8

nr 18 (454) 30.09.­14.10.2024

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Między Lwowem a Argentyną

Z MONIKĄ

pisać do miesięcznika ,,Glos

chodzi o to by dotrzeć do ludzi, do

Polski"

których najczęściej naukowcy nie

WAWRZYŃCZAK

docierają. Do polskich rodzin rozsia-

Od niedawna zaczęlam wspólpraco-

z Biblioteki Polskiej

nych po calym terytorium Argenty-

wać z miesięcznikiem ,,Glos Polski",

im. Ignacego Domejki

ny, które jest ogromne. Są to rolnicy,

który jest organem Związku Pola-

w Buenos Aires

którzy uprawiali ziemię i w Argenty-

ków w Argentynie. Jest to dla mnie

rozmawiala ANNA

nie zyskali sobie opinię ludzi bardzo

naprawdę wielki zaszczyt, dlatego że

GORDIJEWSKA.

pracowitych, którzy zdolali prze-

to czasopismo ukazuje się nieprze-

tworzyć tę dziewiczą puszczę sub-

rwanie od 102 lat. W naszej bibliotece

Witam serdecznie we Lwowie.

tropikalną w żyzne pola, wplynęli

przechowujemy wszystkie egzem-

Jesteś warszawianką. Od ilu lat

na rozwój Argentyny. Mamy nawet

plarze. Są one świadectwem rozwo-

mieszkasz w Buenos Aires?

w Argentynie Dzień osadnika pol-

ju, aktywności polskiej spoleczności

Pochodzę z Warszawy, a od 20 lat

skiego. Najczęściej to byli ludzie

i również związków polsko-argen-

mieszkam w Argentynie. Obecnie

z dawnych polskich Kresów czy też

tyńskich. Świadectwem tego, jak

w Buenos Aires, a wcześniej miesz-

Galicji jeśli mówimy o emigrantach

spoleczeństwo polskie zaczyna wta-

kalam w różnych innych miejscowo-

sprzed pierwszej wojny światowej.

piać się w ten zupelnie inny świat.

ściach. Obecnie pracuję w Bibliotece

Ci ludzie wykazali nadzwyczajną

Na przyklad, bardzo piękna kore-

Polskiej im. Ignacego Domejki, który

dzielność. Przenosili się często ca-

spondencja przychodzila do ,,Glosu

byl zaslużonym polskim naukowcem

lymi miejscowościami, rodzinami.

Polskiego" z tego tak zwanego inte-

i dzialal w XIX w. w Chile, a jest na-

Po okolo miesiącu podróży statkiem,

rioru ­ daleko od stolicy Argentyny

szym patronem, bo uznaliśmy go za

a wielu po raz pierwszy podróżowalo

ludzie pisali listy, opowiadali o sobie.

najwybitniejszego Polaka na konty-

tak daleko, wysiadali w porcie w Bu-

Najciekawsze listy wyszly w formie

nencie Poludniowo-Amerykańskim.

enos Aires, koleją byli przewożeni

książkowej. Staramy się utrzymać

Mamy kontakty z rodziną Domejków,

w gląb kraju setki, a nawet tysiąc ki-

kontakt z naszymi ludźmi rozsiany-

która nadal mieszka w Chile.

lometrów. Dalej byli splawiani na lo-

mi po Argentynie. Chcemy też wspól-

Biblioteka niedawno obchodzi-

dziach w gląb nieprzebytej puszczy.

pracować z Kurierem Galicyjskim.

la 60-lecie. Zostala ufundowana

Tam im nadawano ziemię, a ziemia ta

Może wydawać się dziwnym, że ist-

w 1960 r. jako pomnik kultury pol-

byla nielatwa w uprawie. Karczowa-

nieją między nami więzy ­ bo taka

skiej w Argentynie. Na wkopanie

li puszczę, stawiali domy, budowali

ogromna odleglość nas dzieli. Ale

kamienia węgielnego pod przyszlą

kościoly, organizowali się w polskie

między Lwowem a Argentyną istnie-

bibliotekę przyjechala wnuczka

organizacje ­ dążyli do utrzymania

je bezpośredni związek w ludziach,

Ignacego Domejki. Mamy przepięk-

stosunków ze swoją spolecznością.

w ich potomkach, którzy też pragną

ne zdjęcia, na których jest cala spo-

poznać ziemię swoich przodków. Po-

Przyjechalaś do Polski na krót-

leczność polska z Argentyny i Chile.

