14

nr 18 (454) 30.09.­14.10.2024

Wydarzenia

www.kuriergalicyjski.com

Ratowanie cmentarzy kresowych

Już 15. rok wolontariusze

napisów. Po odnowieniu na-

kilkunastu pomników i elemen-

tów kamiennych.

pisów nalożono na pomniki

Towarzystwa Milośników

Na cmentarzu w Zimnej Wo-

ochronę hydrofobową.

Kultury Kresowej pracują

Z części obszaru zostaly wy-

dzie wykonane zostaly pra-

na Ukrainie, aby ratować

ce związane z wycinką silnie

zbierane śmieci, suche galęzie

przed zapomnieniem

i chwasty i wywiezione poza

rosnących chwastów, które co

i zniszczeniem stare,

cmentarz.

roku odradzają się z wielkim

zaniedbane, ginące

Na zakończenie dzialań ks.

impetem (są to, glównie w sta-

cmentarze. Stalym,

rej części cmentarza, za kaplicą,

proboszcz parafii św. Ignace-

rdestowce), a także z odczysz-

go Loyoli w Kolomyi Michal

corocznym dzialaniem

Machnio odmówil na cmenta-

czeniem z zarośli i zanieczysz-

objęte są m.in.

czeń wielu starych mogil.

rzu modlitwę za pochowanych

cmentarze w Starym

tam zmarlych i w intencji naszej

Pobyt na Ukrainie często

Siole, Zimnej Wodzie

wiąże się (bo tak to planujemy)

bezpiecznej podróży powrotnej

i Kolomyi. Pomimo

z ważnymi dla nas Polaków da-

do kraju, dziękując za wieloletnią

trwającej na Ukrainie

pracę na tej nekropolii i dzialania

tami i wydarzeniami. Tak bylo

i tym razem i w Święto Konsty-

na rzecz poprawy jej stanu.

wojny i związanych

tucji 3 Maja mogliśmy uczestni-

W trakcie pobytu w Kolo-

z nią zagrożeniami także

KOLOMYJA, PO WYMYCIU PLYT NA MOGILACH ODZYSKUJĄ NAPISY

czyć w zorganizowanych przez

myi, w czasie wolnym od pracy,

w roku 2024 znalazla się

Konsulat RP we Lwowie obcho-

Przy nich dokonaliśmy od-

schadzki i spotkania towarzy-

wolontariusze zwiedzali mia-

grupa zdeterminowanych

sto i odpoczywali w gronie na-

dach tej uroczystości. Wzięli-

czyszczenia i ponownego malo-

skie, a dorośli libacje. Wszyscy

do kontynuacji dzialań

szych miejscowych przyjaciól

śmy udzial w uroczystej mszy

wania inskrypcji.

oni pozostawiają po sobie duże

wolontariuszy, którzy

i wieloletnich wspólpracow-

św. w katedrze lwowskiej oraz

Grobowce,  które  doznaly

ilości śmieci (opakowań, bu-

skladaniu kwiatów pod pomni-

szczególnego zniszczenia i stan

telek, igiel, strzykawek), bez-

ników, podtrzymując zawarte

zdecydowali się poświęcić

kiem Adama Mickiewicza.

ich grozi calkowitym zawale-

czeszcząc jednocześnie miejsce

przyjaźnie.

swój czas i wyjechać za

Jeśli pozwoli sytuacja ,,wo-

Drugi etap prac wolontariu-

niem się, wymagają większych

wiecznego spoczynku pocho-

wschodnią granicę Polski

jenna" na Ukrainie oraz uda się

szy Towarzystwa na Ukrainie

prac remontowo-budowlanych

wanych tam osób. Dodatko-

do kolejnych prac na

w 2024 r. mial miejsce w okre-

i ratunkowe dzialania muszą być

wo część tych ,,gości" powodu-

pozyskać jakieś fundusze, to

cmentarzach.

