21

nr 23 (459) 17­30.12.2024

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Wizyta we Lwowie delegacji Związku Rodowego Dzieduszyckich

herbu Sas (cz. 1)

W listopadzie 2024 roku po

konserwatorskich, żeby przy

raz kolejny Lwów odwiedzili

tym nie uszkodzić samego ma-

przedstawiciele Związku

lunku akwarelowego. Obecnie

Rodowego Dzieduszyckich

razem z Ulianą Romaniw i Iry-

herbu Sas (ZRD), mianowicie

ną Sosulowską wybieramy do

Mateusz Dzieduszycki,

konserwacji z tego ogromnego

przewodniczący ZRD, Melania

zbioru kolejne 20­30 pozycji.

Dzieduszycka, sekretarz

Przedstawimy nasz projekt Mi-

Rady ZRD, Jan Krzywdziński,

nisterstwu Kultury i Dziedzic-

koordynator projektów ZRD.

twa Narodowego i Instytutu

Razem z nimi w spotkaniach

,,Polonika" i gdy projekt będzie

z przedstawicielami strony

przyjęty zaczniemy dzialać.

ukraińskiej wzięly udzial

historyczno-artystyczno-kul-

Będzie to tylko jeden ze

Katarzyna Solek, dyrektor

turalnej. Wskutek tragicznych

wspólnych polsko- ukraiń-

Departamentu Kultury

wydarzeń II wojny światowej

skich projektów, realizowanych

i Dziedzictwa Narodowego

zostalo utraconych wiele cen-

we Lwowie w 2025 roku, roku

Urzędu Marszalkowskiego

nych dziel z tych wspanialych

200-lecia urodzin Wlodzimie-

Województwa Podkarpackiego

zbiorów, zaś inne (zwlaszcza

rza Dzieduszyckiego, który wla-

i Konrad Sawiński, dyrektor

z palacu na Kurkowej) zostaly

śnie zebral tę unikatową biblio-

ULIANA ROMANIW I JAN KRZYWDZIŃSKI

Muzeum w Jaroslawiu

rozproszone i znajdują się w roż-

tekę na skalę europejską. Postać

,,Kamienica Orsettich

nych lwowskich i polskich mu-

Wlodzimierza Dzieduszyckie-

przy cennych polonikach we

również dyplomy, które otrzy-

i Muzeum Dzieduszyckich

zeach i bibliotekach. Na szczę-

go wszystkich nas lączy, i Po-

Lwowie i ustalenie planu przy-

mal Wlodzimierz Dzieduszyc-

w Zarzeczu". Tak liczna

ście, prawie bez zniszczeń

szlorocznych dzialań. Chodzi

ki. Ukraińska konserwatorka

laków, i Ukraińców, zwlaszcza

i przedstawicielska

ocalaly zbiory przyrodnicze i bi-

pracowników lwowskiego Mu-

przede wszystkim o unikato-

Uliana Romaniw pracuje z wiel-

delegacja przybyla do Lwowa

blioteka Muzeum Przyrodnicze-

zeum Przyrodniczego. Wspól-

wą bibliotekę Muzeum Przy-

kim zaangażowaniem i poświę-

z powodu przygotowania

go przy ul. Teatralnej.

pracujemy ze sobą już od lat

rodniczego, część księgozbioru

ceniem, przywraca piękno tym

do roku Wlodzimierza

Podczas wizyty do Lwowa

i mamy plany na dalszą owoc-

dawnej Biblioteki Poturzyc-

książkom. Niektóre z tych ksią-

Dzieduszyckiego (ur. 22

polska delegacja spotkala się

ną wspólpracę. Bardzo chcemy,

kiej. Razem z Ulianą Romaniw,

żek mają bardzo bogate, unika-

czerwca 1825 roku, zmarl 18

z przedstawicielami lwowskich

aby w tym jubileuszowym roku

konserwatorką książek i Iry-

towe ilustracje ­ i to jest wielkie

września 1899 roku).

ukraińskich instytucji kultu-

postać Wlodzimierza Dziedu-

ną Sosulowską, bibliotekarką,

wyzwanie dla konserwatora.

ry, muzeów i bibliotek. Tematem

szyckiego zaistniala w szerokiej

opiekunką cennego zbioru bi-

Dzięki zastosowaniu wspólcze-

przewodnim rozmów byla osoba

przestrzeni publicznej. Ta ini-

bliotecznego Muzeum Przyrod-

snych metod konserwacji stare

TEKST I ZDJĘCIA

Wlodzimierza Dzieduszyckie-

cjatywa naszego Związku Ro-

niczego, ustalone zostaly cenne

książki odzyskują dawny blask.

