12

nr 17 (453) 17­26.09. 2024

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

O zabytki należy dbać niezależnie od okoliczności wojennych

Z MICHALEM

ukraińskie w calości, a w szczegól-

MICHALSKIM,

ności ta historyczna część ma gdzieś

zniknąć, zostać unicestwiona. Mamy

kierownikiem Dzialu

nadzieję, że będzie to jeszcze dlugo

Analiz i Strategii

funkcjonowalo i cieszylo turystów

w Narodowym Instytucie

polskich czy innych oraz mieszkań-

Polskiego Dziedzictwa

ców Lwowa. To powinno zostać wy-

Kulturowego za Granicą

remontowane, trzeba przywracać

POLONIKA oraz

dawny blask, więc nie możemy tego

zaniedbać, ponieważ stan zabytków

z KONRADEM SABALEM,

za parę lat może być jeszcze gorszy.

kierownikiem Dzialu

Nie możemy o tym zapomnieć.

Komunikacji i Promocji

POLONIKI, rozmawiala

Ta kamienica byla niegdyś pa-

ANNA GORDIJEWSKA.

lacem królewskim. Jednak XVI

wiek i król Jan III Sobieski ­ ta-

Od ilu lat na Ukrainie Instytut

kich miejsc na świecie nie jest

POLONIKA opiekuje się zabyt-

dużo.

kami i je konserwuje?

MM: Nie jest dużo, tym bardziej warto

Michal Michalski: Ten rok już

niezależnie od warunków zewnętrz-

ANNA GORDIJEWSKA ROZMAWIA Z MICHALEM MICHALSKIM (OD LEWEJ) I KONRADEM SABALEM

siódmy z kolei dzialalności Instytutu

nych, które rzeczywiście w związku

POLONIKA. Jesteśmy państwową zor-

i Ukraińcy wiedzieli co się dzieje we

konserwację fasady, więc otoczony

udalo się zacząć po dluższym etapie

z dzialaniami wojennymi, z obroną

ganizowaną instytucją kultury, której

Lwowie, jeśli chodzi o zabytki kultury.

jest specjalną pieczą.

przygotowań związanych z formal-

Ukrainy przed rosyjską agresją nie

MM: Pamiętajmy, że nasze dzialania

zadania są związane z badaniami, do-

nościami ­ proszę pamiętać, że reali-

są sprzyjające, warto te projekty re-

Kamienica Królewska, w któ-

kumentacją, ochroną, czyli najczęściej

są realizowane we wspólpracy z wla-

zujemy to przedsięwzięcie w zgodzie

alizować. Kolega wspomnial o zabez-

rej znajduje się Muzeum Hi-

konserwacją oraz popularyzacją ­ co

dzami samorządowymi Lwowa. Nato-

z ukraińskim prawodawstwem. To

pieczaniu obiektów, które POLONIKA

storyczne, polożona jest we

jest też bardzo ważnym elementem ­ tej

miast na planie generalnym, ideowym,

też wymaga zawsze i partnera, i bar-

realizowala w marcu 2022 roku, się-

wschodniej  pierzei  Rynku

części dziedzictwa kulturowego zwią-

o którym wspomnial Konrad, odwolu-

dzo skomplikowanego procesu praw-

gnęliśmy wtedy naszymi dzialaniami

lwowskiego. Dziś już jest oslo-

zanego z Polską, która znajduje się poza

jemy się do wspólnego dziedzictwa

no-formalnego, żmudnego i dlugo-

środkowej Ukrainy. Rożnego rodzaju

nięta rusztowaniami. Na jak

wspólczesnymi granicami Polski. Silą

kulturowego. Dziedzictwa, które jest

trwalego. Teraz po jego zakończeniu

zabezpieczenia byly przekazywa-

dlugi termin jest ten projekt

rzeczy i we Lwowie, i na Ukrainie je-

dziedzictwem polskim i ukraińskim

konserwatorzy przystępują do pracy.

ne do Berdyczowa, do Żytomierza, do

przewidziany?

steśmy bardzo często. Realizujemy tu

i które powinno nas lączyć. Nasze pro-

Kamieńca Podolskiego. Oczywiście

MM: Mamy nadzieję skończyć go do

Obecnie są glosy: po co odna-

bardzo wiele przedsięwzięć. Przecież

jekty są realizowane od zawsze przez

Lwów, Tarnopol, Iwano-Frankiwsk

wiać skoro toczy się wojna?

