28

nr 21 (457) 15­28. 11.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Arystokratyczny desant w Stanislawowie

zgodzić, bo monarsze zawsze

4 lipca 1686 r. nie jest zbyt

towarzyszyla liczna świta mi-

znaną datą w historii naszego

nistrów, biskupów, generalów

miasta. W tym dniu nie bylo

i dyplomatów. Cala ta brać zje-

u nas pożaru ani trzęsienia

chala do miasta, wobec tego na

ziemi, nie bylo powodzi

dwa dni stolica Rzeczypospolitej

i nie wybuchla epidemia. Pod

przeniosla się do Stanislawowa.

murami miasta na dwóch

Historyk Czeslaw Chowa-

Bystrzycach nie zjawili się

niec pisal, że nigdy wcześniej,

Turcy z Tatarami czy kozacy

ani nigdy potem miasto nie wi-

z opryszkami. A jednak

dzialo tylu znamienitych gości

slychać bylo wystrzaly

i nie bylo oświetlone blaskiem

armatnie, a caly garnizon byl

królewskiego dworu. W tym

w najwyższym pogotowiu.

czasie Andrzej Potocki zostal

KRÓL JAN III SOBIESKI

Cale zamieszanie wyjaśnić

hetmanem polnym koronnym

KRÓLEWICZ JAKUB LUDWIK,

można bardzo prosto ­ do

(wiceministrem obrony), mają-

z rodziną w wielkim drew-

MARYSIEŃKA SOBIESKA­

NAJSTARSZY SYN KRÓLA

Stanislawowa zawital król. I to

cym w swej gestii wojska, chro-

nianym budynku, stojącym

UKOCHANA MALŻONKA

nie sam!

Latem wojska Rzeczypospo-

niące granice.

w miejscu dzisiejszej katedry

MONARCHY

litej zaczęly koncentrować się

Zdążyl rozbudować już Sta-

greckokatolickiej. Samo miasto

,,Milion razy ciumam wszystkie

kolo wsi Kolince, pomiędzy Ty-

nislawów i teraz przyjmowal

również przypominalo wielki

IWAN BONDAREW

wspaniale zakątki twego ciala,

śmienicą i Tlumaczem. Mial tam

gości w murowanym palacu,

plac budowy, bo istnialo dopiero

Wizyta pierwsza

moją cudowną pupinkę, która

przybyć król, który stacjonowal

wystawionym na początku lat

od 11 lat. Sobieski spieszyl dalej,

z rozkoszą przyjmuje mnie".

Rzeczpospolita byla dość in-

we Lwowie. Jechal powoli z wiel-

1680. Byl to pierwsza miejska

więc po uczcie wyruszyl do Ka-

Wspólcześni nie podziela-

teresującym państwem. For-

kim pocztem, zatrzymywal się

kamienica na dwa piętra. Jed-

lusza i tam zanocowal.

li zachwytu króla. Kronikarze

po drodze w zamkach, gdzie

malnie byla republiką szla-

nak ledwie mogla pomieścić

Wkrótce potem umiera jego

opisywali Marię Kazimierę, jako

organizowano polowania. 26

checką,  gdzie  cala  wladza

wszystkich gości. Przez ten czas

poprzednik ­ król Michal Kory-

kobietę nierozgarniętą, chciwą,

czerwca Sobieski byl w Stryju,

ustawodawcza i większa część

trwaly tu bez przerwy bankiety,

but Wiśniowiecki, więc tron byl

drobiazgową, która rwala się do

sądowej należala do parlamentu

gdzie bawil trzy dni, obchodząc

pusty i miano obrać nowego mo-

przyjęcia, fajerwerki i zabawy.

rządzenia państwem, a ponad-

­ Sejmu. Przy tym każdy szlach-

święta Piotra i Pawla. Potem

narchę. W kwietniu następnego

Oprócz najwyższych urzęd-

to handlowala posadami przy

w Żurawnie i Haliczu spotkal się

cic posiadal prawo weta ­ czy-

roku, na fali wojskowych suk-

ników królowi towarzyszyli

dworze.

