18

nr 21 (457) 15­28. 11.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (cz. 98)

z pracy w fabryce", ,,Mlotem-

-Szturmem" czy ,,Czerwona

IWAN BONDAREW

Wedinga" (pieśni niemieckiego

Wspomnienie szlachetnych

proletariatu). Jeżeli wziąć pod

hetmanów

uwagę, że ulica zostala prze-

Pod koniec panowania so-

mianowana na początku lat

wieckiego Frankiwsk nakryla

199., pojawiają się wątpliwości,

fala przemianowań nazw ­ ulice

że wladze miasta w taki sposób

i place ,,paczkami" otrzymywaly

uhonorowaly przyjaciela nie-

nowe nazwy. Na zmianę zago-

mieckiego proletariatu.

rzalym rewolucjonistom i żol-

W Muzeum Krajoznawczym

nierzom armii czerwonej nastali

powiedziano mi, że ulicę na-

dzialacze ukraińskiej historii

zwano na cześć polskiego dzia-

i kultury. Naturalnie na pierw-

lacza Ignacego Daszyńskie-

szy ogień starano się przemia-

go, przyjaciela Iwana Franki

nować glówne ulice. Na przy-

z lat mlodości. Ale jak powiadają

klad: ul Dzierżyńskiego w 1990

w Odessie: Daszyński i Daszew-

r. zostala ulicą hetmana Mazepy.

ski ­ to ,,dwie wielkie różnice".

Mieszkańcy niby popiera-

Rozwiązanie tej zagadki jest

APOSTOL PIOTR

li te nowe nazwy, ale z przy-

bardzo banalne. W czasach so-

zwyczajenia dalej używano

wieckich ulica nazywala się

starych. Czasami wydarzaly

Daszawska, co mialo przypomi-

się zabawne wypadki. Pewien

nać zloża gazu w miejscowości

taksówkarz opowiadal mi, jak

Daszawa w woj. lwowskim. Gdy

zatrzymany zostal przez klien-

w latach 1990. zmieniano na-

ta, będącego pod ,,dobrą muchą".

zwy ulic, jakiś wybitnie uczony

Na pytanie: ,,Dokąd jedziemy?",

urzędnik w ,,bialym domu" zu-

uslyszal odpowiedź: ,,Na het-

krainizowal starą nazwę. Iwa-

mana Dzierżyńskiego".

no-Frankiwsk może być dumny,

że posiada ulicę nieistniejącego

W stylu techno

bohatera.

Jedyna świątynia katolic-

ka mieści się we Frankiwsku

PS.

przy ul. Wolczynieckiej 92.

Już nie może. W 2010 r. ulicę

Jest to kościól pw. Chrystusa

Daszewskiego przemianowano

Króla Wszechświata i zbudo-

na cześć hetmana wojska zapo-

wany zostal w latach 1930. Po

roskiego Petra Kalniszewskiego.

wojnie, gdy Polacy wyjechali

Pozdrowienia od wujaszka

z miasta świątynia dlugo stala

UL. HETMANA MAZEPY

ŚWIĘTY LONGIN

opuszczona.

Czy pamiętają Państwo, jak

i malarze dodawali charakte-

W 1954 r. kościól przekazano

lecz wlócznię. Ależ jest to atrybut

na początku lat 1990. w telewi-

przemalowali figurę i ,,dorobi-

na magazyn książek. Świątynię

rystyczne dla nich atrybuty. Na

zji stale leciala reklama sosów

innego świętego! Z wlócznią tra-

li" mu klucze. Interesujące, że

podzielono na dwie kondygnacje

przyklad: za Apostolem Andrze-

dycyjnie ukazywano św. Longi-

,,Uncle Bens"? Na pojemnikach

prawdziwy Apostol Piotr też

i aby lżej bylo dostarczać książki

jem widoczny jest ukośny krzyż,

przedstawiano starszego Mu-

na, rzymskiego centuriona, któ-

jest w świątyni. Stoi w prawej

na piętro, obok wejścia umiesz-

na którym zostal ukrzyżowany,

rzyna (przepraszam ­ Afroame-

ry przebil bok Chrystusowi na

nawie i trzyma w prawym ręku

czono niewielką windę. Pod

a Apostol Pawel w ręku trzyma

rykanina). Nazwa marki han-

krzyżu. Później Longin opuścil

,,nie swoją" książkę.

koniec wladzy sowieckiej ko-

dlowej tlumaczy się jako ,,Wujek

miecz, którym go stracono. Cha-

legiony, przyjąl wiarę chrześci-

Ulica Daszewskiego

ściól zwrócono wiernym i jego

Bens".

