21

nr 19 (455) 18­31.10.2024

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Ikonograficznie o Bożej Sprawiedliwości

We wrześniu w Slawsku na

To jest widoczne, że dokonują się

Bojkowszczyźnie odbyla się

w nich caly czas jakieś poszuki-

XVI edycja Międzynarodowych

wania. Dotyczą nie tylko czlo-

Warsztatów Ikonografów.

wieka, który poszukuje Pana

,,Boża Sprawiedliwość" ­ to

Boga, ale oni coraz bardziej od-

temat przewodni tegorocznego

czuwają, że to Bóg ich szuka.

pleneru. Przez dwa tygodnie

Na  wystawach  poplene-

artyści z Polski, Litwy

rowych ikonografów można

i Ukrainy starali się znaleźć

uslyszeć pytanie: ,,Czy można

odpowiedź na zadane pytanie

się modlić przed tymi nowo-

i udzielić na nie odpowiedzi

czesnymi dzialami sztuki o te-

w swojej twórczości. Dorobek

macie sakralnym?".

pracy artystów zostal

­ Generalnie my się do ikon

zaprezentowany podczas

walczy dziś o swoją wolność. Od

ikon zaprosil mnie na plener do

nie modlimy ­ wyjaśnil kapu-

wernisażu w lwowskim

rozpoczęcia rosyjskiej agresji na

Nowicy. Bylo to ciekawe do-

cyn. ­ Ikona jest transcendent-

skansenie.

Ukrainę w 2014 roku wspiera-

świadczenie również ze wzglę-

na. Ona jest jakimś oknem do

my naszych partnerów i przy-

du na to, że dotąd pracowalam na

nieba. I tak naprawdę zawsze

jaciól z Ukrainy. Wielu naszych

dużych formatach ­ na plótnie

dzielo sztuki, kiedy się pojawia

KONSTANTY CZAWAGA

kolegów ma bliskich na fron-

czy na papierze. A w Nowicy dali

jest jakoś Epifanią Pana Boga.

TEKST

cie. Dziś na Ukrainie wlaściwie

mi deskę do obrazu o tematyce

I można czasami doskonale mo-

KONSTANTY CZAWAGA

wszyscy żyją w stanie stalego

sakralnej. To bylo dla mnie coś

dlić się patrząc na abstrakcje,

IHOR REWAGA

i bezpośrednie zagrożenia. Jak

nowego i interesującego. W tym

które też się pojawiają, modlić

ZDJĘCIA

O

wytlumaczyć zbrodnie popel-

roku organizatorzy zapropono-

się w dialogu z Panem Bogiem.

rganizatorami  Między-

niane przez rosyjskich agre-

wali mi stanowisko komisarza

Takiego dialogu, który lączy się

narodowych Warsztatów

sorów? Jak zrozumieć śmierć

i nie moglam odmówić. Dolą-

z pewną formą zadawania py-

Ikonopisów są: Stowarzy-

dzieci w szpitalu Ochmatdyt,

czyli chlopcy, którzy są w woj-

tań. Widzimy to w tych pracach

szenie Przyjaciól Nowicy, Kate-

przypadkowych ofiar ostrzalu

sku. W zeszlym roku nie mogli

ukazujących jakieś doświad-

MATEUSZ SORA

dra Sztuki Sakralnej Akademii

i bombardowań Kijowa, Charko-

z nami wyjechać za granicę, więc

czenie cierpienia czy buntu. Ale

Sztuk Pięknych we Lwowie, Ka-

wa, Odessy i Lwowa wreszcie?

wzięli udzial w tegorocznym

z pewnością są też takie prace,

tedra Ukrainistyki Uniwersy-

Czemu dobry Bóg na to pozwa-

plenerze w Slawsku. Tym razem

jak tradycyjna ikona.

tetu Warszawskiego. Tegoroczne

la? Czymże wobec tego jest Jego

uczestniczylo w nim prawie 30

Swoimi refleksjami podzie-

warsztaty wsparlo finansowo

sprawiedliwość? To pytania,

uczestników.

lila się również Oksana Roma-

Ministerstwo Spraw Zagranicz-

które co dzień zadają nasi ukra-

Jednym ze stalych uczest-

niw-Triska, artystka ze Lwowa:

nych Rzeczypospolitej Polskiej

ińscy przyjaciele. Przez dwa ty-

ników  Międzynarodowych

­ Na Nowickie Warszta-

w ramach programu ,,Dyploma-

godnie wspólnej pracy szukali-

Warsztatów Ikonopisów jest

ty trafilam w roku 2018, kiedy

cja publiczna 2024".

