21

nr 18 (454) 30.09.­14.10.2024

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

poziomie. Dlatego wiele osób woli je-

Pochodzę z terenów przygranicz-

dużo wcześniej. On zawsze prowa-

lepiej się poznajemy i rozumiemy,

jakim jest zapewnienie Polaków,

chać do Kanady, bo wiele rzeczy jest

nych, z Lubaczowa. Kiedy nastąpila

dzil dzialalność, która na przestrze-

a to ma ogromny wplyw na przela-

że sprawa jest priorytetem i ofiary

zapewnionych, czego nie ma w Sta-

rosyjska inwazja na Ukrainę akurat

ni pogranicza ma jednoczyć grupy

mywanie istniejących stereotypów

będą godnie pochowane tak szybko,

nach Zjednoczonych.

bylem w Polsce. Pojechalem na gra-

etniczne, zakladając, że historia

i uprzedzeń. Wierzę, że takie pro-

jak prace ekshumacyjne można bę-

nicę i z Fundacją Folkowisko szybko

też nas lączy. Marcin prowadzil

gramy będą nas zbliżać. To nie bę-

dzie bezpiecznie przeprowadzić. Tak

Czym Fundacja zajmuje się

zorganizowaliśmy podstawową po-

fenomenalną dzialalność w odbu-

dzie latwy proces, ciągle są napięcia

samo powinna odpowiedzieć strona

teraz?

moc. Rąk chętnych do pracy wtedy

dowywaniu zaufania, abyśmy na-

między krajami, ale napięcia są za-

polska w kwestii wielu zapomnia-

Glównie dzialalnością stypendial-

bylo bardzo dużo. W USA zajęliśmy

wzajem się poznawali ­ ukraińską

wsze między sąsiadami, zwlaszcza

nych ofiar ukraińskich czy znisz-

ną. Ofiarujemy pieniądze na sty-

się tym co potrafimy robić najlepiej

kulturę propagowal w Polsce, pol-

na pograniczu, gdzie dochodzilo do

czonych miejsc pamięci w Polsce.

pendia dla dzieci zarówno polskich,

­ zbierać pieniądze. Do dziś udalo

ską wśród Ukraińców. Wojna jak-

bratobójczych walk, a nawet wojen.

Ja 23 lata mieszkam w USA

jak i z rodzin polonijnych na studia

się nam uzbierać okolo 2 mln dola-

by to wszystko zatrzymala. Marcin

Mamy napięcia z Niemcami, czy

i z podziwem dostrzegam, że Ame-

w Stanach Zjednoczonych. Następ-

rów na pomoc uchodźcom. Nie jest to

jak każdy tego dnia w ciągu pierw-

z Czechami, ale niech to będą zwy-

rykanów cechuje chlodna kalkulacja

nym programem jest wymiana Pol-

naszą misją, ale jak jest wojna to nie

szych godzin pojawil się na granicy

kle różnice interesów politycznych

i pragmatyzm w relacjach między-

ski z USA i to jest nasz największy

zastanawiamy się czy fundacja po-

aby pomagać. A że jest czlowiekiem

czy gospodarczych, które zawsze

narodowych, na co często narzeka-

program, na niego wydajemy 600

winna się tym zajmować, czy bier-

z ogromnym doświadczeniem orga-

będą istnieć nawet pomiędzy so-

my, szczególnie teraz w czasie wojny.

tys. dol. rocznie. Trwa taki program

nie się ludzkiej tragedii przyglądać.

