19

nr 17 (453) 17­26.09. 2024

Wielcy zapomniani

www.kuriergalicyjski.com

Nie pomijano też jego częstych poby-

jest coś nowego (należy wiedzieć, że nie

i kazanie. Od rana msze św. odprawialy

tów w Polsce. Również organy bezpieki

wszystko mówi, co wie). Znajomość języ-

się jedna po drugiej. O godz. 2:45 wynie-

śledzily za polskimi kaplanami, odwiedza-

ków pozwala mu sluchać te wiadomości

siono trumnę i pogrzeb ruszyl autobusami

jącymi o. Seweryna. Jak stwierdzano, ,,są

w radio. W dzialaniach ostrożny, lamania

na Janowski cmentarz do grobowca XX.

przypadki przyjazdów księży z PRL i do

prawa sowieckiego się nie dopuszcza. Ka-

Jezuitów.

Polski księży z województwa lwowskie-

zania wyglasza regularnie, które dotyczą

Choć to byl dzień powszedni nieprze-

go. Po takich wizytach od razu aktywizuje

jedynie wiary i Kościola".

liczone tlumy zalegaly plac przed kościo-

się dzialalność księży i wiernych. W 1966

W ostatnich latach życia, będąc

lem i ulicę, autobusy i auta ciężarowe

roku o. Seweryn ze Szczerca jeździl do

chory na marskość wątroby przybyl do

odwozily ludzi na cmentarz, tramwaje

swoich krewnych do Polski. Seweryn jest

Lwowa i zamieszkal wraz z ks. Ignacym

przepelnione, taksówki ­ to wszystko

jezuitą, ukończyl w Belgii jezuicki uniwer-

Chwirutem na Sobieszczyźnie przy ul.

zdążalo w stronę cmentarza Janowskiego.

sytet i we Francji teologiczny wydzial przy

Werchowyńskiej 15. Opiekowal się nim

Byl specjalny autobus na trumnę, na wień-

uniwersytecie na Sorbonie. W Polsce, jak

dr Henryk Mosing i zaprzyjaźnieni polscy

ce i chorągwie.

się udalo ustalić, spotykal się z przedsta-

lekarze i pielęgniarki. Mszę św. sprawo-

Po przybyciu na cmentarz przy bramie

wicielami zakonu jezuitów, którzy przy-

wal w domu. Zmarl we Lwowie 12 lutego

cmentarnej ustawil się pochód żalobny.

jeżdżali z Watykanu. Z Polski o. Seweryn

1970 roku i zgodnie z ostatnią wolą zostal

26 wieńców, polowa z żywych kwiatów

O. LUDWIK SEWERYN PROWADZI PROCESJĘ BOŻEGO CIALA WE

przywiózl nowe obrzędy, modlitewniki,

pochowany na Cmentarzu Janowskim

od parafian ze Szczerca i innych rejonów,

LWOWIE, 1958 R.

wydane po Soborze Watykańskim II. Po

w grobowcu jezuitów. Uroczystościom

do których dojeżdżal i odprawial, chorą-

jego przyjeździe z Polski uaktywnila się

pogrzebowym przewodniczyl ks. Zyg-

gwie, księża już w szatach liturgicznych

dzialalność księży, zwiększyla się liczba

powiodla się, gdyż jezuici obawiali się ja-

to wypowiedzial znamienne slowa, że

munt Haluniewicz.

zdążali do grobu. Po śpiewach żalobnych

wiernych w kościolach".

kiejkolwiek korespondencji bezpośredniej

,,Gdyby nie Milosierdzie Boże, dawno by

Szczególowe informacje na temat

przemówil jeden z przyjezdnych księży,

O. Ludwik Seweryn umial dobierać

z obywatelami ZSRR. Dowiedziano się je-

nas tu nie bylo". Staly kontakt z katedrą

ostatnich dni, śmierci i pogrzebu o. Ludwi-

następnie o. Rafal z katedry, odezwaly się

sobie do wspólpracy ludzi odważnych

dynie, że m.in. o. Ludwik Seweryn utrzy-

rozpocząl się od 17 marca 1958 roku, gdy

ka Seweryna podawal list nieznanej z na-

śpiewy grecko-katolickie, następnie znów

i zaufanych. Takimi też musieli być czlon-

mywal nielegalny kontakt z jezuitami

o. Kiernicki rozpocząl rekolekcje wielko-

zwiska autorki do o. Józefa Mozdrzenia SJ.