z hetmanem wielkim koronnym

li jednym swoim glosem mógl

cesów, Sobieski zostaje Janem

zagraniczni dyplomaci. Kroni-

Wraz z rodzicami wędro-

Jablonowskim. Wreszcie przez

zablokować decyzję absolutnej

karze piszą, że byli wśród nich

III, królem Rzeczypospolitej.

wal też 19-letni królewicz Ja-

Jezupol orszak królewski dotarl

większości. Na czele tej calej de-

książę Beaumont, syn francu-

Jego i Jej Wysokości

kub Ludwik. Przyslowie, które

do Stanislawowa.

mokracji stal jednak król. W od-

skiego wojskowego ministra

twierdzi, że na dzieciach ludzi

W mieście Jego Wysokość

różnieniu od innych państw eu-

Nowy monarcha wykazal się

Leteliera, który ,,szukal przy

wybitnych przyroda wypoczy-

ropejskich, gdzie monarchia

przebywal od 4 po 6 lipca 1686

jako zdolny wladca i wspanialy

dworze bohaterskiego kró-

wa ­ sprawdzilo się tu w 100%.

roku. Królowi towarzyszyla

byla dziedziczną, w Rzeczypo-

wódz. Zakończyl tragiczną dla

la przygód i slawy", francu-

Chlopak urodzil się garbaty,

jego malżonka Maria Kazimie-

spolitej król byl obierany przez

Polski wojnę z Turcją, wzmoc-

ski ambasador markiz Franci-

umyslem nie blyszczal i pozo-

ra, nazywana przez historyków

szlachtę. Mimo woli naprasza

nil armię, ukrócil swawolę ma-

szek Gaston de Béthune, posel

stawal w cieniu swego slaw-

,,Marysieńką". Król szalenie ko-

się analogia z wyborami pre-

gnatów, odrodzil pulki kozackie

austriacki Jerzy Szemuński,

nego ojca. Ze wszystkich dzie-

zydenckimi ­ miano by obierać

chal swą żonę. Poznali się, gdy

i zawarl przymierze z Austrią.

nuncjusz papieski Franciszek

ci  Marysieńka  najbardziej

najbardziej dostojnych przed-

jeszcze byla żoną Zamoyskiego.

Gdy w 1683 r. Turcy napadli na

Bonesanu i posel wenecki Hie-

nienawidzila pierwszego syna,

stawicieli, ...ale bywalo różnie.

Gdy ten zmarl na syfilis, Jan bez

Wiedeń, Sobieski pośpieszyl

ronim Albertino de Conti.

a ten odpowiadal jej tym samym.

obawy poprosil ją o rękę i serce.

Czasami obierano calkowitego

z odsieczą i rozgromil wojsko

W orszaku byli również su-

Z Hospodarstwem Moldawskim

Urodzila królowi trzynaścioro

nikczemnika.

osmańskie. W tej walce zginąl

werenni wladcy. Na przyklad

nic się nie udalo. Po śmierci ojca

dzieci, z których przeżylo je-

W 1686 roku królem Rzeczy-

syn Andrzeja Potockiego ­ Sta-

Krystian Ludwik I ­ książę Me-

Jakub chcial być królem, ale

dynie czworo. Liczne narodzi-

pospolitej byl Jan III Sobieski,

nislaw. Pomimo blyskawicz-

klemburgii-Schwerinu. W tam-

przegral wybory. Wśród skan-

uważany za jednego z najwy-

nego zwycięstwa wojna prze-

ny (dodajmy tu jeszcze czworo

tych czasach Europa byla po-

dali z matką i braćmi dzielil spa-

bitniejszych i najslawniejszych

dzieci z pierwszego ślubu) i licz-

ciągala się.

dzielona na mnóstwo malych

dek po ojcu, bo otrzymal mniej

monarchów polskich. Wcze-

ne poronienia nie znieksztalcily

Król mial interesujące plany

państewek, których wladcy

jednak figury królowej. Pozo-

niż uważal, że mu się należy. Byl

śniej Jan Sobieski bywal już

­ podbicie Hospodarstwa Mol-

posiadali glośne tytuly. Towa-

stawala smuklą, jak w mlodości.

ostatnim mężczyzną z rodziny

w Stanislawowie, ale nie jako

dawskiego i odcięcie Turcji od

rzystwa Krystianowi Ludwiko-

Sobieskich, z którego śmiercią

Sobieski nawet nie spoglądal

król. Jego życiorys jest znany,

Chanatu Krymskiego. Podbitą

wi dotrzymywal spadkobierca

w 1737 r. ród się zakończyl.

