19
nr 13 (449) 1625.07. 2024
Okruchy historii
www.kuriergalicyjski.com
Dlugo by jeszcze te ,,bady", ,,zdroje"
i malwach, z dziewanną, z jastrzębiami
w. wieś liczyla 350 numerów i z roku na
nerwów dluższa taka kuracja bylaby wska-
slów kilka o innym letnisku o Synowódz-
rok się rozrastala. W 1894 r. bylo ich już
i letniska wymieniać... A co z tymi miesz-
ku Wyżnym w powiecie skolskim, przy
pod niebem i kwiczolami na jalowcach
zanom". Jarska dieta i atmosfera wyraźnie
kańcami miasta, którzy z różnych wzglę-
jesienią. Ach, gdyby można pójść raz jesz-
ponad 500. Wyprawa na ,,wywczasy"
slużyla pani Helenie. Slawa lecznicy dr.
gościńcu Lwów Stryj Skole Klimiec
nie trwala zbyt dlugo koleją 3 godziny.
dów nie wyjeżdżali? Mial na to odpowiedź
na glównym turystycznym szlaku karpac-
cze krętą i żóltą ścieżką, wydeptaną na
Tarnawskiego, a może zalety diety wiele lat
zboczu przez krowy, albo przez gęste ląki
Bilet w 1894 r. kosztowal 1 zloty reński
lwowski poeta Janek Zahradnik:
później zwabily do Kosowa Halinę Zalew-
kim. Do Synowódzka Wyżnego zjeżdżalo
po pas, pod czarne ściany buków i sosen
28 centów wartość 2 bochenków naj-
ską, fotografkę, córkę znanego lwowskiego
się latem liczne towarzystwo. Poetka Be-
Wywczasy lwowianina
tańszego żytniego chleba. Okolica byla
w Karpatach".
ata Obertyńska, urodzona w nieodleglej
cukiernika Ludwika Zalewskiego. Bywali
Powietrze w okolicy przepojone ży-
prawdziwym rajem dla zbieraczy ziól
jednak i tacy, którym kuracja taka byla nie
Storożce, wspominala z rozrzewnieniem
wicą bylo balsamiczne dla osób chorych
i runa leśnego. A ponoć przy dobrej pogo-
kąpiele w Oporze. Do przepięknych okolic
w smak. Należal do nich m.in. wlaśnie Lu-
Każdy się w góry wybiera i lasy,
dzie widok byl tak daleki, iż dojrzeć moż-
na pluca. Z myślą o nich zresztą stwo-
dwik Zalewski, który niewykluczone że za
Stryja, Skolego i Synowódzka wracal swo-
Jako że czerwiec i lipiec już blisko,
na bylo w dali Wysoki Zamek we Lwowie!
rzony zostal w pobliskim Korczynie za-
namową rodziny byl w kosowskiej leczni-
imi wspomnieniami po latach Kazimierz
Ale tu można też spędzić wywczasy:
Niektórzy lwowianie zapewne ci
klad wodoleczniczy i ,,żentyczny", bo
Wierzyński: ,,Najbardziej nostalgiczne
cy bodajże tylko raz.
Wszędzie, gdzie lato, tam jest i letnisko.
wspomnienia mam ze szkolnych czasów,
jak twierdzono żętyca świetnie dzialala
z ,,glową do interesów" nie tylko jeździ-
Częstym miejscem rodzinnych wypa-
Jeździć nad wodę? Jest Żelazna Woda;
li z rodzinami do Synowódzka ,,na świeże
z wędrówek na Bubniszcze i Urycz, przez
w przypadku gruźlicy. W okolicy letnicy
dów na ,,świeże powietrze" byly lwowskie
Czlowiek, tak samo, jak w morzu, w niej
powietrze", lecz budowali tam wille, by
mogli popijać z nieujętych źródel wody
Brzuchowice, letnisko polożone w lasach
Synowódzko na Paraszkę, pod Kalusz,
chlodnie.
wynajmować letnikom ,,umeblowane
o walorach zdrowotnych żelaziste, jo-
sosnowych, niedaleko miasta. Mawiano
Dolinę, Wygodę. Nagle polany w lasach,
A na poludnie jechać każe moda?
pomieszkania". ,,Na świeże powietrze!
do-bromowe i siarczane. Na miejscu or-
kiedy z chlodnego cienia wychodzi się na
o nich, że to ,,pluca miasta". W miejscowo-
Lwów o dwunastej co dzień ma poludnie.
