9

nr 14 (450) 26.07. ­ 29.08.2024

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

amerykańskim generalem, po-

ramię w ramię przemoc: skry-

byl tylko pionkiem w rękach nie-

chowany zostal w Szwajcarii.

tobójstwo, mordy, zniewolenie,

mieckiego przemyslowego kapitalu

wytrzebienie, wybijanie calych

i przemyslowców i oni potrzebowali

Jakie doświadczenia wyniósl

narodów ­ wszystko to byly już

kogoś takiego, kto zrealizuje ich pla-

Pan z życia wśród przed-

od zarania dziejów najskutecz-

ny poszerzenia przestrzeni dla nich

stawicieli różnych narodów

niejsze, najczęstsze i zupelnie

na Wschodzie. To oni uczynili Hitle-

w Szwajcarii? ­ zapytalem.

normalne sposoby prowadze-

ra Hitlerem, a nie na odwrót. Niemcy

nia wszelkich wojen. Wsku-

Kiedy po wojnie na Balkanach szu-

zaprzeczają temu z calych sil, zwa-

tek tego znikaly cale grupy et-

kali tam jakiegoś politycznego mo-

lając winę za drugą wojnę światową

niczne, kultury i cywilizacje.

delu w celu uregulowania konfliktów,

tylko na jedną osobę, na Hitlera.

I nawet jeśli teza ta zabrzmi

bo tam jest wieczna beczka prochu,

Jeden z rozdzialów swej książ-

paradoksalnie, ci, którzy na

to chcieli wybrać model szwajcarski

ki Lubomir Winnik nazwal ,,Twór-

tym ucierpieli, sami byli sobie

­ cztery kultury. Jest jedno państwo,

cy dyktatorów". Tam, w Wilczym

winni. Najczęściej byli bowiem

ale cztery kultury i każda ma równe

Szańcu autor zastanawia się, w jaki

zbyt slabi. Slabi wskutek malej

prawa. Nikt nikomu się nie wtrą-

sposób dyktatorzy dochodzą do wla-

liczebności, slabi wskutek nie-

ca, każdy w swoim kantonie mówi

dzy: ,,Najczęściej historia zna najbar-

doceniania zagrażającego im

w swoim języku. Gdy przyjeżdżam do

dziej powszechną metodę ­ zawsze

niebezpieczeństwa, slabi przez

wloskiego, to mówię po wlosku. Oni

byli powolywani do życia lub sa-

swoje naiwne poczucie bezpie-

żyją na swojej ziemi. To jest ta róż-

dzani na tronach przez grupy intere-

czeństwa i zepsutą moralność,

nica, powiedzmy, pomiędzy Ukrainą

sów. Czy to rzymscy cesarze, których

slabi wskutek uśpionej czujno-

a Szwajcarią, że Ukrainę Rosjanie

czczono z miejsca jak bogów, ale tylko

ści i woli walki.

najeżdżali i okupowali, a w Szwaj-

tak dlugo, jak dlugo byli posluszni, bo

Wspólczesność nie zdolala

carii każda językowa grupa żyje na

inaczej czekala na nich trucizna albo

jeszcze dokonać w psychice czlo-

ziemi swoich przodków. Oni nie zo-

pchnięcie pretoriańskim mieczem

wieka ­ stosunkowo mlodego

stali okupowani, oni przylączyli się

i szybko z czlowieka-boga robily się

gatunku ssaków ­,,humanizacji"

do Szwajcarii na przestrzeni stuleci.

zwykle ludzkie zwloki. Francuzi na

jego krwiożerczych, ukierun-

Dobrowolnie. Oni przystąpili do Kon-

przyklad, zbuntowali się przeciwko

kowanych wylącznie na wlasną

federacji Szwajcarskiej dobrowolnie.

wladzy królewskiej, zgilotynowa-

korzyść instynktów. Najwyraź-

li swojego króla i arystokratów, aby

Nie udalo się tego modelu użyć

niej potrzeba jeszcze do tego paru

chwilę potem mieć nowego króla

na terenach bylej Jugoslawii.

