12

nr 15­16 (451­452) 30.08.­16.09. 2024

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Polsko-ukraińskie prace konserwatorskie w 2024 r. ( cz. 2)

Kolejnym obiektem

wzrosla wilgoć w pomieszcze-

wspólnych prac

niu kaplicy i niebezpiecznie

przyśpieszyla progresja grzyba

konserwatorskich we

i pleśni na malowidlach.

Lwowie są malowidla

Sytuacja stanowla istotne

ścienne kaplicy dawnego

zagrożenie dla unikatowej, bar-

rzymskokatolickiego

dzo cennej polichromii. W tak

seminarium Duchownego

skomplikowanej sytuacji na

(kaplica seminaryjna).

pomoc przyszedl warszawski

Instytut Narodowy Polskiego

Kaplica znajduje się

Dziedzictwa Kulturowego za

przy ulicy Wynnyczenki

Granicą ,,Polonika" i Stowarzy-

(dawnej Czarnieckiego)

szenie Absolwentów Akademii

w zabudowaniach

Dziedzictwa (prezes Pawel Ba-

kościola pw. Matki

ranowski, konserwator dziel

Boskiej Gromnicznej

sztuki Muzeum w Wilanowie).

KONSERWATOR PAWEL

Już w lipcu 2024 roku w naj-

i dawnego klasztoru sióstr

BARANOWSKI

bardziej zagrożonej części ka-

karmelitanek bosych.

mówiąc freski) Jana Henryka

plicy zamontowano rusztowa-

W latach 1792­1945

Rosena powstaly w latach 1929­

nia i konserwatorzy przystąpili

wlaśnie w zabudowaniach

1931 za rektoratu ks. biskupa

do pierwszych niezbędnych

klasztornych dzialalo

Franciszka Lisowskiego na po-

prac. Z Pawlem Baranowskim

rzymskokatolickie Wyższe

lecenie arcybiskupa Boleslawa

spotkalem się w kaplicy, wla-

Seminarium Duchowne.

Twardowskiego,  metropolity

śnie obok rusztowań, na któ-

lwowskiego. Autorem koncep-

rych pracują Ruslana German

Od 2009 roku kaplica

cji calości dekoracji byl sam J.

i Lilia Nieczajewa, Ukrainki,

zostala przekazana

H. Rosen, on również wykonal

czlonkinie zespolu Pawla Ba-

Ukraińskiemu Kościolowi

część figuralną fresków. Wspól-

ranowskiego. Obydwie już od

rzymskokatolickiemu

pracowal z nim Kazimierz Smu-

wielu lat pracują przy konser-

OGÓLNY WIDOK ,,KAPLICY ROSENA'"

i znajduje się pod opieką

czak, który namalowal wspa-

wacji polichromii J. H. Rose-

ojców dominikanów.

z odpowiednimi inskrypcjami.

Wentylacja powietrza w kapli-

nialą dekorację ornamentalną.

na w katedrze ormiańskiej i są

Na ścianie wschodniej ­ ,,Na-

cy również byla niezadowala-

Polichromia obejmuje wszyst-

znakomitymi znawczyniami

Obecnie mieszkańcy

jąca. W latach 2010. z pomocą

kie cztery ściany kaplicy, rów-

maszczenie chorych" i ,,Eu-

jego techniki malowania.

Lwowa powszechnie

charystia". Ornament zlożony

finansową polskiego Minister-

nież wnęki okienne i częściowo

Pawel Baranowski jest bar-

nazywają tę kaplicę

stwa Kultury i Dziedzictwa Na-

ze stylizowanej, wielobarwnej

sklepienie. Cykl przedstawia

dzo zatroskany o stan malo-

,,kaplicą Rosena",

rodowego (MKiDN) część pro-

wici roślinnej wzbogaconej pta-

siedem sakramentów świę-

widel w kaplicy. Dla ,,Nowego

z powodu cennej

blemów technicznych udalo się

kami. Część kompozycji figural-

tych, uzupelniony inskrypcja-

Kuriera Galicyjskiego" między

polichromii wykonanej

zlikwidować, między innymi

nej otoczona jest ornamentalny-

mi, wzbogacony sceną Zeslania

innym powiedzial:

zostal wyremontowany dach

mi ramami. Dekoracja kaplicy

Ducha Świętego i niezwykle po-

­ W kaplicy niestety postę-

przez znanego polskiego

i fundamenty. Jednak w kaplicy

myslową ornamentyką roślin-

zostala wykonana w modnym

pują zniszczenia polichromii. Na

malarza Jana Henryka

na malowidlach zagnieździl się

w latach 20.­30. stylu Art-De-

ną. Scena Zeslania Ducha Świę-

jesieni ubieglego roku specjalnie

Rosena. Świadczy to

grzyb i pleśń, zwlaszcza w polu-

co i jest uznana przez polskich

tego na Apostolów znajduje się

zrobilem notatki stanu malowi-

nie tylko o niezwyklej

dniowo-wschodnim narożniku.

historyków sztuki ,,za unika-

na ścianie poludniowej nad

del i ścian. Obok tej kaplicy byly

popularności tych

Malowidlo ,,Eucharystia" wy-

towy zespól w skali polskiej" (J.