nizacyjnym szybko pomoc zamienil

jusznikami. Gdziekolwiek się obec-

A u Slowian ­ Polaków, Ukraińców

od trzech do sześciu miesięcy dla

Skoro zajmujemy się edukacją, to

na skoordynowane dzialania dlu-

na wojna zatrzyma, gdziekolwiek

­ wszędzie muszą być emocje, które

praktykujących naukowców zwią-

znaczną część pieniędzy zdecydo-

goterminowe, skutecznie identyfi-

będzie wschodnia granica ukraiń-

bardzo latwo jest rozgrzać, szczegól-

zanych z uczelnią. Dla obywateli

waliśmy przeznaczyć na wspieranie

kowal dynamicznie zmieniające się

sko-rosyjska, wierzę, że Ukraina

nie przy skutecznej ,,pomocy" Rosjan.

ukraińskich warunkiem jest by ta

ukraińskich naukowców. Nie wie-

potrzeby i docieral tam, gdzie byly

stanie się częścią wspólnoty euro-

Dziękuję za rozmowę.

osoba posiadala Kartę Polaka. Daje-

dzieliśmy przez pierwsze miesiące

największe potrzeby. Zasugerowa-

pejskiej, a z czasem zniknie granica,

my 4 tys. dol. miesięcznie na pokry-

w którą stronę ta wojna pójdzie. Dużo

lem mu, aby oprócz stowarzyszenia

która nas w dalszym ciągu jeszcze

Marek Skulimowski

cie kosztów pobytu w USA. Oczy-

ludzi ucieklo i nie mialo środków do

kulturalnego zalożyl fundację cha-

dzieli, i jest miejscem upokorzeń dla

Urodzony w Lubaczowie

wiście, wymagana jest bardzo dobra

życia w Polsce, więc staraliśmy się

rytatywną. Zbieraliśmy pieniądze

wszystkich. Przyjeżdżalbym czę-

na Podkarpaciu w 1970 roku.

znajomość języka angielskiego. Cala

dawać takie granty, które pozwalaly

w USA i zaczęliśmy wspierać Fun-

ściej, ale jak mam wizję spędzenia

Ukończyl Wydzial Studiów

procedura rekrutacyjna odbywa się

na zagospodarowanie, nawiązanie

dację Humanitarna Folkowisko,

na granicy kilka godzin i oglądać jak

Amerykańskich  Uniwersy-

po angielsku. Wlaśnie trwa nabór,

kontaktu z polskimi uczelniami, za-

która non-stop do dzisiaj prowadzi

malo profesjonalnie zachowują się

tetu Warszawskiego. Do 2001

aplikować można jeszcze do polowy

częliśmy zapraszać ukraińskie dzie-

dzialalność pomocowa w Ukrainie

niektórzy pogranicznicy i celnicy,

roku byl nauczycielem języ-

listopada.

ci na obozy językowe każdego lata

i wśród uchodźców w Polsce. Nie

to niedobrze mi się robi. Między Ka-

ka angielskiego w Lubaczowie

w Polsce. Jednym z naszych progra-

moglem osobiście tutaj być czy wy-

nadą i USA jest granica, w tym cel-

Czy ofiarodawcy wplacając

i wykladowcą w Kolegium Ję-

mów jest nauczanie języka angiel-

sylać ludzi, ale moglem wesprzeć

na, i jakoś można sprawnie ją prze-

pieniądze do Fundacji mają ja-

zyków Obcych w Jaroslawiu

skiego, zapraszamy amerykańskich

środkami finansowymi wspanialą

kraczać, bez upokorzeń i chamskich

kieś szczególne życzenia?

W latach 2001 - 2011 pracowal

nauczycieli w czasie wakacji do Pol-

dzialalność Folkowiska i nie tylko.

komentarzy.

