24

nr 18 (454) 30.09.­14.10.2024

Z pamiętnika przewodnika

www.kuriergalicyjski.com

Klątwa Teutonów na tle ruin zamku

Jedna z najbardziej

oryginalnych prezentacji

utworu historycznego

miala miejsce 14 września

w Satanowie. Za dekoracje

poslużyly tu ruiny

miejscowego zamku

i inne zabytki tego dawnego

podolskiego miasteczka.

Kateryna Lipa, autorka

powieści ,,Satanów. Klątwa

Teutonów", która niedawno

ukazala się w wydawnictwie

,,Wichola", zmienila

tradycyjne podejście do

tego rodzaju imprez ­ gdzieś

w bibliotece czy zacisznej sali.

Zdecydowala się na autorską

wycieczkę po miejscach

opisanych w powieści.

Atmosfery dodala prezentacji

wyglądal zamek w początkach

z XVI w. W powieści nie wystę-

również pogoda ­ olowiane

swego istnienia.

puje, ale pojawia się jako zapo-

chmury i od czasu do czasu

Następnym  przystankiem

wiedź dalszego ciągu powieści.

drobny dokuczliwy deszcz.

prezentacji byla Brama miejska.

Miejsce jej akcji to również Sa-

KATERYNA LIPA ZE SWOJĄ KSIĄŻKĄ NA RUINACH ZAMKU

Wlaśnie to, co najbardziej

Przypomnę, że brama wjazdowa

tanów, ale już z innymi bohate-

lączy się z określeniem

do dowolnego miasta byla chyba

rami i w kolejnym stuleciu po

calości akcji ­ opowiada Kate-

wybrala na miejsce akcji wla-

,,ponure Średniowiecze",

najbardziej znaczącym elemen-

,,Klątwie Teutonów".

ryna uczestnikom prezentacji. ­

śnie Satanów:

bowiem w Średniowieczu ­

tem fortyfikacji ­ jego symbo-

Przystawano też na ryn-

Satanów po raz pierwszy wspo-

­ Satanów jest zadziwiają-

w XV wieku ­ odbywa się akcja

lem. Warto tu wspomnieć herb

ku kolo karczmy, gdzie lubi-

cym miasteczkiem z niewia-

mniany jest w kronikach w 1404

powieści.

Lwowa, Zlote Wrota w Konstan-

li przesiadywać bohaterowie

rygodną  liczbą  unikalnych

r., gdy król Jagiello przekazal

tynopolu czy w Kijowie. Bra-

powieści.

miejscowość Piotrowi Szafran-

zabytków historycznych i nad-

kowi. Od tego wlaśnie zaczęlam

ma nie tylko slużyla do obrony,

Zakończyla się wycieczka-

zwyczaj bogatą historią. Mamy

TEKST I ZDJĘCIA

ale i pelnila rolę swego rodzaju

-prezentacja w miejscowym

swoją powieść. W dokumen-

tu rzadką dla Podola i dla calej

DMYTRO POLUCHOWYCZ

luku triumfalnego, przez który

klasztorze obronnym, do którego

tach byla mowa o mieście i zam-

Ukrainy basztę obronną z XIV

Adnotacja od wydawnictwa:

do miasta wracali zwycięzcy

mnichów bohaterowie utworu

ku ­ czyli już wówczas istnialy.

w. i pozostalości po wcześniej-

i wjeżdżali ważni goście. Znacz-

udawali się po miód pitny. Kate-

Przypuszczam, że zamek powstal

szych fortyfikacjach. Baszta

,,Rok 1410. Rycerze polskie-

ną i symboliczną rolę odgry-

ryna podkreślila, że mury klasz-

w czasie panowania książąt Ko-

występuje w mojej powieści.

go króla i Wielkiego Księcia Li-

waly klucze od bramy, będące

toru powstaly w XVII-XVIII

riatowiczów pod koniec XIV w.

Oprócz tego Satanów znajduje

tewskiego starli się z rycerzami

równocześnie kluczami od mia-

wiekach. Natomiast w czasie,

i skladal się z murowanych wież

się w centrum tzw. Zbruczań-

krzyżackimi w jednej z naj-

sta. Wręczano je Bardzo Hono-

opisanym w powieści, życie

i walów ziemnych.

skiego Centrum Kulturowego

większych bitew stulecia.

rowym Gościom i jako symbol

mnisze toczylo się w jego piecza-

­ Kto bywal w Malborku

­ jednej z pozostalości dawnej

Mlody rycerz Wasyl Kruk za

kapitulacji oddawano wrogom.