milionów lat ewolucji, jeśli oczy-

i dyktatora zarazem ­ cesarza Napo-

wiście przeżyje on jakoś nagro-

Wydaje mi się, że powodem jest slo-

leona. Tak dlugo, jak dlugo plądrowal

madzone zasoby broni masowego

wiańska nietolerancja, niecierpli-

na rzecz Francji calą Europę, Francu-

rażenia, czy to biologicznej, czy

wość i wywyższanie się nad innymi.

zi chętnie go sluchali. Jedna wpadka

Po spotkaniu z Lubomirem

nuklearnej natury. Jeden przy-

A w Szwajcarii nie wolno się wy-

­ bitwa pod Waterloo ­ wystarczyla,

z przynależności do partii. Miesz-

Winnikiem i jego malżonką

padek lub wypadek wystarczą,

wyższać. Wszyscy mają jednakowe

żeby go szybko zapomnieli na wy-

kamy we wloskim kantonie Tissino,

Ireną w Parku Kościuszki prze-

aby po wielekroć zniszczyć Zie-

prawa, jednakowe obowiązki i nie

gnaniu, a 7 lat później podobno zostal

gdzie są partie prawe i komunistycz-

chodzimy razem przez Rynek

mię i wszelkie życie na niej.

ma wyższych i niższych. Nie usi-

otruty arsenem. Dopiero po śmierci

na. Z mlotami, sierpami latają. Oni są

lwowski. Kolegę ze Szwajcarii

Jest to tylko jedna alarmują-

lują niemieccy Szwajcarzy germa-

sprowadzono jego zwloki do Francji

absolutnie proputinowscy i ich nar-

denerwuje muzyka w każdej

ca strona gwaltownego rozwoju

nizować francuskich Szwajcarów

jako bohatera, z którego krwawych

ratyw jest slowo w slowo rosyjski.

kawiarence, nie może też spo-

technologicznego homo sapiens

czy odwrotnie. Jest retoromański

czynów Francuzi są dumni po dzień

Przez dziesięć lat bylem czlonkiem

kojnie patrzeć na luszczące się

­ podpatrzonego rzekomo u istot

­najmniej liczny język w Szwajcarii

dzisiejszy. Voila! Rosjanie ze swej

prawej partii, do której mialem za-

ściany zabytkowych kamienic

pozaziemskich ­ który to rozwój

w najmniejszym kantonie Szwajca-

strony tylko raz, w roku 1918, zdobyli

ufanie. Jednak jeszcze przed wojną

i wszelkie nowoczesne prze-

w rękach tego gatunku powodu-

rii i cala Szwajcaria ratuje ten język,

się na to, żeby zamordować cara z calą

Rosji z Ukrainą zauważylem, że par-

budowy w tej dzielnicy mia-

je dodatkowo niebywalą kon-

żeby nie zniknąl, nie przepadl. Język

rodziną. Mentalnie jednak i tak nie

tia ta sympatyzuje z Rosjanami. Oka-

sta. Wcześniej moi rozmówcy

centrację wladzy, a tym samym

retoromański jest ladny, melodyjny,

byli zdolni do życia bez carów. Bar-

zalo się, że ta partia byla antykomu-

odwiedzili krewnych i znajo-

nieokielznane poczucie wyż-

bardzo mi się podoba. Czy jest możli-

dzo szybko intronizowano Lenina,

nistyczna, ale nie byla antyrosyjska.

mych w obwodzie iwanofran-

szości wobec slabszych. Mogą-

we, żeby gdzieś w jakimś kraju rato-

potem Stalina.., a teraz Putina. Po-

Kiedy zaczęla się wojna zobaczylem

kiwskim. Pani Irena pochodzi

ce temu zapobiegać międzyna-

wali znikający język? I nikt do nikogo

dobne przyklady można przytaczać

że ta partia pisze, iż Ukraina napadla

z okolic Kolomyi, też jest dzien-

rodowe wysilki jak dotąd przy

nie ma pretensji. Wszystkie kantony

w nieskończoność, historia aż się od

na Rosję i że Ukraińcy są faszystami.

nikarzem i malarzem. Posiada

wszystkich konfliktach z rzad-

reprezentowane są w parlamencie.

nich roi: dyktatorzy byli najczęściej

To znaczy, że ludzie, którzy należą do

Kartę Polaka.