D

sie 2­11 sierpnia i dotyczyl po-

podjęte bardzo szybko. W tym

je celowe zniszczenia poprzez

postaramy się przyjechać na

zięki znaczącemu finan-

nad 200-letniego zabytkowego

roku w takim stanie zastaliśmy

uszkadzanie elementów pomni-

remontowane przez wolonta-

sowemu wsparciu przez

riuszy TMKK cmentarze oraz

cmentarza w Kolomyi.

grobowiec Sydonii i Aleksan-

kowych, rozbijanie o nie butelek

Narodowy Instytut Pol-

inne miejsca pamięci narodo-

Cmentarz kolomyjski, pomi-

dra Ottmanów. Wymyta zostala

i wypalonych zniczy oraz nano-

skiego Dziedzictwa Kulturo-

mo 15 lat pracy na nim, wciąż

wiele lat temu plyta pomnikowa

szenie sprayowych napisów.

wej w okresie listopadowym,

wego za Granicą ,,Polonika"

wymaga wielu dalszych dzia-

aby przywieźć i zapalić na nich

z pięknego bialego marmuru, na-

Co roku więc, aby zaprowa-

­ w ramach programu ,,Pol-

światelka pamięci.

lań. Jego wielkość, a także skala

niesione zlotym kolorem napisy

dzić w obszarze cmentarza odro-

skie dziedzictwo kulturowe za

Dziękuję wszystkim tego-

zastanych w 2010 roku znisz-

i wymyty ladny brązowy pia-

binę porządku, prowadzone jest

granicą ­ wolontariat. Edycja

rocznym wolontariuszom, którzy

czeń sprawiają, że nie możemy

skowiec, w którym ta plyta jest

zbieranie takich zanieczysz-

2024", a także uzupelnieniu

zdeterminowani chęcią ratowa-

nadal dotrzeć z pracami do jego

osadzona na komorze grobowej.

czeń. W tej czynności wyręcza-

otrzymanej od Instytutu do-

końca. Dodatkowo, ostatnie lata

Wszystko (cala górna część) bylo

ją nas w dużej mierze miejscowi

nia pamięci o naszych przod-

tacji przez kilka parafii rzym-

przynosily zniszczenia tego co

kach na terenie Kresów oraz

dobrze zachowane. Natomiast

nasi wspólpracownicy. Tak bylo

skokatolickich Dolnego Śląska

już bylo zrobione, gdyż wichury

kresowej historii Polski, zdecy-

powstalo zagrożenie zapadnięcia

i tym razem. Wladze miasta,

oraz instytucji i osób prywat-

dowali się i odważyli przyjechać

i nawalnice, lamiąc stare i wiel-

się calości, gdyż ściany komory

dzięki staraniom prezesa To-

nych Towarzystwo podjęlo się

na Ukrainę i w mozole pracować

kie drzewa, powodowaly bardzo

grobowej przy ziemi zaczęly się

warzystwa Kulturowego Pol-

realizacji programu o nazwie

przy remoncie i porządkowaniu

dotkliwe uszkodzenia mogil.

,,rozsypywać".

skiego im. Adama Mickiewicza

wlasnej ­ ,,Kresowe cmentarze

cmentarzy w Starym Siole, Zim-

W bieżącym roku sporo czasu

Podjęliśmy decyzję o rozebra-

pana Wlodzimierza, zapewnia-

i miejsca pamięci 2024".

zajęlo wolontariuszom ,,odkry-

niu wszystkich bocznych ele-

ją wykoszenie wiosenno-letnie

nej Wodzie i Kolomyi. Poświęcili

Wszystkim życzliwym dar-

wanie" i wydobywanie pomni-

swój wolny czas i sily na dziala-

mentów ceglanych, odsklepia-

chwastów oraz wywóz uzbiera-

czyńcom i wspomożycielom

nia w ramach wolontariatu.

ków z zarastającego je bluszczu,

jących się od nieuszkodzonych

nych w trakcie akcji śmieci poza

bardzo serdecznie dziękujemy

który tak się rozpanoszyl, że

Dziękuję serdecznie wszyst-

jeszcze, stabilnych części ścian

cmentarz. Dziękujemy panu

za wsparcie.