rakterystycznym  atrybutem

jańską, glosil Slowo Boże, za co

pierwszym proboszczem zostal

Gdy idziemy na wschód uli-

Piotra Apostola jest pęk kluczy,

Dalsza historia polączy-

byl okrutnie zamęczony z rozka-

ks. Kazimierz Halimurka. Wy-

cą Niezależności, to poza kinem

la jednak wujka z przyprawą.

który wręczyl mu Jezus. Widzi-

zu Poncjusza Pilata.

padlo mu przeprowadzić wie-

,,Kosmos" można zobaczyć nie-

Mieszkala we Frankiwsku ro-

my je u tej postaci. Ale nie jest to

Ale jak Longin zostal Pio-

le prac by przywrócić świątyni

wielką uliczkę Daszewskiego.

dzina, mająca w zagranicznej

Piotr! Dlaczego?

trem? W czasach sowieckich

jej pierwotny stan. Starą windę

Zainteresowalem się, co to za

diasporze za oceanem wujka.

W okresie międzywojennym

w kościele otwarto Muzeum

ksiądz postanowil wykorzystać

postać, że na jej część nazwa-

w latach 1930. przeprowadzono

Od czasu do czasu do rodziny

religii i ateizmu. Na jednym

­ ruchomą platformę rozebra-

no niewielką, ale jednak ulicę.

fotografowanie wszystkich figur

nadchodzila paczka z second-

ze zdjęć z tego okresu figu-

no, zaś do konstrukcji przys-

W sowieckich informatorach

-handem i niewielką pomocą

w kościele ormiańskim. Teraz te

ra już nie ma wlóczni. Gdy na

pawano poprzeczne ramię. Tak

znalazlem jedynie kompozy-

finansową. Kiedyś przed No-

zdjęcia możemy odszukać w In-

początku lat 1990. świątynię

przy kościele pojawil się krzyż

towa O. Daszewskiego, auto-

wym Rokiem przekazano ko-

ternecie. Otóż, nasz Piotr wów-

przekazano ukraińskiej Cer-

katolicki. Niektórym parafia-

ra takich szlagierów, jak ,,Idę

lejną paczkę od wujka: 200

czas trzymal w ręku nie klucze,

kwi autokefalicznej, kaplani

nom taki krzyż nie przypadl do

dol. USA, żelazną bańkę i list.

gustu i często narzekali na to

Ponieważ po angielsku nikt

w rozmowie z księdzem. Pew-

w rodzinie nie czytal, więc tlu-

nego razu tak to zdenerwowa-

maczenie odlożono na później.

Pieniądze schowano do skar-

lo księdza, że wykrzyknąl: ,,Jak

pety, a bańkę otwarto. Byl tam

umrę, to pochowajcie mnie pod

proszek, który zidentyfikowa-

tym krzyżem!".

no jako przyprawę.

Ale z czasem wierni przy-

Nadeszly święta, trwające do

zwyczaili się do tej konstruk-

cji, a ks. Halimurka żyje i cieszy

polowy stycznia. Rodzina byla

wielka, przygotowywano dużo

się dobrym zdrowiem. Zostal

jedzenia i przyprawa okazala

wprawdzie przeniesiony do in-

się jak najbardziej potrzebna.

nej parafii, ale krzyż ze starej

Potrawy stawaly się bardziej

windy możemy oglądać i dziś.

pikantne i goście chwalili sobie

Longin Piotrowicz

zdolności gospodyni.

W ,,blękitnej cerkwi", która

Z czasem o liście zapomniano

we Frankiwsku byla dawniej

zupelnie i natrafiono na niego

kościolem ormiańskim, zacho-

dopiero jesienią, gdy odwiedzi-

walo się wiele dawnych figur.

la rodzinę znajoma nauczyciel-

Interesującą jest dla nas figu-

ka angielskiego. Przeczytala list

ra po prawej stronie wspólcze-

i cala rodzina zastygla w szoku.

snego ikonostasu. Jest to figura

Okazalo się, że byl to testament

Apostola Piotra. Skąd wiadomo,

biednego wujka, który zmarl

że to wlaśnie on, jeżeli nie ma

w ubieglym roku. Wujek prosil,

żadnego podpisu?

by po kremacji jego prochy spo-

Świętych bylo wielu i aby

częly w ojczyźnie.

jakoś ich odróżniać, rzeźbiarze

Taka to byla przyprawa.

KOŚCIÓL PW. CHRYSTUSA KRÓLA WSZECHŚWIATA