mimo trwającej wojny będę zachęca-

MONIKA WAWRZYŃCZAK

ki pobyt, masz rodzinę w War-

Biblioteka już wcześniej istniala, ale

la potomków Polaków w Argentynie

szawie, ale postanowilaś zwie-

księgozbiór byl w rozproszeniu i nie

jakby wracam do źródel emigracji

się urodzili. Te miejscowości teraz

przyjeżdżać do Lwowa, choćby na

dzić również Lwów. Nie każdy

mial wlasnej siedziby. Inicjatywa

kresowej w Argentynie.

często inaczej się nazywają, a może

krótko, żeby dotknąć tego świata. Bo

teraz odważy się na taki wy-

powstala z okazji zbliżającego się ty-

już ich nie ma. Ten majątek w lesie to

tu bardzo ten świat, który byl jeszcze

jazd, trwa wojna.

Masz przed sobą te zdjęcia, te

siąclecia chrztu Polski.

może byla jakaś leśniczówka, która

kilkadziesiąt lat temu, się odczuwa.

dokumenty. Male miejscowo-

Kiedy bylam po raz pierwszy we

już nie istnieje. Zbieramy ślady pol-

Nie każde miasto zachowuje w sobie

To nie tylko biblioteka, ale też

ści niedaleko Lwowa poznajesz

Lwowie, nie udalo mi się zobaczyć

skości na Kresach, ale jakby z innego

tego ducha. Jak krążę po tym mieście,

bardzo cenne archiwum.

dzięki temu, że są one wpisa-

wszystkiego tego co chcialam, ale

kontynentu. Przyjechalo naprawdę

napawam się architekturą, przyglą-

ne jako miejsce urodzenia tych

Na ogól spoleczność polska pozosta-

poczulam jakąś niezwykla energię.

tysiące emigrantów z tych okolic, ale

dam się.

ludzi. Czy mogę prosić o kilka

wila po sobie ogromną spuściznę.

I bardzo pragnęlam wrócić, tylko nie

co ważne ­ ci ludzie nadal kultywu-

przykladów?

Czy mogę zdradzić tytul arty-

Każda rodzina ma zdjęcia rodzinne,

wiedzialam, że taka okazja mi po-

ją tożsamość bycia stąd, z dawnych

kulu, który planujesz opubli-

niedotyczące specjalnie wielkich

nownie się pojawi. Tym razem bylam

Przypomina mi się Polak, leśnik

województw tarnopolskiego, stani-

kować w Kurierze Galicyjskim?

wydarzeń historycznych, ale czę-

w Polsce przez dluższy czas i posta-

z majątku Choroszczówka ­ tak jest

slawowskiego, lwowskiego. To gdzie

sto są to też zdjęcia przedwojenne.

nowilam, że jeżeli nie teraz, to nie

wpisane w dokumentach ­ w ówcze-

się urodzili ich dziadkowie definiu-

,,Z Kresów do Argentyny".

I ostatnio biblioteka zainicjowala

wiadomo kiedy. Szansę trzeba umieć

snym woj. tarnopolskim. Lwów, Sta-

je ich. To jest część ich tożsamości,

Myślę, że dużo się dowiemy

akcję aby zwykli ludzie dzielili się

wykorzystać. Poznanie, albo takie

nislawów. Zainicjowaliśmy w biblio-

której nie mogą się wyzbyć. Czasami

i zapraszamy Ciebie do wspól-

z nami swoimi domowymi zbiorami ­

dotknięcie Lwowa to dla mnie jakby

tece projekt, który polega na tym, że

dociera ktoś z takim dokumentem

pracy. Myślę, że dla naszych

albumami fotograficznymi czy doku-

początek tej historii Polaków-kreso-

ludzie dzielą się z nami oryginalny-

i wspólnie poszukujemy na mapie tej

Czytelników będzie bardzo in-

mentami. Są to ludzie o rożnym sta-

wiaków w Argentynie. Ja tę historię

mi dokumentami. Niektóre rodziny

miejscowości.

teresujące zapoznać się z miej-

tusie, są też tacy, którzy w Polsce lub

znam jakby od końca. Poznalam ludzi

przechowaly dokumenty związane

Ten temat Ciebie tak bardzo za-

scami związanymi z Polską

ich przodkowie w Polsce byli ludźmi

jeszcze urodzonych na Kresach ­ są

z wyjazdem już blisko 100 lat. Próbu-

interesowal, że postanowilaś

w Argentynie.

