24
nr 17 (453) 1726.09. 2024
Kurier kulturalny
www.kuriergalicyjski.com
Powojenne oblicza ziemi lubaczowskiej
i Tomasz Stelmaski, absolwen-
archiwumfariona.pl/ i na tej
7 września w schronie
ci Akademii Sztuk Pięknych
stronie internetowej prezentu-
ROMAN ZILINKO (OD LEWEJ), MALGORZATA CICHOCKA-STELMASKA,
przeciwlotniczym sali
w Warszawie.
jemy ponad dwa tysiące zdjęć.
TOMASZ STELMASKI, PIOTR ZUBOWSKI
wystawowej na terenie
Zajmowalam się w tym pro-
Zdjęć z samego zakladu fotogra-
lwowskiego skansenu
powiedzial Marian Frużyński,
podpisać. Może chcial się jakoś
ficznego. Są to portrety miesz-
jekcie digitalizacją i konserwacją
zostala otwarta wystawa
prezes Katolickiego Uniwersy-
zaznaczyć. Strona internetowa,
kańców Lubaczowa, wsi wokól
negatywów powiedziala Mal-
,,Archiwum Boleslawa
którą zrobiliśmy i która jest no-
tetu III Wieku we Lwowie. - Lu-
gorzata Cichocka-Stelmaska.
Lubaczowa, są też zdjęcia, które
dzie na nich są tacy sami. Gdy
Negatywy byly w okropnym sta-
śnikiem calego zbioru tysiąca
pokazują jak wieś ziemi luba-
Fariona. Portrety dawnego
patrzę na te zdjęcia i porównuję
nie. Dostaliśmy je w kartonowym
dwustu fotografii, jest w pewien
czowskiej, na pograniczu ów-
Roztocza w negatywach
z lwowskimi, to widzę że ludzie
sposób dzielem artystycznym.
pudelku, bardzo mocno zwinięte
czesnym polsko-sowieckim,
lubaczowskiego fotografa".
Zostala zaprojektowana przez
na nich są bardzo podobni.
w zwoje, które byly zapleśniale,
dzisiaj polsko-ukraińskim
Ekspozycja jest częścią
artystę-grafika Baltazara Fajto
Kuratorem wystawy ze stro-
cale w kurzu, cale w blocie, więc
wyglądala w latach 50., 60., 70.
polsko-ukraińskiego
ny ukraińskiej jest Roman Zi-
z Krakowa. Chcieliśmy aby cala
części negatywów niestety nie
A więc jest tam drewniana za-
projektu ,,Granica, która
linko, kierownik Dzialu Wy-
identyfikacja projektu byla też
udalo się odzyskać tak, żeby co-
budowa, są zwyczaje, obrzędy,
lączy. Transgraniczne
staw lwowskiego skansenu.
pewnego rodzaju dzielem ar-
kolwiek bylo na nich widoczne.
maszyny rolnicze, różne stroje,
Sam pomysl tej wystawy
tystycznym, bo chcieliśmy es-
One byly po prostu posklejane,
w jakie ci mieszkańcy wsi się
transfery kultury
pochodzi z naszej znajomości,
tetyką tej wystawy, estetyką
ale udalo się wiele negatywów
ubierali. Po prostu pokazana
w dobie wojny". Projekt
przyjaźni z Muzeum w Luba-
projektu sprawić, aby te zdję-
oczyścić. To byly godziny pracy
jest wieś taką, jaka byla prawie
realizowany jest dzięki
czowie powiedzial. Od daw-
cia mialy niezwyklą oprawę.
konserwatorskiej, żeby można
50 lat temu. Jest to więc nie-
wsparciu Centrum
na przyjaźnię się z Tomkiem
Oprawę nie tylko przystającą
bylo jakkolwiek odczytać z nich
zwykle cenny material i histo-
Dialogu im. Juliusza
Kośkiem, który teraz wspólpra-
do zwyklego fotografa, zapo-
to, co zawieraly. A później digi-
ryczny, i etnograficzny, i kul-
Mieroszewskiego,
cuje z tym muzeum. Poznaliśmy
mnianego fotografa, ale ukazu-
talizacja czyli odczytywanie ka-
turowy, czyli taki, który pod
się z towarzystwem z muzeum
jącą estetykę artysty. Estetykę,
dru od dolu na podświetlonym
względem wspólpracy na po-
powiatu lubaczowskiego
jakiś rok temu. Z naszym dy-
która podkreślalaby jego twór-
specjalnym stole i zapis apara-
graniczu polsko-ukraińskim
i województwa
rektorem Michalem Zakopcem
czość i wartość tych fotografii.
tem z góry. Przesuwaliśmy każde
może tę wspólpracę zacieśniać,
podkarpackiego.
mieliśmy możliwość odwiedzić
W katalogu chcieliśmy zawrzeć
zdjęcie po kolei, fotografowali-
i do którego możemy z naszymi
wystawę wybitnego ukraiń-
przynajmniej część tych foto-
śmy, staraliśmy się zobaczyć co
partnerami ze Lwowa, z Ukra-
skiego malarza i grafika Osy-
grafii, bo na pierwszym etapie
tam jest.
iny wspólnie się odnosić. Re-
TEKST I ZDJĘCIA
pa Kurylasa w Radrużu, któ-
projektu udalo się nam zar-
Prawie ze śmietnika po-
alizuję tę wystawę wspólnie
KONSTANTY CZAWAGA
D
rą oni przygotowali. I od tego
chiwizować 1200. Aktualnie
wstalo dzielo sztuki.