dawnym oltarzem. Malowidla

wykonywane ciężkie prace bu-

malowidel wybitnego

glądalo już wtedy na poważnie

Wolańska, R. Nestorow), a może

figuralne przedstawiające sie-

dowlane. Dziedziniec po stronie

mistrza pędzla, lecz

zagrożone. W kolejnych latach

i europejskiej.

dem sakramentów świętych

zachodniej kaplicy zostal za-

sytuacja techniczna dookola ka-

W 2009 roku kaplicę prze-

rozmieszczono na trzech innych

mknięty dachem szklanym. Na-

przede wszystkim

plicy pozostawala bardzo skom-

kazano Kościolowi rzymsko-

ścianach nad neorenesanso-

stąpily strukturalne naprężenia

o niezwyklym wrażeniu,

katolickiemu; znajdowala się

plikowana. Zamurowano przej-

wą boazerią sięgającą wysoko-

ścian (są to ściany z XVII wieku).

które sprawia jego

ście między kościolem i kaplicą,

ona w niezadowalającym sta-

ści 1,5 metra, zaś w części olta-

Zniszczenia nastąpily podczas

polichromia na

co znacznie pogorszylo wen-

rzowej ­ 2,25 metra. Na ścianie

nie technicznym. Nieszczel-

tych prac remontowych. Jest też

odwiedzających kaplicę.

tylację i przeplyw powietrza.

ność dachów i zawilgocenie

zachodniej są przedstawienia

problem z cyrkulacją powietrza.

Jeszcze groźniejsze skutki mial

fundamentów stanowily istot-

,,Chrztu", ,,Pokuty", ,,Malżeń-

Zdecydowanie wielki problem

ne zagrożenie dla polichromii

remont sąsiednich pomiesz-

stwa" i odpowiednie inskryp-

z cyrkulacją powietrza. Nie ma

TEKST I ZDJĘCIA

czeń, zadaszenie zachodniego

ściennej. Znaczne problemy

cje. Na ścianie pólnocnej pod

przeplywu powietrza od stro-

JURIJ SMIRNOW

W

podwórka dachem szklanym ­

balkonem chóru muzycznego

wynikaly też z powodu opadów

ny zachodniej. Trzy okna po tej

kaplica w ogóle zostala pozba-

latach  10.­20.  XXI

deszczu i śniegu na dziedziń-

asymetrycznie  rozmieszczo-

stronie nie są już funkcjonal-

wieku wśród lwow-

cach sąsiadujących z kaplicą

wiona przeplywu świeżego po-

no malowidla przedstawiające

ne, stracily swoją funkcję, wię-

skich

milośników

i zamakaniem fundamentów.

wietrza. W rezultacie znacznie

,,Kaplaństwo" i ,,Bierzmowanie"

cej nie wychodzą na zewnątrz,

sztuki i turystów odwiedza-

lecz do pomieszczenia. One wy-

jących nasze miasto znacznie

chodzily na dziedziniec, a teraz

wzrosla popularność tej przez

ten dziedziniec zostal szczel-

lata nieczynnej, zamkniętej

nie przykryty dachem. Innych

i niedostępnej kaplicy. Nie-

okien w kaplicy nie ma. Drzwi

wielka, o wymiarach 6,5 x 15

do kościola zamurowano ­ byl

metrów kaplica jest integralnie

to ostatni otwór dla przeplywu

związana ze wschodnim skrzy-

świeżego powietrza. Najbardziej

dlem dawnego klasztoru, zaś od

zniszczenia postępują na fresku

pólnocy polączona z prezbite-

,,Sakrament Eucharystii" i w na-

rium kościola. Między kościo-

rożniku obok niego. W tej chwili

lem i kaplicą znajduje się nie-

jesteśmy skupieni wlaśnie na tej

wielki prostokątny dziedziniec,

części polichromii. Na ścianie

a po drugiej stronie kaplicy ­

występują sole, grzyb. Bierze-

korytarz i drugi dziedziniec,

my próbki tynków. Zniszczenie

nieco większy. Część oltarzo-

poszlo i na ścianę wschodnią.

wa kaplicy jest zwrócona na

Chcemy poznać jakie są zasole-

poludnie, od strony zachod-

nia murów ­obawiamy się, że są

niej znajdują się trzy wysokie

duże. Dostaniemy rezultaty z la-

okna, wychodzące na mniejszy

boratorium, zobaczymy, co robić

dziedziniec przy kościele. Przy

w pierwszej kolejności, co z tym

narożniku  poludniowo-za-

robić. Jest tutaj prac konserwa-

chodnim kaplicy znajdowaly

torskich na kilku lat. Zakon-

się drzwi, prowadzące do ra-

serwować malowidla zawsze

mienia transeptu kościola, ale

można, tylko że później w jed-

w latach 2010. drzwi te zostaly

nej chwili to wszystko może się

zamurowane.

zniszczyć. Najpierw trzeba usu-

Slynne malowidla ścien-

nąć grzyb, pleśń, ale są potrzeb-

ne (polichromia lub zwyczajnie

ne nie tylko chemikalia, ale też

POLICHROMIA JANA HENRYKA ROSENA