4

nr 22 (458) 29.11.­16.12.2024

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

XIII edycja Międzynarodowego Festiwalu

,,Odkrywamy Paderewskiego"

We Lwowie w dniach

wykonal Marsz Cyganów ­ fragment

15­17 listopada odbyl się

z opery ,,Manru". Z wielką nadzieją chciala-

bym patrzeć w przyszlość, bo zawsze gdy

XIII Międzynarodowy

kończy się festiwal tegoroczny, zaczynamy

Festiwal ,,Odkrywamy

przygotowywać przyszloroczny. Wierzę

Paderewskiego".

w to, że się odbędzie i życzę wszystkim,

Tegoroczna edycja byla

żeby odbyl się już po zwycięstwie i godnym

poświęcona dwóm

statusie Ukrainy. Muzyka Paderewskiego

wielkim postaciom

jest obecna we Lwowie już od ponad stu lat,

ona wzbogacila nasze miasto. Tak jak wzbo-

związanym ze Lwowem ­

gacila muzyka Chopina czy wielu innych

Zbigniewowi Herbertowi

polskich twórców, którzy go upiększyli

w 100. rocznicę urodzin

swoją sztuką i jej kunsztem. Oni stworzyli

oraz Adamowi Didurowi

kulturę Lwowa i w ten sposób ją zbudowali.

w 150. rocznicęjego

Mlode pokolenia korzystają z tego. Również

urodzin.

ukraińska muzyka się otwiera ­ kameralna,

symfoniczna, fortepianowa. Bardzo często

we Lwowie brzmi również muzyka wspól-

ANNA GORDIJEWSKA

czesnych kompozytorów zarówno polskich,

TEKST

jak i ukraińskich, w bliskiej wspólpracy

IHOR REWAGA

wzajemnego wsparcia i inspiracji.

ZDJĘCIA

Dwa koncerty Festiwalu wzbudzily

KONSUL RP WE LWOWIE DOROTA DMUCHOWSKA ORAZ PREZES POLSKO-UKRAIŃSKIEJ FUNDACJI

W pierwszym dniu festiwalu, konsul

ogromne zainteresowanie. Wszyscy arty-

IM. IGNACEGO JANA PADEREWSKIEGO ADAM BALA, PRZEDSTAWICIELE POLSKIEJ SPOLECZNOŚCI

RP we Lwowie Dorota Dmuchowska oraz

ści zostali przyjęci gorąco przez lwowską

LWOWA, GOŚCIE Z POLSKI ZLOŻYLI KWIATY POD KOLUMNĄ ADAMA MICKIEWICZA

prezes Polsko-Ukraińskiej Fundacji im.

publiczność. Festiwal ,,Odkrywamy Pa-

Ignacego Jana Paderewskiego Adam Bala,

to jest konieczność, trzeba go zachować

braci. Muzyka jest językiem uniwersal-

Wtedy po raz pierwszy spotkaliśmy się

derewskiego" bez wątpienia jest ważnym

przedstawiciele polskiej spoleczności

i chronić na ile się da ­ podkreślil.

nym, który wszyscy rozumieją, jest ona

z Prezesem Adamem Balą, żeby przedys-

momentem w życiu kulturalnym Lwowa.

Lwowa, goście z Polski zlożyli kwiaty pod

Wieczorem, 15 listopada, we Lwow-

językiem świata ­ mówil Klaudiusz Baran.

kutować jaki charakter mialby być festi-

***

kolumną Adama Mickiewicza, upamięt-

skiej Filharmonii Narodowej im. M. Sko-

W drugim dniu Festiwalu w Palacu Po-

walu i czego mialby dotyczyć. Dzisiaj jest

Ignacy Jan Paderewski - polski piani-

niając 120. rocznicę odslonięcia pomnika

ryka odbyl się uroczysty koncert z okazji

tockich odbyla się uroczystość wręczenia

to już XIII edycja wielkiego ­ można już tak

sta, kompozytor, dzialacz niepodleglościo-

wielkiego poety. Pomnik uważany jest za

106. rocznicy odzyskania niepodleglości

nagrody przyznawanej przez kapitulę Pol-

powiedzieć ­ festiwalu, który ma swoją od-

wy i polityk urodzil się 6 listopada 1860

jeden z najpiękniejszych na świecie. Odslo-

przez Polskę oraz 120. rocznicy odslonię-

sko-Ukraińskiej Fundacji im. Ignacego Jana

slonę tak w Polsce, jak w Ukrainie, ale też

roku we wsi Kurylówka na Podolu. Będąc

nięcie odbylo się 30 października 1904 r.

cia pomnika Adana Mickiewicza we Lwo-

Paderewskiego Wyróżnienia Paderewski.