z Muzeum we Lwowie w ra-
czasu pojawila się chęć opra-
dzięki kolejnej dotacji z Mini-
ookola na ścianach mnó-
Chcieliśmy zrobić dzielo
mach projektu ,,Granica, która
cowania jakichś wspólnych
sterstwa Kultury i Dziedzictwa
stwo zdjęć czarnobialych.
autonomiczne, inspirowane ja-
lączy. Transgraniczne transfe-
wydarzeń, wspólnych projek-
Narodowego RP udalo nam się
Wszystkie są niepodpi-
ry kultury w dobie wojny". Ideą
koś dzielem tego fotografa, po-
tów. Pierwszym takim wyda-
kontynuować proces digitali-
sane. Możemy się tylko domy-
nieważ chcieliśmy po pierw-
projektu ze strony Lubaczow-
rzeniem jest wlaśnie otwarcie
zacji. Na ten moment wiemy, że
ślać, że zostaly zrobione przez
sze stworzyć pewną opowieść,
skiego Muzeum bylo przy-
wystawy zdjęć Boleslawa Fa-
prowincjonalnego fotografa do
prawdopodobnie jeszcze kolejne
która może jest dzielem arty-
wiezienie do Lwowa naszej
riona. A planujemy jeszcze ja-
czyjejś legitymacji, do dowo-
dwa tysiące zdjęć, które mogą
stycznym zaznaczyl Tomasz
wystawy i koncert. Nasi zaś
kieś wystawy również w Luba-
dów osobistych czy książeczek
pojawić się w tym archiwum
partnerzy ze Lwowa też przy-
Stelmaski. Opowieść na te-
czowie, w Radrużu, ale chyba
i w najbliższym czasie, w naj-
wojskowych. Utrwalal swo-
mat fotografa. Opowieść, któ-
gotowali wystawę i koncert
już w następnym roku. Co nas
bliższych miesiącach skrzętnie
ją kamerą również ówczesne
ra jest interpretacją jego dzie-
u nas. 21 września w Radru-
lączy? Oczywiście pogranicze.
życie codzienne w miasteczku
la. Opowieść, w której staramy
będziemy je jakoś udostępniać.
żu w zespole cerkiewnym zo-
Lączy nas kultura pogranicza,
i na wsi. W ekspozycji są zdję-
Piotr Zubowski dodal, że
się pozytywnie zinterpretować
stanie otwarta wystawa ikon
kultura ukraińska ze strony
kilkadziesiąt osób odnala-
cia rodzin na podwórkach swo-
z Ukraińskiego Katolickiego
blędy w jego fotografiach. Ta-
zlo na tych zdjęciach swoich
Polski, z Lubaczowa. Jest dla
ich domostw, podczas wesel
Uniwersytetu i odbędzie się
kie jak często pojawiający się
nas interesujące, że Muzeum
krewnych i znajomych. Wpa-
i pogrzebów.
cień na zdjęciach. Na portre-
koncert zespolu ,,Kurbasy" ze
w Lubaczowie opiekuje się te-
Piotr Zubowski, dyrektor
tach osób, który z jednej stro-
trywali się w te zdjęcia też
Lwowa.
raz cerkwią w Radrużu. My
Muzeum Kresów w Lubaczo-
lwowianie.
ny jest blędem fotograficznym,
Odnalezione archiwum Bole-
z kolei mamy na swoim terenie
Dla mnie te zdjęcia to nic
wie w wywiadzie dla Kuriera
my zaś pomyśleliśmy: a może
slawa Fariona opracowali Mal-
nowego, bo robilem takie same
największy zbiór architektury
wyjaśnil:
gorzata Cichocka-Stelmaska
on w ten sposób chcial się jakoś
drewnianej, cerkiewnej. Mamy
Sam Boleslaw Farion, któ-
kościól drewniany tu na terenie
rego zdjęcia prezentujemy na
skansenu i możemy sporo zro-
tej wystawie to lubaczow-
bić wspólnie również dla za-
ski fotograf, który urodzil się
chowania tej spuścizny pogra-
w 1926 roku w Lubaczowie.
nicza, czy tu we Lwowie, czy
Zmarl w roku w 1980. W la-
tam w Lubaczowie.
tach 50, 60 i 70 prowadzil za-
Obecna Daria Kosiek z ze-
klad fotograficzny w Lubaczo-
spolu ,,Wernyhora" z Polski za-
wie i zasadniczo tyle na temat
prezentowala kilka piosenek
samego fotografa wiemy. Jed-
polskich i ukraińskich ziemi
nak, co zdecydowanie bardzo
lubaczowskiej, Bojkowszczy-
istotne to negatywy, które po
zny i Lemkowszczyzny.
tym zakladzie fotograficznym
Można też nabyć katalogi
się zachowaly i które znajdu-
wystawy. Polscy i ukraińscy
ją się w kolekcji naszego mu-
organizatorzy zaproponowali je
zeum. Negatywy, które zo-
za donaty w celu zbiórki pomo-
staly zabezpieczone w trakcie
cy lwowskim rodzinom, które
rozbiórki drewnianego domu
ucierpialy od rosyjskiego ataku
fotografa w 1992 roku i któ-
rakietowego.
re trafily do naszego muzeum,
Wystawa we lwowskim
a po trzydziestu latach zostaly
skansenie jest czynna do końca
poddane digitalizacji. Powsta-
września.
la strona internetowa https://