jako polski dyplomata: dwu-

Jak ktoś chce przekazać nam fundu-

ski. Jest to program, który prowadzi-

Wiadomo ­ na początku to byla po-

Na pewno musi dokończyć się pro-

krotnie byl konsulem, w tym

sze, spisujemy z nim umowę, zaklada-

my od 33 lat, a w 2022 roku do dzieci

moc humanitarna, potem zaczęliśmy

ces pojednania jak to zrobili Niemcy

zastępcą konsula generalnego

my fundusz stypendialny, na przyklad

polskich dolączyliśmy dzieci ukra-

edukacyjno- terapeutyczne rzeczy

z Francją. Nasza wspólna historia

RP w Nowym Jorku oraz pelnil

skierowany do studentów medycy-

ińskie. Przy okazji nauki języka an-

robić. W tym roku zorganizowali-

polsko-ukraińska jest bardzo trud-

funkcję radcy w Ambasadzie

ny. Tak, jak najbardziej, mamy sporo

gielskiego razem się uczą, bawią oraz

śmy siedem obozów dla dzieci, które

na i wymaga szczerości, szczególnie

Rzeczypospolitej Polskiej w Tel

tak zwanych restrykcyjnych fundu-

dowiadują się o sobie. W tym roku

stracily jednego z rodziców w dzia-

w kwestiach najtrudniejszych zda-

Awiwie.

szy. I oczywiście, my bezwzględnie

mieliśmy dziewięć obozów w calej

laniach wojennych. Okolo 300 dzie-

rzeń takich jak Rzeź Wolyńska czy

W latach 2011­2016 byl

wypelniamy życzenia naszych dar-

Polsce ­ m.in. w Zakopanem, w Cie-

ci przebywalo na dziesięciodnio-

Akcja Wisla (dodam, że nie próbuję

dyrektorem operacji amery-

czyńców ­ na tym polega budowanie

szanowie, Baszni i Rakszawie. Basz-

wych terapeutycznych obozach,

tutaj stawiać znaku równości). Każ-

kańskiej firmy INGLOT Co-

zaufania. Mamy co roku audyt, który

nia i Rakszawa są związane z Mier-

z psychologami.

dy mord niewinnych ludzi powinien

smetics. Od grudnia 2016

sprawdza czy wlaściwie wykorzystu-

zwą, jest w tym pewna symbolika.

Obecna wojna to tragedia naszych

być napiętnowany i upamiętniony,

roku jest prezesem i dyrekto-

jemy środki. Musimy dokladnie pil-

Byly też obozy na Mazurach.

czasów, pokolenia które wojny nie

czy byl z rąk Ukraińców czy Pola-

rem wykonawczym Fundacji

nować, czy fundusz jest wykorzysty-

zaznalo, ale z dnia na dzień stalo

ków. Moralnym obowiązkiem jest

Proszę jeszcze opowiedzieć

Kościuszkowskiej.

wany zgodnie z zapisaną restrykcją,

się świadkami wydarzeń znanych

zapewnić wlaściwy pochówek, bez

o  wspólpracy  z  Fundacją

czy kandydaci spelniają wymogi.

z opisów i relacji rodziców lub dziad-

próby politycznego ,,handlu". Dlate-

Folkowisko.

Wiem, że po wybuchu wojny na

ków. To dopiero brutalna rosyjska

go nie rozumiem stanowiska wladz

ZDJĘCIA Z ARCHIWUM

Ukrainie Pan zaangażowal się w po-

Zalożyciela Fundacji Folkowisko

inwazja, zbliżyla zwaśnionych są-

ukraińskich  powstrzymujących

FUNDACJI KOŚCIUSZKOWSKIEJ

moc uchodźcom.

Marcina Piotrowskiego znalem

siadów. Przez wspólne programy

się przed zwyklym ludzkim gestem,

Witryna literacka

Wiersze z Krzemieńca i Sulejówka

W Krzemieńcu owoce niektórych starych

MARIUSZ OLBROMSKI

odmian jabloni mieszkańcy nazywają ,,re-

Powroty

netami Slowackiego".

Salomea

Szepczą mi gwiazdy nad Krzemieńcem

srebrzyste Slowackiego strofy.

I Rumla wiersz o dwóch ojczyznach,

Byla latarnią ponad ciemnym morzem

też Balińskiego pożegnalne zwroty.

jego losów i wskazywala z dala drogę.