wyksztalconymi. W tym projekcie

to już bardzo starsze osoby. Ja teraz

jemy po nitce do klębka dotrzeć gdzie

Zle rozmowy psują dobre obyczaje

gdy towarzyszy im przedsta-

wielką silą mogą wplywać na

wione na żywo postępowanie,

życie spoleczne, tak w odniesie-

niu do rodzin, jak i calych spo-

które naśmiewa się z Bożego

W dniu 3 września 2024 roku,

leczności państwowych. Wzrok,

prawa i przyzwoitości. O jak

po wakacyjnej przerwie, nasza

sluch są niczym szerokie dro-

niezmierzoną wielość dobra

grupa sympatyków kultury

może wytworzyć przemysl fil-

gi bezpośrednio prowadzące do

chrześcijańskiej wznowila

mowy! Oto dlaczego zly duch...

duszy czlowieka. Czym jest to, co

spotkania w domu księży

z ekranu przenika do najbardziej

chce zdeprawować to narzędzie

i braci paulistów we Lwowie.

dla swoich bezbożnych celów".

ukrytych zakamarków umyslu;

Jak zwykle byl czas na wspólną

gdzie ksztaltuje się glębia postaw

Po tych slowach Ojca Świę-

modlitwę, pozyskanie nowej,

mlodzieży i gdzie formowane są

tego, z dużą silą nasuwa się py-

ciekawej wiedzy, wspólne

tanie, jakie media są wokól nas

i wyostrzone normy oraz mo-

dzielenie się, spotkanie przy

tywy dzialania, które ksztaltują

i jak daleko one nas zmienily?

kawie i kanapkach. Chętni

Czy zdajemy sobie sprawę z tego,

ostateczny charakter?

mogli także wypożyczyć sobie

Czy jest to czymś, co przyczy-

że nasze myślenie, mentalność,

różne katolickie czasopisma.

ni się do uczynienia obywateli

postrzeganie świata w olbrzy-

miej części przeniknąl duch

wspomnial nam o dość cieka-

lepszymi, bardziej zaradnymi,

moglo wyglądać w rzeczywi-

milującymi prawo, bojącymi się

obecny w środkach spolecznego

stości. Wielu z nas nie krylo za-

wej wypowiedzi papieża, która

Motywem przewodnim spo-

przekazu? I patrząc na to z dru-

dowolenia z tej duchowej uczty.

wlaśnie odnosi się do tej spra-

Boga, którzy znajdują swoją ra-

tkania byla Ewangelia wedlug

Pojawily się też rożne pytania

wy. Otóż 14 lipca 1945 roku

dość i odpoczynek w zdrowych

giej strony, możemy powiedzieć

św. Jana. Mogliśmy się jej przyj-

przyjemnościach i pociechach?

również, jak wiele dobra mo-

i opinie na temat tego, cośmy

w Rzymie Ojciec Święty Pius

rzeć oglądając fragment filmu

globy się dokonać za pomocą

widzieli. Szkoda, że w naszej te-

XII skierowal do przedstawi-

Święty Pawel cenil Menandera,

pt. ,,Opowieść o Zbawicielu".

starożytnego poetę greckiego,

tych nowoczesnych mediów,

lewizji, czy w kinach tak malo

cieli wytwórni filmowej w Hol-

Chyba większość z nas już pra-

gdyby byl tam bardziej obecny

jest oferty czysto chrześcijań-

lywood takie oto slowa:

kiedy pisal do wiernych Koryn-

wie calą Ewangelię slyszala we

,,Czasem rodzi się pytanie, czy

tu, że ,,zle rozmowy psują dobre

tak wszystkim nam bliski duch

skiej. Z pewnością przyniosloby

fragmentach w kościele podczas

obyczaje" (1 Kor 15, 33).

chrześcijański?

to poprawę życia u wielu osób.

kierujący przemyslem kinema-

mszy świętych i nabożeństw. Co

W dalszej części spotka-

tograficznym w wystarczającym

Wspólcześnie o ileż bardziej

innego jednak slyszeć, a co in-

skuteczne są zepsute rozmowy,

nia brat Adam Szczygiel SSP

stopniu zdają sobie sprawę, z jak

nego zobaczyć, jak to wszystko

MARIA BARANOWA