ka tylko okazywaly się skutecz-

Rząd sklada sie tylko z siedmiu osób

chętnymi realizatorami życzeń swo-

tej partii, ulegają propagandzie. Te-

ne, ponieważ tak zwana wspól-

i u nas nie ma opozycji politycznej, bo

ich twórców. Tylko rzadko bywalo

­ Mam takie refleksje, że chyba le-

raz nie glosuje ani na lewych, ani na

nota państw to zwykle gremium

w rządzie zawsze są wszystkie partie

odwrotnie.

piej publicznie się nie wypowiadać ­

prawych. Lub na przyklad informacje

cynicznych impotentów, gdzie

parlamentarnie przedstawione. Kto

mówi Lubomir Winnik. ­ Do Kolomyi

z ,,Euronews". W szwajcarskich szko-

Pan napisal tę książkę po

każdy ma na uwadze swoje wla-

jest opozycją? Caly naród. Caly naród

przywieźli dwie trumny z zabitymi

lach nie uczą historii, literatury. Po-

niemiecku,  dla  czytelnika

sne interesy. W ten sposób za-

jest kontra rządu. Poza tym w Szwaj-

żolnierzami. Wystawili w sali i klę-

lityka pokrywa się z biznesem.

niemieckiego.

równo dawne, jak i nowe mo-

carii wszystkie problemy rozwiązuje

czą tam krewni, ta żaloba jest strasz-

Czy spoleczeństwo nie wyczu-

carstwa, identycznie jak to bylo

się przez referendum.

Ta książka byla skierowano do

na. Widzę z jakim pietyzmem, z jakim

wa zagrożenia z boku Putina?

w minionych tysiącleciach, na

Szwajcarów niemieckojęzycznych.

oddaniem ludzie walczą o Ukrainę,

Dookola Wilczego Szańca

zawsze zachowuję swoją domi-

Jaka byla reakcja? To trudno określić,

a z drugiej strony patrzę, jak inni jeż-

Od 1848 roku to państwo nie zaznalo

nację i prawo silniejszego. Nic

ponieważ Szwajcarzy nie znają do-

dżą tymi ,,czolgami", tymi ogromnymi

dwóch wojen światowych, nie prze-

O Wilczym Szańcu powstaly

się nie zmienilo!

brze nawet historii wlasnej. To zależy,

samochodami, jak tylko kasę robią.

żylo tych tragedii. U nich pojęcie

filmy, jest wiele książek. Trze-

Cóż zatem robić?

kto czyta. Jeżeli prawi, to im się może

Te kontrasty. Nie chcę kogoś obrazić,

o przemocy, że ktoś na kogoś może

ba bylo znaleźć jakieś podejście

Nie liczyć na innych. Nie

to nie spodoba. Jeżeli lewi, to może

ale wygląda na to, że są dwie Ukra-

napaść brzmi prawie jak fantazja.

nowe, publicystyczne?

poddawać się dziecinnej wierze

się im spodobać. Jeżeli prywatnie, to

iny. Jedni, którzy są świadomi, a dru-

A po co ma na mnie napadać? Więc

w idealny świat, a zamiast tego

To

wyniklo

spontanicznie.

może się dowiadują o czymś nowym.

gim wszystko ,,wisi", wszystko mają

jak na mnie nie napada, to po co mi się

trzeźwo starać się być mocnym.

W 2017 roku udalem się do Olszty-

W każdym razie w Szwajcarii nega-

w dupie, swoją zupę jedzą, swoje ge-

zbroić? Podobnie jest ze Szwajcarią.

