23

nr 19 (455) 18­31.10.2024

XVII Spotkania Polsko-Ukraińskie w Jaremczu

www.kuriergalicyjski.com

Pawel Kowal o zaangażowaniu Polski w odbudowę Ukrainy

W XVII Spotkaniach Polsko-

praktycznie po jednej osobie w każdym urzę-

przestaje się odczuwać na przyklad ryzyko

Ukraińskich w Jaremczu, które

dzie. Do tego będą szkolenia antykorupcyjne

związane z wojną, inwestorzy są gotowi do

odbyly się w dniach 19­22

i szkolenia związane z wchodzeniem do UE

zatrudnienia na miejscu swojego przedstawi-

września br. uczestniczyl prof.

w kontekście instytucji centralnych i bar-

ciela handlowego, a potem są gotowi do tego,

Pawel Kowal, posel na Sejm

dziej w kontekście instytucji lokalnych. Te

żeby zamienić ten eksport na jakąś malą in-

RP, przewodniczący Rady

rzeczy się dzieją, wiele osób siedzących na

westycję. Więc mówi się, że te nasze relacje

ds. Wspólpracy z Ukrainą,

sali w tym uczestniczy. Mamy w tej sprawie

gospodarcze nie są takie zle. To co widzę,

która jest organem premiera

kilka dobrze wyspecjalizowanych instytucji,

na 100 procent, że polska strona potrzebuje

RP. Podczas obrad rozmowę

przykladowo Polsko-Amerykańską Fundację

dużo więcej asertywności, dużo bardziej wy-

z nim przeprowadzil dr Adam

Wolności, Kolegium Europejskie, Studium Eu-

kazywać ją w relacji z wladzami ukraińskimi,

Eberhardt:

ropy Wschodniej ­ myślę że można wskazać

jeżeli chodzi o ochronę inwestycji. Po prostu

z 10 instytucji z doświadczeniem.

gdy inwestorzy chcą coś budować, często

Inny obszar to kwestie związane ze

­ W ciągu dwóch lat ukazalo się już

natrafiają na rozmaite problemy, najczęściej

którego siedzą przedstawiciele. Oni się

roboczych. W tej chwili na stale pracują te

skutkami wojny. Pod kątem zdrowia psy-

kilka tomów badań nad odbudowaniami

lokalne i potrzebują wsparcia politycznego.

dzielą na dwie grupy. Pierwsza grupa to

które byly najszybciej konieczne do powo-

chicznego, czyli stresu powojennego, a tak-

po wojnie. To nie jest pierwsza tego typu

Ja na przyklad prowadzę taką politykę, że się

są pelni czlonkowie, to ci którzy w środ-

lania. Te grupy robocze dzialają spolecznie

że pod kątem protezowania i innowacji w tej

historia, którą zna świat i wiadomo na ten

aktywnie angażuję, nie zważam na to, że to

kach pomocowych przekazują na Ukrainę

i muszę powiedzieć, że ta część spoleczna,

dziedzinie. Rozwój wspólpracy, jeżeli chodzi

temat już niemalo. Podstawowy fakt, któ-

może kogoś denerwować, bo wiem, że jeżeli

miliard euro. W środkach pomocowych,

co może być dla mnie nawet czasem zaska-

o szczególowe kwestie, to rekonstrukcje,

rym się dzielę i do którego Państwa zachę-

inwestycje na Ukrainie będą mialy zlą repu-

zaznaczam, Polska nie jest w stanie się

kujące, dziala bardzo sprawnie. Znalazla się

renowacje, to co się wiąże z przywracaniem

cam, żeby o tym myśleć, to fakt, że nie ma

tację, będziemy mieć z tym później klopoty.

wykazać wedlug tamtych kryteriów tej

grupa ekspertów, wysokiej klasy eksperci,

do funkcjonowania obiektów zabytkowych,

czegoś takiego jak odbudowa po wojnie.

Ponieważ wysluchuję ciągle, że inni się

kwoty, chociaż wydaje znacznie więcej.

bankowcy czy prawnicy, którzy pracują jako

planowanie, urbanistyka itd. To jest powód

Dlatego że po wojnie są np. przemiesz-

szykują, a my się nie szykujemy, zamówilem

Są też obserwatorzy. Ja w imieniu Polski

wolontariusze.

by zmienić ustawę dotyczącą samorządów

czenia ludności, czyli po żadnej wojnie nie

kilka ekspertyz w tej sprawie. Inni szykują

jestem takim obserwatorem, w części ob-

Idea jest taka: będzie dużo pieniędzy

w taki sposób, żeby samorządy w Polsce

odbudowuje się kraju w ten sposób, że sta-

się, ale nie bardziej niż my. Nie ma jakiegoś

rad biorę udzial. Od czerwca jesteśmy przy

i żeby ich nie rozproszyć trzeba ustalić prio-

przelamaly swój stary styl i model zapisany

wia się budynek po prostu tam, gdzie byl

naporu inwestycji na Ukrainie z wyjątkiem

tym stole. Konferencja Ukraine Recovery

rytety. Ale dla każdego z państw pewnie co

w prawie, aby brać środki międzynarodowe

zniszczony. Chociaż nie zawsze tak bywa.

kilku inwestycji o charakterze militarnym.