Świecila mu milością, czulym blaskiem,

A ja powracam i znowu się witam

Krzemieńca pięknem utraconym.

DWOREK MILUSIN

jak ptak wędrowny po dlugim przelocie

ze znajomymi, z wieloma domami

Lekko wiewiórka po galęziach tańczy,

Rzucala w listach ­ sceny ­ i obrazy

I rozmawiamy w dwóch językach

i ze wzgórzami we wrześniowym zlocie.

śpiew kosa wita pierwszy promień.

­ zdarzenia ­ spod stóp Góry Bony.

o dziejach sztuki, prozy, o poezji.

Krucha i w szatach zwiewnych myśli,

Wszystko jest znane mi tu i tak drogie,

Kiedyś tu ploszyl sen dziewczynek

nad książką, klawiaturą swej żyrafy,

Wracają strofy, które też Marszalek

PORTRET SALOMEI

i tańczyl w oknach krysztalami rosy

przedziwnie wplotlo się w moje życie

tak zapatrzona w gwiazdy najjaśniejsze:

chlonąl... i Kordian nagle staje

SLOWACKIEJ, FRANCISZEK

jak w wianki kwiaty z brzegów Ikwy

rozbudzal szum w pobliskiej pasiece

w swojego Julka niedościgle strofy.

w bialych śniegach, ze szczytu góry

KSAWERY LAMPI

które w kościele noszą dziewczynki

i pani Aleksandry w saloniku kroki.

­ uczuć ­ myśli ­ już do kraju leci

gdy strojne w szaty piękne są wolyńskie

Ostatnie zjawy lata tworzą tęczę

Jeśli nie ginąl na wzburzonych szlakach

i kroczą tak dostojnie w darów procesji.

Jeszcze Marszalek odpoczywal

upojnych balsamów, która zniknie.

i nie porzucal trudów twórczej drogi,

i wchodzi w spisek, który wiedzie go

na biurku jaśnial znów rękopis

Renety Slowackiego lecą z dawnych

to dzięki światlom tym dalekim,

do chwaly? W wieczne potępienie?

Chloniemy takie chwile razem z pieśnią,

po nocnej pracy wytężonej, bo ciągle

odmian i ukladają aureole zlociste.

a najbliższym ­ ciągle blyskającym.

Czy do śmierci?... Lecz nie zagluszy

która w świątyni znowu z chóru plynie,

gorzal w jego sercu gorzki ogień,

Z ruchem jej serca ­ ślącym znaki

nic w nim nigdy, co w tej sklębionej

unosi wszystkie serca i lączy przedziwnie

które gdziekolwiek byl ­ postrzegal

burzy losu przecież ­ najważniejsze.

Jeszcze się zabląkana pszczola plącze

a w każdej myśli Jego byla Polska,

z śpiewem pokoleń, świętą Tajemnicą.

w żywiolach świata tego ciągle lowil.

i spija slodycz z przejrzalych rumieńców

twórczy niepokój, duma, ciągla troska.

jak kiedy myślą krążyl po swym mieście

I to przeslanie ­ wciąż nam nieci...

Kordian w Sulejówku

IX, 2023

I krążyl czujnie patrząc bystro orzel.

12.IX.2024

i żywil nimi z dala swe zbląkane serce.

Renety Slowackiego

Poranny Milusin

Prof. Markowi Troszyńskiemu

14.IX.2024

Któż pojmie czemu nasze tu istnienie

przedziwnie krzepi dawne szczęście:

Poezja woni wrześniowych ogrodów

Jeszcze Milusin w mglach porannych

***

Znów blądzą tu Szymanowskiego

rozmowy ­ twarze ­ które przeszly,

gdy życie zamiera ­ jeszcze kwitnie.

w żywicznych zjawach sosen.

i Paderewskiego zadumane pieśni.

ulotne cienie, miejsca, drobne gesty.