Lwów jest największym ukladem hi-

wspólne zespoly konserwatorskie.

końca przyszlego, 2025 roku. Lwowowi

(Stanislawów), również na Wolyniu

Dzisiaj Panowie byli świad-

storycznym i urbanistycznym zwią-

Jednym z takich najbardziej sztanda-

w jego części wpisanej na listę UNESCO

­ wszędzie tam, gdzie byla taka moż-

kami jednego z tych dużych

zanym z polską kulturą i historią na

rowych byl wieloletni projekt kon-

zostanie przywrócony jeden z cenniej-

liwość podejmowaliśmy dzialania

ataków. Przekonali się też, że

świecie. Nie ma większego miasta hi-

serwacji malowidel pędzla Franciszka

szych późnorenesansowych obiektów

zabezpieczające, o czym już latwo się

ludzie przyjeżdżają do Lwowa

storycznie związanego z polską kultu-

Ecksteina na sklepieniach dawnego

jakim jest wlaśnie ta kamienica.

mówi z perspektywy dwu i pól roku

­ i niby wojny nie ma, ludzie

rą i historią. Lwów przecież jest więk-

kościola jezuitów, obecnie cerkwi gar-

siedząc w studiu radiowym Kurie-

Kamienica zostala wybudo-

siedzą w kawiarniach. A jed-

szy niż Kraków, niż Poznań ­ w sensie

nizonowej kościola grekokatolickiego

ra Galicyjskiego. Ale trzeba pamiętać

wana przez Konstantego Kor-

nocześnie widzieliśmy kolejną

swojej historyczności i nasycenia za-

i tam na rusztowaniach na wysokości

o tych ludziach, którzy wtedy fizycz-

niakta, Greka z pochodzenia,

procesję pogrzebową żolnie-

bytkami. Instytut POLONIKA jest tu

przeszlo 20 metrów pracowal przez

nie rozwozili te gaśnice, o polskich

przybylego do Lwowa z Krety,

rza, która wyruszyla z unickiej

obecny od początku 2018 roku, powstal

lata mieszany zespól konserwatorski.

i ukraińskich konserwatorach, któ-

wybudowana w końcu XVI w.

cerkwi garnizonowej ­ dawne-

w grudniu 2017. Jednocześnie konty-

Byli to zarówno konserwatorzy ukra-

rzy w tym pierwszym, początkowym

Później zmieniala swoich wla-

go kościola jezuitów. Trzeba tu

nuujemy pewne dzialania zainicjowa-

ińscy ze Lwowa, glównie z Narodowej

okresie wojny ­ pamiętamy tę atmos-

ścicieli, zostala zakupiona przez

być i zobaczyć, żeby spróbować

ne przez Ministerstwo Kultury i Dzie-

Akademii Sztuk Pięknych we Lwowie,

ferę, nie bardzo bylo wiadomo skąd

rodziców  Jana  Sobieskiego.

pojąć to wszystko. Toczy się

dzictwa Narodowego po przelomie

jak i konserwatorzy z Polski z Akade-

przyjdzie kolejny atak rosyjski. To

Warto dodać, że od roku 1908

wojna. Dlaczego jednak Insty-

ustrojowym w Polsce, czyli na przelo-

mii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki

wymagalo nie tylko dobrej organiza-

w kamienicy mieścilo się wspa-

tut POLONIKA, dlaczego rząd

mie lat 80­90. XX w.

w Krakowie. Natomiast przedsięwzię-

cji, ale też po prostu odwagi osobistej,

niale Muzeum im. Króla Jana III

polski mimo wszystko nadal

cie bylo finansowane początkowo ze

żeby wsiąść w samochód i zawieźć

Od wielu lat ta renowacja byla

zawierające przede wszystkim

zajmuje się zabytkami?

środków ministra Kultury i Dziedzic-

50 gaśnic do kościolów polożonych

wspierana przez rząd polski?

eksponaty związane z rodziną

KS: Przypomnę, że z chwilą wybuchu

twa Narodowego, a potem z budżetu

ponad 200 km na wschód od Lwowa

MM: Pierwsze projekty we Lwowie

Sobieskich, później byly uzu-

Instytutu POLONIKA. Nasza wizyta

wojny pierwsze dzialania, również

czy zabezpieczać zabytki w mieście

pelniane. Bylo to bardzo cieka-

byly realizowane w drugiej polowie

jak zawsze jest związana z tym, żeby

koordynowane i finansowane przez

w trakcie kolejnych rosyjskich ata-

we muzeum. Po drugiej wojnie

lat 90. minionego stulecia. W pew-

z jednej strony obejrzeć to co się dzieje,

Instytut POLONIKA, we Lwowie po-

ków rakietowych. Ale mimo to uwa-

światowej zostalo zamienione

nym momencie ze względów praw-

sprawdzić czy wszystko przebiega we

legaly na zabezpieczaniu zabytków.

