925­1929 wykonal

czone. Konserwatorzy odnawiają stiuko-

zaslon. Ten mechanizm, z tego co widzi-

restauracji i konserwacji dziel sztuki ze-

ale na razie w tym roku większych finan-

te malowidla. Świadczy o tym między in-

wą marmuryzowaną strukturę oltarzową,

my, jest zniszczony. Trzeba go przerobić.

spól konserwatorów pracuje już od wielu

sowych możliwości nie bylo. Prace przy

nym chaczkar, który J. H. Rosen wyrzeźbil

wszystkie elementy rzeźbione w drewnie

Ale na razie skupiamy się na stronie kon-

lat. Pawel Baranowski jest zawodowym

dachu kaplicy idą już pelną parą. Jest to za-

na filarze w prezbiterium. W pierwszych

lipowym i obrazy oltarzowe, malowa-

serwatorskiej, a już później technicznej.

konserwatorem dziel sztuki, pracuje

danie jednoroczne, mamy skończyć w tym

dniach lipca zbudowano rusztowania po

ne na plótnie. Obrazy, również wszyst-

Wystrój oltarza jest bardzo bogaty. Jest

w warszawskim Muzeum w Wilanowie,

roku. Wszystkie prace finansuje strona

duże podobieństwo, że robil to Maciej Po-

stronie wschodniej od oltarza glównego,

kie elementy rzeźbione, mianowicie

lecz od lat jest zainteresowany ratowa-

polska. Operatorem programu jest Insty-

lejowski, brat architekta, uczeń Pinsla. Są

niem zabytków we Lwowie. Jak podkreślil

tut ,,Polonika". Są to programy Ministra

różne koncepcje na ten temat, ale rzeźby

w wywiadzie dla ,,Nowego Kuriera Gali-

Kultury i Dziedzictwa Narodowego". Po-

są bardzo stylowe, ciekawe, bardzo ladne.

cyjskiego" reprezentuje we Lwowie dwa

lacy i Ukraińcy pod kierownictwem Pawla

Wszystkie rzeźby już są zdjęte i znajdują

różne stowarzyszenia, które skupiają się

Baranowskiego pracują razem już od wielu

się w pracowni.

glównie na pracach poza granicami Polski,

lat. W zespole są doświadczeni konserwa-

Konserwator Ruslana German dodaje:

szczególnie na Ukrainie. W tej chwili nie

torzy i ich mlodsi koledzy, mianowicie,

­ Odwrotne strony wszystkich większych

pracują w innych krajach, lecz kiedyś pra-

obok kierownika Pawla Baranowskiego,

rzeźb są bardzo zniszczone, nawet nie spo-

cowali w wielu krajach, nawet w Indiach,

od roku 2008 pracuje w Katedrze Ormiań-

dziewaliśmy się, że są w tak zlym stanie.

również we Francji, na Litwie, na Bialorusi.

skiej Joanna Czerniakowska, profesor

Zdjęliśmy z rzeźb św. Piotra i św. Jakuba

pięć warstw szpachlówki, kitu i farby olej-

nej. Szpachlowano i malowano w latach

60. ­ 70. XX wieku i bylo to bardzo cha-

lowate wykonanie. Drewno jest bardzo

zniszczone czasem i kornikiem, w niektó-

rych miejscach są dziury na wylot. Ktoś

zniszczone części rzeźb przybil wprost

gwoźdźmi, odpadają przy pierwszym do

nich dotknięciu.

Konserwacja olejnych obrazów ol-

tarzowych jest już zakończona. Bardzo

fachowo zajmowala się tym profesor Jo-

anna Czerniakowska. W 2024 roku cze-

ka na nią kolejna praca ­ konserwacja

obrazu sztalugowego z początku XVIII

wieku, który również pochodzi z katedry

rzymskokatolickiej.

Na zakończenie wywiadu Pawel Bara-

nowski powiedzial: ­ W 2024 roku przy-

gotujemy się do prac konserwatorskich na

nowym dla nas zabytkowym obiekcie we

Lwowie. Będzie to dla nas wielkim wyzwa-

niem zawodowym. Ale o tym za kilka tygo-

OLTARZ PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO

REMONT DACHU KAPLICY

dni w kolejnym wywiadzie.