38

nr 15­16 (451­452) 30.08.­16.09. 2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

,,Tu byl Wasia" lub znani goście I wojny światowej  (cz. 2)

Kontynuuję zapoznawanie

Państwa z ,,gwiazdami",

które odwiedzaly

Stanislawów. Podczas

Wielkiej Wojny miasto

często przechodzilo z rąk

do rąk. Rosjanie nadawali

nie byle jakie znaczenie

temu, kto ze znanych

polityków, generalów czy

,,bohaterów" przyszlej

wojny domowej pojawial

WASYL CZAPAJEW

się w mieście.

BORYS SAWIENKOW

IWAN BONDAREW

ALEKSANDER KIEREŃSKI

LAWR KORNILOW

Bialy general

i ,,raportować" na górę o każ-

który dumnie nosil j przydomek

dym uchybieniu od wyznaczo-

,,Abraham". Swymi demago-

Pośród dowódców bialych

gicznymi przemowami chorąży

nego kursu. Na wiosnę 1917 r.

armii wojny domowej wybitne

zdobyl popularność wśród żol-

komisarzem 8 Armii zostal Bo-

miejsce zajmuje general Lawr

nierzy. Delegowano go na zjazd

rys Sawinkow. Jednostki Armii

Kornilow. Byl synem zwyklego

stacjonowaly na Przykarpaciu,

do Piotrogrodu. Tam zauważyli

syberyjskiego kozaka i Kirgiz-

go bolszewicy i 12 listopada 1917

a dowodzil nimi gen. Kornilow.

ki, której zawdzięcza azjatyckie

Gdy uslyszal, kto do niego jedzie,

r. zostaje Glównodowodzącym.

rysy twarzy.

początkowo nie uwierzyl.

Interesujące jest to, że w 1915 r.

W 1914 r., jako dowódca 48

przyszlego Glównodowodzące-

Chodzi o to, że Sawinkow

dywizji piechoty Kornilow zdo-

go aresztowano za uchylanie się

w mlodości byl dowódcą Bojo-

bywa Halicz i Stanislawów. Póź-

od slużby wojskowej i przymu-

wej Organizacji Eserów. Na jego

niej za zaslugi bojowe jego dywi-

sowo skierowano na front. Pa-

koncie byla organizacja zabój-

zja otrzymuje miano ,,Stalowej".

cyfistyczne zapatrywania cho-

stwa ministra spraw wewnętrz-

Po roku gen. Kornilow trafia do

rążego byly na tyle silne, że jego

nych Plewe, moskiewskiego

niewoli austriackiej. Jeżeli wie-

pierwszym rozkazem bylo za-

gubernatora i wuja cara ­ wiel-

rzyć statystyce, to w czasie woj-

przestania oporu i rozpoczęcie

kiego księcia Sergieja Aleksan-

ny 60 rosyjskich generalów bylo

W CZASACH SOWIECKICH

rozmów z Niemcami.

drowicza oraz jednego z liderów

jeńcami, ale ucieczka udala się

UL. STRZELCÓW SICZOWYCH

Po wojnie Krylenko zostal ge-

rewolucji 1905 r. ­ popa Gapona.

jedynie Kornilowowi.

NAZYWALA SIĘ CZAPAJEWA

MIKOLAJ KRYLENKO

neralnym prokuratorem RSFRS

Wyrokiem sądu zostal skazany

Car Mikolaj II odznaczyl

­ ,,ręka boli mnie od tysięcy

i komisarzem ludowym (czy-

na karę śmierci, ale udalo mu się

ulica jego imienia ­ ob. Strzel-

odważnego generala orderem

uścisków".

li ministrem) sprawiedliwo-

zbiec spod warty.

Św. Grzegorza IV stopnia. Nie-

ców Siczowych.

W ogóle, to Aleksander Kie-

ści. Jego glównymi hobby byly

Dziwne jest to, że gene-

Krajoznawca Petro Arse-

co później Kornilow stanąl na

reński byl niezlym mówcą

szachy i alpinizm. To go wla-

ral i komisarz od razu znaleźli

nicz w artykule ,,Szlak przez XX

cele 8 Armii. Podczas slynnego

i mógl zapalić salę. Jak wspomi-

śnie zgubilo. W 1938 r. na Ple-

wspólny język ­ na tyle, że Sa-

wiek" pisal:

,,czerwcowego natarcia" 1917

na jego wspólczesny ­ ,,...gdyby

num partii zabrzmialy slowa, że

winkow doradzal, by mianować

­ W maju 1915 r. w skla-

r. jego sztab zlokalizowany byl

Kiereński wezwal do natych-

,,tow. Krylenko uprawia alpinizm

Kornilowa dowódcą frontu.

dzie 326 pulku piechoty Wasyl

w Stanislawowie. W tym czasie

miastowego ataku, cala wielo-

w czasie, gdy inni wytężenie

Po Październiku Sawinkow

Czapajew forsownym marszem

miasto odwiedzil baron Wran-

pracują dla dobra ojczyzny".Nie-

tysięczna masa rzucilaby się bez

zdecydowanie walczyl z bol-

gel, który pozostawil interesu-

przeszedl przez Turkę, Chomia-

wątpienia na wroga, ale gdyby

bawem zostal usunięty z posa-

szewikami, ale zostal areszto-

kówkę, Stanislaw i Stryj". Wów-

jące wspomnienia.