śmy podpowiedzi i wskazówek

Krzysztof Sokolowski.

Kostko Markowycz, znany iko-

Patronat medialny nad tym

w Piśmie Świętym.

­ Pochodzę z Litwy, z lokalnej

nograf lwowski, zaprosil mnie

wydarzeniem objąl też ,,Nowy

Roman Zilinko, artysta ze

mniejszości polskiej, ale wyje-

do udzialu w tym spotkaniu.

OKSANA ROMANIW-TRISKA

Kurier Galicyjski".

Lwowa dodal, że już po raz drugi

chalem do Polski na studia, zo-

Bylo to dla mnie doświadczenie

Pomyslodawcą

plenerów

­ Jest to fenomen spotkania ­

plener odbywal się w Ukrainie.

stalem. mieszkam teraz i pracuję

bardzo ciekawe, gdyż spotka-

jest Stowarzyszenie Przyja-

stwierdzil. ­ Roman przyjechal

­ Pierwszy raz to bylo w 2021

w Polsce ­ powiedzial o sobie.

lam tu wielu mlodych ikonogra-

ciól Nowicy, które od 2009

do Nowicy ze swoimi wspól-

roku podczas covidu z powo-

­Na te plenery trafilem przez

fów. Widzialam, jak malują, jak

roku organizuje je dla malarzy

pracownikami i studentami.

du trudności z przekroczeniem

Mateusza. To ciekawa historia,

tworzą, jak wymieniają ze sobą

zrzeszonych wokól wspólcze-

Ja zaprosilem malarzy z Pol-

granicy ­ wyjaśnil Roman Zi-

ponieważ na początku chcialem

doświadczenie. Bardzo cieka-

snych ośrodków ikonopisania

ski i zaczęlo się. Planowaliśmy

linko. ­ Dwa lata plener odbywal

trafić na te plenery, ale nie uda-

we jest to, że każdoroczny ple-

w Polsce, na Ukrainie, Bialoru-

to jako eksperyment, który się

się w różnych miejscach - pod

lo mi się. A później Mateusz Sora

ner ma jakąś swoją specyfika-

si i Slowacji. Wspólorganizato-

udal. Nigdy nie myślalem, że bę-

Warszawą w Wesolej, a poźniej

zobaczyl moje prace i sam mnie

cję, specjalny temat. Tegoroczne

rami tego przedsięwzięcia są:

dziemy spotykać się co roku i to

pod Rzymem. I wlaściwie sporo

zaprosil. I od tego czasu wspól-

warsztaty są poświęcone te-

Bractwo Mlodzieży Greckoka-

przez szesnaście lat i w zasadzie

artystów z Ukrainy, szczegól-

pracujemy. To dla mnie wielkie

matowi Bożej Sprawiedliwości.

tolickiej Sarepta, Katedra Sztu-

beż względu na okoliczności.

nie chodzi o mężczyzn, nie mie-

przeżycie. Za każdym razem

Dla nas, Ukraińców i na pewno

ki Sakralnej Narodowej Akade-

Nowica to nie jest miejsce, to jest

li możliwości pojechać, by po-

jest to jakaś trochę inna historia

dla wszystkich ludzi dobrej woli

mii Sztuki we Lwowie, Studium

stan umyslu, stan ducha. Doro-

pracować wspólnie na plenerze,

oraz wspólnota pelna przyjaźni

to temat bardzo ważny. W na-

Chrześcijańskiego Wschodu.

bek warsztatów ikonopisów jest

również teraz utrudnione jest

i duchowych przygód.

szym przypadku nadwrażliwy,

Uczestnikami warsztatów,

dokumentowany i byl prezento-

przekraczanie granicy. Jest dla

Na dorocznych plenerach

bo trwa już trzeci rok wojny na

które w ciągu lat odbywaly się

wany na ponad 100 wystawach

nas ważne bycie razem, bo po 16

ikonografom towarzyszą du-

dużą skalę i codziennie myślimy

w Nowicy, są artyści reprezen-

w Polsce, w Ukrainie, Bialoru-

latach faktycznie staliśmy się

chowni. Tym razem byl z nimi

o Bożej Sprawiedliwości. Tym

tujący tradycje bizantyjskie

si, Armenii, Gruzji, Szwajcarii,

dużą rodziną, wspólnotą bardzo

br. Marcin Świąder, kapucyn.