W Synowódzku Wyżnem pól mili od Sko-
zlotą misę kipiących traw, legowiska sar-
dynowal lekarz. W samym Synowódzku
ści można bylo wynająć wygodne i dość ta-
Cóż nam pomogą Rzymy, Krymy, Nice?
lego oddalonem, jest wygodne pomiesz-
nie z wygniecioną pościólką, dzikie maliny
i innych należących do gminy miejsco-
nie letnie mieszkania bądź też zamieszkać
Po co nam wreszcie zagranicznych
wościach powstawaly pensjonaty i wille
kanie z umeblowaniem do wynajęcia.
w jednym z pokoi gościnnych otwartego
wśród pajęczyn, na których rosa nie wy-
speenów?
Kąpiele rzeczne, stacja kolejowa i poczta
sycha do poludnia i przelęcze, przelęcze,
do wynajęcia przeważnie w ,,szwajcar-
w 1892 r. przez lwowskiego restauratora
Lwów ma od dawna swoją zagranicę:
w miejscu. Bliższa wiadomość w handlu
skim stylu". Kto chcial, ten mógl wynająć
Wilhelma Breyvogla ,,Hotelu Centralnego".
gdzie wieje mocny wiatr i otwierają się
Pięć minut drogi z Rynku: Zamarstynów.
Wladyslawa Kozlowskiego ul. Gródecka
dwa widoki, z prawa i z lewa, spadające
,,dom wlościański" u któregoś z gospo-
O Morszynie Zdroju i Zaleszczykach
l. 79 c".
w dól, z kucymi wsiami w georginiach
darujących tu Bojków. W polowie XIX
napisano już tomy, a więc na koniec tylko
(maj 1925 r.)
Legendy starego Stanislawowa (cz. 90)
IWAN BONDAREW
Portret Dolgich
Największymi świętami w Związku
Radzieckim byly 1Maja (Święto międzyna-
rodowej solidarności ludzi pracy), 9 Maja
(Dzień Zwycięstwa) i 7 Listopada (Kolej-
na rocznica Rewolucji Październikowej).
W tych dniach we Frankiwsku odbywaly
się defilady wojskowe i pochody ludu pra-
cującego. Naprzeciwko hotelu ,,Ukraina"
(ob. ,,Nadija") ustawiano trybunę, hotel
dekorowano portretami czlonków Biura
Politycznego i KC KPZR.
Pisarz Wolodymyr Jeszkilew wspomi-
MOST NA PASIECZNĄ
na, że za portret Lenina placono od 700 do
1 110 rubli. Czlonków Biura Politycznego
Pod koniec 1983 r. w Iwano-Fran-
oceniano nieco niżej. Dobry artysta-ma-
DWORZEC KOLEJOWY, LATA 80. XX W.
kiwsku pojawily się trolejbusy. Ten fakt
larz mógl namalować portret w ciągu ty-
poprzedzil caly kompleks prac przygoto-
godnia i byla to olbrzymia praca, bo plótna
wąchać klej lub lykać prochy. Nie wierzy-
wawczych: przekladanie linii kontakto-
mialy wymiary 2x3 m.
bylo uczcić w pelni tego bohatera stosow-
cie? Oto przyklad.
wych, poszerzenie niektórych ulic. Ponie-
Obwodowy i miejski komitety partyj-
ną tablicą pamiątkową.
waż końcowy przystanek pierwszej linii
ne nie chcialy placić drogim artystom,
W 1994 r. ukazala się
Motocyklista bez glowy
byl przy dworcu więc i plac przed dwor-
czlonkom Stowarzyszenia malarzy, lecz
książka ,,Historia
cem równie zmodernizowano.
poszukiwaly wykonawców wśród dekora-
Osoba, która opowiedziala mi tę histo-
Iwano-Frankiwska
Wówczas to w gabinetach wladzy zro-
torów z zakladów pracy. Niektórzy z tych
rię, zaklinala się, że wszystko w niej to
w chronologii" autorstwa
dzil się pomysl podziemnego przejścia pod
,,twórców" pracowali za flaszkę wódki plus
czysta prawda. Jeśli nawet tak bylo, to
TABLICA PAMIĄTKOWA
calym placem, by pasażerowie trolejbusu
wartość materialów.
prawda ta jest makabryczna.
krajoznawców Bogdana
NA TERENIE FABRYKI
wysiadali na samym dworcu. Zaczęto ko-
Mieli oni swoją technologię portret
Bylo to w roku 1981 lub 1982. Wówczas
Hawryliwa i Zenowija
REMONTOWEJ LOKOMOTYW
pać rów, ale niebawem prace wstrzymano
byl rzucany z projektora na plótno, zaś
na Pasiecznej mieszkalo kilku chlopców.