w Stanach Zjednoczonych. Rzeczywiście

znanym pianistą, koncertowal po świecie,

Na uroczystość wówczas przybyl z Paryża

wie. W wykonaniu Orkiestry Symfonicz-

Ostatni dzień Festiwalu byl poświęco-

mówimy o naszej wspólnej historii i cieszę

przyjeżdżal też kilka razy do Lwowa ­ w la-

syn poety Wladyslaw Mickiewicz. W kon-

nej Lwowskiej Filharmonii Narodowej pod

ny 150. rocznicy urodzin Adama Didura,

się że ten polski bas, który zrobil gigan-

tach 1887 i 1889. Ignacy Paderewski napi-

kursie wybrano projekt Antoniego Popie-

batutą Wolodymyra Sywochypa zostal

wielkiej postaci związanej ze Lwowem.

tyczną karierę w Nowym Jorku w Metro-

sal jedyną operę ,,Manru", która zostala po

la, wykladowcy rysunku na Politechnice

wykonany poemat symfoniczny inspiro-

W Filharmonii Lwowskiej odbyla się Gala

politan Opera, jest dziś czczony. Pamięta-

raz pierwszy wystawiona 29 maja 1901

Lwowskiej. W 2022 roku w pierwszych

wany utworem Mickiewicza ,,Grażyna"

Operowa we wspólpracy z Teatrem Opery

my Adama Didura jako wielkiego artystę

roku w Dreźnie, zaś polska premiera ope-

miesiącach od eskalacji rosyjskich dzialań

Borysa Latoszyńskiego oraz ,,Suita Ukra-

i Baletu im. Salomei Kruszelnickiej we Lwo-

tego miasta, tego wielokulturowego mia-

ry odbyla się kilka dni później, 8 czerwca

wojennych na Ukrainie pomnik wieszcza

ińska" Mykoly Kolessy. W wykonaniu

wie wraz z Operą Śląską, której twórcą byl

sta ­ powiedzial Jaroslaw Godun, dyrektor

1901 r., wlaśnie we Lwowie, na scenie

zostal zabezpieczony przeciw odlamkom

znakomitych muzyków, zwycięzców wielu

Adam Didur. Koncert w którym wystąpili

Instytutu Polskiego w Kijowie.

Teatru Wielkiego. W roli Manru wystąpil

i fali uderzeniowej.

międzynarodowych konkursów, polskie-

soliści Opery Lwowskiej Lilia Nikitczuk

Marianna Humetska, pianistka, dyrek-

wówczas gościnnie slynny tenor Aleksan-

­ Dla nas lwowiaków ten pomnik jest

go akordeonisty Klaudiusza Barana oraz

(mezzosopran) i Wolodymyr Szynkaren-

tor artystyczna Festiwalu ,,Odkrywamy

der Bandrowski, a partię Ulany zaśpiewala

czymś nadzwyczajnym. Co roku groma-

ukraińskich artystów ­ pianistki Marian-

ko (bas) oraz chór ,,Gloria" zafascynowal

Paderewskiego" powiedziala Nowemu Ku-

lwowska artystka Helena Zboińska-Rusz-

dzimy się tutaj by zlożyć wieńce. Za cza-

ny Humetskiej, skrzypka Jewhena Kruka

lwowską publiczność. Orkiestrą ,,Wirtuozi

rierowi Galicyjskiemu:

kowska. Spektakl zostal wyreżyserowa-

sów Związku Radzieckiego tego nie bylo,

i kontrabasisty Jaremy Kicyly zabrzmialy

Lwowa" dyrygowal Taras Werhun.

­ XIII Festiwal ,,Odkrywamy Paderew-

ny przez Tadeusza Pawlikowskiego, ów-

pojedynczo tylko podchodziliśmy pod ten

slynne polskie tanga

­ Ostatni dzień Festiwalu poświęcamy

skiego" dobiega końca. W dramatycznym

czesnego dyrektora teatru. Podobnie jak

pomnik, obchodziliśmy go dookola. Dla nas

­ Mam nadzieję, że to iskierka nadziei

Adamowi Didurowi, wielkiej postaci zwią-

czasie go przeprowadzamy, ale to wyda-

w Dreźnie odniósl wielki sukces. W 1902

jest to miejsce święte ­ Krzysztof Rumiń-

dla lwowiaków, bo te tanga są przede

zanej ze Lwowem. Zrobil fenomenalną ka-

rzenie zawsze gromadzi nie tylko pasjo-

roku Ignacy Paderewski, po licznych wy-

ski, wiceprezes Polskiego Towarzystwa

wszystkim o milości, ale też o życiu. Wy-

rierę, ale rozpocząl ją tutaj, we Lwowie.

natów muzyki Paderewskiego. Zgodnie

jazdach z koncertami po calym świecie,

Opieki nad Grobami Wojskowymi.

daje mi się, że geniusz tych naprawdę pro-

Kontynuowal ją w Metropolitan Opera,

z tradycją festiwalu w występach na scenie

znów przyjechal do Lwowa. Tym razem

­ Czym dla mnie, dla was wszystkich

stych utworów, jednak napisanych przez

gdzie zostal nazwany ,,basem wszech-

Filharmonii Lwowskiej biorą udzial polscy

wystąpil z trzema recitalami w teatrze

jest pomnik Mickiewicza? A wszystkim!