I zamiast narzekać, klócić się

na ze zleceniem berlińskiej gazety

tywnej krytyki nie bylo.

szefty robią itd. Szkoda. Przepiękny

Generalnie szwajcarskie czy zachod-

i wątpić, z największym zapa-

,,Junge Freiheit", aby napisać repor-

kraj. Gdy się iks lat nie bylo tutaj, i je-

nie spoleczeństwo jest nieświadome

Zdaniem autora, na ile ta książ-

lem przygotowywać się do tego,

taż o pewnym panu, który kolekcjo-

dzie się przez tę Galicję ­ przepiękne

tego zagrożenia. Oni tego nie przyj-

ka jest aktualna?

co doświadczeni realiści, czy-

nuje rolnicze maszyny. Zebral ich

krajobrazy, dziewicza przyroda, bo-

mują do wiadomości, ponieważ jest

li starożytni Rzymianie, ubrali

setki, tysiące i o tym pisalem w tej

Teraz jest aktualna, ponieważ się wi-

gata ziemia. Już widać pierwsze kroki

to daleko od nich. Nie obawiają się,

w te jakże dosadne i mądre slo-

gazecie. Po drodze, w wolnym czasie

dzi, jak tytani przychodzą i odchodzą,

jakiejś normalności. Sklepy są pelne

nie chcą wiedzieć, że rakieta stamtąd

wa: Si vis pacem para bellum!

pojechaliśmy do Wilczego Szańca.

albo jak wladza się zmienia, a tyrani

jedzenia, fantastycznie wyposażone,

leci parę minut czy do Ukrainy, czy do

(Jeśli chcesz pokoju, gotuj się do

Zobaczylem to wszystko i tam przy-

zostają. Jak wszystko w życiu plynie,

czyściutko. Żywność jest zdrowa. Tu

Szwajcarii czy gdziekolwiek.

wojny).

szla mi myśl, którą potem rozwiną-

mija i wraca. To co bylo stare, nagle

jest raj, tylko trzeba pokoju. I świa-

Żegnamy się. Lubomir Win-

Oczywiście przyjdzie też

lem w moim utworze ,,Wilczy Sza-

się okazuje bardzo aktualne. Taki jest

domych obywateli tej ziemi, czy są to

nik uczestniczyl kiedyś w Forum

wtedy czas tych wszystkich na-

niec nonkonformistyczne refleksje

bieg rzeczy, tacy są ludzie.

Ukraińcy czy Polacy, Żydzi czy inni,

Wydawców we Lwowie, mial też

iwnych i z gruntu dobrych ludzi,

w kwaterze glównej Hitlera". Byla to

ci, którzy żyją tutaj od stuleci. To by

Czy książka ta ukaże się też

wystawę fotograficzną. Może

którzy z pelnym zaangażowa-

pierwsza myśl, która mi przyszla do

wyprzedzilo i Szwajcarię, i Holan-

w języku ukraińskim?

jeszcze kiedyś przywiezie swoje

niem rozpoczną walkę o wiecz-

glowy w bunkrze Herlinga, na które-

dię, bo tu są zasoby. Bo co w Szwaj-

zdjęcia i dziela artystyczne.

ny pokój i sprawiedliwość. Wal-

go dachu Polacy teraz smażą kielba-

Tego jeszcze nie wiem. W Polsce zna-

carii jest poza lodowcami? Lód i góry.

kę, której nie da się wygrać bez

ski, urządzają pikniki. Wtedy pomy-

lazlem sponsora, który zaplacil za

Nie ma żadnych bogactw natural-

Z przedmowy

wojny!

ślalem: hm, w Niemczech wszystkie

tlumaczenie i druk. Jeżeli znajdzie się

nych, a tutaj jest wszystko i ludzie są

do książki ,,Wilczy Szaniec.

Bunkry Wilczego Szańca to

niemieckie symbole jak hakenkreu-

sponsor w Ukrainie, to książka może

pracowici.

Nonkonformistyczne

nieme ostrzeżenie przed nie-

ze, są zabronione i urządza się praw-

ukazać się w trzech językach ­ po

refleksje z kwatery glównej

Jak w Szwajcarii odbierają sy-

obliczalnością tego świata i uta-

dziwe polowanie na czarownice, na

niemiecku, po polsku i po ukraińsku.

Hitlera":

tuację na Ukrainie?

jonymi glębiami ludzkiej duszy.

rzekomych nazistów, których nie ma,

Przechadzka lwowską

,,Napaść, inwazja, okupa-

Miejmy się na baczności!

calą zaś winę zwala się jedynie na

Przeciętny  obywatel  wiado-

starówką

cja, zdobycie oraz idąca z tym

Lubomir T. Winnik".

Hitlera. Co jest nieprawdą, bo Hitler

mości czerpie z telewizji albo