przemówil w imieniu zmarlego o. Rafal,

kowie komitetu kościelnego, aby nie

w Polsce poprzez zakonnicę przyjeżdża-

postne. Następnego dnia, po jego tajem-

,,W ostatnim liście wspomnialam o ciężkiej

dziękując braciom kaplanom za ich przy-

spowalniali pracy duchownego, lecz byli

jącą do ZSRR do swoich krewnych. Jedną

niczym zniknięciu oraz famie gloszącej,

chorobie ojca Seweryna (marskość wątro-

jazd itd., pocieszając osieroconą parafię

podporą jego dzialalności. W jednym ze

z takich sióstr byla s. Bonawentura Nowo-

że zostal aresztowany, rekolekcje dokoń-

by), dziś donoszę o Jego śmierci i pogrze-

szczerzecką, że nie zostawi ich sierotami

sprawozdań slużb państwowych o komi-

rolska, józefitka.

czyl o. Seweryn. On też przybywal tu re-

bie, który się odbyl dwa dni temu, tj. w po-

i będzie dalej do nich dojeżdżal. Na końcu

tecie kościelnym w Szczercu zapisano, że

Kontakt z Polską kaplani mieli też za

gularnie, choć równocześnie byl probosz-

niedzialek 16 lutego 1970 r.

wszyscy odśpiewali Aniol Pański. Późnym

,,ksiądz Seweryn naklonil komitet niele-

pośrednictwem miejscowych świeckich.

czem w Szczercu i Stryju.

Ojciec Ludwik chorowal od październi-

wieczorem ludzie opuszczali cmentarz".

galnie umówić się o podprowadzeniu gazu

Zaangażowani w życie kościelne świec-

W dniu 8 lutego 1960 roku K. Polon-

ka. Z początku kilka dni leżal w szpitalu,

Osobne sprawozdanie na temat ostatnich

do kościola, a wcześniej gruntownie od-

cy wielokrotnie pisali do zarządu zakonu

nyk napisal do Wydzialu do Spraw Religii

a kiedy zamiast lepiej, robilo mu się gorzej,

dni, śmierci i pogrzebu przekazal do Kra-

restaurowal kościól, bez zgody organów

jezuitów. Jeden z takich listów pochodzil

w województwie lwowskim następujące

zabrali go znajomi do siebie we Lwowie,

kowa ks. Janosz Rabar, dawny grecko-ka-

miejscowej wladzy".

z 26 stycznia 1969 wraz ze zdjęciem z jubi-

zalecenia: ,,Tylko w kościele katedralnym

gdzie leżal do końca, mając najlepszą opie-

tolicki kaplan pracujący jako kaplan rzym-

W ogólnej charakterystyce Kościola

leuszu 50-lecia kaplaństwa ks. Chwiruta.

miasta Lwowa w 1959 roku zanotowa-

kę lekarską i domową.

skokatolicki w Bóbrce. On też do zarządu

katolickiego z 29 listopada 1962 roku na

Nieznana z imienia autorka listu stwierdzi-

no okolo 15 000 spowiedzi i ponad 224

We czwartek 12 lutego w poludnie

zakonu w dniu pogrzebu wyslal telegram

temat o. Seweryna zawarto następującą

la, że ,,te dawne zdjęcia będę przesylala

000 rozdanych komunii. Z powyższym

o godz. 2 zakończyl życie. Nasz obecny

powiadamiający o śmierci o. Seweryna.

wiadomość: ,,Każdy ksiądz zna kilka języ-

do Waszych archiwów. Niech pozostanie

zjawiskiem należy przeprowadzić walkę,

proboszcz, a zmarlego najlepszy przyja-

Kazimierz Bartoszewski ze Lwowa w 1996

ków. Na przyklad ksiądz Seweryn z woje-

pamiątka, żeśmy byli. Smutno w katedrze,

ale cichutko, niedostrzegalnie. Lwowscy

ciel ks. Mączyński, zabral go 13 lutego do

roku wspominal, że ,,ks. Rabar (Węgier,

wództwa lwowskiego swobodnie poslu-

frekwencja zmniejszyla się, bo mrozy".

kaplani, jak na przyklad, dość często

naszego kościola, gdzie leżal do dnia po-

obrządku wschodniego), wróciwszy z wię-

Seweryn, skarżą się na przepracowanie

guje się ośmioma językami: oprócz laciny,

Do katedry lwowskiej o. Seweryn

grzebu w bocznej kaplicy w otwartej trum-

zienia, i nie mając prawa wrócić do rodzin-

i zmęczenie, czyli że spowiadających się

greki i polskiego, doskonale zna francuski,

otrzymal państwową rejestrację w 1958

nie. Niezliczone tlumy nawiedzaly zwloki,

nych stron do Beregsasu, z pomocą o.

niemiecki, angielski, ukraiński i rosyjski.

roku, po państwowym zawieszeniu

należy przyjmować nieraz niemal od 8

kościól otwarty byl od rana do późnego

Seweryna przyjąl obrządek rzymskokato-

Seweryn nie jest wyjątkiem. Żaden inny

w wykonywaniu funkcji kaplańskich o.