Bojczuka. Pośród
i wykop zasypano. Dlaczego? Z powodu
,,mistrz" zaznaczal kontury olówkiem,
Czuli nudę i postanowili się rozerwać. Ktoś
wybitnych wydarzeń
wód gruntowych. Miasto leży u zbiegu
następnie wypelnial je kolorami. Nie bylo
zaproponowal, by naciągnąć w poprzek
takich jak nadanie
dwóch Bystrzyc, więc teren jest wilgotny,
mostu żylkę i zobaczyć, co z tego wynik-
to dzielo najwyższej jakości, ale z daleka
prawa magdeburskiego,
zaś wody gruntowe są bardzo blisko po-
nie. W dzień panowal tam duży ruch i nie
niedokladności się niwelowaly i wszystko
doprowadzenie kolei czy
wierzchni. Nie mamy szczęścia z geografią.
wyglądalo calkiem znośnie.
udalo się tej żylki rozciągnąć. Doczekali
budowy teatru, jedna data
Z drugiej jednak strony, nie mamy takich
się zmierzchu i przeciągnęli żylkę pomię-
Ale tu w 1981 r. coś poszlo nie tak. Por-
wprawila mnie w zachwyt.
klopotów z wodociągami, jakie mial Lwów.
dzy dwoma slupami elektrycznymi przy
tret sekretarza KC Wolodymyra Dolgich
Cytuję doslownie: ,,1981
Tam podziemnych przejść jest dużo a wodę
wjeździe na most od strony Pasiecznej.
pobil wszystkie antyrekordy. Czy artysta
jesienią pracownicy
do niedawna podawano mieszkańcom tyl-
Nie czekali dlugo. Od strony miasta na
otrzymal awansem obiecana butelkę, czy
miejskiej milicji na
ko o oznaczonych godzinach.
wielkiej szybkości pędzil motocyklista. To on
za bardzo się śpieszyl, ale twarz partyjne-
dworcu zatrzymali
wpadl w pulapkę kask odlecial w bok, a on
go bossa byla taka... niby najadl się gów-
pierwszego narkomana".
List do przyszlych pokoleń
przejechawszy jeszcze kilka metrów, upadl.
na. W pośpiechu portret zawieszono jako
TU WMUROWANO KAPSULĘ
Upadl, bo nie mial kto kierować motocyklem
Przechodząc przez most nad torami
ostatni nie dano mu nawet wyschnąć.
CZASU DLA POTOMKÓW
wraz z helmem ucięlo mu glowę.
Możecie sobie wyobrazić, jak przelo-
kolejowymi widzimy w dole pomnik ra-
Nocą spadl deszcz i farby splynęly twarz
nie może pozwolić sobie na taki zbytek?
mowy byl to moment w historii naszego
dzieckim żolnierzom. Dwóch żolnierzy
Dolgich przybrala końskiego ksztaltu
Niewykonany projekt
Wszak w niektórych miejscach takie przej-
miasta. Szkoda, że autorzy nie podali na-
Armii Czerwonej zginęlo przy wyzwa-
i stala się jeszcze bardziej potworna.
W obw. frankiwskim są jedynie
ście jest bardzo potrzebne. Na przyklad,
laniu Stanislawowa i pochowali ich pra-
zwiska tego utalentowanego mlodzieńca.
,,Arcydzielo" szybko stalo się popular-
dwa przejścia podziemne dla pieszych
kolo targu lub przy dworcu. Powiadają, że
Możliwe, że kiedyś wnikliwi badacze będą
cownicy fabryki naprawy parowozów.
ne wśród mieszkańców. Ludzie specjalnie
w Nadwórnej i w Broszniowie-Osadzie.
próby budowy takiego przejścia w mieście
przeszukiwali w tym celu archiwa miej-
W 1984 r. zrekonstruowano pomnik
przychodzili pod hotel, aby napatrzyć się
Wynika pytanie czy stolica obwodu
już byly.
skiej milicji, by na fasadzie dworca można
i wmurowano w jego podstawę kapsulę
na malowidlo. Ponieważ nie bylo je czym
czasu z listem do przyszlych pokoleń.
zastąpić Dolgich w tej wersji wisial do
Metalowa tablica wskazuje: ,,Otworzyć
końca świąt.
27 lipca 2044 r.".
Byl pierwszy
Wówczas w miecie będzie obchodzona
Wielu ludzi śpi i marzy, by trafić na
(a może nie będzie) 100. rocznica wyzwole-
karty historii. Herostrates nawet spalil
nia miasta spod okupacji niemieckiej.
świątynię Artemidy w Efezie, aby tylko za-
Ciekawe, co napisali autorzy listu
istnieć w dzielach wybitnych historyków.
swoim potomkom? Czy przewidzieli roz-
I zaistnial. Ale, by tam trafić, nie jest ko-
pad ZSRR, powstanie niezależnej Ukrainy
nieczne zepsuć coś wielkiego. Wystarczy,
i wojnę z Rosją. W końcu 20. lat to nie tak
OBCHODY 9 MAJA WE FRANKIWSKU W 1980 R.
powiedzmy... kluć się w ciemnej piwnicy,
odlegly termin. Poczekamy!