JURIJ SMIRNOW

W

go, jego wspaniale dziedzictwo

dowego Dzieduszyckich herbu

książki, dokumenty i inne ar-

Planujemy, jeśli Ministerstwo

lodzimierz

Dziedu-

i wspólne upamiętnienie 200.

Sas cieszy się wielką życzliwo-

chiwalia, które mogą poslużyć

Kultury i Dziedzictwa Narodo-

szycki jest wybitną po-

rocznicy jego urodzin. Wedlug

ścią ze strony polskiej i ukra-

do upamiętnienia Wlodzimie-

wego się zgodzi z naszą propo-

stacią w dziejach Lwo-

przewodniczącego Związku Ro-

ińskiej, wszystkich lwowskich

rza Dzieduszyckiego, zaś ze

zycją i przyzna nam fundusze

wa, Galicji i calej Polski ­ osoba

dowego Dzieduszyckich herbu

instytucji muzealnych i biblio-

względu na swoją wyjątkową

w przyszlym roku, nadal rato-

wyjątkowa w różnych dziedzi-

Sas Mateusza Dzieduszyckiego,

tek, z którymi rozmawialiśmy.

wartość powinny zostać pod-

wać to bezcenne wspólne dzie-

nach życia spolecznego i poli-

rozmawiano i planowano liczne

Również ze strony wladz wo-

dane konserwacji.

dzictwo. Najstarsza wśród ksią-

tycznego, przyrodnik, mecenas

wystawy, konferencje naukowe,

jewództwa  Podkarpackiego

O tej żmudnej pracy opo-

żek odnowionych w 2024 roku,

nauki i sztuki, folklorysta oraz

uroczyste akademie. Ze strony

i dyrekcji Muzeum w Jaroslawiu

wiedzial dla ,,Nawego Kuriera

to ,,Historia naturalna" slynne-

polityk, marszalek Sejmu Ga-

ukraińskiej w spotkaniu uczest-

,,Kamienica Orsettich" i Mu-

Galicyjskiego" Jan Krzywdziń-

go rzymskiego autora Pliniusza

licyjskiego, czlonek Izby Pa-

niczyli: Taras Janicki ­ dyrektor

zeum Dzieduszyckich w Zarze-

ski, koordynator projektów

Starszego wydana w 1554 roku

nów austriackiej Rady Państwa,

Muzeum Przyrodniczego NAN

czu". Konrad Sawiński, dyrektor

w Związku Rodowym Dziedu-

w języku lacińskim. Podda-

czlonek i aktywny dzialacz Gali-

Ukrainy we Lwowie oraz dr hab.

Muzeum w Jaroslawiu i oddzia-

szyckich herbu Sas:

no konserwacji też unikatowe

cyjskiego Towarzystwa Gospo-

Andrij Bokotej z Muzeum Przy-

lu Muzeum Dzieduszyckich

­ Wśród projektów, któ-

atlasy, cenne stare mapy. Rów-

darczego, organizator Muzeum

rodniczego, Roman Czmelyk ­

w Zarzeczu, uczestniczyl rów-

re w 2024 roku udalo się nam

nież dziela Jana Jonstona, wy-

Przyrodniczego we Lwowie,

dyrektor Muzeum Historycz-

nież w rozmowach z kierow-

zrealizować, przede wszystkim

bitnego przyrodnika i znawcy

które w 1880 roku przekazal na

nego miasta Lwowa, Igor Kożan

nikami lwowskich instytucji

dzięki wsparciu warszawskie-

historii naturalnej, czy też Ka-

rzecz narodu i miasta Lwowa.

­ dyrektor Muzeum Narodowe-

muzealnych i bibliotecznych.

go Instytutu ,,Polonika" i środ-

rola Linneusza, szwedzkiego le-

Ogromne zaslugi Wlodzimierza

go we Lwowie im. A. Szeptyc-

Dyrektor m. in. przypomnial,

kom finansowym z polskiego

karza i przyrodnika, który żyl

Dzieduszyckiego zostaly uzna-

kiego, Wasyl Fersztej ­ dyrektor

że Wlodzimierz Dzieduszycki

Ministerstwa Kultury i Dzie-

w XVIII wieku. Książki z orni-

ne jeszcze za jego życia ­ byl on

Lwowskiej Narodowej Naukowej

zostal 23 września 1899 roku

dzictwa Narodowego kontynu-

tologii zawierają dużo orygi-

honorowym obywatelem mia-

Biblioteki Ukrainy im. W. Stefa-

pochowany wlaśnie w Zarze-

owaliśmy bardzo cenny projekt

nalnych, ręcznie wykonanych

sta Lwowa, także Brodów, Soka-

nyka, Taras Wozniak ­ dyrek-

czu, w kryptach kościola pw.

dzięki życzliwości we Lwowie

akwareli,  przedstawiających

la i Kolomyi. Akademia Umie-

tor Lwowskiej Galerii Sztuki im.