Moldawię Jan Sobieski plano-

w stronę innych kobiet i w cza-

więc nie będziemy tu na nim się

księstwa Kurlandii Ferdynand

sie wypadów wojennych prawie

wal oddać we wladanie swemu

zatrzymywać dokladniej.

Ketler. Bylo to malutkie pań-

Szlachetne towarzystwo

co dnia pisal do niej listy milo-

Pochodzil z magnackiej ro-

ukochanemu synowi Jakubo-

stewko baltyckie, nie posiada-

sne, które nawet dziś zmusza-

wi. Pierwsze dwie próby byly

Niegdyś  popularne  bylo

dziny Sobieskich. Jego ojciec byl

jące wlasnej armii i stąd kur-

ją badaczy czerwienić się. Oto

nieudane i w 1686 r. odbyla się

przyslowie, że ,,stolica jest tam,

wlaścicielem Zloczowa, gdzie

landzka szlachta zmuszona byla

jedna z takich ,,perelek" króla:

trzecia wyprawa moldawska.

gdzie król". Trudno się z tym nie

rozbudowal palac, tworząc ro-

slużyć w innych wojskach. Fer-

dową rezydencję. Mając lat 19

dynand byl oficerem wojsk pol-

Jan rozpoczyna karierę wojsko-

skich i przez wiele lat slużyl przy

wą. Walczy z kozakami, Mo-

dworze polskim. Po tym, jak tra-

skalami, Szwedami i Tatarami.

fil w opaly, zmuszony byl przejść

W 1673 r., jako wielki hetman

na slużbę pruską. Powiadali, że

koronny (odpowiednik obec-

przyczyną jego klopotów byl...

nego ministra obrony). Sobie-

jego romans z Marysieńką. Jeże-

ski rozgromil wojska tatarskie

li przypuścimy, że w lipcu Fer-

pod Chocimiem. Wracając do

dynand byl jeszcze w faworze,

Lwowa, okryty ,,victorią cho-

a we wrześniu już wyjechal do

cimską", zostal zaproszony do

Prus, to do królowej smalil cho-

Stanislawowa przez wojewo-

lewki wlaśnie w Stanislawowie.

dę kijowskiego Andrzeja Po-

Trudno powiedzieć ile pie-

tockiego. Obaj wojskowi dobrze

niędzy kosztowala Potockiego

się znali ­ wspólnie walczyli

ta gościna, ale magnat na pew-

pod Chocimiem. Przypuszczam,

no odetchnąl z ulgą, gdy 6 lipca

że Sobieskiego zainteresowala

goście tlumnie ruszyli w stro-

nowa forteca, o której potędze

nę Tyśmienicy. Po przeglądzie

wojsk rozpoczęla się trzecia

wiele slyszal, ale jeszcze jej do-

kladnie nie oglądal.

moldawska kampania. Podczas

dzialań wojennych Andrzej

5 grudnia 1673 r. strażnik

z wieży ratuszowej zauważyl

zerwal jedną z ważnych ope-

racji, za co król o maly wlos go

orszak hetmana. Na jego cześć

nie rozstrzelal. Z czasem Sobie-

forteca dala stukrotną salwę

ski uspokoil się, ale byl na ma-

armatnią. Potem mial miejsce

gnata obrażony ­ odsunąl go od

uroczysty obiad na zamku. Mu-

dowództwa i w Stanislawowie

rowanego palacu Potocki jesz-

PALAC POTOCKICH W STANISLAWOWIE W DNIU DZISIEJSZYM. TRUDNO UWIERZYĆ, ŻE

więcej nie gościl.

cze nie wybudowal i mieszkal

PRZYJMOWANO TU KRÓLA