Conference, grupa G7 jako polityczna cza-

innego będzie ważne. Wiele osób podchodzi

Drugi powód, dla którego nie ma prostej

i dzialać poza granicami gminy. Dzisiaj tego

Raczej jest poczucie zbyt wysokiego ryzyka

pa przygotowująca instrumenty finanso-

do mnie na konferencjach, dużo wicemini-

odbudowy, to są zmiany technologiczne. To

samorządy nie mogą. To jest jeden z naj-

i wyczekiwania oraz szukania możliwości

we w skali globalnej. I druga linia politycz-

strów, szefów agencji i chcieliby coś robić

znaczy że kiedy się buduje na nowo, powstaje

ważniejszych postulatów i proszę Państwa

zmniejszenia tego ryzyka. Nie jest to proste,

nej dyskusji o odbudowie Ukrainy to jest

z Ukrainą, ale dla mnie prostym miernikiem

problem ze starymi, nie zabytkowymi budyn-

mnie w tym wspierać. To jest straszna ba-

dlatego że to nie jest tylko ryzyko korupcji,

Komisja Europejska, która wygenerowala

jest poziom determinacji. Jeżeli ktoś nie przy-

kami, które mają 30­40 lat, również infra-

riera mentalnościowa w Polsce. Oni to ro-

oligarchii, przejęcia i tak dalej. Ale doszlo ry-

taki produkt ­ dużo pieniędzy w postaci

chodzi drugi raz albo nie naciska, to znaczy

struktura drogowa jest dziś budowana we-

bią, ale robią bokiem ­ wpisują pieniądze na

zyko ściśle wojenne, fizyczne. Osoby, które

gwarancji bankowych, realnych pienię-

że sprawa dla niego nie ma takiej wagi, więc

dlug innych zasad, na przyklad ze względu na

osoby fizyczne albo szukają innego rozwią-

moglyby prowadzić inwestycje, po prostu się

dzy, które nazywają się Ukraine Facility ­

na podstawie tego co ustalilem mogę powie-

oczekiwania dotyczące oszczędności energii.

zania, które formalnie jest legalne, ale tak

boją. Większość biznesu trzeba nadzorować

tlumaczę to na polski jako ,,instrument dla

dzieć co widzę jako priorytet. Ale można to

I wreszcie jest trzeci powód, dla któ-

naprawdę jest omijaniem zasad dzialania

osobiście, trzeba przynajmniej ze dwa razy

Ukrainy". Oprócz tego środki dla Ukrainy

sprawdzić w inny sposób ­ przygotowujemy

rego nie będzie prostej odbudowy Ukra-

samorządów w Polsce.

przyjechać. I ludzie się boją.

posiada jeszcze 4-5 glównych organizacji

wspomniany już instrument dla Ukrainy, któ-

iny. To jest integracja z Unią Europejską.

Ja teraz pracuję nad

Jeśli chodzi o procesy

finansowych na świecie ­ ONZ, Bank świa-

ry polega na tym, że biznesmeni, pracodawcy

Ukraina jest już w fazie konferencji mię-

przekonywaniem, że

polityczne, to bez

towy ­ Międzynarodowy Fundusz Walu-

mali i średni powinni przedstawić pierwsze

dzyrządowej i problem negocjacji z Unią

towy i ze dwie instytucje wygenerowane

swoje pomysly, co chcieliby robić na Ukra-

Europejską się rozpoczyna. Trudno powie-

środki są i wiem gdzie

wątpienia rząd Ukrainy

przez nich, a także Europejski Bank Odbu-

inie. Jeszcze nie projekty. Oni mogą na to

dzieć, czy rozpędzi się tej jesieni, dlatego

one są. Większość

dąży do tego, żeby

dowy i Rozwoju.

dostać bardzo atrakcyjne warunki finanso-

że jest prezydencja węgierska, zakladam,

państw powolala

centralizować relacje,

W Polsce to wygląda tak jak w admini-

we, w gruncie rzeczy 100 procent gwarancji

że w czasie prezydencji polskiej dojdzie

albo specjalnego

także jeśli chodzi

stracji w Trzeciej Rzeczpospolitej. Najbardziej

kredytowych i jeszcze 10 procent projektu

do normalnych negocjacji poszczególnych

przedstawiciela, albo

o samorządowe relacje.