św. Michala Archaniola. Kościól

dyrektorów bibliotek i konser-

ptaków. Znacznym wyzwaniem

jętności w Krakowie w dowód

W. Woźnickiego, Bogdan Sem-

zostal ufundowany staraniem

watorów ukraińskich. W 2024

dla konserwatora bylo oczysz-

uznania naukowej dzialalno-

czuk i Zwenislawa Mamczur.

Wlodzimierza Dzieduszyckie-

roku wykonano z sukcesem

czenie samego papieru, na któ-

ści mianowala Wlodzimierza

Po zakończeniu tak reprezen-

go i jego malżonki Alfonsyny

projekt konserwacji 21 obiek-

rym namalowano ptaszki. Wy-

Dzieduszyckiego w 1881 roku

tacyjnego spotkania Mateusz

Dzieduszyckiej z Miączyń-

tów. Nie są to tylko książki, lecz

magalo to najnowszych metod

czlonkiem-korespondentem, zaś

Dzieduszycki m. in. zaznaczyl:

skich, zaś zbudowany wedlug

uniwersytet lwowski nadal mu

,,Przedstawiciele Związku Ro-

projektu Juliana Zachariewicza,

w 1894 roku doktorat honoris

dowego Dzieduszyckich her-

wybitnego architekta lwow-

causa za caloksztalt dzialalności

bu Sas przebywają we Lwowie,

skiego. 23 kwietnia 2008 roku

naukowej. Dzięki naukowej i or-

żeby planować wspólne dziala-

w dawnym klasycystycznym

ganizacyjnej dzialalności Wlo-

nia na kolejny rok 2025, a będzie

palacu Morskich-Dzieduszyc-

dzimierza Dzieduszyckiego, jego

to rok wyjątkowy, rok 200-lecia

kich w Zarzeczu otwarto Mu-

hojnym funduszom na cele na-

urodzin Wlodzimierza Dziedu-

zeum Dzieduszyckich, oddzial

ukowe, na zakup zbiorów, wyda-

szyckiego. Coraz więcej osób

Muzeum w Jaroslawiu. Muzeum

nie dziel naukowych, stypendia

wypowiada to imię i nazwisko

wspólnie ze Związkiem Rodo-

dla mlodych naukowców i arty-

z zaangażowaniem, fascynacją

wym Dzieduszyckich herbu

stów, powstaly wspaniale zbiory

i bardzo dużą ekscytacją... Rok

Sas prowadzi znaczną pracę na-

Muzeum Przyrodniczego. Razem

2025 otwiera wiele perspektyw

ukową nad spuścizną naukową

z bogatą biblioteką o tematyce

i okazji, aby zadbać o każdy ele-

Wlodzimierza Dzieduszyckiego

przyrodniczej muzeum uloko-

ment wspólnej historii Polaków

i innych przedstawicieli tej ro-

wano we Lwowie przy ul. Te-

i Ukraińców, który ma związek

dziny. W Zarzeczu odbywają się

atralnej 18 w zakupionym na ten

z osobą Wlodzimierza Dziedu-

coroczne konferencje naukowe,

cel palacu. Cenna galeria sztuki

szyckiego ­ do czego i Państwa

w których nie zabraklo refe-

(Galeria Dzieduszyckich-Mią-

zachęcamy!".

ratów lwowskich naukowców.

czyńskich) zostala rozmiesz-

Obok spotkań z partnerami

Obecnie w przygotowaniu jest

czona w palacu Dzieduszyckich

ukraińskimi ważnym etapem

program obchodów jubileuszo-

przy ul. Kurkowej 15. Tamże

wyjazdu delegacji Związku Ro-

wych, związanych z 200-le-

znajdowal się niezwykle cen-

dowego Dzieduszyckich her-

ciem urodzin Wlodzimierza

ny archiwum Dzieduszyckich

bu Sas bylo udokumentowa-

Dzieduszyckiego.

i ogromna biblioteka o tematyce

nie postępu tegorocznych prac

(cdn.)

FRAGMENT BIBLIOTEKI MUZEALNEJ