kim wspomożycielom finanso-

pozakrywal niekiedy cale mo-

i ponownym ,,odmurowaniu" bo-

Wlodzimierzowi oraz wladzom

Na przelomie kwietnia i maja

wym tegorocznej akcji, a także

gily. Po uporaniu się z zielenią

ków komory. Zadanie udalo się

miasta, a także tegorocznym

zorganizowany byl dziewięcio-

mogliśmy wyszukiwać prze-

zrealizować, jednak zabraklo już

miejscowym wolontariuszom za

wspierającym nas w każdy inny

dniowy wyjazd wolontariuszy

wrócone elementy pomnikowe

sposób (dary rzeczowe, pomoc

czasu na wykończenie odbudo-

te dzialania.

związany z pracami na cmen-

organizacyjna i merytoryczna,

i ustawiać je, po odczyszczeniu,

wanych ścian od góry. Może do-

Podczas tegorocznych prac

tarzach w Starym, Siole i Zim-

wspieranie duchowe i mentalne).

na wlaściwe miejsce, przywra-

kończymy prace przy tej mogile

na kolomyjskim cmentarzu

nej Wodzie. W trakcie dzialań

Dziękuję wszystkim part-

cając im również, tam gdzie się

w przyszlych dzialaniach (?).

wolontariusze odbudowali i od-

na cmentarzach dokonaliśmy

dalo, pierwotne napisy. Część

Nadal dużym problemem tego

nowili kilkadziesiąt pomników

nerom i wspólpracownikom

kolejnych renowacji pomników

z terenu Ukrainy: Konsulato-

dawniej remontowanych gro-

cmentarza są zanieczyszczenia

i uporządkowali kilkaset mogil

i nagrobków, dzięki którym

wi Generalnemu RP we Lwowie,

bów wymagala ponownej in-

przynoszone przez dzieci, mlo-

z ich otoczeniem.

uzyskaliśmy nowe informacje

terwencji ze względu na po-

dzież i doroslych. Te pierwsze

Zostaly podniesione z zie-

przedstawicielom lwowskiej Ro-

dziny Rodzin, slużbom celnym

związane z pochówkami, co po-

rastanie plyt z napisami przez

urządzają sobie zabawy bie-

mi i ustawione w calość kolejne

i granicznym Ukrainy i Polski,

zwala na poszerzenie wykazu

glony, mech, a także wplyw za-

gając wśród mogil i skacząc po

elementy pomnikowe, na któ-

księżom proboszczom w Bóbrce,

nazwisk osób spoczywających

nieczyszczeń atmosferycznych.

nich. Mlodzież organizuje sobie

rych możliwe bylo odczytanie

Zimnej Wodzie i Kolomyi, przed-

na tych cmentarzach.

stawicielom wladz Dawidowa,

W Starym Siole prowadzi-

Kolomyi i Zimnej Wody, zarzą-

my od wielu lat prace polega-

dowi i wspólpracującym z nami

jące na wydobywaniu z ziemi

czlonkom Towarzystwa Kultu-

i zarośli elementów pomniko-

rowego Polskiego im. A. Mic-

wych, które zostaly tam zwie-

kiewicza w Kolomyi, kierow-

zione z likwidowanego starego

nictwu hotelu ,,Monarch", naszej

cmentarza i ustawianiu ich, po

kolomyjskiej gospodyni Ulanie

oczyszczeniu, w utworzonym

i wiele innym osobom i podmio-

tam lapidarium.

tom, które trudno wymienić,

Obecny etap pozwolil na do-

a które przyczynily się do po-

danie w lapidarium kolejnych

myślnej realizacji projektu.

krzyży kamiennych, które osa-

Dziękuję redakcjom Kuriera

dziliśmy w ustawionych tam

Galicyjskiego i Radia Lwów za

wcześniej pomnikach, wzboga-

każdorazowe życzliwe zainte-

cenie zbioru pomników o kolejne

resowanie naszymi przyjazda-

duże elementy, a także odszyfro-

mi i dzialaniami.

wanie i odmalowanie dalszych

Wszyst k im

serdecznie

napisów pomnikowych.

dziękuję.

Na cmentarzu tym, dzięki

specjalistycznej pracy będącej

w skladzie wolontariuszy pani

OPRACOWAL:

konserwator zabytków, zosta-

ZBYSZEK SAGANOWSKI

la dokonana fachowa naprawa

CMENTARZ W STARYM SIOLE ­ STAN LAPIDARIUM NA ZAKOŃCZENIE PRAC W 2024 R.

(ORGANIZATOR AKCJI)