można taką instytucję przyrównać do Rady

w postaci pieniędzy bez zwrotu. Dla mnie też

rozdzialów, a zatem to co się będzie zmie-

kogoś kto jest moim

Nasi partnerzy na

Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Zosta-

jest to pierwszy test, kto jest gotów napisać

nialo w kontekście Ukrainy to będzie tak-

odpowiednikiem ­

Zachodzie uważają,

nie powolana ­ jeszcze nie zostala, powolano

te 10 zdań. I powiem Państwu szczerze ­ ce-

że proces dostosowywania prawa, dosto-

tylko mnie jako przewodniczącego. To będzie

lowo wykorzystuję to forum, gdyż wcale nie

sowywania rzeczywistości. Na Ukrainie

mam na myśli państwa

że największą silą są

taka uroczysta grupa Rady ds. wspólpra-

ma tak dużo zgloszeń. Chcemy uczestniczyć

wiele osób uważa, że negocjacje ­ o czym

G7 i uczestniczących

relacje samorządowe,

cy z Ukrainą. Dziala już w sensie roboczym

w odbudowie Ukrainy, ale zdaje mi się, że wie-

często slyszę w Kijowie ­ to usiądziemy do

w procesie odbudowy.

czym jest przyklad

w dwóch wymiarach. Pierwszy to są zespoly

lu ludzi sobie wyobraża, że to będą jakieś pie-

negocjacji, ci swoje, tamci swoje, znajdzie-

Najczęściej powolali

Polski. Że modernizacja,

eksperckie. W ostatnich trzech miesiącach

niądze, że trzeba usiąść przy stole, być blisko

my pośrodku jakiś kompromis. Ale nego-

jakąś hybrydową

zmiany, integracja

skupiliśmy się na dwóch tematach ­ instru-

i wziąć. To tak nie będzie. Będą bardzo dobre

cjacje z UE tak nie wyglądają, dlatego że

instytucję.

europejska w dużym

menty finansowe, a także wspólpraca z sa-

instrumenty finansowe. Natomiast pieniędzy

to są negocjacje ze strukturą, która ma już

morządami. Do tego powolaliśmy specjalny

na granty będzie znacznie mniej niż wszyscy

swój system prawny i pole do kompromisu

stopniu szla przez

Z mojego doświadczenia ostatnich

zespól ekspercki, którzy jest częścią rady.

sądzą. I to też jest dla mnie sposób ustalania

jest, ale nie jest zbyt wielkie. Na pewno nie

samorządy.

miesięcy wynika, że zajmowanie się sze-

Oprócz tego istnieje aparat urzędniczy, czyli

priorytetów. Bo widzę jakimi tematami real-

można tego traktować jako normalne nego-

roko rozumianą odbudową Ukrainy to

Co miesiąc spotykam się z przedstawi-

grupa urzędników, ekspertów, którzy funk-

nie interesuje się biznes.

cjacje międzynarodowe.

mniej-więcej 30 proc. inwestycji i to są

cielami dużych organizacji biznesowych.

cjonują w biurze premiera. Od strony formal-

Oprócz praktycznych sposobów ustala-

Czyli ogólnie mówiąc, lepsze określenie

sprawy, które można powiedzieć, nale-

Nie będzie tak, że ktoś raptem oglosi:

nej rada jest obslugiwana przez biuro premie-

nia co jest priorytetem pracujemy z Centrum

niż odbudowa to recovery, ponieważ ono

żą do MSZ, zagraniczne, a ok. 70 proc. to

Polska odbudowuje np. Charków i proszę

ra, ja mam wszystkie uprawnienia w imieniu

Mieroszewskiego nad wykladem politycz-

uwzględnia wszystkie aspekty, czyli zmiany

sprawy wewnętrzne. Proces odbudowy

zglosić się po pieniądze do banku. To tak

polskiego rządu, ale także innych instytucji

nym, co z polskiego punktu widzenia jest

technologiczne, przemieszczenie ludności, ne-

Ukrainy w sensie instytucjonalnym toczy

nie będzie dzialalo i nigdy tak na świecie

­ po to jest ta koncepcja rady, żeby repre-

ważne. Będziemy zbierać te doświadczenia,

gocjacje z UE, a także czynnik ludzki, na który

się z naszego punktu widzenia dwoma

nie dzialalo. To będzie dzialalo tak, że róż-

zentować Polskę na wszystkich międzyna-

chcemy to przedyskutować w gronie osób

warto zwrócić uwagę. Zatem slowo recovery

glównymi nurtami. Jeden to są państwa

ne instytucje będą oglaszaly przetargi,

rodowych forach. Od strony urzędniczej jest

doświadczonych, które się zajmowaly spra-

będzie lepsze niż odbudowa ­ ono lepiej opisu-

G7, które stworzyly specjalną platformę,

a poszczególne międzynarodowe instytucje

zespól w Kancelarii Premiera, od strony eks-

wami polsko-ukraińskimi w ostatnich dzie-

je ten proces, do którego wszyscy się szykują.