żamy, że również warto kontynuować

na Muzeum Historyczne, które

nych formalnych w Polsce podjęta

wlaściwy sposób, a z drugiej strony ­

Mieszkańcy Lwowa do dziś mogą

te projekty, które realizujemy już od lat

jest tam do dziś.

zostala decyzja o kontynuacji tych

w jak najszerszym wymiarze chodzi

oglądać jak zabezpieczony jest po-

we wspólpracy ­ dobrej wspólpracy

MM: Obecne muzeum powstalo z po-

dzialań, ale w nieco nowej, zmienio-

o kwestie promocyjne, żeby spotkać

mnik Mickiewicza, jak obudowane są

­ z naszymi ukraińskimi partnera-

nej formule poprzez powolanie wy-

się z przedstawicielami mediów, rów-

lączenia dwóch instytucji ­ Muzeum

plaskorzeźby czy inne elementy ma-

mi. O zabytki należy dbać niezależnie

specjalizowanej instytucji jaką jest

nież polskich mediów ­ dziękujemy

Narodowego Jana III Sobieskiego

lej architektury na najbardziej cen-

od okoliczności, więc staramy się to

Instytut POLONIKA.

raz jeszcze za zaproszenie do redakcji

oraz Muzeum Historycznego Miasta

nych zabytkach miasta. POLONIKA

robić.

Kuriera Galicyjskiego, jak i mediów

Lwowa. Warto podkreślić znakomi-

pamięta, że jest wojna i oczywiście

Państwa wizyty zawsze są dość

Instytut POLONIKA również

ukraińskich.

tą wspólpracę z tą placówką muze-

zabezpieczenie tego, co jest najcen-

krótkie, ale bardzo owocne.

nie jest obojętny wobec wojny

Z rozpoczęcia tego projektu renowa-

alną, ukraińską instytucją kultury.

niejsze dla miasta, jest bardzo istotne.

Konrad Sabal: Jest bardzo milo gościć

na Ukrainie i takim przykla-

cji fasady Kamienicy Królewskiej je-

Od lat wspólpracujemy. Wcześniej

Można by cynicznie powiedzieć, że

dem jest chociażby jedna z pra-

w gorącym Lwowie. Zaplanowaliśmy

steśmy bardzo dumni. To jest wielka

już we wnętrzach Palacu Korniakta

kawiarnie są pelne i nikt o wojnie nie

cowniczek Anna Kudzia, która

dużo spotkań zarówno z mediami pol-

rzecz co najmniej w kilku wymia-

przez Instytut POLONIKA w sali ak-

pamięta, ale my wiemy, że mieszkań-

potężnie dziala. Gdyby po tro-

skimi, jak i ukraińskimi. Jednym z ce-

rach. To jest nasz najdroższy projekt,

towej byl realizowany projekt kon-

cy slyszą, czują, widzą ­ również te

sze każdy byl tak aktywny jak

lów wizyty jest zapoznanie tutejszych

przeszlo 2 mln 700 tys. zlotych na

serwatorski. Bardzo nas cieszy, że

pogrzeby. To nie znaczy, że państwo

ona, na pewno bylaby wielka

dziennikarzy z tym co rzeczywiście

pomoc. Bardzo dziękujemy, że

robimy. Uważamy, że dzialania PO-

polscy restauratorzy, pracow-

LONIKI we Lwowie czy ogólem w Za-

nicy Instytutu POLONIKA nie

chodniej Ukrainie powinny być znane

tylko odnawiają obiekty za-

odbiorcom mediów na Ukrainie, bo są

bytkowe, ale również pomagają

to dobre wartościowe rzeczy. Podkre-

Ukrainie.

ślamy, że mamy do czynienia z polskim

MM: Bardzo gorąco Państwa zachę-

dziedzictwem, z polskimi zabytkami,

cam do wspierania organizacji ,,Ukra-

z bardzo ważnymi pamiątkami dla hi-

ina ­ pomagamy", którą kieruje świetna

storii Polski, jak na przyklad remonto-

konserwatorka zabytków Ania Kudzia.

wana teraz Kamienica Królewska ­ ge-

Z nami wspólpracuje od lat, a w tej dru-

nialna rzecz, rezydencja króla Jana III

giej odslonie, nie konserwatorskiej, zaj-

Sobieskiego. Ta wiedza jest niezbyt po-

muje się na ogromną skalę dostarcza-

wszechna zarówno wśród Polaków, jak

niem pomocy ukraińskim medykom na

i wśród Ukraińców. To jest dziedzictwo

pierwszej linii frontu. Nie zapominaj-

wspólne, warte wspomnienia, warte

my ­ każda hrywna, każda zlotówka

wyedukowania, warte rozpowszech-

się liczy. Ukraina ­ pomagamy!

nienia. To jest potrzebne, żeby Polacy