natarcie mialo być następnego

dy i rozstrzelany za ,,destrukcję

wany i rozstrzelany w 1924 r.

czas byl on szeregowcem, ale

Po przewrocie paździer-

dnia ­ to żadnych gwarancji dać

przemyslu państwowego".

niebawem zostanie mlodszym

nikowym Kornilow uciekl na

Czerwony

nie można".

podoficerem, a z czasem ­ do-

Don, gdzie utworzyl ,,bialą" Do-

Czapaj

Glównodowodzący

Czerwcowe natarcie bylo

wódcą dywizji.

browolną Armię. Podczas oblę-

klęską, tak samo jak rząd Kie-

Po rewolucji lutowej, jak po

Legendarny dowódca dywizji

Na tym dokumenty o jego

żenia Jekaterynogrodu, 31 mar-

reńskiego, który padl na ba-

każdej rewolucji, w państwie

z czasów wojny domowej nie ma

pobycie w Stanislawowie koń-

ca 1918 r. w dom, gdzie mieścil

gnetach baltyckich ,,matrosów".

zapanowal chaos i anarchia. Nie

czą się, ale pozostaje jedna inte-

sobie równych w ilości dowcipów

się sztab Armii, trafil pocisk

Zmarl Kiereński w Nowym Jor-

ominęlo to wojska. Jak grzyby

i anegdot ­ dawno wyprzedzil

resująca legenda.

artyleryjski. Ze wszystkich

ku w wieku 90 lat.

po deszczu zaczęly pojawiać się

Gdy w jakimś mieście jest

Schtirlitza, chlopca Wowoczkę

oficerów sztabowych, obec-

w jednostkach komitety żol-

i Czukczów z Moldawianami.

stary dąb, to wcześniej lub póź-

nych w budynku, zginąl jedy-

Terrorysta

nierskich deputowanych, gdzie

niej lączą go z jakąś historycz-

Życie jego owiane jest le-

nie dowódca.

Jedna z nowości rewolucji lu-

żolnierze uczyli generalów, jak

na postacią. We Lwowie jest dąb,

gendami i tajemnicami. Jego

Demokrata

towej bylo wprowadzenie in-

należy walczyć.

imię  kojarzy  przeważnie

pod którym odpoczywal Franci-

Komitetowi 11 Armii, której

stytucji wojskowych komisarzy.

szek Józef I, w Brzeżanach mamy

Na wiosnę 1917 r. wojna znu-

z Uralem, gdzie walczyl i po-

Czyli do pulków, dywizji, korpu-

jednostki stacjonowaly w oko-

dzila się zarówno Rosjanom, jak

niósl śmierć w rzece Ural. Jed-

dąb Bogdana Chmielnickiego,

sów i armii przyjeżdżali urzęd-

licach Stanislawowa, przewo-

nak Czapaj zdążyl być rów-

a w Mariampolu ­ dąb (podejrza-

i Niemcom. Żolnierze przesta-

nicy z Piotrogrodu, którzy mieli

dzil chorąży Mikolaj Krylenko.

nie przypominający lipę) pod któ-

wali strzelać do siebie, wycho-

nież w naszym mieście, gdzie

śledzić dzialalność dowódców

Byl to rewolucjonista ze stażem,

rym Semen Petlura stoczyl nie-

w swoim czasie istniala nawet

dzili z okopów, obejmowali się,

równą walkę z budionnowcami.

ściskali, częstowali gorzalką

We Frankowsku też jest sta-

i papierosami. Takie zjawisko

re drzewo. Wprawdzie niewielu

określono ,,brataniem". W tym

wie, gdzie się znajduje. Aby je

czasie Rząd Tymczasowy Rosji

zobaczyć, należy wejść na po-

przygotowywal natarcie, które

dwórko pięciopiętrowego bloku

mialo postawić kropkę w prze-

przy ul. Hnatiuka 2. Tam, ogro-

ciągającej się wojnie. W celu

podniesienia ducha bojowe-

dzony niewielkim plotkiem stoi

zielony olbrzym. Czy związany

go żolnierzy na front wyruszyl

jest z kimś? A dlaczegoż by nie!

wojskowy minister Aleksander

1916 r. Stanislawów jest w rę-

Kiereński. Do Stanislawowa na

kach carskiej armii. Ulicą Pelesza

inspekcję przybyl on w maju

idzie oddzial wojskowy. Wśród

1917 r. W 12 dywizji piechoty,

nich wyróżnia się mlody pod-

stacjonującej na obrzeżach mia-

oficer z krzyżem św. Grzegorza

sta Kiereński namawial żolnie-

na piersi. Zwolnil nieco i wszedl

rzy ruszyć do ataku i nawet po-

za starą chalupę za potrzebą. Tu

dawal im rękę. O tych uściskach

dloni powstala nawet anegdota.

znalazl w tym celu rozlożysty dąb.

Potem dogonil swój oddzial i zni-

Z frontu Kiereński wrócil

z zabandażowaną ręką. Gdy za-

kli za rogiem ul. Kamińskiego.

pytano go, czy nie zostal ranny,

Tym mlodym podoficerem

minister z dumą odpowiedzial

byl Wasyl Czapajew.

RUINY W CENTRUM STANISLAWOWA