jednoczącą tych specjalnych przedsta-

finansowe będą dysponowaly takimi in-

perckiej pracujemy z trzema już w tej chwili

sięcioleciach. Nie jestem decydentem, moją

Kiedy mówimy o inwestycjach, Ukra-

wicieli. Można to porównać do ministrów

think tankami, czyli z Polskim Instytutem

strumentami finansowymi, czyli kredytami

rolą jest koordynacja i doradzanie. Ja muszę

ina po rozpadzie Związku Sowieckiego

europejskich. W każdym kraju już istnie-

z gwarancjami i z pieniędzmi w formie gran-

Ekonomicznym, Centrum Mieroszewskie-

motywować, energetyzować poszczególne

zawsze miala problemy z inwestycjami

je taki przedstawiciel do spraw Ukrainy.

tu, ale raczej na dzialania związane z budo-

go i Ośrodkiem Studiów Wschodnich. Jeżeli

agencje, ale nie realizować.

zewnętrznymi. Natomiast jeżeli chodzi

Wyobrażamy to sobie jako stól wokól

waniem. I te instytucje już istnieją. Jeżeli

chodzi o strukturę ­ rada sklada się z grup

Otóż pierwsza rzecz to z calą pewnością

o eksport, rozwija się on bardzo dobrze. To

ktoś nie wie, gdzie ma się zglosić, to w moim

eksport. To jest to co realnie mamy, co funk-

eksport z UE na Ukrainę, eksport z Polski

zespole wiedzą bardzo dobrze, bo to już jest

cjonuje i co jest oparte o realną aktywność

i przeważnie jest to eksport militarny, pro-

czas na to. Ponadto są duże międzynarodo-

gospodarczą zarówno eksporterów jak i lu-

dukty dotowane związane z wojną.

we przetargi. Na szczęście, polskie firmy

dzi, którzy zajmują się transportem. Druga

Natomiast trzeba powiedzieć, że we-

zaczęly w tych przetargach uczestniczyć,

rzecz, która w Polsce cieszy się zaintereso-

dlug wszystkich modeli ekonomicznych

jeżeli chodzi o ONZ. Pierwszy raz od czasu

waniem, a także jest przedmiotem zaintere-

eksport jest powiązany z rozwojem malych

jak Polska należy do ONZ, przekroczyliśmy

sowania naszych partnerów zagranicznych

i średnich inwestycji. Wielkimi inwestycja-

kwotę skladki i wysokość zamówień, które

to są duże programy szkoleniowe. Uważam

mi interesuje się rząd. Ale jest cala sfera

są realizowane przez polskie firmy. Dodat-

po tych paru miesiącach, że jest kilka najistot-

inwestycji, których rząd w prosty sposób

kowo ściągamy do Polski agendę odpowie-

niejszych instytucji w Polsce, które mają do-

nie widzi. Inwestycje male i średnie zaczy-

dzialną za przetargi ONZ. Pierwszym dużym

świadczenie pracy z poważnymi programami

nają się od eksportu. To jest dość proste,

sprawdzianem jest ten instrument dla Ukra-

szkoleniowymi w takich zakresach jak zarzą-

chociaż nieoczywiste. Jeżeli mamy dobry

iny. To jest proste. Trzeba już teraz się zglo-

dzanie procesami. Na przyklad nasi partne-

eksport, trzeba go pilnować, gdyż za ekspor-

sić, a nie potem narzekać. Nie ma znaczenia

rzy zachodni są bardzo wrażliwi na to, że na

tem idą pewne przyzwyczajenia. Na przy-

podporządkowanie geograficzne.

Ukrainę idzie dużo pieniędzy i zostaną szyb-

klad, zwiększa się strach przed ryzykiem.

ko wydane, że je ktoś zabierze, ukradnie, po

Podstawowym problemem w inwestowa-

prostu zostaną źle wydane. Oni uważają, że

niu w Ukrainę i w eksport na Ukrainę jest

ZAPISAL KONSTANTY CZAWAGA

Polska powinna przeszkolić w tej dziedzinie

kwestia ryzyka. Kiedy popiera się eksport,

ZDJĘCIE KONSTANTY CZAWAGA