godziny rano do 8 godziny wieczorem.

wieczora.

licki i za jego wstawiennictwem otrzymal

Należy doradzić księżom, aby nie prze-

kult nie posiada tak wszechstronnie wy-

Rafala Kiernickiego OFM Conv. Z katedrą

W niedzielę po wieczornej mszy św.

parafię w miasteczku Bóbrka. Do końca

pracowywali się, chronili swoje zdrowie,

ksztalconych duchownych". Z tej też racji

lwowską byl związany nieustannie jesz-

ustawiono katafalk przy w[ielkim] oltarzu,

darzyli się wielką przyjaźnią".

wladze nie szczędzily sil, aby rozpraco-

cze od 1956 roku. Przykladowo 26 sierp-

dlatego niech wyjaśnią wiernym, że za

bo tlumy by go przewrócily i zamknięto

O. Ludwik Seweryn SJ zostal reha-

odpuszczeniem grzechów należy zwracać

wać tego duchownego. KGB prowadzilo

nia 1956 roku proboszcz katedralny ks.

balaski. W poniedzialek 16 zjechali księ-

bilitowany dopiero 8 lipca 1993 roku

wspólpracę w polską bezpieką, celem któ-

Karol Jastrzębski obchodzil 50-lecie ka-

się do księdza nie częściej, jak jeden raz

ża (8), a naszych 4, to 12 bylo wszyst-

w oparciu o paragraf 1 Prawa Ukrainy z 17

rej bylo m.in. podjęcie próby zainspiro-

plaństwa. Wówczas to uroczyste kazanie

na rok. To samo odnośnie komunii. Mamy

kich. O godzinie 12 w poludnie zaczęly

kwietnia 1991 roku ,,O rehabilitacji ofiar

wania jezuitów w Polsce do prowadzenia

wyglosil o. Seweryn, podnosząc zaslugi

nadzieję, że dacie radę przekonać księży

się modly, następnie uroczysta msza św.

politycznych represji na Ukrainie".

korespondencji ze wspólbraćmi pracują-

jubilata, zwlaszcza jego wielkie nabożeń-

Lwowa chronić swoje zdrowie". Byla to

cymi w ZSRR. Jednak niniejsza akcja nie

stwo do Bożego Milosierdzia. Wówczas

odpowiedź sowieckiego urzędnika na list

pelnomocnika Rady ds. Religi przy Radzie

Ministrów USRS z 9 września 1959 roku

w którym wyższemu kierownictwu skar-

żyl się, że ,,W zachodnich obwodach jest

niemalo katolików-Polaków, szczegól-

nie w lwowskim obwodzie. Za przyklad

niech sluży ksiądz lwowskiego kościola

katedralnego, Seweryn, zaczyna codzien-

nie swoją pracę o godz. 6 rano i pracuje

do 8 wieczorem, przy czym odprawianie

liturgii zajmuje mu ok. 2 godzin, a resztę

czasu traci na spowiedź wiernych. Spo-

wiadających się jest tak wielu, że ksiądz

wprost mówi ja już z nóg padam od tych

spowiedzi. To jest obraz nie tylko ze Lwo-

PROCESJA POGRZEBOWA NA SYBERII, PROWADZONA PRZEZ

wa. Dlatego trzeba maksymalnie ożywić

NIEZNANEGO DUCHOWNEGO

antyreligijną pracę wśród wierzących ka-

tolików-Polaków, przy czym prowadzić ją

trzeba w języku polskim".

W 1960 roku zanotowano bardzo

szczególowe informacje na temat o. Se-

weryna i jego dzialalności w Szczercu:

,,Ksiądz Seweryn L. W. 1906 roku uro-

dzenia. Do marca 1960 ponad rok byl

duszpasterzem kościola katedralnego

(rejestrowany osobiście Wilchowym N.

A.) i jednocześnie proboszczem kościola

w Szczercu. Teraz ksiądz Seweryn jest

proboszczem jedynie w Szczercu. Sewe-

ryn L.W. trzyma się blisko innych księży.

Do wierzących odnosi się surowo i sucho.

Stara się nie pokazywać swojej aktyw-

ności w dzialaniach na korzyść Kościola.

Doskonale zna politykę partii do religii.

Należy przypuszczać, że nieustannie śle-

dzi za międzynarodowymi wydarzeniami,

O. LUDWIK SEWERYN BLOGOSLAWI JUBILATA KS. IGNACEGO

TELEGRAM KS. RABARA Z BÓBRKI, ZAWIADAMIAJĄCY WLADZE

a szczególnie Watykanu. W rozmowach

CHWIRUTA W 50. ROCZNICĘ ŚWIĘCEŃ KAPLAŃSKICH

ZAKONU O ŚMIERCI O. LUDWIKA SEWERYNA

zawsze nie omieszka opowiedzieć, jeśli