razem mieliśmy wlaśnie możli-

i lacińskie i którym przyświeca

Austrii i w Niemczech. Opu-

sobie bliską. Pracujemy i my-

­ Ja też jestem malarzem i dla-

wość rozważać ikonograficznie

ten sam cel ­ odnowa ikony jako

blikowaliśmy  15  katalogów

ślimy podobnie, spotykamy się,

tego w tym gronie czuję się bar-

nad tym tematem. Jak już mówila

obrazu liturgicznego stanowią-

poplenerowych, trzy wydaw-

co przerasta w przyjaźń. Ważne

dzo dobrze ­ zaznaczyl. - Oczy-

na otwarciu wystawy Roksolana

cego ważny element wspólnej

nictwa albumowe i dwa filmy

bylo być razem także w tym roku

wiście, że byliśmy bardzo różni,

Kosiw, ikonografia nie ma od-

tradycji Kościola ­ mówią or-

dokumentalne. Prace powstale

i ten plener odbyl się w Slawsku,

ale doświadczamy tego, że jest

powiedzi na to pytanie. Dlate-

ganizatorzy plenerów.

w trakcie plenerów w Nowicy

w również wspanialym miejscu

tylko jeden Duch Święty, który

go każdy uczestnik mógl szukać

­ Myślę, że nie ma znacze-

są obecne w cerkwiach, kaplicy

­ rezydencji MC6. Miejsce do-

przenika wszystkich na różne

odpowiedź na swój sposób i wy-

nia czy jest to prawoslawny czy

i jako przydrożne kapliczki na

brze przygotowane dla tego typu

sposoby. O tym mówi też Sobór

razić ją na plótnie czy na desce.

katolik, bo w ciągu ostatnich

drzewach. Formula dzialań Sto-

spotkań.

Watykański II, że w historii każ-

­ Udalo się? ­ zapytalem.

piętnastu lat prowadzę studia

warzyszenia jest otwarta dla in-

Komisarzem  tegoroczne-

dego czlowieka są te ziarna spo-

­ Każdy chyba stawial przed

pisania ikon w Lodzi dla stu-

stytucji kultury, artystów i śro-

go pleneru byla Albina Jaloza

tkania z Panem Bogiem i myślę,

sobą jakieś zadanie i ksztaltowal

dentów różnych konfesji a tak-

dowisk skupiających twórców.

z Ukrainy.

że w tym malarstwie to widać.

swoją odpowiedź ­ powiedziala

że niewierzących ­ zaznaczyl

Ściśle wspólpracujemy z arty-

­ Nieżyjący już Ostap Lozy-

Nawet u tych osób, które prze-

Oksana Romaniw-Triska. ­ To

w naszej rozmowie prof. Roman

stami ukraińskimi. Wielu z nich

nski, lwowski artysta i znawca

żywają jakiś bunt czy trudności.

już zwiedzający wystawę mogą

Wasylyk z Lwowskiej Narodo-

powiedzieć czy nam się uda-

wej Akademia Sztuki. - Są tam

lo. Artysta gdy tworzy zawsze

nawet judaiści. I wszyscy malu-

chyba nie jest zadowolony do

ją. To jest bardzo ciekawe. Ikona

końca. Ja też myślę, że następną

ma tę wlaściwość, że nie dzieli,

wersję będę troszkę inaczej ro-

ona jednoczy i ma przyszlość.

bić i może uda się lepiej. To jest

Mateusz Sora ze Stowarzy-

normalny twórczy proces i jest

szenia Przyjaciól Nowicy jest

bardzo ważne, żeby artysta za-

pomyslodawcą Międzynarodo-

wsze byl w stanie poszukiwania

wych Warsztatów Ikonopisów.

czegoś nowego, doskonalszego.

Wraz z Romanem Wasylykiem,

Kolejne wystawy odbędą się

znanym ukraińskim ikonogra-

w Przemyślu (Muzeum Naro-

fem zaczynali to dzielo w No-

dowe Ziemi Przemyskiej), Kry-

wicy, dawnej wsi lemkowskiej

nicy-Zdroju (Muzeum Nikifora)

polożonej w województwie ma-

i Warszawie (Muzeum Archi-

lopolskim, w powiecie gorlickim.

diecezji Warszawskiej).