bardzo dobrych kompozytorów, którzy

czasów". Później wrócil do Lwowa i byl

i ukraińscy artyści. W dzisiejszym wieczo-

Skarbka i byl wspaniale przyjęty przez pu-

Tym, czym dla Lwowa deszcz, slońce, po-

wlożyli calą swą duszę w ich powsta-

kierownikiem artystycznym lwowskiej

rze ważnym elementem jest muzyka Pade-

bliczność lwowską.

goda. Ja sobie nie wyobrażam Lwowa bez

nie, udalo nam się przekazać lwowskiej

Opery, następnie Opery Śląskiej. Jest to

rewskiego. Jego utwory niezmiennie brzmią

W 1910 roku bardzo uroczyście ob-

tego pomnika usytuowanego w samym

publiczności. Jestem we Lwowie już po

wielki powrót Didura do Lwowa ­ pod-

we Lwowie. Myślę, że możemy pochwalić

chodzono we Lwowie 100-lecie urodzin

sercu Lwowa. I cale szczęście, że w czasie

raz trzeci w ciągu tej toczącej się wojny.

kreślil Adam Bala, prezes zarządu Polsko-

się tym, że prawie wszystkie dziela tego

Fryderyka Chopina. Ignacy Paderewski

drugiej wojny światowej, w czasie okupa-

Państwo mierzycie się z tym na co dzień

-Ukraińskiej Fundacji im. Ignacego Jana

kompozytora udalo się nam zaprezento-

specjalnie na kilka dni przyjechal wtedy

cji niemieckiej wojska niemieckie nie znisz-

i myślę, że latwiej jest to zrozumieć przy-

Paderewskiego, dyrektor generalny Festi-

wać. Dzisiaj zabrzmialy utwory, które są

do Lwowa na I Zjazd Muzyków Polskich

czyly go, nie zabraly, nie usunęly, cho-

jeżdżając tu, slysząc alarmy czy pamięta-

walu ,,Odkrywamy Paderewskiego".

już w stalym repertuarze ukraińskich mu-

i Festiwal Muzyki Polskiej. We Lwowie zo-

ciaż bylo takie rozporządzenie. Po wojnie

jąc jak wyglądal Lwów przed wojną i oglą-

­ Pamiętam, jak startowala pierwsza

zyków. Solistka Lilia Nikitczuk przepięknie

stala wówczas wykonana po raz pierwszy

też nie wyjechal. Wiemy, że Jan Sobieski

dać go teraz. To że tu jestem, jest jakby

edycja tego festiwalu. Byl to rok 2012,

wyśpiewala jego pieśni na teksty francu-

na ziemiach polskich jego Symfonia h-moll

i inne pomniki są w Polsce, a Mickiewicz

elementem mojego wsparcia dla naszych

bylem dyrektorem Instytutu Polskiego.

skie. Chór ,,Gloria" Filharmonii Lwowskiej

op. 24. Kolejny przyjazd kompozytora

pozostal. To jest piękne miejsce, gdzie się

mial miejsce w 1912 roku, kiedy Ignacy

spotykamy. Pomnik jest piękny, oryginal-

Paderewski otrzymal tytul honoris causa

ny. Chyba wszystkim się podoba. Lubimy

na Uniwersytecie Lwowskim. Natomiast

wiersze Mickiewicza, ale ten pomnik jesz-

Rada Miejska Lwowa uhonorowala wy-

cze bardziej ­ powiedziala Jadwiga Pań-

bitnego pianistę dyplomem Honorowego

kowska, Polka ze Lwowa.

Obywatela Miasta Lwowa. Ignacy Pa-

Zbigniew Saganowski z Towarzystwa

derewski byl wielkim patriotą. W 1913

Milośników Kultury Kresowej we Wrocla-

roku odbylo się kilka koncertów Mistrza,

wiu mówil o tym, że będąc we Lwowie za-

a większą część wynagrodzenia kompo-

wsze stara się podejść do pomnika Mickie-

zytor przeznaczyl na cele charytatywne.

wicza by uszanować jego pamięć i oddać

Dalszą część życia Ignacy Paderewski

mu hold. ­ Jest to wielki symbol dla calego

poświęcil polityce oraz ruchowi niepodle-

naszego narodu, nie tylko we Lwowie, nie

glościowemu. Od 16 stycznia 1919 roku byl

tylko w macierzystej Polsce, ale na calym

premierem II RP, pelniąc również funkcję

świecie dla wszystkich Polaków oraz obok

ministra spraw zagranicznych. Zmarl 29

Opery wielki symbol Lwowa. Obecnie

czerwca 1941 w Nowym Jorku, pochowa-

na Ukrainie jest trudny czas, w związku

ny na Cmentarzu Narodowym w Arlington

z tym wiele miejsc zabytkowych, jak też

w stanie Wirginia w USA. W 1992 r. trum-

pomnik naszego Wieszcza jest zabezpie-

nę z jego prochami sprowadzono do Polski.

czony przed uszkodzeniem przez dzialania

Spocząl w krypcie archikatedry św. Jana

wojenne. Przykry i smutny to widok, ale

Chrzciciela w Warszawie.