rach, których fragmenty można

(mam na myśli zamek Marien-

przedchrześcijańskiej religii.

uratowanie króla na polu walki

Miejsce znaczące.

oglądać również dziś.

burg, dawną rezydencję mi-

Dalo mi to możliwość zbudowa-

otrzymuje w nagrodę konia ze

Brama miejska w Satano-

Ważne jest to, że fikcję li-

strzów Zakonu Krzyżackiego

nia akcji wokól tych realnych

stajni królewskiej i slawę. Ale nie

wie datowana jest XVI w., ale

teracką autorka umiejętnie

­ aut.) lub w Toruniu i oglądal

zabytków.

tylko to przywiezie do rodzinne-

wielu historyków uważa ją za

wplotla w wydarzenia histo-

tam architekturę XV w., może

Warto zaznaczyć, że w bitwie

go Satanowa na Podolu. Jako tro-

XV-wieczną, a nawet wcze-

ryczne. Książka kończy się po-

wyobrazić sobie jakie wraże-

pod Grunwaldem, z którą zwią-

fea do rąk trafila mu kadzielnica

nie sprawily one na chlopaku

śniejszą. Sposób murowania jej

slowiem autorki, które nazwala

zana jest powieść, wzięly udzial

z zagadkowymi znakami, zdję-

dolnych fragmentów jest iden-

,,Odsetek prawdy historycznej".

z Podola, który wyrósl w pobliżu

dwie chorągwie pod dowódz-

ta z pokonanego Teutona oraz

tyczny z podobnymi elemen-

W tym rozdziale Kateryna Lipa

twem Marcina Kamienieckie-

skromnego zamku, a teraz ze-

wspaniale bursztynowe korale.

tami w Okrąglej wieży. W XVI

dokladnie opisala źródla histo-

tknąl się z potęgą Zakonu Teu-

go, a w jednej z nich ­ 12 rycerzy

Rycerskie tradycje średnio-

wieku przeprowadzono jej re-

ryczne i badania historyków,

tonów ­ opowiada dalej autorka.

z Satanowa.

wiecznej Ukrainy, bitwy i przy-

konstrukcję, zaś wygląd dzi-

na których się opierala. Wśród

Zauważa jednak, że wiele ów-

Pierwszym  przystankiem

gody, milość i wielka polityka,

siejszy otrzymala w 1772 r.

naukowych konsultantów pu-

czesnych zamków w malych

w wycieczce-prezentacji byla

pozostalości pogańskich zwy-

Wedlug Kateryny Lipy ta

blikacji są historycy Borys

miasteczkach w Europie niewie-

Okrągla Wieża (lub Prochowa),

czajów i najazdy Tatarów. W tej

budowla  oznacza  przejście

Czerkas i Witalij Michajlowski,

le różnily się od tego w Satanowie.

będąca najstarszym elemen-

atmosferze Wasylowi Krukowi

z bitego gościńca na brukowane

Jewhen Synycia i Larysa Wi-

Glówny bohater sluży przy

tem satanowskiego zamku. Jest

wypadnie uciec się do użycia

ulice miejskie.

nogradzka. To wlaśnie Lary-

zamku. Chociaż podstawowa

to w ogóle jedna z najstarszych

czarów kadzielnicy ­ daru, któ-

­ Jest to granica pomiędzy

sa Winogradzka w latach 2015

część umocnień dopiero powsta-

murowanych konstrukcji na

ry w każdej chwili może zmienić

światem zewnętrznym i we-

i 2017 prowadzila badania ar-

la, Okrągla wieża i zachowa-

Podolu.

się w przekleństwo".

wnętrznym, światem chaosu

cheologiczne na terenie zamku

ne waly ziemne z końca XIV w.

­ Od tego miejsca zaczyna

Autorka wyjaśnila dzien-

i porządku ­ opowiada. ­ Mój

w Satanowie. Dzięki jej ustale-

pozwalają wyobrazić sobie, jak

się powieść i sluży ono jako tlo

nikarzowi  NKG,  dlaczego

bohater przywiózl tu technolo-

niom udalo się wydlużyć wiek

giczne dziwo ­ bombardę, i na-

miasteczka. Jeżeli wcześniej

wet dwukrotnie wypalil z niej

za początek miasta uważano

do Tatarów.

wzmiankę pisemną z 1404 r.,

Następnie zatrzymano się

to obecnie udowodniono, że za-

przy murach obronnej synagogi

mek stal tam już w XIII w.

OBOK OKRĄGLEJ WIEŻY, KTÓRA JEST WSPOMNIANA W POWIEŚCI

OBOK BRAMY MIEJSKIEJ